بصیرهمت
چگونه ایالات متحده چشم خود را بربرنامه تسلیحات هسته ای پاکستان بست
پاکستان چگونه به سلاح هستوی دست یافت
برگردان :
از روزنامه گاردین چاپ لندن
و سایت ارشیف اتومی.
در حالیکه احتمال دسترسی طالبان پاکستانی به تسلیحات هسته ای پاکستان ، نگرانی های جدی را در ایالات متحده و کشور های اروپایی بر انگیخته است ، سیاستمداران امریکایی از بحث در باره چگونگی ظهور اسلام اباد به عنوان یک قدرت هسته ای خود داری می نمایند .مگر اسناد منتشر شده نشان میدهد که واشنگتن از برنامه هسته ای اسلام اباد بخوبی اطلاع داشت و هیچ کاری بخاطر جلوگیری از ان انجام نداد . ارشیف امنیت ملی ،یک موسسه غیر انتفاعی مستقر در واشنگتن، مجموعه ای از اسنادی را منتشر نمود که نشان میدهد که موقف امریکا در برابر پروگرام هسته ای پاکستان با چه بی تفاوتی همراه بوده است. یادداشت منتشره ۲۸ مارچ سال ۱۹۷۸، اولین نشانه برسمیت شناختن برنامه غنی سازی یورانیم پاکستان توسط واشنگتن را ارایه میدارد . در جون ۱۹۷۸ ،سند دیگری از سی ای ای امریکا نشان میدهد که پاکستان ،احتمالا ... قادر به مونتاژیک دستگاه هسته ای در اوایل دهه ۱۹۸۰ خواهد بود ، و می افزاید که ، مگر این کشور،حد اقل تا اواسط دهه ۱۹۸۰ دارای تسلیحات هسته ای معتبری نخواهد شد.
با این حال، در جنوری ۱۹۷۹ ،مقامات وزارت امور خارجه امریکا اعتراف نمودند که برنامه هسته ای پاکستان ، با استفاده از تکنولوژی سانترفیوز گاز ، سریعتر از انچه که قبلا تخمین گردیده بود ،به سمت دستیابی به قابلیت هسته ای اش حرکت می نماید . ، یاداشت ۱۸ جنوری ۱۹۷۹ وزارت امور خارجه بطور خاص بر مواد قانون مشخصی بنام Symington amendment سال ۱۹۷۶
اشاره می نماید که بر طبق ان، کمک های اقتصادی و نظامی ایالات متحده را را برای انعده کشور های که بطور غیر قانونی تکنولوژی غنی سازی هسته ای را به کشور خویش انتقال میدهند و تلاش برای تولید سلاح هستوی می نمایند ، ممنوع میگردد .در حالیکه در یاد داشت وزارت خاجه امریکااز یکطرف تاکید بر این میگردد که واشنکتن باید پاکستان را متقاعد سازد تا برنامه غنی سازی اش را متوقف نماید و در عین زمان خاطر نشان میسازد که ، پایان دادن کمک به پاکستان موقعیت ما را در منطقه اشفته خلیج فارس پیچیده تر میسازد و به دستیابی به سایر اهداف مان کمک نمیکند.
در نتیجه، دولت جیمی کارتر چشم خود را بر توسعه پروگرام هسته ای پاکستان و انتقال مواد و تکنالوژی هسته ای پاکستان پوشانید .بهارات کارناد ، پژوهشگر امنیت ملی و پروفیسور در مرکز پژوهش مطالعات امنیت ملی در دهلی نو میگوید ، علت این نرمش امریکا در برابر پاکستان این بود که در سال ۱۹۷۹، در زمان جنگ سرد ، پاکستان بعنوان یک کشور خط مقدم در برابر اتحاد شوروی و دوست ستراتژیک اتحاد شوروی ، هند، از اهمیت خاصی برای امریکا برخوردار بود و سی ای ای یکجا با ای اس ای پاکستان در تامین مالی و تسلیحاتی مجاهدین افغان بر علیه دولت مورد حمایت اتحاد شوروی و ارتش سرخ در همکاری تنگاتنگ قرار داشتند .
