غلام سخی ارزگانی مدیر مسؤل گاهنامهء « ندای هزارستان »
خط دیورند یا بازی سیاسی
نویسنده : غلام حیدر جمالی
تذکر :
بر اساس همکاری قلمی خویش با شبکه وزین انترنتی « آریایی» است که همیشه آنرا باز نموده و از مقالات ارزشمند، کاوشگران گرانمایه و اربابان دانش و قلم کشور خویش مستفید می گردم که از آنها قلبا در این زمینه تشکر نموده و نهایت ممنون هستم . در ضمن چندی قبل هم پیشنهادی از محترم عزیز جرئت گردانندهء « آریایی » را مطالعه نمودم که از نویسندگان محترم خواهش نموده بود تا در مورد افشاء و انگیزه های عملکردهای تروریستی که توسط پاکستان در امور داخلی افغانستان صورت می گیرد ، مقاله بنویسند . چون در این اواخیر مداخلات پاکستان از طریق تسلیح نمودن طالبان ، حزب اسلامی و القاعده و فرستادن منظم و آشکار آنان جهت ایجاد نا امنی ، ربودن امدادگران بین المللی ، انفجار عزاداران در مساجد ، ترور قوای ائتلاف بین المللی ، کشتن عساکر و اعضای دولتی و مردم ما در افغانستان نیز تشدید گردیده و زندگانی مردم را دچار اضطراب شدید نموده اند. پس در واقع کاملا درک می گردد که انگیزه پدیدهء شوم تروریزم به مسئله خط دیورند ارتباط عمیق دارد که توسط زمامداران پاکستانی ساماندهی شده و ترورهای ضد انسانی و ضد اسلامی را در کشور ما انجام می دهند .
در باور « ندای هزارستان » اصلا خط دیورند در طی بیش از صد سال اخیر به این سو به حیث یک سرطان حبیثه در پیکره علیل و ناتوان مردم افغانستان شدیدا سنگینی می کند ؛ که دست اندرکاران آن تعمدا علاج اساسی آن را تدارک ندیده و زمانداران غیر دموکراتیک کشور ما از آن همواره بهره برداری های سیاسی ، فردی ، طبقاتی ، اتنیکی ، قبیلوی ، خاندانی و ... را جهت تداوم نظام استبدادی و انحصاری حاکمیت خاندانی و چاکر منشی شان به اجانب در جامعه ما نموده اند .
همچنین در واقعیت امر در جریان این سه دههء آخیرهم به وجود آوردن هفت تنظیم اخوانی توسط غرب به رهبری امریکا و همپیمانان جهانی و منطقوی شان در پیشاور تحت پوشش آزادی افغانستان از قید اشغالگران شوروی و بعد ساماندهی طالبان و القاعده از سوی پاکستان با حمایت امریکا ، غرب و سردمداران عربی و به خصوص عربستان سعودی و امارت متحده عربی وغیره بودند که منجله هم مسئله خط دیورند به عنوان یک سرطان خبیثه باقی بماند . مقصد از آن ، از یک طرف از نفطه زایی طبیعی یک حاکمیت ملی- دموکراتیک با اراده آگاهانه مردم ما مطابق نیازمندی زمان درافغانستان جلوگیری کرده باشند و ازجانب هم بر سرنوشت و مقدرات مردم ما بیگانگان غاصب ، تجاوزگر و فرصت طلب و به خصوص دولت پاکستان و نوکران بومی شان حاکم باشند .
اکنون همچنان ایجاد و تربیت تروریستان طالبی ، حزب اسلامی ، القاعده و تمام اسلام نمایان تمدن ستیز در پاکستان و گسیل نمودن آنان به حریم مقدس کشور ما بوده که همین ثبات و بازسازی نسبی را مختل و دولت را کنونی را هم تضعیف و یا از صحنه خارج نمایند . با صراحت کامل تأکید می نمایم که اصلا قضیه خط دیورند در سیاست ها و کارکردهای تروریستی طالبی ، حزب اسلامی و القاعده در افغانستان ارتباط عمیق دارد که توسط زمامداران پاکستانی و حامیان منطقوی و جهانی شان ترتیب اثر داده شده و بحران را در کشور ما به نفع خودها تشدید می نمایند .
در نگرش فکری ما ، تا زمانیکه قضیه خط دیورند به صورت ریشه یی و صادقانه فی مابین افغانستان و پاکستان با تضمین سازمان ملل متحد ، مجامع بین المللی و همکاری همسایگان ما حل نگردد ، مسئله تربیه تروریستان در پاکستان ادامه خواهد داشت . در این صورت از آنجا نه تنها تروریستان ایدولوژیک اسلامی ساختهء پاکستان و وهابیت همیشه بزرگترین خطر علیه امنیت ، بازسازی ، صلح پایدار ، ترقی و حتا خطر متوجه استقلال و تمامیت ارضی افغانستان نیز بوده و خواهد بود ، بلکه تروریزم از خاک پاکستان و افغانستان به سراسر جهان بشریت صادر خواهد شد .
لذا ، اولا در حل مسئله بحران سرطانی خط دیورند ارادهء تمام مردم افغانستان شرط اصلی می باشد که از طریق همه پرسی از مردم کشور ما و یا توسط نمایندگان منتخب مردم افغانستان تثبیت گردند. دوم ، خواست مردم خط مرزی دیورند جهت تعیین سرنوشت عادلانه و دموکراتیک شان در قضیه نهایت مهم می باشد که باید عملا دخیل باشد . سوم ، دولت های افغانستان و پاکستان و با توجه عمیق به خواست ها و اراده های مردمان فوق الذکر بایست صادقانه و پیگیر با همکاری سازمان ملل متحد و مجامع جهانی در حل نهایی خط دیورند اقدام کنند. تا با حل عقلانی خط دیورند ، و بعدا در ریشه کن ساختن نهادهای معنوی ، اجتماعی و مادی اخوانیزم ، طالبانیزم ، القاعده و کلیه اشکال تروریزم اسلامی اقدام جدی و سرنوشت ساز را روی دست گیرند .
اینک به پاسخ پیشنهاد آقای جرئت ، مقاله پژهشگر شهیر و دانشمند گرانقدر آقای غلام حیدرجمالی را تحت عنوان « خط دیورند یا بازی سیاسی » که چندی قبل در نشریه گاهنامه « ندای هزارستان » به نشر سپرده بودم ، مجددا آنرا به خاطر اهمیت موضوع و افشاء انگیزه های پرورش و صدور ترویزم از سوی پاکستان در کشور ما و تمام جهان بوده ، بار دیگر از طریق شبکهء انترنتی « آریایی » به خوانش علاقمندان محترم و دوست داشتنی تقدیم می نمایم .
و همچنان خواهان یک مبارزهء پیگیر و صادقانه تمام بشریت علیه هرگونه تروریزم منطقوی و دولتی و بین المللی ، قطع فوری تولید وسایل کشتار دسته جمعی ، نابودی تمامی بمب های اتمی و تمام دستگاه های آن در سراسر جهان ، از بین بردن سایر وسایل جنگی در دنیا ، رفع هرگونه جنگ و تجاوز بر حریمان دیگران و خلاصه خواهان نابودی تمام ابزار های کشندهء انسان و طبیعت در تمام نقاط جهان هستم .
با تقدیم حرمت
« اداره ندای هزارستان »
اکنون برای بار اول در تاریخی وجودی این کشور مردم بلا کشیده و رنجدیده آن بکمک و یاری جهانیان موفق گردید بصورت آزاد و دموکراتیک زعامت سیاسی شانرا انتخاب کنند و این زعامت بمیل و اراده مردم بقدرت رسید- پس حق طبیعی مردم است که در ماجرای سیاسی کشور شان ابراز نظر نمایند . لذا این قلم خواست بر موضوع خیلی جدی سیاست خارجی افغانستان که سالها مایه رنج و بدبختی اقوام ساکن این سرزمین شده است ، توضیحاتی داده باشم تا دولتمردان آینده این کشور جلو همچو بازی های سیاسی که به هیچ صورت بردی ندارد و جز درد و مصیبت چیزی نمی آفریند، بگیرند. یکی از این ماجرای عمده و مهم مسئله خط دیورند میراث شوم کارنامه های ننگین امیرعبدالرحمن محمدزایی است که در سال 1893 میلادی با تبانی و موافقت دو امپراطوری بزرگ جهانی در شمال روس و در جنوب کمپنی هند برتانوی توسط جنرال دیورند انگلیس کشیده شد و سرحدات شمال و جنوب کشور تثبیت و تعیین گردید و امیر عبدالرحمن آنرا قبول و پذیرفت. و از آن تاریخ ببعد همین محدوده جغرافیایی که ما تا کنون در آن زندانی بودیم بنام کشور افغانستان حدودش تحمیل گردید . گرچه حدود و ثغور این سرزمین در ادوار تاریخ تغیرات فاحشی را دیده ، گاهی بر وسعت آن افزوده شده و زمانی از آن کاسته شده . مثلا در زمان حکمروایی سلطان محمود غزنوی قلمرو این کشور از قزوین تا دریای ستلج هندوستان و از خوارزم تا بحیره عرب وسعت داشت– در ایام حکمرانی احمد شاه درانی وسعت این خاک خراسان ( افغانستان ) بطرف جنوب تا دهلی و بسمت غرب تا شهر نیشاپور کشیده شده بود که بتدریح حدود این سرحدات در زمان شاهان سدوزایی و اجیران بارکزایی رو بکاهش رفت .
