عارف ایوبی
چرا اسرائیل در پی تشدید تنش و گسترش آتش جنگ در غرب آسیا است؟
سی سال پیش به تاریخ ۱۳ دسامبر سال ۱۹۹۳ توافقنامۀ اسلو میان اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین برای حل بحران شرق میانه در واشنگتن با حضور اسحاق رابین صدراعظم وقت اسرائیل، یاسرعرفات رهبر سازمان آزادی بخش فلسطین و بل کلینتون رئیس جمهور امریکا به امضا رسید و قرار شد با گفتگوهای تکمیلی دو جانبه ظرف حد اکثر پنج سال به ایجاد دولت مستقل فلسطینی در کرانۀ باختری و نوار غزه بر اساس قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت بینجامد تا دو هرطرف بتوانند در کنار هم با صلح و صفا زندگی کنند. به همین دلیل در سال ۱۹۹۴ اسحاق رابین همراه با یاسر عرفات و شیمون پرز به خاطر تلاش های شان در دستیابی به صلحی جامع و به رسمیت شناختن کشور خودگردان فلسطینی و مؤفقیت در به ثمر رساندن پیمان اسلو, مؤفق به دریافت جایزۀ صلح نوبل گردیدند .
میانه روی‌های رابین و تلاش وی برای صلحی جامع با فلسطینی‌ها در دور دوم نخست‌وزیری‌اش، با مخالف گستردۀ افراط گرایان اسرائیلی روبرو بود. سرانجام آقای رابین در تاریخ ۴ نوامبر ۱۹۹۵ به دست جوانی ۲۵ ساله ای به نام "ایگال عمیر" در شهر تل‌آویو ترور شد. در سال ۲۰۰۴ یاسرعرفات رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین مریض و بعد از معاینه توسط تیم‌های پزشکی از تونس، اردن و مصر و توافق حکومت اسرائیل برای جلوگیری نکردن از بازگشت او ، با جت دولت فرانسه بتاریخ ۲۹ اکتبر همان سال به پاریس رفت تا درمان شود. اما وی به تاریخ ۱۱ نوامبر همان سال در سن ۷۵ سالگی در یکی از بیمارستان های فرانسه بطور مرموزی درگذشت. گفته میشود که دلیل مرگ یاسر عرفات بر اثر کهولت و بیماری نبود؛بل گمان برآن است که وی با مادۀ رادیو اکتیو توسط یکی از محافظین اش که توسط موساد استحدام شده بودمسموم گردید.
اما اکنون پس از گذشت سی سال از این واقعه، نه توافق اسلو به نتیجه رسید و نه دولت فلسطینی شکل گرفت. گفته میشود حتی قبل از توافق صلح اسلو (سال ۱۹۸۷) به ابتکار و حمایت سیاستمداران راست گرای افراطی یهود از جمله بنیامین نتانیاهو نخست وزیر کنونی اسرائیل "جنبش حماس" که هدف آن تضعیف یاسر عرفات و تشکیلات خودگردان فلسطین بود از میان فعالین جنبش اخوان المسلمین فلسطین پایه گذاری شده بود، تا تقابل و منازعه میان جریان های سیاسی- نظامی فلسطین ظرفیت های موجود فلسطینی ها را نابود کند و تمرکز آنها را برای تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی به فراموشی سپارد.
در انتخابات ۲۵ جنوری ۲۰۰۶ فلسطینی ها در در نوار غزه، کرانۀ باختری رود اردن و بیت بیت المقدس شرقی، جنبش حماس با در اختیار گرفتن اکثریت کرسی های مجلس قانونگذاری تشکیلات خودگردان فلسطین ،برندۀ انتخابات اعلان شد؛ اما ادارۀخود مختار فلسطین به رهبری محمود عباس و دولت اسرائیل با واگذاری قدرت به جنبش حماس مخالفت نموده و تنها پذیرفتند ادارۀ نوار غزه را در اختیار این جنبش بگذارند. قبل از آن در سپتامبر ۲۰۰۵ نیرو های اسرائیلی با تخلیۀ۲۱ شهرک از نواز غزه عقب نشینی و با کشیدن حصار در اطراف نوار غزه ان جا را با حدود دو میلیون نفر از ساکنان اش که حدود ۷۰ فیصد ان را آواره گان فلسطینی از نواحی اشغالی توسط اسرائیل تشکیل می داد به بزرگ‌ترین زندان مبدل ساختند.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی و ختم جنگ سرد و با شکل گیری نظام تک قطبی جهان تحت سیطرۀ امریکا، سیاست حمایت بیدریغ آنکشور از رژیم های راست گرای اسرائیل از جمله تشویق کشور های ثروتمند خلیج فارس برای امضای توافق نامۀ صلح با اسرائیل، داعیۀ تشکیل دولـت مستقل فلسطین بیشتر از پیش به فراموشی سپرده شد.