این مشخص نیست که سی ای ای واقعا چه زمانی از برنامه هسته ای پاکستان مطلع شد ، مگر اولین نشانه تلاش اسلام اباد برای ساخت سلاح اتومی در اواسط دهه ۱۹۶۰ ، زمانیکه نخست وزیر پاکستان ذالفقار علی بوتو متعهد شد که در حالیکه هند دارای بم اتومی است ، ملت ما نیز ترجیح میدهد ، هزار سال علف و برگ بخورد، تا سلاح اتومی خود را بسازد،ظاهر گردید . تصمیم هند بخاطر تولید بم اتومی و از دست دادن بنگله دیش در جنگ ازادیبخش بنگالی ها در ۱۹۷۱ ، باعث شد تا پاکستان برنامه هسته ای اش را تسریع بخشد.
ارشیف امنیت ملی امریکا، اشاره بر این دارد که این عبدالقادر خان متالورژیست تحصیلکرده کشور بلجیم بود که نقش ارزنده و تاریخی در ساخت تاسیسات هسته ای پاکستان ایفا نمود. این انجینیر زمانیکه در دهه ۱۹۷۰ در یکی از شرکت های یورانیم در هالیند کار مینمود ،عناصر اصلی تکنولو،ی سانتریفیژ گاز را دزدی نمود و بنا به گفته رود لوبرز، نخست وزیر سابق هالیند، زمانیکه عبدالقادر خان در سال ۱۹۷۵ ، مورد تعقیب نیروهای امنیتی هالند قرار گرفت ، سی آی ای ازهالیند خواست تا وی را مورد تعقیب قرار ندهند . بنا بگفته ویُ، ظاهرا سی آی ای توضیح داد که انها میخواستند ،خان را برای دریافت اطلاعات بیشتر تحت نظر داشته باشند . مگر قادر خان با مهارت توانست در فاصله زمانی که پولیس هالیند به ان فرصت داد،پروگرام قاچاق این تکنالوژی و دیزاین تفکیک سازی یورانیم را تکمیل نماید و با دست اورد بزرگ و امید وار کننده با فامیلش هالند را ترک نمود و در دسیمبر ۱۹۷۵ به پاکستان رفت.
بعد از حمله ارتش سرخ به افغانستان، قصر سفید به مشوره مشاور امنیتی کارتر ، بریژینسکی،پلان وسیعی را جهت ارسال بیدریغ سلاح مهمات و پول نقد به پاکستان جهت تربیه تجهیز و اموزش جنگجویان از پاکستان بر علیه اتحاد شوروی و رژیم کابل در دست اجرا قرار داد. زیرا امریکا به بیز های عملیاتی و اموزشی جنگجویان در پاکستان نیازمند بود.
بریژینسکی، در یادداشت ۲۶ دسیمبر خویش به جیمی کارتر، پاکستان را بهترین انتخاب و مساعدترین کشور همسایه افغانستان جهت مبارزه مسلحانه گوریلاها برعلیه اتحاد شوروی میدانست . بریژینسکی در یادداشتش به کارتر مینویسد :
"پالیسی ما در مورد پاکستان نیاز به بازبینی دارد ، تضمینات بیشتر ،سلاح بیشترو با تاسف که تصمیم ما مبنی بر ستراتژی امنیتی در مورد منع گسترش سلاح اتومی در مورد پاکستان نباید بالای پاکستان دیکته شود . ایالات متحده باید به دنبال راه دیگری باشد و به پاکستان منع گسترش سلاح اتومی را دیکته ننماید" .کارتر به این مشوره بریژینسکی توافق نمود و تحریم های را که بالای پاکستان اعمال گردیده بود لغو نمود و علاوتا در قدم اول مبلغ ۴۰۰ ملیون دالر کمک اقتصادی و نظامی به پاکستان نمود . این تصمیم کارتردست پاکستان را باز نمود تا بدون فشار جامعه جهانی به توسعه پروگرام هستوی اش ادامه دهد. و پاکستان توانست در سال ۱۹۹۸ با موفقیت اولین سلاح هستوی اش را ازمایش نماید .
