عبدالناصر نورزاد
بازی تازه ی اطلاعاتی پاکستان پیرامون افغانستان
پس از آنکه طالبان در افغانستان به قدرت برگشتانده شدند، تصور عام بر این بود که پاکستان حالا راحت تر به عمق استراتیژیک خود رسیده است. حتی بسیاری ها، پاکستان را مالک بلامنازع افغانستان پس از امریکا، عنوان دادند. اما وخامت اوضاع، تحرک بی سابقه تحریک طالبان پاکستانی و گروه های متحد آن، حجم بلند حملات جنگجویان بلوچ و فشار مضاع اقتصادی، بحران سیاسی ناشی از برکناری عمران خان، و تحریم حزب وی که واکش های را به دنبال داشت، تورم شدید پولی و افت ارزش کلدار پاکستانی در برابر ارز خارجی، میزان بلند و بی سروپای بدهی های خارجی، عدم حرف شنویی طالبان افغانستان از پاکستان مبنی بر وارد ساختن فشار بیشتر بر تی تی پی، و کمرنگ شدن نقش پاکستان در بازی افغانستان پسا امریکا، این کشور را مجبور به باز تعریف دیدگاهایش در مورد افغانستان کرده است. به همین خاطر است که اداره اطلاعاتی پاکستان که مغز متفکر سیاست گذاری های آن محسوب می شود، ترفند های جدیدی را امتحان می کند تا کماکان با حفظ منافع راهبردی اش، در دایره بازی پیرامون افغانستان بماند.
پاکستان از هر طریقی می خواهد نگرانی اش از درک افغانستان که ممکن هرلحظه در دامن هند، ایران، روسیه و چین به طور مطلق سقوط کند، رفع شود. به این ترتیب چندی قبل شایعاتی مبنی بر تشکیل محور جدیدی از بقایای جمهوریت در پاکستان، پخش شد. حالا پاکستان می‌گوید که نیروهای استخباراتی پیشین افغانستان را بازنمی‌گرداند.ظاهرا گفته شده است که پاکستان، ماموران استخباراتی پیشین افغانستان را به دلیل خطرهایی که در کشور خود با آن روبه‌رو هستند، اخراج نمی‌کند. پاکستان که حامی بزرگ طالبان، مدیر برنامه های عملیاتی و جنگی بر ضد نیروهای امنیتی دولت جمهوریت در افغانستان بود و توسط مشوره های استخباراتی و لابی گری های سیاسی، امریکا را متقاعد کرد تا افغانستان را به طالبان بسپارد، حالا تصمیم گرفته است تا با استفاده از این کارت بازی جدیدی را در محور بازی پیرامون افغانستان سازماندهی کند.پاکستان با این ترفند جدید می خواهد تا منافع امنیتی، اقتصادی و سیاسی اش را حفظ کند و هم در محور باقی بماند و حتی هرگونه احتمال ضعیف بی ثباتی سیاسی و امنیتی را منتفی بسازد. در حالیکه حکومت موقت پاکستان، اخراج یک میلیون و هفتصد هزار مهاجر «غیرقانونی» افغان را از سراسر پاکستان آغاز کرده و به اعتراضات بین‌المللی را در این زمینه توجهی نکرده است، این کار پاکستان،تحلیل ها و تخمین هایرا در این مورد مطرح می سازد که شماره وار به آن می پردازیم:
اول- اعمال فشار بالای طالبان تا از بیرون شدن از مدار بازی سازماندهی شده توسط پاکستان، اجتناب کنند. در صورتیکه طالبان چنین اشتباهی را مرتکب شوند، پاکستان از قبل می خواهد، گزینه دوم را برای اعمال فشار بیشتر با عین همان تاکتیک حمایت از طالبان، در اختیار داشته باشد. نیروهای استخباراتی افغانستان که بعداز سقوط دولت جمهوریت به پاکستان پناه برده اند، دارای تجربه غنی کار عملیاتی و استخباراتی اند و آزموده شده هستند و با روحیه ضد طالبانی، همواره آماده رویارویی با طالبان. این خود یک تاکتیک پیشگیری از هرنوع سرکشی طالبان است که ممکن در آینده منابع امنیتی، سیاسی و اقتصادی پاکستان را با خطر مواجه سازد؛