بخصوص ساحات جنوب که امروز بنام پشتونستان مسمی گردیده در زمان حاکمیت نواسه احمد شاه درانی ، شاه شجاع در بدل تاج و تخت کابل به انگلیسها واگذار شد و بعدا از همین ساحات امیر دوست محمد خان نیز دست کشید و عین ساحات را امیر یعقوب خان بنام معاعده گندمک به انگلیسها گذاشت و از آن صرف نظر کرد . تا انکه امیر عبدالرحمن سرحدات کشور را به داخل دو معادهده توسط جنرال دیورند تعیین و امضا کرد و مورد موافقت کمپنی هند برتانوی و امپراطوری تزار قرار گرفت، گویا پشتونستان امروز در تصرف امپراطوری انگلیس قرارگرفت. مسئله ایکه بعدها حکمروایی آل یحی پس از نیم قرن غرض تأمین اهداف خاندانی شان بصورت حربه سیاسی در آمد و مصایب بیشماری را برای مردم افغانستان خلق کرد .
هاشم خان صدراعظم که پس از کشته شدن برادرش نادرخان زمام قدرت را تصاحب کرد ، سیزده سال تمام با منتهای قساوت و بی رحمی بر این ملت حکمروایی کرد – او در این ایام از هیچگونه دشمنی ، ستم و بیدادگری در حق مردم دریغ نورزید – او سخت ترین فشار و اختناق ضد انسانی را بر جامعه تحمیل داشت ، اوهزاران روشنفکر و انسان های واراسته را بدون اثبات جرم و حکم محکمه سالها در زندان نگهداشت . شخص سخت متعصب و ظالم بود . کوچکترین ندای آزادی را در گلوخفه میکرد. او می خواست به پیروی از سلفش امیرعبدالرحمن با مردم برخورد کند. لذا با همان روش ظالمانه وغیر انسانی امیر به زد و بند پرداخت . منتها با این تفاوت که امیرعبدالرحمن در میدان عام میکشد و قتل عام میکرد ، هاشم خان بطور سری و مخفیانه دست به جنایات میزد و گرچه در بعض موارد تشابهی در بین اعمال شان دیده میشود . مثلا امیر عبدالرحمن سربازی را که قوماندانش را به گلوله بسته بود و در شاهراه عام به زنجیر بسته و تیل جوشان و داغ برسرش ریخت تا جان میداد. اما هاشم خان ، قاتل نادرخان ( شهید عبدالخالق هزاره ، نادر غدار را بناء بر خیانت ملی و انسان کشیهایش با ضرب چند گلوله بر فرقش فرش زمین کرد وانتقام قهرمانان ملی را که توسط نادرشاه بی موجب به شهادت رسیده بودند، از او بازگرفت.(- تذکر اداره نشریه) را در ملای عام در چوک دهمزنگ مثله کرد و قطعات بدن اورا با شمشیر می برید و چشم های اورا با برچه بیرون کشید ، در حالیکه او درقرن 19 و این در وسط قرن بیست انجام یافت. هاشم خان درهمین قرن بیست صدها دانشمند ، نویسنده و آزاد اندیش این کشور را در زندانها از بین برد و اگر انسانی هم نجات می یافت بکلی مستاصل و رنجور بود. این کردار و رفتار وحشیانه و منافی حقوق بشری او مورد خشم و نفرت مردم قرار گرفته و اقشار گوناگون جامعه از این روش غیر انسانی او بستوه آمده بودند. در همین برههء زمانی که جنگ دوم جهانی آغاز شده بود . انگلیسها که در جنگ مصروف شدند ، قدرت استعماری آنان در قاره هند رو به ناتوانی میرفت. از طرفی مبارزات آزادی خواهانه هند به رهبری گاندی و نهرو برای رهایی هندوستان در حال گسترش بود . در چنین فرصتی استعمار برتانیا توان اداره و کنترول هند را از دست داده منجر به آزادی هندوستان شد. با آزادی این قاره از استعمار ، انگلیس مملکت پاکستان به حیث یک کشور مسلمان از هند مجزا شده و در سال 1947بصورت سرزمین مستقل غرض اندام کرد. در همین ایام هاشم خان که حامی و پشتیبان خارجی خویش را از سرحدات کشور دور دیده از دست داده بود و در داخل کشور هم مردم از رفتار ظالمانه او جان سیر شده بودند . بخصوص آزادی هندوستان و ظهور مملکت مستقل مسلمان در همسایگی افغانستان مایه امیدی شده بود برای نجات مردم این کشور از یوغ استبداد و خودکامگی هاشم خان و برادران . حاکمیت خاندانی که در این مرحله احساس تنهایی می کرد و از طغیان توده های بینوای افغانستان به هراس افتاده بودند و بیم داشتند تا این مبارزات آزادیخواهان کانگرس و مسلم لیک در افغانستان سرایت نکند ، دست به یک نیرنگ سیاسی زد و مسئله خط دیورند را پیش کشید و برای بقای حاکمیت خاندانی تهدید خارجی را مطرح ساخت و زمینه دشمنی را با رهبران مسلم لیک و مردم پاکستان فراهم گردانیده ، افکار و اذهان را متوجه قضایای پشتونستان و سلب حقوق مردم افغانستان نمود . گویا با یک تیر دو هدف را نشانه گرفت . یکی اینکه از اتحاد و دوستی دو ملت برادر و مسلمان جلوگیری به عمل آورد و تخم دشمنی را بین آزاد اندیشان پاکستان و آزادیخواهان افغانستان کاشت و باعث اختلاف در بین دو جامعه اسلامی شد . نکته دومی توانست با اتخاذ این پالیسی پشتونهای هر دو طرف مرز را به سوی خود جلب کند و خود را طرفدار پشتونها جاه بزنند و بر عمر زمامداری شان بیافزایند .
هاشم خان از این حربه سیاسی خوب بهره برداری کرد . قبایل پشتون داخل خط دیورند را به طرفداری از نظام خاندانی جلب کرد و هم معدودی از خان ها و ملک های قبایل مأورای خط بنام دفاع و حمایت از آزادی شان چندگاهی فریب داده به دور محور خاندانی چرخاند و آنان را سردر گم ساخت . همچنان هسته های آزادی طلبی و وطن پرستانی که برای تأمین عدالت اجتماعی مبارزه میکردند ، منکوب ساخته با این حقه بازی نیم قرن بر دوش ملت مظلوم سوارماند و ملت افغانستان را در بند و اسارت خاندانی نگه داشت .
این فریب کاری پیروی از همان سیاست ماکیاولی بود که حکام مستبد ، خود پرست برای تحکیم پایه های لرزان رژیم دست به تهدید تراشی می زنند و شرایطی را در ذهن عامه ایجاد می کنند که گویا خاک کشور مورد اشغال تجاوز خارجی قرار گرفته است. در حالیکه ساختار سیاسی این سرزمین توسط آباء و اجداد همین سلاله سالهای متمادی مورد معامله قرار داشته . اکنون این بهانه جویی و دفاع بنام آزادی پشتونستان صرف حرف فریب و اغوای توده های جامعه بوده است نه یک واقعیت عینی که مورد پذیرش توده ها و روشنفکران مقبول می افتاد . از همین رهگذر به جز چند نفر دلال بنام ملک و خان چند صباحی از این خوان نعمتی که رژیم خاندانی از کیسه این ملت غریب گسترده بودند، استفاده های اعظمی بردند و بالاخره به ریش خاندان خندیدند و رفتند . حتی رهبران سیاسی پشتون ها چون عبدالغفار خان و داکتر خانصاحب وزیر اعلای صوبه سرحد هیچگاهی به این یاوه سرایی های رژیم گوش ندادند و آنها می خواستند به هند ملحق شوند . (- سقوط افغانستان چاپ پشاور- نویسنده ، صمد غوث . )
در ریفراندوم عمومی که دو ماه بعد پس از آزادی پاکستان که انگلیسها انجام دادند و با سران قبایل و با بزرگان اجنیسی مذاکراتی صورت گرفت ، همه سران قبایل خواستار آن شدند که اجنیسی ها مربوط پاکستان شود حتی اظهارات کتبی آنها اشکار ساخت که قبایل با پاکستان آنچنان مناسبات را حفظ کنند که قبلا با دولت بریتانوی داشته اند و قبایل در مناسبات با پاکستان انتظار داشتند ، مواجب بزرگ سالیانه ای را که از انگلیسها دریافت می نمودند ، ادامه یابد . ( - سقوط افغانستان چاپ ص 104 پشاور- نویسنده ، صمد غوث . ) خلاصه مردم آنطرف خط دیورند پس از
موجودیت پاکستان هیچگاهی نخواستند جزء قلمرو افغانستان شوند . زیرا ایشان وضع ابتر و نابسامان مردم افغان را میدیدند که در چه حالتی هستند و با چگونه رژیم خاندانی سروکار دارند . رژیم که در طول چهل سال حکمروایی حتی نتوانست صرف آب آشامیدنی برای پایتخت افغانستان تهیه کند . در حالیکه در پاکستان به کوهها و دره ها آب آشامیدنی رسانیده شده است . همچنان رژیمی که نتوانست برای مرکز کابل برق برساند ، به شهرها و قریه ها که هیچ. در صورتیکه پاکستان قریه ها و دهکده هایش به نور برق روشن گردیده است . خلاصه که از حاکمیت خاندانی تا ریژیم جمهوری و با پارلمان پاکستان ده ها سال فاصله است . آنجا آزادی است ، جراید آزاد وجود دارد ، مطابع و چاپخانه های شخصی فعالیت دارند . متأسفانه که در افغانستان اجازه فعالیت به کتاب فروشی داده نمیشد . آنها بمب اتمی ساختند و ما تکه های پیراهن و پوقانه را از خارج وارد می کنیم . ببین تفاوت راه از کجاست تا بکجا ؟. باری با این اوضاع و احوال چگونه مردمان آنطرف خط دیورند ما حاضر خواهند شد که ادعاهای سرحدات افغانی را بپذیرند ؟ از همین رهگذر است که مردمان آنسوی مرز به هیچ صورتی حاضر نبودند ملحق به افغانستان شوند . این پروپاگند و تبلیغات حکمروایان افغان بود که جلوه دایه مهربانتر از مادر را نشان میدادند و در انظار جهانیان خود را حامی و پشتیبان قبایل جاه میزدند. در حالیکه اصلا اینان اهداف دیگری داشتند . این فرمانروایان میخواستنند بدین وسیله بر انواع بی عدالتی ها ، انحصارگریها و بیدادگری های خاندان خاک بپاشند و مردم را متوجه تهدید خارجی بسازند و اگر شخصیتی و انسان آزاده ای بر خرابی ها و کردارهای ظالمانه رژیم انگشت انتقاد میگذاشت ، بنام جاسوس خارجی مهر خائین بر پیشانی اش کوبیده میشد و بسرنوشت مکتوم گرفتار میگردید.