یگانه کسی که از شبکه مخفی قادر خان اگاهی داشت بینظیر بوتو نخست وزیر سابق پاکستان بود . بینظیر بوتو زمانیکه در سال ۲۰۰۳ در دوبی در تبعید بود ضمن دیدارش با تعدادی از ژورنالیستان توضیح داد که وی چگونه از فعالیت قادر خان و نقش وی در پروگرام هستوی ایران و کوریای شمالی اگاه بود . وی چنین اظهار داشت :
در یک سفر رسمی در اواخر سال ۱۹۸۹ به ایران ، در یک ضیافت رسمی شام با رفسنجانی ، رییس جمهور انزمان ایران، رفسنجانی ضمن صحبتش اظهار داشت که :
رهبران نظامی هردو کشور ، پاکستان و ایران ، قرارداد نظامی را امضا نموده اند که این قرارداد شامل کمک پاکستان در تکنولوژی هستوی با جانب ایران است . بوتو اظهار میدارد که ، وی در جواب این اظهار رفسنجانی تبصره ای ننمود و یا باصطلاح از ان طفره رفت . ( مگر بر اساس اطلاع سازمان استخباراتی امریکا نظامیان پاکستان دهن بینظیر را در این مورد بسته نگاه داشتند ).بوتو چنین ادامه میدهد:
زمانیکه از ایران به اسلام اباد برگشتم جنرال اسلم بیک، ستاد ارتش پاکستان، را بدفترم خواستم و موضوع انتقال تکنولوژی هستوی به ایران را با وی در میان گذاشتم،مگر اسلم بیک از امضا چنین قراردادی و از موافقه انتقال تکنالوژی هستوی به ایران جدا" انکار نمود . بینظیر بوتو اظهار داشت که من میدانستم که اسلم بیک راست نمیگوید مگر من توانمندی مقابله در برابر نظامیان را نداشتم .
زمانیکه یک سازمان غیر انتفاعی در امریکا، اسنادی را در مورد فعالیت های غنی سازی هسته ای عبدالقادر خان ارایه نمود، سی آی ای موضع نه تایید و نه رد را اختیار نمود .کارناد،پژوهشگر هندی که قبلا نامبردیم، رد نمی نماید که سیا از برنامه مخفی تسلیحات هسته ای اسلام اباد مطلع بوده است . به گفته وی ایالات متحده از انتقال تکنولوژی اتومی به پاکستان عملا جلوگیری ننمود زیرا انها ظاهرا بدنبال تغیر، توازن نظامی در شبه قاره هند ، در مقابل اتحاد شوروی و هند، دوست انزمان اتحاد شوروی، که اولین ازمایش تسلیحات هسته ای خود را در سال ۱۹۷۴ انجام داد ،بودند .
پاکستان که برای نخستین بار سلاح هستوی اش را در سال ۱۹۹۸ ازمایش نمود اکنون هفتمین دولت دارای سلاح اتومی در جهان محسوب میگردد و تخمین میگردد که هم اکنون دارای ۱۶۰ کلاهک هستوی است.و بطور سریع و فزاینده ای تسلیحات هسته ای اش را انکشاف میدهد .و پیشبینی میگردد که پاکستان الی سال ۲۰۲۵ با داشتن ۲۲۰ تا ۲۵۰ کلاهک هستوی، پنجمین کشور دارای ذخیره سلاح هستوی خواهد شد . پاکستان با دستیابی به تکنولوژی اتومی و ساخت کلاهک های اتومی تحت رهبری و ابتکار عبداقادر خان بخود بسنده نکرد بلکه عبدالقادر خان با استفاده از شبکه وسیع مارکیت سیاه این تکنولوژی را به کوریای شمالی، ایران، لیبی و شاید هم کشور های دیگری بفروش رسانید و این محال است که فروش این تکنولوژی بدون اگاهی و توافق رهبران پاکستان و دستگاه های استخباراتی و نظامی این کشور صورت گرفته باشد . پایان
بالا
بازگشت