حملۀ برق آسای ۷ اکتوبر ۲۰۲۳ "طوفان الاقصی" توسط حماس و سائر گروه های مسلح فلسطینی به شهرک های اسرائیل که به کشته شدن بیش از ۱۲۵۰ نفر و گروگانگیری حدود ۲۵۰ اسرائیلی منتج شد و حملۀ مرگبار اسرائیل بر نوار غزه وضعیت را کاملا دگرگون و موضوع فلسطین در صدر اخبار جهان قرار گرفت. به تعقیب حملۀ "حماس" اسرائیل با بسیج بیش از سه صد هزار نفر به ارتش,حملات بسیار گسترده و خونین را از هوا، زمین و دریا در نوار غزه براه انداخت. اسرائیل در شروع حمله به نوار غزه "سه هدف" را تعیین نمود و عده داد تا برآورده شدن این اهداف عملیات را ادامه خواهد داد؛ نابودی حماس برگرداندن تمام گروگان ها واطمئنان ازینکه چنین تهدیدی هرگز تکرار نخواهد شد.اما گسترده گیعملیات اسرائیل با کشتاربی رویۀ غیر نظامیان و تخریب همه زیر ساخت های غزه از جمله شبکۀ آب رسانی و برق، بیمارستان ها، نهاد های آموزشی، محلات مسکونی وغیره نشان داد که اسرائیل در اصل میخواهد نواز غزه را کاملا غیر قابل اسکان ساخته و ساکنان آن را به صحرای سینا که مربوط مصر است بکوچاند. اما بیرون راندن فلسطینی ها با مخالفت شدید مصر و قدرت های منطقه از جمله روسیه و چین مواجه شد که عملی شدن آن را ناممکن ساخت .
اینک پس از هفت ماه جنگ باوجود برتری بسیار زیاد تسلیحاتی و اقتصادی اسرائیل به اضافۀ حمایت بیدریغ نظامی، مالی و دپلوماتیک امریکا و متحدین اش، این کشور هنوز نتوانسته به هیچ یک از اهداف خود دست باید. از عوامل ناکامی اسرائیل ایستاده گی سرسختانۀ جنبش حماس و سایر گروه های فلسطینی، حملات متداوم متحدین ایران از جمله حزب الله لبنان در شمال و نیروی نیابتی ایران در سوریه و عراق به اسرائیل را می توان نام برد. درین میان حوثی های یمن هم وارد معرکه شدند. آنها با بستن دریای سرخ به روی کشتی های حامل کالا به بندر ایلات و حملات راکتی و پهبادی ، اسرائیل را از نظر نظامی و اقتصادی در شرایط دشوار قرار دادند.
قتل حدود ۳۳ هزار فلسطینی که ۷۰ در صد ان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهد و ویرانی بدون تفکیک نوارغزه اعتراض وسیعی را در همه کشور ها در پی داشت تا جایی که دولت آفریقای جنوبی با حمایت تعداد زیادی از کشور های جهان اسرائیل را در دیوان بین المللی دادگستری هالند متهم به به نسل کشی و جنایات جنگی ساخت. جلوگیری از ورود نیاز های اولیۀ اساسی از جمله مواد غذایی به ساکنان نوار غزه, از اقدامات دیگر اسرائیل است که سبب بروز قحطی شده و گفته میشود که کودکان آن جا از گرسنه گی درحال مرگ اند.
