نذیراحمد صوفی زاده
یادی ازپدرقانون وبانی قانون مدنی درافغانستان
شادروان قانون دان محمد اکرم عبقری
زنده گینامه
سعدیا مرد نیکونام نمیرد هرگز
مرده آنست که نامش به نیکویی نبرند
درست 74 سال قبل ازامروز دره ای زیبای پنجشیر شاهد تولد گران مایه ترین فرزند خویش یعنی قانون دان محمد اکرم عبقری فرزند میرعلم بود. این دانشمند علمی وفرهنگی کشور درسال 1310 هجری شمسی درقریه درخیل ولسوالی رخه ولایت پنجشیر چشم به جهان گشود، درآوان طفولیت ازاستعداد خداداد وقدرت فکری قوی برخورداربودند که بااستفاده ازآن توانستند شایستگی های متمایز ازدیگرهمقطاران شان ازخود تبارزداده ومنحیث یک شخصیت بزرگ علمی تثبیت هویت نمایند، بعدازینکه مکتب ابتداییه را در زادگاه خود یعنی دره ای زیبای پنجشیر با پایان رسانیدند جهت ادامه تحصیلات رایی شهر زیبای کابل شدند.
شادروان قانون دان محمد اکرم عبقری درسال 1335 از دانشکده شرعیات با موفقیت فارغ وبه حیث عضو دیپارتمنت جزای ریاست عالی تمیز وزارت عدلیه حکومت وقت مقررشدند، زنده یاد عبقری صاحب بنابر داشتن استعداد کاری وعلم فراوان فقط بعدازمدت شش ماه به اثر هدایت صدراعظم وقت به صفت عضو اداره قوانین صدارت تقررحاصل نموده وبرای مدت هفت سال ایفای وظیفه نمودند که درآن جریان جهت اکمال پروگرام ماستری خویش عازم جامعه الازهرمصر گردیدند، سپس درسال 1342 هنگام حکومت انتقالی دوکتورمحمد یوسف که اداره قوانین صدارت تحت عنوان ریاست امورتقنین به وزارت عدلیه انتقال نمود عبقری صاحب به حیث مدیرعمومی نشرات که درعین زمان مسوولیت مجله وزین الفلاح را که اکنون بنام مجله قضا یاد میشود نیز بعهده داشتند تقرر حاصل نمودند.
این دانشمند شهیر کشوردرسال 1345 به حیث مشاور ریاست امورتقنین وزارت عدلیه مقررشدند که درآن جریان به کشورترکیه جهت مطالعه حقوق جزا آن کشوراعزام گردیدند، بدین ترتیب عبقری صاحب درسال 1352 به حیث رییس امورتقنین تعین و از سال 1355 الی سال 1357 به صفت معین سرپرست وظایف معینیت وزارت عدلیه را نیز عهده داربودند. سپس جناب ایشان درسال 1357 به حیث معین وزارت عدلیه تقررحاصل نمودند که درعین زمان افتخارعضویت شورای عالی قضا را نیز دارا بودند، بعدآ درسال 1358 ازمعینیت وزارت عدلیه تبدیلآ به حیث عضو شورای عالی قضا ورییس محکمه عالی قضات مقررگردیدند به همین ترتیب درسال 1360 به حیث معاون دادستانی عالی مقرر و درآنجامدت پنج سال ایفای وظیفه نمودند. همیشه یاد عبقری صاحب درسال 1366 با داشتن کدرعلمی قانون دان به حیث رییس عمومی قانون گذاری اجرای وظیفه نمودند سپس درسال 1367 نظر به صوابدید رییس جمهور وقت افتخار عضویت شورای قانون اساسی را حاصل نمودند، بعدآ درسال 1369 جناب ایشان نظر به فرمان رییس جمهور وقت به حیث معاون شورای قانون اساسی تقررحاصل نمودند، جناب عبقری صاحب از سال 1371 الی 1375 به حیث سرپرست ورییس شورای قانون اساسی مقرر گردیدند.
شادروان عبقری صاحب علاوه برداشتن سهم فعال درتسوید وتدقیق قوانین کشور ازسال 1345 بدینسو درتالیف وتحریر یک سلسله مقالات وکنفرانس ها بشمول ترجمه ونگارش سه جلد کتاب بنام های.
1. فلسفه قانون گذاری دراسلام.
2. مبادی علوم قانونی.
3. مقایسه بین حقوق اسلام، حقوق روم، فرانسه وانگلستان.