این بازی های مصنوعی که هاشم خان آغازگر آن بود ، برادرزاده تنی و وارث بلامنازع و تربیت یافته دست او داودخان صدر اعظم بشدت آنرا د نبال کرد. د رحالیکه هیچ وقت مورد پذیرش جامعه جهانی قرار نگرفت . گرچه داود خان در بسا مجامع جهانی و انجمن های اسلامی قضایای خط دیورند را مطرح ساخت . اما نتوانست توافق و همگرایی کشورهای جهانی و مسلمان را بدست آرد. زیرا این خط توسط امیر بسیار مقتدر زمان امیر عبدالرحمن از اسلاف همین سلاله محمدزایی ها پذیرفته شده بود . حتا قبل از امیرعبدالرحمن جد بزرگ و موسس سلاله بارکزایی ها امیر دوست محمد خان از نقطه بسیار حساس و مرکز پشتونستان ( پیشاور) دست کشیده بود . چنانچه محقق و پژوهشگر تاریخ وطن مان مرحوم فرهنگ مینویسد :
« امیر دوست محمد خان در سال 1848 بنا بر درخواست سیکهان دایر بر واگذاری پشاور به افغانستان در بهای کمک علیه انگلیسها جواب مثبت داد و بکمک سیکهان شتافت و به تاریخ 21 فروری سال 1849میلادی در جنگ گجرات علیه انگلیسها شرکت نمود که شکست سختی خورد و از معرکه نجات یافت . اما خیال فتح پشاور را برای همیش از سر به در کرد . ( افغانستان در پنج قرن اخیر ج اول ص 198-299 ناشر قم . )
پس از امیرعبدالرحمن سه امیر دیگر از همین تبار بر همین خط مهر تائید گذاشتند که عبارت بودند از پسر امیرعبدالرحمن ، امیر حبیب الله و نواده اش امیر امان الله خان و بعدا محمد نادرخان خط دیورند را سرحد رسمی کشور قبول و آنرا برسمیت می شناختند . امیر حبیب الله جانشین امیر عبدالرحمن عین قرار داد پدرش را قبول کرد ه بود در حالیکه استقال سیاسی کشور نیز درگرو استعمار بریتانیا قرار داشت ، حتی امیر حبیب الله برای انکه از قیام قبایل علیه انگلیسها جلوگیری کرده باشد مبلغ هنگفتی سالانه به متنفدین سرحد آزاد توسط حاجی عبدالرزاق خان اندری میپرداخت و سعی میکرد در بدل آن مردم سرحد را متقاعد سازد که جهاد آنها در مقابل انگلیس بدون اجازه امیر المومنین ( خودش ) شرعا ناروا است . (افغانستان در مسیر تاریخ ج اول ص 640 چاپ کابل . )
امیر امان الله خان نواسه امیرعبدالرحمن یگانه شاهی که در باره استقلال و آزادی کشور می اندیشید، برعلیه استعمار دست و آستین را بر زد و با انگلیسها داخل مذاکره شد و تقاضای استقلال کشور را نمود . چون انگریزها لیت و لعل کردند ، شاه مجبور گردید دست به سوقیات نظامی بسوی سرحدات زد که در بخش شرق لشکر افغانی تل و تانه آنسوی خط دیورند را هم تصرف کردند و انگلیسها وادار به مصالحه شدند. بر اساس این مصالحه قوتهای نظامی افغانستان تل و تانه را ترک گفته به داخل سرحدات امروزی افغانستان عقب نشینی کردند و در مذاکرتیکه بین محمود طرزی وزیر خارجه دولت امانی و هنری دابس نماینده سیاسی انگلیسها بتاریخ 8 اگست سال 1919 میلادی در کابل صورت گرفت ، در این مذاکره استقلال افغانستان بدست آمد . اما معضله خط دیورند کماکان بحال خود باقی ماند . زیرا هیئتی که قبلا غرض عقد قرارداد صلح به راولپند رفته بودند موضع را تصفیه کرده بودند . چنانچه ماده پنجم قرار داد چنین می خوانیم : « دولت افغانستان به سرحد بین هندوستان و افغانستان را که امیر مرحوم قبول نموده بودند ، قبول می نماید و نیز متعهد میشوند که قسمت تحدید نشده خط سرحد طرف مغرب خیبر در جائیکه حمله آوری از جانب افغانستان در این زمان واقع شد ، توسط کمیشن دولت بهیه برتانیه بزودی تحدید شود و حدی را که کمیشن دولت بهیه برتانیه تعیین نمایند قبول بکنند . عساکر دولت بهیه برتانیه بر این سمت در مقامات حالیه خود خواهد ماند تا وقتیکه تحدید حدود مذکور بعمل بیاید . » ( علی احمد ناظر داخلیه و رئیس هیئت صلاحیه افغانستان ، سرهملین گراست فارن سکرتری دولت هند و رئیس هیئت . (افغانستان در مسیر تاریخ چ اول ص 775)
حتی شاه امال الله از دیدار رهبران و بزرگان اقوام مسعود و وزیری که آمادگی کامل برای جهاد گرفته بودند ، سرباز زد و آنان را بحضور نپذیرفت . ( افغانستان در مسیر تاریخ چ اول ص 783- 784 ) همچنان وقت که نوبت به نادرخان رسید او در سال 1903 میلادی از کمک به افریدی ها و مومند ها که علیه سیاست پیش قدمی انگریز ها اسلحه برداشته بودند ، خود داری کرد. ( افغانستان در پنج قرن اخیر ص 611 ج 2 ) جورج آرنی در این مورد چنین نوشته است : پادشاه ( نادرخان ) در دوره زمامداری اش بخاطر رقابت نکردن با همسایه اش ازهمکاری مادی و معنوی با قبایل ناراضی در جنوب که بطرف انگلیسها زندگی می کردند ، اباء ورزید . او همچنان با جناح چپ پشتونهای هندی که در مبارزه آزادیخواهی هند شرکت داشتند ، کمک نکرد . » ( افغانستان گذرگاه کشورکشایان ص 31) نادرخان در ایام حکمروایی اش کوچکترین اعتراضی در این مورد نکرد و آنرا سرحد رسمی کشور پذیرفته بود. مورخ شهیره کشور مان مرحوم غبار برخورد نادر را با رهبر بزرگ مجاهدین قبایل وزیرستان موسی خان در زمانیکه وزیرحربیه و مسول سرحدات آزاد و امور سرحدی ولایات ننگرهار و پکتیا بود چنین توضیح می دهد : در سال 1921 موقعیکه هیئث انگلیسی در حال مذاکره با هیئات افغانی در کابل بود ، سیاست دولت افغانستان ایجاب میکرد تا در سرحدات آزاد شرقی کشور مبارزات آزادیخواهانه مردم مشتعل نگه داشته شود و مردمان سرحدی آزاد ضد نفوذ انگلیسها تحریکاتی بعمل آرند تا موقف خود را در کنفرانس کابل قوت بخشیده و مطالبات خویش را بدین وسیله برهیئت انگلیسی بقبولانند . دراین وقت فرستادگان افغانستان در تمام سرحدات آزاد مشغول فعالیت بودند و تلاش داشتند تا فشار بیشتری برکمپنی هند برتانوی وارد سازند . در چنین فضایی موسی خان غازی رهبر بزرگ مجاهدین وزیرستان عموزاده خویش موسی خان ( دوم) را به غرض مذاکره و حل مسایل لازمه این جهاد بزرگ نزد شاه امان الله بفرستاد . این شخص بیشتر در کابل بماند ولی محمد نادرخان نگذاشت که او به نزد شاه برسد ، بلکه عامدا اورا از شاه و در بار کابل متنفر و بیزار نمود تا او پر از عقده و نفرت بدون د یدن شاه به وزیرستان برگشت . » ( افغانستان در مسیر تاریخ چ 2 ص 93. ) آقای عبدالصمد غوث نویسنده کتاب « سقوط افغانستان » در مورد نادر خان چنین نوشته است : « بیطرفی اشکار نادر شاه و امور جنگ میان انگلیسها و پشتون های آنطرف دیورند قبایل هر دو سوی خط دیورند را آزرده ساخت ، مگر انگلیسها خوشحال شدند و برای او در سال 1931 میلادی ده هزار قبضه تفنگ و یکصدو هشتاد هزار پوند نقد دادند . در دوره نادرشاه این یگانه کمکی از خارجی بود که به افغانستان رسیده بود . نادرشاه جدو جهد پشتونهای آنسوی سرحد را در مقابل انگلیسها کمک نکرد . » (همان اثر ص 78 چاپ پشاور. )