هر چند قطعنامۀ آتش‌بس فوری در غزه پس از سه بار وتو توسط امریکا سرانجام بروز دوشنبه ۲۵ مارس ۲۰۲۴ در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید که خواستار آتش بس فوری در غزه در ماه رمضان شد تا منجر به آتش بس پایدار و تبادل اسرا شود؛ اما تا حال اسرائیل به ان اعتنایی نکرده است.
حکومت راست گرای اسرائیل به رهبری بنیامن نتنیاهو نخست وزیر انکشور به دلیل ناکامی حملۀ نظامی به نوار غزه حالا میخواهد با کشاندن پای امریکا درین جنگ که نیرو های زیادی را در منطقه جابجا کرده است با ایجاد تنش بیشتر و شعله ور ساختن آتش جنگ در غرب آسیا, اهداف زیر را دنبال نماید:
اول: افکار عامه را در داخل و خارج از شکست در جنگ با حماس و سایر گروه های فلسطینی در نواز غزه که با تسلیحات بسیار ابتدایی مقاومت می کنند ؛ منحرف کرده و قتل ۳۳ هزار مردم بیگناه فلسطین را به فراموشی بسپارد. وی همچنان میخواهد با گسترش جنگ اتهام نسل کشی و ارتکاب جنایات جنگی بروی کمرنگ شده و دوسیۀ آن را در دیوان بین المللی دادگستری هالند متوقف کند.
دوم: اسرائیل میخواهد با حمایت حامیان اش در کنگره و دولت امریکا از صف آرایی بی سابقه نیروهای امریکایی در منطقه زیاد ترین بهره را برده و به ایران که حامی اصلی حماس و نیرو های مخالف امریکا در منطقه به مثابۀ "محور مقاومت" می باشند ،ضربۀ جدی وارد کند و چنان که ادعا می کند باید “سر مار را قطع نماید."
سوم: آقای بنیامین نتانیاهو متهم به فساد و سؤ استفاده از قدرت است که در دادگاه چندین پرونده علیه وی باز شده است. او ادامه جنگ را یگانه راه بقا در قدرت و مصئونیت از پیگرد قضایی و به زندان رفتن خود و همسرش میداند.
چهارم: نخست وزیر اسرائیل با احزاب راستگرای افراطی شامل در حکومت می خواهد با حمایت امریکا در جنگ علیه حماس و حامیان منطقه یی آن از جمله حزب الله لبنان، حوثی های یمن، نیرو های طرفدار ایران در منطقه به شمول سوریه و عراق چانس برنده شدن در جنگ را ممکن و رویای یهودان “از دریا تا بحر از ما است “ را تحقق بخشد.
پنجــم: با شعله ور ساختن جنگ منطقوی ؛اسرائیل می خواهد از انزوای فراینده در سطح جهان بکاهد و با منحرف ساختن افکار عامه سیاست زمین سوخته و پاکسازی قومی در غزه و ساحات تحت کنترول تشکیلات خود گردان اسرائیل را ادامه دهد. فرار سرمایه و مهاجرت معکوس از نگرانی دیگر اسرائیل است که برای متوقف ساختن و جلوگیری از آن به پیروزی در جنگ و جلب اعتماد مردم نیاز دارد .
هر چند حملات اسرائیل به نیرو های نظامی ایران و متحدین اش مستقر در سوریه و عراق در طول سال های اخیر مخصوصا بعد از حمله نیرو های اسرائیل به غزه بار ها صورت گرفته است, اما حمله راکتی دوشنبه ۱ اپریل ۲۰۲۴ اسرائیل به قونسلگری ایران در دمشق پایتخت سوریه که به کشته شدن هفت تن از نیرو های سپاه پاسداران ایران, از جمله دو جنرال بلند پایۀ آنکشور انحامید؛ اولین حملۀ اسرائیل به نماینده گی دپلوماتیک ایران بود که خلاف همه قوانین قبول شدۀ بین المللی صورت گرفت و خطر رویارویی مستقیم این دو کشور را بیشتر از هر زمان دیگر ممکن ساخت. بعد ازین حمله، وزارت خارجۀ ایران اعلان کرد که جواب حملۀ اسرائیل به قونسلگری ایران را حق مشروع خود میداند؛اما اگر شورای امنیت آنرا محکوم کند دست به حمله متقابل نخواهد زد. چنان که انتظار میرفت طرح پیشنهادی روسیه در نشست روز چهارشنبه(۳ اپریل ۲۰۲۴) شورای امنیت در محکومیت حملۀ اسرائیلبه قونسلگری ایران, به دلیل وتوی سه کشور(امریکا، انگلستان و فرانسه) رد شد و به تصویب نرسید.