دوم-پاکستان نیک‌می‌داند که بخشی از کادر های نظامی نظام جمهوریت را ایران نگه داشته، قسمتی را آمریکا و انگلیس با خویش دارند و قرار است تا در آینده بازی، از این ها استفاده نمایند؛مخصوصا نظامی های که از ولایت های شرقی و جنوبی و حوزه کندهار هستند، به لحاظ زبانی به پاکستان رفته اندو فعلا در زیر کنترل ای اس آی نفس می‌کشند. این میتوانند در آینده بازی پیرامون افغانستان به یک برگ برنده ای برای پاکستان مبدل شوند.در ضمن، هنوز تخلیه اطلاعاتی از افسران اطلاعاتی افغانستان که به پاکستان پناه برده اند، تمام نشده و پاکستان متوجه این مسئله شده است و آن را در دستور کار دارد. به این منظور اخیرا تاجمیر جواد معاون اداره استخبارات طالبان، به اسلام آباد سفر کرده تا با خصوصیت برنامه جدید آی اس آی، آشنایی حاصل کند و مطابق آن، در کابل اجرات نماید؛
سوم- از زمان اعلان اخراج پناهجویان افغانستانی از پاکستان، جامعه جهانی، نهاد های حامی پناهجویان و سازمان های مرتبط با ملل متحد که در عرصه دفاع از حقوق پناهجویان کار و فعالیت دارند، درخواست های مکرری از طالبان داشته اند، تا پناهجویان افغانستانی، مخصوصا آنعده از افغانستانی های را که در معرض تهدید مستقیم امنیتی از جانب طالبان قرار دارند، اخراج نکند. پاکستان با بکار گیری این ترفند جدید، در تلاش است تا از جامعه جهانی امتیاز گیری کند. بنا استثنا قایل شدن برای عدم اخراج ماموران استخباراتی افغانستان، یک نوع امتیاز گیری برای پاکستان، محسوب می شود تا همانطوریکه قبلا تذکر یافت از آنها در آینده استفاده نماید و هم از کمک های مالی سازمان های بین المللی برای التیام زخم های ناسور اقتصادی، بهره ببرد؛
چهارم- ترس و نگرانی پاکستان پس از برکناری عمران خان از قدرت توسط کودتای سفیدی که به کمک ارتش سازماندهی شد، این است که مبادا داعیه "لر و بر"، منجر به بروز بی ثباتی سیاسی در داخل پاکستان شود. کمااینکه پاکستان اعلان کرده که تا حالا 15 تبعه افغانستان را که عمدتا باشنده های قندهار بودند، دستگیر کرده که در برنامه های مخل امنیت برضد پاکستان سهیم بوده اند. بنا استفاده از کارت استخباراتی های با تجربه که با روحیه مبارزه برضد طالبان سالها، انجام وظیفه کرده اند، می تواند در مواقع بحرانی به پاکستان در برابر هرنوع اقدام از طرف پشتون ها کمک کند؛
پنجم- پاکستان با این ترفند، برنامه ی دیگری را که گویا"ما نظامی ها رااخراج نمی کنیم" و به این ترتیب با این بهانه کسانی را که هویت خود را معرفی می‌کنند و از سابقه کار خود می گویند درحالیکه تا حالا مخفی بودند، نیز افشا شده و متعاقب آن، حلقه نظارت آی اس آی بر آنها تکمیل شده و زیر کنترل کامل آی اس آی قرار میگیرند، چون نظامی های سابقه را آی اس آی مرتبط به سازمان اطلاعاتی هند( راو) می‌داند، بنا هنوز هم یک نوع ذهنیت ترس و احساس خطر از آن ها مبنی بر تحرکات احتمالی در داخل خاک پاکستان به اشاره هند، در نزد پاکستان محسوس است.
به صورت مجموعی، می توان گفت که ترفند جدید پاکستان منبی بر عدم اخراج یک عده زیر نام کادر های استخباراتی، به صورت مجموعی در محور منافع امنیتی، اقتصادی و سیاسی پاکستان می چرخد و می توان آن را یک برنامه از قبل سازماندهی شده، قلمداد کرد.
بالا
بازگشت