نیز مبادرت ورزیده اند، قابل تذکر است که کتب فوق الذکر مورد استفاده زیادی ازمردم نه تنها در داخل کشور بلکه درخارج کشور نیز قراردارد، این کتب هرکدام درحدود 400 الی 500 صفحه را دربرمیگیرد، دوجلد کتب فوق نشرشده وجلد سوم آن تحت نشر قرار دارد. محترم عبقری صاحب این دانشمند حقوقی وقضایی کشور علاوه به زبان های ملی فارسی دری وپشتو به لسان عربی کاملآ مسلط بودند وبه زبان انگلیسی آشنایی کامل داشتند.
دانشمند شهیر کشور جناب عبقری صاحب درسیمینار های علمی به شمول سیمینار های قضایی دادگاه عالی ودادستانی عالی کشورسهم فعال داشتند، که به همین اساس این دانشمند علمی، فرهنگی و اجتماعی کشورهمیشه درساختن قوانین اساسی کشوراز مهره های کلیدی حقوقی بشمارمیرفتند، ازآنجاییکه بیشتر از30 سال درادارات قانون گذاری کشور ایفای وظیفه مینمودند وظیفتآ درتسوید وتدوین اکثر اسناد تقنینی بشمول قانون اساسی ریاست جمهوری محمد داود، اصول اساسی جمهوری دیموکراتیک افغانستان، قانون اساسی حکومت دوکتور نجیب الله مستقیمآ سهم فعال داشتند که بدون موجودیت ایشان ساختن قوانین اساسی بعید به نظر میرسید، مثلآ درزمان ریاست جمهوری دوکتور نجیب الله درساختن قانون اساسی نقش کلیدی را بازی میکردند، که جناب ایشان مطابق فرمان ریاست جمهوری وقت درسال 1369 به حیث معاون شورای قانون اساسی تقرر حاصل نمودند.
این شخصیت علمی کشوربعد از تکمیل نمودن تحصیلات عالی خویش درخدمت مردم خود قرار داشتند ودرهر دولت از شخصیت های عالی قضایی وحقوقی کشور بشمار میرفتند، حتی بعد از سقوط حکومت دوکتور نجیب الله ازین دانشمند کشور استفاده صورت گرفته تقرر ایشان به حیث سرپرست ورییس شورای قانون اساسی خود صحه گذار این مدعا است، شادروان عبقری صاحب در دوران وظایف خویش در ارگان های مختلفه قضایی، دادستانی عالی، وزارت عدلیه وریاست شورای قانون اساسی همیشه وجدان خویش را منزه وپاک حفظ کردند، البته همکاران ودوستان ایشان که جناب شان را میشناسند صحه گذار این مدعا اند.
محترم عبقری صاحب درداغ ترین روز هاییکه کابل هدف اصابت راکت های کور دشمنان این مرزوبوم قرار میگرفت کشور را ترک نکرده و در پهلوی ملت خویش مانند سایر هموطنان به زنده گی ادامه میداد، اما متاسفانه بعدا ازایجاد بحرانات شدید وغیر قابل تحمل شدن زنده گی در افغانسنان مانند صدها وهزارها هموطن دیگر خویش عازم کشور پاکستان گردیده ودرآنجا نیز لحظه ای از عمر گرانبهای خویش را بیکار نبوده وبه تحقیق علوم قانونی در منزل خود مبادرت ورزیدند. این شخصیت شهیر کشور امکانات رفتن به اروپا وحتی هم امریکا را داشتند، اما چنین کاری را قبول نکرده ودر دیار هجرت لحظه شماری مساعد شدن شرایط زنده گی درداخل وطن عزیز خویش را مینمودند تا بلاخره اندکی بعد ازاستقرار اداره موقت عازم شهر کابل وطن آبایی اش شد.
جناب عبقری صاحب با داشتن شخصیت چند بعدی علاوه بر دانش مسلکی بلند کار دانی در سیاست و دولتمداری شاعر ونویسنده ای چیره دستی نیز بودند که اشعاری زیادی از خود به یادگار مانده اند، قسمت از اشعاری جناب ایشان اقبال چاپ یافته وبخش از آن تحت چاپ میباشد، به گونه مثال پارچه شعری از جمع سروده های ایشان را که به وصف وطن سروده اند به رشته تحریر میآوریم.