در پئ رد قطعنامۀ پیشنهادی شورای امنیت در محکومیت حملۀ اسرائیل به قونسلگری ایران و در میان حدس و گمان های زیاد در مورد احتمال و چکونگی واکنش ایران, حملۀ موشکی-پهپادی آنکشور به اسرائیل (عملیات وعدۀ صادق) در نیمه‌شب ۱۳اپریل۲۰۲۴، توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با هماهنگی حزب‌الله لبنان و حوثی‌ها صورت گرفت. درین حمله دو پایگاه هوایی در داخل اسرائیل و یک پایگاه مهم جاسوسی اسرائیل در بلندی های جولان که در اشغال اسرائیل است و در حملۀموشکی به قنسلگری ایران دخیل بودند, مورد حمله قرار گرفتند. درین حمله که ۷۲ ساعت قبل انجام آن به اطلاع امریکا و همسایه گان غربی ایران رسانیده شده بود؛نیرو های پنج کشور از جمله اسرائیل، امریکا، انگلستان، فرانسه و اردن در دفع آن شرکت نمودند. درین حمله که خنثی کردن آن ۳.۱ میلیارد دلار هرینه برداشت تعدادی از راکت های بالستیک شلیک شده از ایران توانستند سپر دفاع هوایی بسیار مستحکم اسرائیل را عبور و به اهداف مورد نظر برسند. حملۀ ایران به اسرائیل تلفات انسانی نداشت و گفته میشود هدف از آن ارسال پیام به اسرائیل بود که ایران تسلیحات مورد نیاز و توانایی ضربه زدن به هر هدفی را در داخل اسرائیل دارد .
علاوه بر ان حامیان جنگ و مداخلۀ نظامی به ایران در کنگره و مجلس سنای امریکا می خواهند با حملات گستردۀ نظامی به زیر ساخت های ایران از جمله پالایشگاه های نفت و مراکز مهم نظامی و اقتصادی آن کشور حکومت ایران را تضعیف نموده و با تحریک نارضایتی در داخل توسط نیرو های نیابتی شان, زمینۀ سقوط حکومت را میسر سازند. حضور فزایندۀ چین و روسیه در آن منطقه کهحدود۵۶فیصدذخایر انرژی جهان را دارا بوده بیشتر از بیست فیصد صادرات انرژی را تامین میکند, پیوستن چند کشور در منطقه از جمله ایران، عربستان سعودی، مصر و امارات به بریکس و پروژه "یک راه یک کمربند" چین از نگرانی های دیگر امریکا است که با ایجاد بحران و تنش در غرب آسیا میتواند دچار مشکل و مختل شوند.
خلاصه چنان به نظر می‌رسد که معادلات جیوپولتیک منطقه بکلی تغییر کرده است واسرائیل قدرت "بازدارنده گی یک جانبه" و برتری گذشته اش را از دست داده است. وضعیت جاری در شرق میانه منعکس کننده شکل گیری نظم نوین جهانی بوده که در آن قدرت های نظامی اقتصادی نوظهور مانند روسیه، چین و هند می خواهند جایگاه مناسب تری را جهان داشته باشند. برای رسیدن به صلح پایدار در آن منطقه, یگانه راه معقول و ممکن تشکیل دولت مستقل فلسطین با مرز های سال ۱۹۶۷ و پایتخت بیت المقدس شرقی در کنار اسرائیل خواهد بود تا ساکنان هردو کشور بتوانند با آرامش و در کنار هم زنده گی کنند. در غیر آن ادامۀسیاست موجود اسرائیل وامریکا برای جلوگیری از تشکیل دولت مستقل فلسطین نه تنها به صلح نمی انجامد؛ بلکه منجر به گسترش جنگ در کل منطقه و حتی جنگ جهانی دیگر خواهد شد.
بالا
بازگشت