خلاصه سرحداتیکه نیم قرن قبل از حاکمیت هاشم خان توسط امیری از همین سلاله تثبیت و پذیرفته شده بود و بعدا سه شاه دیگر همین خاندان آن قرارداد ها را تائید و قبول داشتند . پس بر روی کدام پایه های حقوقی و بین المللی هاشم خان و بعدا وارث حقیقی او داود خان این حق را بخود دادند که چنین ادعای ارضی را پس از موجودیت پاکستان و آزادی مردم آن از چنگ استعمار مطرح سازند ؟ مگر صرف ادعاهای تاریخی نیم قرن قبل مورد قبول جامعه جهانی می افتاد . از طرفی این آقایون به کدام صلاحیت قانون ملی و بین المللی چنین حقی را برای خود قایل شدند ؟ مگر هاشم خان و داود خان به قرار معیارهای ملی و بین المللی رهبری جامعه افغانی را بدست گرفته بودند یا به زور برچه و سرنیزه بردوش ملت مظلوم این سرزمین سوار شده بودند . اینان در کدام توافقات ملی و انتخابات مشروع و با صلاحیت مردم به این سمت ها موظف گردیده بودند ؟ کدام مردم به اینها رآی داده تا رهبریت سیاسی این خطه را داشته باشند ؟ برعلاوه آنکه حاکمیت خانواده مصالحبین از ریشه غیر قانونی بود و تمام مردم افغانستان باور داشتند که نادرخان و برادرانش سلطنت را که مال موروثی شاه امان الله بود با نیرنگ و حقه بازی و حمایت استعمارگر بزرگ بدست آورده و آنرا غصب گرده اند و نادرخان که غاصب سلطنت و قدرت سیاسی را تصاحب کرده بود و در حالیکه تقاضای بطلان خط دیورند را نکرد و آنرا تائید داشت . پس برادر کوچک و برادرزادهء او که بنا بر پیوند خانوادگی با کشتن ، بستن و ظلم بی حد و حصر قدرست سیاسی شانرا حفظ کردند و با زور و تشدد و بندو زندان به حکمروایی نامشروع شان ادامه دادند و اصلا مورد اعتماد مردم افغانستان نبودند . پس چگونه این صلاحیت را بخود دیدند که همچو دعوای تاریخی را پیش کشیدند ؟ !! و آیا پشتونهای آنسوی خط چنین اختیاراتی به این دو نفر عمو و عموزاده داده بود که راجع به سرنوشت میلیونها انسان تصمیم بگیرند آنهم پس از گرفتن آزادی از استعمار بریتانیه ؟ آیا در این مورد کدام سند پاره ای موجو د است که پشتون های ماورای خط دیورند حاضر شده باشند ، هاشم خان و داودخان را وکیل گرفته باشند تا از حق شان دفاع نمایید ؟ !! لذا این دعوی کاملا یک بازی سیاسی بود تا دفاع از حقوق یک کتله بزرگ انسانی . از آن جهت دیده شد که در هیچ مجمع و مجلس بین المللی و اسلامی طرفدار پیدا نکرد و در همه مجامع با بی اعتنایی کامل رد میگردید و جامعه جهانی می دانست ، زمامدارانی که ملت خویش را در بندو اسارت نگه داشته اند ، چگونه ممکن است از آزادی دیگران دفاع نمایند . بازیگران که اصلا به آزادی اعتقاد نداشته اند . اگر عده ای از افراد استفاده جو و وابسته به دربار این ادعای زمامداران افغانستان را قانونی می شمردند و آن خط را از نظر تاریخی جزء از خاک افغانستان می دانند، باید اندکی به تاریخ مراجعه کنند که اگر در زمان اقتدار احمدشاه درانی در سال 1747- 1770م و بعد در زمان سلطنت تیمورشاه پسر او که مجموعا در حدود چهل سال ضمیمه سلطنت درانی ها بود . ولی قبل از ایشان کابل ، ننگرهار و صفحات جنوب شرقی کشو جزء قلمرو سلطنت بابریه بود و بشتر از دونیم قرن مغولهای هند بر این ساحات غربی خط دیورند تسلط داشته حکمروایی می کردند . لهذا از نظر تاریخی وارثین تاج و تخت مغول بایست پاکستانی ها یا هندی های باشند . بدین اساس اگر از دید تاریخی مالکیت های ارضی تثبیت گردد ، در آنصورت بایست بخش غربی خط دیورند مربوط پاکستان باشد ، همچنان قندهار ، هرات و غرب افغانستان د ر حدود دو قرن به تصرف دولت صفوی ها قرار داشت ، اگر از نظر تاریخی جغرافرافیای سیاسی یک کشور تعیین حدود گردد در چنین حالت بایست حدود و ثغور افغانستان شمال ، جنوب ، شرق وغرب آن کلا تغییر و تحول یابد . چه در ازمنه گذشته در هر عصر و هر امپراطوری حدود و مرزهای کشور دستخوش تغییر بوده حتی مراکز سیاسی این امپراطورها گاهی در بلخ و تخارستان ، زمانی د رهرات و سیستان ، موقعی در کابلستان و زابلستان و آخرین فرصت آن در قندهار بود . همچنان این محدود سیاسی که امروز افغانستان نامیده میشود ، در اثر تفاهم و توافق ساکنین این منطقه به وجود نیامده و زمامداران افغانستان در ایجاد جغرافیای سیاسی این خطه بصورت پایدار نقشی نداشته اند . ساختار سیاسی این منطقه به اثر تفاهم دو امپراطوری بزرگ شمال و جنوب هسته گذاری شده است . روی این دلایل دعواهای تاریخی در مورد تعیین مرزهای سیاسی بسا از ممالک جهان کاریست بس پیچیده و مشکل که حل این قضایا از توان جامعه جهانی بیرون است . زیرا اکثر ممالک شرق بر اثر اراده و تبانی استعمارچیان و امپراطوری های غربی بوجود آمده اند . این پرابلم نه تنها در افغانستان بل در تمام بر اعظم آسیا مشهود است . چنانچه همین اکنون ما شاهد این ماجرای خونین فلسطین ، کشمیر ، عراق ، ترکیه و اروپای شرقی بوده و هستیم . بخصوص عین پرابلمهای سرحدی را از نظر تاریخی در سرحدات غربی با ایران و در شمال با شوروی داشتیم که در طول حکمروایی خانواده مصاحبین کوچکترین ادعای در مورد صورت نگرفت. در حالیکه در موقع تثبیت سرحدات توسط جنرال دیورند افغانستان بیشتر از یکهزار جزیره را در سرحدات شمال کشور از دست داد و به روسها واگذار گردید و یک منطقه وسیع دیگر را بنام پنجده در غرب که سالها در محدوده حکمروایان افغانستان واقع بود و جزء قلمرو افغانستان محسوب می گردید حتی ساکنین آن خود را افغان میخوانند . امیرعبدالرحمن به تزارها واگذار شد و تا امروز همین مدعیان پشتونستان خواه از آن مناطق یادی نکردند . لذا ادعای بطلان خط دیورند صرف در یک ساحه معین جنوب و شرق بنام دفاع از حقوق یک اتنیک خاص واضحا یک بازی سیاسی و حربه تبعیضی بود که براه انداخته شد و هدف از آن تحکیم پایه های لرزان حاکمیت تک خاندانی ، فریب یک کتله مردم این سرزمین و بهانه تراشی بنام تجاوز به حریم کشور ما زده شد تا باشد با این و دسیسه تحریف اذهان روشنفکران ، اهل قلم و شخصیت های مبارز وطن را یک نیروی متجاوز خارجی معطوف ساخته با این حمایت های قلابی بر خرابی ها ، بیدادگری ها و خیانت های فرمانروایان خداندانی پرده پوشی کرده باشد .
موضوع دیگری که زمامداران افغانستان در باره خط دیورند بدان استناد می جستند ، موجودیت یک اتنیک معین د هر دو طرف خط بوده است ، لذا اینان ادعا داشتند چون د رهر دو حاشیه خط یک قوم زیست می نماید ، پس چرا نباید جدا باشند که این دعوی و در دنیای کنونی قابل پذیرش نیست . زیرا تجزیه و تفکیک اقوام از همدیگر در اکثر نقاط جهان صورت گرفته و هیچ کشوری در جهان یافت نمی شود که از یگ قوم و یک تبار واحد به وجود آمده باشد . اگر دور نرویم به اطراف ما نظر بیاندازیم می بینیم که پاکستان از اقوام مختلف تشکل کرده ، مانند پنجاپی ، سندی ، ملتانی ، بلوچ ، پشتون وغیره ، همچنان ایران از اقوام کرد ، لرد ، عرب ، ترک ، بلوچ ، ترکمن و آرین ملت واحد ساخته اند . لذا این دعوی قوم پرستی در دنیای امروز خریدار ندارد . بخصوص در افغانستان که در حواشی تمام سرحدات آن اقوام واحدی افتاده اند که بین ایران ، ترکمنستان ، ازبکستان ، تاجیکستان و پاکستان تقسیم شده اند . اگر بنا باشد که روی این استدال خط دیورند باطل اعلان گردد . درآنصورت پیوستن اقوام سرحدی بهم بایست در تمام نقاط کشور تحت اجراء درآید که در این حال این حرکت منجر به تجزیه کشور میگردد . لهذا اگر در جنوب و شرق ما اقوام پشتون داریم در شمال تاجیک و اوزبک و در شمال غرب اقوام ترکمن و در غرب و جنوب غرب قوم بلوچ در کنار مرز بین ایران و افغانستان سکنا دارند ، پس آیا ممکن است همچو دعواهای قومی به نفغ کشور باشد ؟ ؟ !