سرود وطن
جا ایکه زمینش ثمر خون شهیدان است یا مهد دلیران است
یا حاصل خون ریختن جمله نیاکان است این میهن افغان است
این کشور کوهسار به جز شیر نپرور با غیرت وبا درد
اشبال به دشت ودمنش خفته هزاران است این میهن افغان است
چون کوه به پا خواسته از جای نه جنبد کوه پایه گنبد
دشمن زبپا خواستنش سخت هراسان است این میهن افغان است
این خته که اسکندر وچنگیز زبون ساخت یا غرقه به خون ساخت
درصفحه ای تاریخ مسمی به خراسان است این میهن افغان است
هم کابل وهم وردک وهم لوگر ومیدان از خون شهیدان
چون باغ گل آراسته گلگون و گلستان است این میهن افغان است
بلخ اش به یقین نامم ویا مهد تمدن نامش نه شود گم
چون شهرتش از قونیه تا بلخ نمایان است این میهن افغان است
اوصاف تخارش نه بگنجد به زبانها در طول زمانها
هندوکش ویا دره ای زیبای بدخشان است این میهن افغان است
کوه های فلکسای سمنگان و بدخشان یا وادی بغلان
پرواز گه ای باشه وشاهین وعقابان است این میهن افغان است
از دره ای سالنگ چه گویم که چسان است فردوس جهانست
چون باغ گل آراسته کوهدامن و پروان است این میهن افغان است
گرغزنه و غورات ویا زابل و میوند یا وادی هلمند
در پای شجاعت همگی شهره ای دوران است این میهن افغان است
گهواره علم است هرات خوش وزیبا بر دیده دهم جا
خاکیکه زیارتگای اصحاب دبستان است این میهن افغان است
از دشت فراه تا سرکوه های اروزگان فاریاب و شبرغان
سنگ وکلخش درنظر ما در و مرجان است این میهن افغان است
از تنگی ماهیپر الی وادی خیبر گیرد همه در بر
از خاک کنر تابه سراپرده ای لغمان است این میهن افغان است
دیرینه دیاریکه درآن غلغله پیداست یا کعبه دلهاست
در عرصه گیتی شده مشهور به بامیان است این میهن افغان است
کندز که صفاتش همه از نامش هویداست محبوب دل ماست
دشت ودمنش بین که چه زرخیزو زرافشانست این میهن افغان است
شادروان عبقری صاحب یک شخص حلیم، بردبار، حوصله مند، با دوستان همیشه صمیمی، با نامهربانان همیشه با لطف بودند، چون جناب ایشان از متن مردم برخاسته بودند همیشه با مردم بودند وازینکه با مسایل قضایی وحقوقی سروکار داشتند هیچگاهی با مردم از روی زشت صحبت نمی نمودند وبرای حل دوسیه های ایکه مربوط به ایشان بود همیشه با وجدان پاک بدور از تعلقات فیصله می نمودند.
با دریغ و افسوس زمان آخرین لحظات حیات پربار این شخصیت بزرگ وبانی قانون مدنی وسایر قوانین نافذه کشور را به ساعت 3:30 شب 18 جوزای سال 1384 اعلان وروح پاک ایشان را راهی اوج آسمانها نموده وبازمانده گان ایشان را به ماتم بزرگ نشاند. انا لله وانا الیه راجعون.
ولی باخبر وفات این فرزانه فرزند کشور تمامی اقارب، دوستان، رجال ملی، اراکین دولتی، کارمندان ارگان های داد گاه عالی، دادستانی عالی، وزارت عدلیه، شخصیت های علمی، فرهنگی وملی به ماتم که همه خود را در آن شریک میدانستند رساندند ودیدند که پدر قانون روح اش به آسمانها وکهکشانها رفته ودیگر این دانشمند خردمند دربین شان قرارندارند.
بنده که درمراسم تشیح جنازه ای این دانشمند شهیر کشوراشتراک نموده بودم درطول حیات خویش چنین فغانی که برای ماتم وی برپاه بود وچنین اشتراک مردم درتشیح جنازه را به چشم ندیده بودم.
درخاتمه بخاطر یادبود ازین دانشمند پرافتخار و دانشمند کشور پیام تسلیت خویش را به خانواده، بازمانده گان، شاگردان ورهروان این شخصیت تاریخ نوین افغانستان به حیث انسان متفکر وشخصیت مستقل اندیش، صادق، راستکار وخدمت گذاربه مردم افغانستان ابراز نموده وبه این شخصیت خبیر ودانشمند جنت نعیم وبهشت برین آرزو مینمایم.
روحش شاد، یادش گرامی وجایش فردوس برین باد.
بالا
بازگشت