میرعبدالواحد سادات
گرامیداشت از شخصیت بزرگ فرهنگی افغانستان :
( به بهانه یکصدو یازدهمین زاد روز شان )
استاد فقید عبدالرئوف بینوا از در بیشتر از یک قرن اخیر و بعد علامه سید
جمال الدین و آغاز تجدد با نشر شمس النهار در جمع ستاره های درخشان فرهنگ
و ادب افغانستان، شخصیت منور ، مبارز سابقه دار ، فرهنگپال ، تاریخ نویس ،
شاعر ، ادیب ، مترجم و نویسنده مشهورو مدقق آثار قدیم است که در ردیف علامه
حبیبی ، علامه جاوید ، علامه رشاد از بزرگان علم و فرهنگ افغانستان پنداشته
می شوند .
استاد بینوای فقید را می توان شاعر و نویسنده نوآور با روح شرقی نامید که
با آثار خود خروشی را در شعر و نثر پشتو به ارمغان آورد و گحدود هفتاد کتاب
علمی تحقیقی و تدقیقی در عرصه های مختلف تاریخ ادبیات و زبان افغانستان از
خود به جای گذاشته است.
از طفلی و نوجوانی استعداد بالا داشت و در سنین پایین زبان های عربی،
اردو، دری و انگلیسی را آموخت و بر همه آنها مسلط بود.
استاد فقید « لیونی مینه » به فراگیری علم و معرفت داشت و حشر ونشر تعجب
برانگیز با مطالعه و نوشتن داشت و دقایق آخر عمر و در بستر مریضی با کتاب
وقلم محشور بود .
استاد فقید عبدالرئوف بینوا به خانواده علم پرور و عالم تعلق داشت و چندین
نسل و تا جد بزرگش عبدالحق آخوندزاده که از علما و مفتی های بزرگ زمان
خود بود. پدر بینوای فقید ، مفتی عبدالله از اکابر زمان بود و برادر شان
مولوی عبدالکریم حقانی مؤلف ( 53 ) جلد کتاب بود .
استاد بینوای فقید تحصیل علوم دینی و فقه ، صرف و نحو عربی را تا حد عالی
نزد پدر فرا گرفت. و پس از این تحصیلات وارد عرصه ادبی شد و شعر گفت و
نوشتن را آغاز کرد و نخستین اشعارش در طلوع افغان قندهار به چاپ رسید سپس
در جوانی به کابل رفت او بدیع، بیان و صرف و نحو را به گونه ای فرا گرفت که
پس از چند سال به بخش زبان شناسی فاکولته زبان و ادبیات پوهنتون کابل
گماشته شد و سرمایه علمی از یادداشت های درس (هنرهای ادبی) خود را به جا
گذاشت.
از استاد فقید به زبانهای پشتو ، دری و عربی آثار زیاد بنشر رسیده و از
لسان عربی ، انگلیسی و اردو آثار زیاد و منجمله از تاگور و اقبال را به
پشتو و دری ترجمه نموده است .
قاموس عربی - پشتو و قاموس پشتو از جمع آثار ارزشمند استاد فقید می باشد .
مجموعه اشعار استاد فقید تحت عناوین :
دمینی مینه ، پریشان افکار ، برگ سبز بنشر رسیده است .
از قلم استاد بینوای فقید درامه های زیاد ( آشیانه عقاب ، زرنگ و حکومت
بیدار به زبان دری و طوق لعنت ، صدای وطن و اشتباه به زبان پشتو ) بنشر
رسیده است .
کتاب های استاد در باره خوشحال خان ، عبدالغفار خان ( پاچا خان ) ، معرفی
دوره هوتکی ها و شاعران اندوره ، ریشه تاریخی افغانستان و تاریخ قدیم کشور
از اهمیت بلند تحقیقی و علمی برخوردار است .
استاد تالیفات زیاد به زبان عربی در معرفی تاریخ افغانستان دارد و همچنان
در دوره تصدی سفارت در طرابلس کتاب سبز معمر قذافی را نیز ترجمه نموده است
.
اثر پر اهمیت استاد فقید در معرفی و شناسایی زنان افغانستان قبل از اسلام و
تا قرن بیستم میلادی نوشته آیت که در سال ( 1323شمسی ) به چاپ رسیده است.
استاد بینوای فقید بسیاری وظایف رسمی مهم را در نهادهای دولتی ادبی انجام
داده است :
از عضویت انجمن ادبی و تاریخ تا عضو مرکز تحقیقات بین المللی پشتو و
عضو آکادمی افغانستان مدیر روزنامه نگاری انجمن پشتو ، مدیر مجله کابل
، مشاور مطبوعاتی سفارت افغانستان در دهلی و قاهره
استاد بینوای فقید هنگام که در سال ( ۱۹۶۷م
) وزیر اطلاعات و کلتور بود ، برخلاف پالیسی دولت وقت به نشر کتاب پر شهرت
« افغانستان در مسیر تاریخ » اثر مورخ سترگ زنده یاد غبار اقدام نمود که
بعد از چاپ سانسور و « محبوس » گردید .
بینوای فقید از موسسان جنبش ویش زلمیان و در دوره دوازدهم وکیل ولسی جرگه
دهه مشروطیت سلطنت بود .
آخرین وظایف دولتی زنده یاد استاد بینوا سفیر دولت جمهوری دیموکراتیک
افغانستان در لیبی و در دهه هشتاد میلادی بود .
شاعر روشنگر بینوا ی فقید شاعر روشنگر بود و پیوسته بخاطر بیداری مردم می
نوشت که منحیث حسن ختام نمونه از کلام شانرا با دوستان شریک و یادشان را
گرامی میداریم .
پېړۍ واوښتې خو خلک لا ويده دي
ويښـول يې ډېرکلونه زحمت غواړي
په ړندو سترګو د اور پر خوا ور درومي
دا کـم بـخته لا نـشه د جنت غواړي
با حرمت
بالا
بازگشت