از جانبی حاکمیت تک خاندانی که نتوانسته شکم گرسنه و تن برهنه چند میلیون نفوس کشورش را سیر و بپوشاند و آنانرا اسیر در بند و زندان نگه داشته اند ، چگونه این حق را بخود می دهند که چند میلیون انسان دیگر را در چنین حالت بی نوایی و بدبختی به دور محور خاندانی بچرخانند . و آیا اقوامیکه در آن سوی مرز زندگی بهتر از اقوام این سوی مرز دارند ، حاضر می شوند از باران برخیزند و زیر ناوه بنشینند ؟ نمیدانم کدام صفت خوب زمامداران فاسد و ظالم افغانستان و کدام انگیزه اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی آنانرا وادار ساخته باشد که پاکستان را گذاشته خود را در گودال سیاه روزی افغانستان بیاندازد ؟ در حالیکه اقوام پشتون پاکستان صد مرتبه زندگی بهتر و آرامتر از اقوام پشتون افغانستان داشته و دارند . آنجا آزادی دارند ، حرمت و عزت دارند ، سطح زندگی بالاتر از افغانستان دارند ، صدها هزار پشتون افغانستان سالانه غرض کار و پیداکردن لقمه نانی به پاکستان میروند و به کار و زندگی در آنجا مصروف هستند . پس عقل سلیم قبول میکند که ایشان میخواهند تن به مذلت ، فقر و بیچارگی بدهند و جزء قلمرو افغانستان گردند . این ادعای از مامداران خاندانی جزء فریب و نیرنگ سیاسی ، جز دیگری نبود که نتایج این فتنه گریها را ملت افغانستان دیده و اکنون همه به تماشای آن نشسته ایم و شاهد آنیم که چه بلایی بر سرمردم آوردند که هم حاکمیت خداندانی را به زباله دان تاریخ سپرد و هم کشور را سوختاند و هم مردم را آواره ، دربدر و بی خانمان ساخت .
خاندان سلطنتی در این بازی سیاسی که به راه انداخت نه توان نظامی در خود میدید که بتوانند چند ملیون نفوس آنطرف خط را حمایت و پشتیبانی نماید . صرف با ادعاهای لفظی و تبلیغات و پروپاگند های میان تهی میپرداخت . جرأت و جسارت اقدام عملی را نداشت . حتی در مواقعیکه
شرایط فراهم میگردید و مردم هم حاضر به قیام بودند ، چنانچه با شروع جنگ جهانی دوم که برتیانیا در اروپا مصروف جنگ با محور شد . بریتانیا بسیاری از عساکر خود را از هندوستان و مناطق سرحدی بیرون کشیده به جاهای انتقال دادند . و در آن وقت فرصت خوبی مساعد شده بو که با یک تحریک جدی قیام در سراسر مناطق آغاز میگردید و منجر به آزادی کامل قبایل میشد . بخصوص که سفارتخانه های آلمان و ایتالیا در این ایام اقدام به تحریکات قبایل کرده و پول زیادی در این راه خرچ میکردند و اگر حکومت افغانستان در این برهه اندک حرکتی از خود نشان میداد ، به یقین که ما امروز شاهد تغییر جفرافیای سیاسی منطقه نبودیم . عبدالصمد غوث در« سقوط افغانستان » چنین توصیح میدهد : « از 1939 تا نیمه 1941 بیطرفی افغانستان به نفع انگلیسها بود ، زیرا که افغانستان به آنها اطمینان داده بود که حکومت افغانستان از تحریک قبایل برای قیام خود داری می نمایند . بدون تردید سرحدات بسود استحکام هند بود . در نتیجه آن بریتانیا از هندوستان و مناطق سرحدی بسیار از عساکر خود را به جاهای با اهمیت دیگر فرستاد . (سقوط افغانستان ص 90 چاپ پشاور .)
آری ! خاندان سلطنتی که دست پروردگان کمپنی هند برتانوی بودند- کمپنی های متذکره حامی و مددگار خاندان در حراست و حفاظت از تخت سلطنت بود ، هیچگاهی دست به همچو حرکتی نمی زد که حامیان و باداران شان را آزرده سازند و الا شرایط کاملا برای آزادی قبایل مهیا شده بود . اما خاندان آل یحی که ترس از سقوط تخت سلطنت داشت ، ابدا نمی خواست که تخت را به آزادی یک قبیله تعویض نمایند . او ده های قبیله را فدای آرزوها و هوس های تاج و تخت خود میکرد . امضای خط دیورند صرف بهانه ای بیش نبود برای تظاهر و فریب کاری و الا در سال 1944 که متحدین بر محوریان پیروز شدند و بریتانیا خسته و کوفته تازه از صحنه جنگ بیرون شده بود ، دیگر توان اداره هند را در خود نمی دیدند ، تصمیم گرفتند از هندوستان بیرون رفته ، اداره هند را به کانگرس بسپارند . حکومت افغانستان از کمپنی هند برتانوی تقاضا کرد تا در مورد سرنوشت قبایل آنسوی خط با ایشان مشوره صورت گیرد . در مقابل انگلیس ها به صورت قاطع به حکومت افغانستان پاسخ داد که خط دیورند یک مرز بین المللی است و حدود افغانستان در آنجا خاتمه می یابد. ( سقوط افغانستان صفحه 90 چاپ پشاور . ) اما حکمداران افغان در مقابل این جواب قاطع و صریح کمپنی هند برتانوی کوچکترین گامی برنداشتند و آرام نشستند . در صورت که قاره هندوستان در حال تجزیه بود و حزب کانگرس فشار سنگینی بر بریتانیا وارد کرده بود که دیگر کمپنی هند برتانوی حوصله ماندن در هند را به خود نمی دیدند. لذا در چنین موقعی اگر زمام داران افغانستان اندکی جرأت به خود می دادند و در پهلوی احزاب کانگرس و مسلم لیک علیه انگلیس ها دست به تحرکات میزد و از ساحه لفاظی و گفتار داخل عمل می شدند به یقین که امروز نقشه منطقه تغییر خورده بود . اما با تأسف که حکومت خاندانی بقای خویش را می جستند نه آزادی قبایل را . بناء برآن قضیه را مسکوت گذاشتند تا انگلیس ها خود به همه پرسی شروع کردند که در همین همه پرسی ما نوامبر 1947 م صوبه سرحد متعلق به پاکستان گردید .
در این جرگه سران قبایل واضحا از پیوستن به پاکستان رأی موافق دادند . ضمنا تقاضا داشتند تا پاکستان همان مبلغی را که سالیانه انگلیس ها به آنان میپرداختند به ایشان داده شود . بدین اساس مسئله خط دیورند به انجامش رسیده بود ، مگر حاکمیت خاندانی که بقای شانرا در ماجرای ساختگی خط می دیدند ، از طرف تلاش می کردند تا مستقیما و عملا درگیر قضیه نشوند . چنانچه در مواقع حساس خاموشی اختیار می کردند اما در مواردی که مسئله داشت به فیصله نهایی برسد و دوسیه متذکره بسته گردد . بار دیگر بازی گران صحنه سیاست دست به تبلیغات هوایی و پروپاگندهای بیهوده می زدند . چنانچه در ماه سپتمبر سال 1947 که پاکستان در عضویت سازمان ملل درآمد ، یگانه کشوری که علیه شمول آن در سازمان ملل رأی مخالف داد یکی از سرداران آن خانواده شاهی و سفیر افغانستان در ملل متحد بود . چون این اقدام سفیر مذکور مورد اعتراض جوامع اسلامی قرار گرفت و ممالک اسلامی این عمل نماینده افغانستان را که از شمولیت یک کشور مسلمان در جامعه ملل مخالفت نموده آنرا نکوهش کرده از حاکمیت افغانستان آزرده گشتند . زمامداران وقت به صورت عاجل بعد از گذشت یک ماه در بیست اکتوبر 1947 رأی مخالف خود را پس گرفت و موافقت خویش را ابراز داشت . اینگونه برخوردهای سطحی و پالیسی های کودکانه سبب گردید تا جامعه جهانی به همچو ادعاهای پوچ و میان تهی ترتیب اثری ندهند . چنانچه در طول چهل سال سلطنت آل یحی به جز دو مملکت یکی هند و دیگری شوروی هیچ کشور سومی در جهان از این دعواهای ارضی حکام افغانی طرفداری نکرد ، که حمایت این دو کشور هم بناء بر منافع سیاسی شان صورت می گرفت ، نه بر منبای واقعیت های تاریخی و حقوق اجتماعی مردمان این منطقه . هند که با پاکستان بر سر مسئله کشمیر اختلاف داشته و دارد و در طول نیم قرن جنگ های خونین بین شان صورت گرفته است ، طبعا از اختلاف پاکستان با افغانستان سود می جستند . شوروی هم که خیالات توسعه طلبی و رسیدن به آبهای گرم را بسر می پرورانید ، آنجاست که این دو کشور از اختلاف استفاده می بردند . اما حکومتگران افغانستان با تمام ناتوانی های که داشتند ، این دعوی اراضی را با الفاظ و عبارات پیراهن عثمان ساخته بودند تا باشد بدین بهانه دشمنان داخلی خویش را سرکوب کرده باشند .
به خصوص این موضوع را پس ازهاشم خان برادرزاده و شاگرد مکتب او داود خان صدراعظم بسیار دامن زد . صباح الدین کشککی در رساله دهه قانون اساسی « در باره داودخان چنین می گوید : « محمد داود ممثل و سمبول سیاست شدیداللحن افغانستان در مسئله پشتونستان خوانده میشد. » (همان اثر صفحه 101 .) آقای کشککی که یک ژورنالیست ورزیده و سابقه دار افغانستان است ، در اظهار نظر فوق کاملا دقیق و سنجیده از محمد داود تعریف کرده است . موصوف ، داود را سمبول سیاست شدیداللحن نه شدیدالعمل در مسئله پشتونستان دانسته است . داود یک شخصیت ناسیونالست ، متعصب ، خود خواه و جاه طلب بود و در بازی های سیاسی می خواست از دیگر اعضای خانواده اش یک سر و کله بلندتر باشد و سخت تلاش می کرد تا علی الظاهر خود را ناجی پشتونستان جاه بزند . ولی دیده شد که مبارزه اش بیشتر با لحن و کلمات بوده ، در عمل و حرکت قدمی هم نتوانست بردارد و جرأت آنرا نداشت تادست بعمل بزند . او دو مرتبه در ایام زمامداری اش سفر بری و احضارات عمومی را اعلام کرد و از تمام کشور به جلب عساکر احتیاط پرداخت . این سفربری چند ماه طول کشیده و میلیون ها دالر خساره به تجار و مردم افغانستان وارد ساخت و ضربات سنگینی بر پیکر رنجور اقتصاد کشور ببار آورد . اما پس از گذشت چند ماه بالاخره ختم سفربری را اعلان کرد ، بدون آنکه کدام نتیجه و حاصلی بدست آورده باشد . از این رهگذر داودخان واقعا در گفتار شدیداللحن بود ولی با تاسف که در میدان عمل کاری از او و خاندانش ساخته نشد و این دعوی خط دیورند در طول چهل سال سلطنت خاندانی مانند غده سرطان بلای جان مردم شد . زیرا داود خان چیزی در چانته نداشت ، قدرت نظامی او به جز تفنگ های بغل پر و تفنگ های ساخت امیر شیرعلی خان که حکایه از اسلحه قرون وسطایی می کرد . از توپ و تانگ ، انواع ماشیندارها و راکتها گوناگون خبری در اردوی افغانستان نبود ، عساکر اردو نه لباس نظامی داشتند و نه کفش ، لباس نظامیان با ده ها پینه رنگارنگ تزئین شده بود ، کفش های سربازان بیشتر از ده وصله خورده بود ، ماهانه با بیست افغانی معاش و سه سیر غله کفاف ده روزه مصارف خانواده سرباز را نمی کرد . آیا با چنین اوضاع رقتبار و مفلوک سرباز و داشتن اسلحه قرون وسطایی می توانست به جنگ پاکستان برود ؟ برعلاوه توان اقتصادی دولت چنان ضعیف بود که به صورت قطع نمی توانست ، غذای بخور و نمیر کارمندان دولت را تهیه بدارد . عواید اقتصادی خیلی ناچیز و نا توان بود ، افسران و کارمندان دولت به قروت شب را به روز می رسانیدند . پس با این وضع اسفناک ملت چگونه ممکن بود دولتی با این ناتوانی که نتواند یک جوره کفش سالم برای سربازش تهیه نماید ، چگونه به جنگ یک ملت دیگر که از هر نقطه نظر از او قوی تر و نیرومندتر بود ، میرفت ؟ این کاملا جنون و دیوانگی بود تا فراست و کاردانی . داود خان چون سخت خود خواه و جاه طلب بود ناچار دست تگدی به سوی شوروی ها دراز کرد . شوروی ها که سالها به همین آرزو بودند تا افغانستان را به سوی خود بکشاند به صورت عاجل تقاضای داود خان را اجابت کرد و در قدم اول آنچه اسلحه کهنه و فرسوده از جنگ جهانی دوم در گدام ها و تحویل خانه داشت ، به دسترس اردوی افغانستان گذاشت . داودخان با چنین وضع و حال تکاپو داشت تا پشتونستان را آزاد سازد ! اما غافل از آنکه خود در اسارت افتاده بود . زیرا شوروی ها می دانستند که با این قرار دادها دست و پای حکام خاندانی را می بندند و دیگرحکمروایان افغانستان نمی توانستند با غرب و ممالک اسلامی نزدیک گردد , چنانچه همین طور هم شد . داود خان به دام شوروی گیر افتاد . آن موقعیت را آقای کشککی چنین بیان میکند : « داودخان در تاریخ افغانستان به حیث شخصی شناخته شد که آله دست شوروی ها زمینه را برای غصب قدرت از طرف کمونیستها مساعد گردانید . (دهه قانون اساسی صفحه 20 .)
خلاصه داود خان با سیاست خارجی او بنام حمایه از آزادی پشتونستان توام با سیاست دیکتاتورمابانه و مطلق العنان بودنش سخت موجبات نارضایتی مردم را فراهم ساخت. اینگونه کوته نگری و گرایش های افراطی ناسیونالیستی برعلاوه آنکه قدرت های غربی از او دوری گرفتند به حیثیت و اعتبار حاکمیت سیاسی افغانستان نیز لطمه بزرگی وارد ساخت . چنانچه در سال 1958 که موصوف به امریکا سفر داشت به علت پافشاری او بر مسئله پشتونستان ایالات متحده از کمک های نظامی و اقتصادی به افغانستان معذرت خواست و التجای داود خان را رد کرد . چه پاکستان شامل پیمانهای نظامی امریکا و متحد او شمرده میشد . چگونه ممکن بود که ایالات متحده دشمن متحد نظامی اش ( افغانستان ) را در مقابل پاکستان تقویت نماید . اگر او حد اقل الفبای سیاست را می فهمید نبایست چنین التماس را می کرد . اما داود چنان مسبب باده قدرت شده بود که باینگونه چالشهای سیاسی توجهی نداشت و خط دیورند بر جنونش افزوده بود . باری پافشاری روی مسئله پشتونستان بالاخره حکومت امریکا آزرده ساخت . تا آنکه در همین سال کودتای جنرال ایوب خان صورت گرفت ، جنرال ایوب خان پشتون بود . داود خان با همان سیاست کودکانه و ناسیونالیستی اش تصور کرد که جنرال ایوب خان ممکن است از داعیه پشتونستان خواهی او طرفداری نماید ، برادرش محمد نعیم وزیرخارجه را عاجل به پاکستان فرستاد . موصوف در مذاکراتش با جنرال ایوب از او شنید که پاکستان در ظرف چند ساعت می تواند کابل را اشغال نماید . نعیم خان از این مذاکرات سخت نگران و مایوس شده به کابل برگشت و بار دیگر دست به تحریکات در سرحدات زدند که آقای غوث آن اوضاع را چنین شرح می دهد : « اردوی افغانی دوبار در ماه دسمبر1960 و می 1961 با لباس مردم قبایل وارد باجور شدند تا از هواداران پشتونستان در برابر نیروی پاکستان حمایت نماید ، پاکستان در واکنش با این عمل در قندهار برخی از مرتجعین را علیه فرمان محمد داود مبنی بر رفع حجاب زنان تحریک نمود . افغان ها در هر دو حمله بر باجور کدام فوق العادگی نشان ندادند. » ( سقوط افغانستان صفحه 142 .(
از این گفتار آقای غوث که از افراد با صلاحیت وزارت خارجه و سهم مهمی در سیاست خارجی افغانستان داشت ، پیداست که تحریکات حکومت افغانستان در آن سوی خط دیورند نداشت و مردمان قبایل از این ادعاها حمایت نمیکردند . لذا حکومت و با جاسوسان او همکاری نتوانستند انجام دهند به جز چند نفر جاسوس دلال سیاسی که حکومت افغانستان را می چاپیدند و استفاده ها می بردند . باقی قبایل آن طرف خط دیورند بکلی از این نیرنگ های سیاسی پشتبانی نمی کردند . چه زمامدار پاکستان پشتون بود و آنها عملا در قدرت سیاسی پاکستان سهیم بودند . لذا انگیزه ای وجود نداشت که از پاکستان ببرند و به افغانستان مدغم گردند . اما حکومت افغانستان از این بازی ها دست نکشید تا آنکه قونسلکری های پاکستان در سال 1961 مسدود شد و راه ترانزیتی بر روی کالاهای تجارتی افغانستان بسته شدند و خسارات جبران ناپذیر اقتصادی را به ارمغان آورد که صمد غوث این حالات را چنین شرح می دهد : « مسدود بودن سرحد برای یک مدت زیاد به اقتصاد افغانستان لطمه زد . اما در اهداف پشتونستان کدام پیشرفتی به عمل نیامد . مسدود شدن راه ترانزیت عنعنوی از طریق پاکستان به هندوستان و بحر هند ، ترانزیت افغانستان را بطور خطرناک به سوی شمال انتقال داد که در نتیجه آن نفوذ اتحاد شوروی بر افغانستان افزایش می یافت . این امر برای بسیاری از رهبران افغانی چندان مطلوب نبود . » موصوف در تسلسل نوشتارش می افزاید که:« بدون تردید مسئله پشتونستان بیش از حد گرم شده بود رهبری افغانستان ( خاندان شاهی ) به این نتیجه رسید که بحران به وجود آمده به نفع افغانستان نیست . » لذا در صدد تعویض حکومت شدند و داودخان در اثر این ناکامی مجبور به استعفا گردید . یعنی بازی سیاسی که او آنرا با بسیار حرارت پیش می برد ، اسباب سقوط وی را فراهم ساخت که شاه مجبور گردید در سال 1963 دوکتور محمد یوسف را به حیث صدراعظم انتصاب نماید . حکومت انتقال در سال 1964 قانون اساسی جدید برای کشور تدوین کرده و مراحل قانونی آنرا پیمودند . این دوره ده سال با تغییر پنج صدراعظم ادارهء افغانستان را پیش بردند . در این ایام در سیاست خارجی به خصوص روابط اش با پاکستان حکومت قدم های معقول و مناسبی برداشت . مناسبات با پاکستان روز به روز بهتر شده رفت ، سفارتخانه ها و قونسلگری ها هر دو مملکت بار دیگر فعال شدند . اوضاع سیاسی آرام گردید تا آنکه در سال 1970 در قانون اساسی جدید پاکستان رهبران پشتون ها و بلوچ ها اشتراک کردند و در قدرت سیاسی رسما شریک شدند . بعدا در سال 1973 که قانون اساسی دیگری پس از جدا شدن بنگله دیش تدوین و نافذ گردید ، رهبران پشتون و بلوچ آنرا پذیرفته و امضاء کردند . (سقوط افغانستان صفحه 156 ) این رهبران پشتون و بلوچ خواهان خود مختاری ولایات خویش در چوکات پاکستان بودند ، نه آن دعوی جعلی که داود خان و قبل از او هاشم خان صدر اعظم به راه انداخته بودند . خلاصه افغانستان که تازه از بحران پشتونستان خواهی نجات یافته بودند و حکومت داشت به سوی دموکراسی پیش می رفت . بار دیگر جنون فاشیستی غرور و خود خواهی های داودخان جوانه زد . به خصوص که در قانون اساسی خانواده شاهی از امتیازات حکومتی محروم شده بودند ، سخت اورا برآشفت و دست به کودتا زد و محمد ظاهرشاه را که غرض مداوا به اروپا رفته بود از قدرت خلع و جمهوریت را در ماه جولای سلا 1973 اعلان نمود . موصوف در اولین بیانیه رادیویی اش بار دیگر مسئله پشتونستان را تازه کرد و ادعای ارضی ماورای خط دیورند را در رسانه های بین المللی و مطبوعات تبلیغ کرده او در سال 1974 مصاحبه با اخبار لوموند فرانسوی انجام داد و صراحتا تذکر داد که صوبه شمال غربی پاکستان در گذشته بخشی از خاک افغانستان بوده و بریتانیا با یک قرار داد یکجانبه که طرف قبول حکومت افغانستان نبود ، آنرا از تصرف حاکمیت افغانستان خارج کرده است . بر اساس این تبلیغات و تحرکات داودخان مجددا روابط بین دو کشور به سوی خرابی رفت و اوضاع به حدی تیره شد که حکومت پاکستان در سال 1975 دست به عملیات تخریب کاری به داخل افغانستان زد و و یک دسته اخوانی های که قبلا از بیدادگری ها ودیکتاتوری داود خان از کشور فرار کرده به پاکستان پناه گرفته بودند ، توسط نظامیان پاکستان بسیج شده بر ولسوالی های پنجشیر و لغمان حملاتی انجام دادند . این عملیات خرابکاری سبب گردید تا تبلیغات وسیع و گسترده و خصمانه براه انداخته شد و رادیوهای هردو کشور به ناسزا و بدگویی علیه یک دیگر پرداختند . در داخل کشور هم شرایط بد اقتصادی روز تا روز موج نا رضایتی مردم را از رژیم جمهوری فراهم می ساخت . پروژه های که به کمک شوروی در کشور فعال شده بود ، اثرات ناگواری بر اوضاع نابسامان کشور وارد آورد . دیکتاتوری ، استبداد ، خودکامگی داود مردم را به ستوه آورده بود . او درک کرد که برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور تحولی ایجاد گردد ، به خصوص در شرایطی که مناسباتش با شوروی رو به سردی گرائید . علت این سردی را همکاران داود در وزارت خارجه به اختلاف میان بریژنوف و داودخان که ناشی از مداخله بریژینوف در امور داخلی افغانستان بود ارتباط می دهد . اما بر علاوه این اختلاف عوامل ذیل را نیز می توان بر آن افزود :
1 ـ بحران اقتصادی و فشار ناشی از آن بر زندگی مردم ، شرایطی را فراهم ساخت تا ملت از رژیم جمهوری متنفر و بیزار گردند و افراد جامعه روز تا روز به فقر و مصیبت گرفتار گردیده به خصوص که استبداد و مطلق العنانی داود خان مزید بر علت شده بود .
2- غیر مثمر بودن پروژه های اقتصادی شوروی که داود خان مجبور گردید از آن روگردان شود و به جاهای دیگری دست اندازد. زیرا پروژه های متذکره هیچگونه تغییری در زیر بنای جامعه به وجود نیاورد و این پروژه ها بیشتر سیاسی و روبنایی بود تا یک پروژه بنیادی و انتفاعی مانند پروژه زراعتی ننگرهار که کاملا یک پروژه سیاسی و اهداف استراتیژیک داشت تا یک پروژه زراعتی مثمر و مفید به حال مردم . همچنان تفحص نفت و گاز در ظرف بیست و پنج سال با مصرف میلیون ها دالر کوچکترین منفعتی به مردم افغانستان نرساند و نتیجه اخیر آن تولید گاز و انتقال آن به شوروی آنهم به قیمت خیلی ناچیز . پروژه مکرویان سازی شوروی های یکی دیگر از کمک های غیر اقتصادی آنان به مردم افغانستان بود که در واقعیت امر هدف از آن تهیه منزل برای انجنیران و مشاورین شوروی و یک عده بورکرات های فاسد و وابسته به دربار روی دست گرفته شد . در حالیکه با همان مبلغ می توانست هزاران خانه آرزان قیمت و متناسب با سطح زندگی مردم در ده ها نقطه کشور برای مردم بیخانه و بیچاره کشور آباد کرد . اعمار مکرویان های مجلل برای چند نفر اشراف و اعیان را نمی توان پروژه اقتصادی خواند . پروژه سالنگ که کابل را به شوروی اتصال بخشید ، خود یک ارزش سیاسی و استراتیژیک برای شوروی ها داشت و به قرار نگارش آقای کشککی در رساله ( دهه قانون اساسی ) غیر اقتصادی ثابت گردید .
3- یکی از عوامل و عمده ایکه داود خان را وادار ساخت از شوروی ها دوری گزیند روابط خراب سیاسی با پاکستان بود که شوروی ها هیزم کش آین آتش افروز بودند و شوروی ها غرض بیشتر و اهداف سیاسی خویش بر آن اصرار می ورزیدند و بالاخره داود خان پس از سالها اشتباه درک کرد که مسئله پشتون و تحریکات شوروی ها حکومت افغانستان را از تمام ممالک اسلامی و دنیا غرب به دور نگهداشته و هیچ کشوری در تحت همچو شرایط و سیاست بازی ها غیر واقع بینانه داود خان حاضر به همکاری و کمک نیستند و سردار داود در گرو قرضه های بدون ثمر شوروی کشور را در بند و انحصار کمونیست ها قرار داده است .
باری روی ملاحظات فوق میانه اش با شوروی به سردی گرائید و دست طمع را به سوی ممالک اسلامی دراز کرد تا باشد از بند و انحصار شوروی نجات پیدا کند . که از هر جا فقط این کلمات را می شنید که روابط سیاسی اش را با پاکستان بهبود بخشد . این بهبودی سیاسی ممکن نبود . مگر آنکه از بطلان خط دیورند بگذرد و آنرا سرحد رسمی دو کشور قبول نماید. در این صورت ممالک عربی و ایران حاضر بودند کمک های بزرگ اقتصادی به افغانستان بمایند تا جای کمک های شوروی را بگیرد . اخرالامر داود خان حاضر شد از قضیه پشتونستان دست بکشد و در ملاقاتیکه با بوتو صدر اعظم پاکستان در ما جون سال 1976 به عمل آورد. آقای صمد غوث که در آن موقع مدیر عمومی سیاسی وزارت خارجه به صفت ترجمان در این جلسات اشتراک داشت ، می نویسد : « داود تذکر داد که فکر و تلاش جدایی طلبی اتهامی ... رهبران « نیپ » بود . هیچ کس از دل کسی خبر نیست ، مگر با کسانیکه صحبت کرده ایم ، هیچ یک از آنها به شمول ولی خان با تجزیه پاکستان اظهار خوشی نکرده اند . داود به بوتو گفت ، با پذیرش قانون اساسی پاکستان و با اشتراک در انتخابات ملی پاکستان ، پشتون ها و بلوچ ها خورسندی خویش را ابراز کرده اند . چون آنها در چوکات پاکستان حقوق خویش را نمی خواهند .» (سقوط افغانستان صفحه 202 . )
اظهارات فوق داود خان نشانگر این واقعیت است که پشتونستان خواهی موصوف صرف یک بازی سیاسی و فریب پشتون ها بود . در غیر آن چگونه از موضوع آزادی پشتونستان و الغای خط دیورند یک باره میگذرد و حکومت خاندانی که سالها ادعای استرداد ساحاتی را که از پیکیر افغانستان جدا ساخته شده بود چگونه به حقوق پشتون ها در چوکات پاکستان معاوضه کرد . داود خان احساس کرد که با چنین ادعای واهی کار به جایی نمیرسد و برای نجات از این بن بستی که خود ایجاد کرده بود از دعوی خط دیورند صرف نظر کرد و برای وحید عبداله معین وزارت خارجه که در بحث های طرفین اشتراک داشت ، میگوید : « بهر حال ضرورت است که ما از فکر خویش در باره حقایق کار بگیریم . زیرا ما با پاکستان در حل صلح آمیز مسایل خویش مجبوریم ، برای ما راه دیگری هست ، مگر ما از چنین چاره گیری ها می پرهیزیم که مردم پاکستان ، پشتونستان را جزء از سرزمین خویشا حساس می کنند و فعالیت ما را مداخله در امور داخلی خود می شمارند . اگر راه دیگری را بگیریم پشتونستان را به حیث قسمتی از پاکستان بپذیریم یا خیر ؟ در این صورت راه حل مسدود می شود و ما شاید به این مذاکره آماده نمی شدیم ، این همه تلاش برای چه ؟ صرف تا حد امکان حفظ حقوق پشتون ها ، لازم نیست که از یاد ببریم که ولی خان گفته بود که او پاکستانی است و پدر او هم خود را باشنده آن کشور می شمارد .... .. ما در کنار آمدن با پاکستان از بسیار مشکلات نجات می یابیم هم پرابلم های داخلی و هم خارجی ..... ما در روابط خویش دیگر درنگی را نمی توانیم بپذیریم ، سود بزرگ افغانستان در این است که با پاکستان صلح نماید . » (سقوط افغانستان صفحه 209 . )
ولی بدبختانه که دیر شده بود که با پاکستان در فضای صلح زندگی کند. زیرا همان طوری که بزرگان گفته اند : « اشتباه سیاسی سجده سهوه ندارد »داود خان نتوانست از این تغییر جهت سیاسی بهره بگیرد . چه کار نامه های در طول سالیان متمادی او و عمویش هاشم خان در مورد خط دیورند براه انداخته بودند و بر اساس این پالیسی غلط وطن را کاملا به کام نهنگ فرو برده بودند ، دیگر مجال برای بقای او در قدرت نمانده بود . حتی همان دوستان پشتونستانی او که سال ها از این خوان نعمت استفاده ها برده بودند ، علیه او جبهه گرفتند و در سقوط حاکمیت او سهم گرفتند . سلیک هر یسن ژورنالست ورزیده امریکایی که به اسناد محرمانه آرشیف امنیت ملی واشنگتن و آرشیف حزب کمونیست شوروی دست یافته بود در مورد قضایای خط دیورند این طور می نویسد : « داود در یک ملاقات در کابل به سران پشتون و بلوچ اظهار داشت که تمام هشت هزار چریک و ناراضیان آنها که درافغانستان پناه گردیده بودند باید الی 30 اپریل 1978 به وطن شان مراجعت نمایند . یکی از سران پشتون اجمل ختک به من ( سلیک هیرسن ) گفت که داود با اشاره به اینکه ضیاالحق محبوسین پشتون و بلوچ زمان بوتو را رها می سازد از تصمیم خویش دفاع می نموده . ختک افزود ، داود به ما گفت که نباید تشویش را به خود راه داد . زیرا ما حقوق خویش را در حکومت ضیاالحق به دست خواهیم آورد . ما برایش اظهار داشتیم که ضیاء مرد متقلب و دغل باز است ، ما بر نمی گردیم . ختک اظهار داشت که از خیانت داود افسران پشتون به سرعت آگاه شده و با امین کمک کردند که شبکهء زیر زمینی اش را در قوای مسلح توسعه بخشد و مستحکم سازد .» (حقایق پشت پرده صفحات 40- 41 . ) در نتیجه آمادگی افسران پشتون ( به گفته ختک ) وغیر پشتون که نقش کلیدی را قوای هوایی و در رأس جنرال قادر خان به دست داشت ، حکومت جمهوری داود سقوط کرد و کمونیست ها ( خلقی ها ) کودتا کردند . گویا به صراحت واضح می گردد که سیاست خارجی غلط داود خان در مورد خط دیورند و ادعاهای بی حد و حصر او در مورد پشتونستان خواهی کارش را یکسره کرد . در حالیکه در همان مواقع در اثر فشار ممالک اسلامی و ایالات متحده امریکا نزدیک بود موجودیت خط دیورند را به رسمیت بشناسد . چنانچه نویسنده متذکره می نویسد که : « داود آماده بود که از ایجاد دولتهای مستقل پشتون و بلوچ دست بردارد و با نوع خود مختاری مبهم به این دو اقلیت نژادی در داخل پاکستان راضی شود . » ( حقایق پشت پرده صفحات 40-41 )
ماجرای پشتونستان خواهی حاکمیت خاندانی از همان آغاز گنگ و مبهم پس کشیده می شد و بر اساس یک خط روشن و صریح تعریف نشد . گاهی به نام پارچه ای از افغانستان ادعا می گردید که باید جزیی از قلمرو افغانستان شود . فرصتی برای قبایل ماورای خط دیورند مملکت مستقل و آزاد پیشنهاد میکردند و مطالبه داشتند که پشتونستان باید یک کشور آزاد و مستقل عرض اندام کند . این مطالبه های گوناگون و عدم یک خط و مشی صریح و روشن تا حدی انحراف یافت که ساحات و مناطق بلوچ نشین ماورای خط را نیز در پشتونستان ادغام کردند ته به سرحدی که مورد سردرگمی مبصرین غربی نیز گردید . چنانچه « برخی از مبصرین غربی زود بر این نکته به عنوان ثبوت انگشت گذاشتند که افغان ها یا خود شان به مسئله پشتونستان باور ندارند و یا حرص آنها برای تصرف اراضی ، کمتر از یک امپراطوری نیست . در حقیقت در این ابهام ارادی بود ، با لغو خط دیورند این ابهام عمیق شد . » (حقایق پشت پرده صفحات 111-112 ) اثر اینگونه تناقص گویی ها و فریب کاری ها به جایی نرسید و بالاخره داود خان آخرین زمامدار خاندان شاهی پشتونستان را به صورت یکی از ایالات پاکستان به آنان واگذار شد و پس از سالها رنج و محنت ، درد سرها و گذراندن بحران ها در کشو از این دعوی بیحاصل دست کشید . اما فکر نکرده بود که مملکت را به تلهء پرتگاه رسانیده است و چنانچه دیده شد که با یک اشاره مشتی از نظامیان دست پرورده خویش هم خودش و هم کشور و مردم افغانستان به پرتگاه افتادند و نه پشتونستان آزاد شد ، نه خبری از خاک افغانستان شد ، بلکه ایالتی از ایالات پاکستان باقی مانده و رهبران پشتون پاکستانی ماندند .
اما این بازی سیاسی چه ضربات سنگینی بر پیکر افغانستان وارد آورد و در طول نیم قرن حاکمیت خاندانی از آغاز این بازی ها چه مصیبت هایی بر سر افغان ها آمد. در ظرف همین مدت که ما درگیر کشمکش و اختلاف با پاکستان بودیم ، دنیا با چه حدی از تکامل و شکوفایی رسید . همین پاکستان تا به سر حد تولید بمب اتم رشد کرد . بد بختانه که ما قادر به ساختن سوزن هم نشدیم و عکس آن روز تا روز درغرقاب ، بدبختی ، نفاق ، تبعیض و قوم پرستی فرو رفتیم و نزدیک بود که افغانستان پارچه پارچه شود و بخشی از آن به حیث یک ایالات جزء از ایالات پاکستان گردد .
جنرال ضیاء الحق با دستگاه استخباراتی او( آی . اس. آی )، تلاش میکردند که بتوانند افغانستان را به صفت یک پایگاه مسلمانان کوردل و بنیادگرا به شیوه اسلام ضیاالحق در آورد و آنرا مرکز نشر اندیشه های افراطی اسلامی به جهانیان عرضه کند . چنانچه در یک مصاحبهء که اندکی قبل از مرگش صورت گرفت هدفش از جنگ در افغانستان را این طور بیان کرده است :
« ریشهء کمونیزم را در افغانستان برکند ، یک رژیم دست نشانده پاکستان را در آنجا به وجود بیاورد و در صفوف بندی های استراتژیک در آسیای جنوبی تجدید نظر صورت گیرد . وی افزود : ما حق آنرا به دست آورده ایم که در افغانستان یک رژیم دوست ما به وجود آید . ما به حیث کشور جبهه مقدم خطری را متقبل شدیم هرگز اجازه نخواهیم داد که حالات در آنجا به شکل سابقش برگردد . طوریکه اتحاد شوروی و هند در آنجا نفوذ داشته باشند و بر قلمرو ما دعوی موجود باشد . » ( حقایق پشت پرده صفحه186 )
از اظهارات فوق جنرال ضیاالحق پیداست که وی دیگر نمی خواست افغانستان به شکل سابقش یعنی یک مملک مستقل و آزاد عرض اندام کند و رژیمی که بر افغانستان حکمروایی میداشته باشد ، باید دست نشانده پاکستان باشد تا بار دیگر نتواند دعوی پشتونستان را به راه بیاندازد و خط دیورند را به رسمیت بشناسد . وری همین منظور بود که پس از مرگ او نصیرالله بابر وزیر داخله در کابینه بینظیر بوتو موفق گردید تا طالبان را تنظیم ، تسلیح و بسیج کرد و به کمک دالر ، نفت بر مردم افغانستان تحمیل نمودند و این رژیم سیاه دل و تاریک اندیش را ارمغان هزاره سوم به دنیا پیش کشید .
ولی این بازی سر شان را خورد . بعدا نوازشریف هم این راه را تعقیب کرد که به مراد نرسید تا نوبت به مشرف میرسد . موصوف هم در آغاز دهنش را مزه مزه کرد و بارها اظهار داشت که منافع پاکستان در این است که طالبان بر افغانستان کنترول داشته باشند . در مجموع زمامداران پاکستان از این بد بختی های افغانستان فرصت طلایی بدست آوردند و سخت تپ و تلاش کردند تا دیگر افغانستان آزاد ، مستقل و صاحب اختیار را در همسایگی خود نداشته باشند . زیرا قضیه پشتونستان خواهی زمامداران خود خواه و جاه طلب افغانستان درد سر بزرگی برای پاکستان ایجاد کرده بود که نتایج این مصیبت ها را امروز به تماشا نشسته ایم .
پس با این پس منظر خط دیورند ، بایست مردم افغانستان و زمامداران موجوده آن درک کرده باشند که این گونه دعواها نه قانونی است و نه حقوقی و نه قابل حصول و نه در جهان امروز کسی به آن گوش میدهد و نه حکومت افغانستان آن قدر توان نظامی و اقتصادی دارد که به زور پول و قدرت جنگی آن ساحه را از پاکستان اجبارا بگیرد که غیر قابل قبول است . و دنیای امروز چنین اجازه ای حتی به قدرت های بزرگ هم نمی دهد . پس آسانترین و بهترین چاره اش اینست که از این ماجرای سیاسی درس عبرتی گرفته شود و به حال مردم کشور توجه جدی صورت گیرد و لقمه نانی برای مردمش تهیه کند تا شکم گرسنه آنان سیر و تن برهنه آنان پوشیده گردد و از بازی های که نفعی به ملت نمی رساند دوری جسته از محورهای تبعیضی دست کشیده شود تا به سر نوشت خاندان آل یحی سر دچار نشوند و کشور همچنین نا بسامان و مردم در بدر باقی نمانند . با امیدهای زود که زمامداران موجود از اینگونه قوم مداری ها بپرهیزند .
بالا
بازگشت