نقش کشور های همسایه در استحکام امنیت وثبات سیاسی افغانستان

محمد امین ( فروتن )

از هالند

 

 دا مقاله د افغانستان دسؤلې او دموکراسې تر نامه لاندې د هغه  نړيوال سيمينار په غؤنډه کی  چی د ۲۰۰۵ ميلادی کال د جولای په ۹ مه  او لسمه نيټه د ناروی هيواد د اوسلؤ په ښار کی جوړه شوې وه  د څيړؤنکی ، ليکوال ، او سيمه پيژندؤنکی محمد امين ( فروتن ) لخوا لوستل  شوی وه          

د لوی پر ور دګار په پاک او سپيڅلی نو م

زه عاشق يم سر او کار می دی له عشقه

نه خليل ، نه داؤدزۍ يم ، نه مومند

ستر پښتون عارف او شاعر رحمن بابا  ،،

دافغانستان د سؤلی او دموکراسی ددغه پرتمينی غونډی درنو ګډونکؤنکيو او ښاغلو او آغليو ميلمانو ، پوهانو ، د ټولنيزو چاروڅيړؤنکيو او خوږو وطندارانو   ! ستړی مه شی او هرکله راشی ۰ زما لپاره د وياړ ځای دی په داسی پرتمينه غونډه کی  چی د ګران خو سوځيدلی او در ديدلی هيواد  د غمجن تقدير دبدلولو په لاره کی  د يوه مؤثر تدبير د رامينځ ته کولو په خاطر د ګران هيواد د څودرديدليو او کړيدليو علمی او ټولنيزو شخصيتونو په ابتکار را مينځ ته شوی غونډه کی  ګډؤن کوم   د لوی خدای له درباره غواړم چی ددغه پرتمينی غونډی ټول لرليدونه او نتا‌يج به زموږ په ګلالی او ښاېسته هيواد افغانستان کی ديوی داېمی سؤلی درا مينځ ته کيدو او ددغه غيرتی او باتور قؤم دتاریخی او فرهنګی او دينی قدرونو او رواياتو ته په پام کی درلودلو د يوه سوکاله او  پرولسواکی ولاړ افغانستان  د بيا جوړولو په لاره کی اغيزمن ثابت شی ۰ نو ځکه خو په همدغه دليل دټولو نه لمړی ددغه هيواد د ټولو ، نظر پوهانو ، ليکوالانو او څيړؤنکو تاريخی او ملی رسالت او  دنده بولم چی د هرډول ، قومی ، ژبنی ، سمتی تعصباتو پرته چی په خواشينۍ سره زموږ ددغه روان کړکيچ او بحران د اوږديدو لوی عامل بللی شی زمو ږ دګران هيواد افغانستان تاريخ دهغه د ټولو ناخوالو ، کږليچونو ، پرمختګ او د وروسته پاته والی عوامل او دلا‌يل په ګوته کړی ۰ او ددغه شانی له هرډول غرض او مرضه پرته د  څيړنۍ په نتيجه کی دګران هيواد افغانستان راتلونکی ځوان نسل پروړاندی خپل رسالت تر سره کړی ۰او د خپلی علمی  کره کتنی تر څنګ د يوه عملی  پلان چی پر سياسی رياليزم او اجتماعی عدالت و لاړ وی او د ګران هيواد افغانستان ټول وګړی او توکمونه  له هر ډول امتيازه پرته هغه د خپل ځان او د افغانستان د لرغونی ملت په ګټه ؤبولی ۰ او د ګران افغانستان په دغه تاريخی ټاټوبی  کی ټول شريک قومونه او  اؤلسونه   لکه ، هزاره ګان ، پښتانه ، تاجيکان ، بلوڅان ، او نور يی د يوی ملی آجندی او پروګرام په توګه  ؤمنی ۰ او ددغه بړيڅ او باتور ملت ټؤل وګړی ،، واړه او زاړه ،، دهغی تر شا ودريږی ۰تر څو چی وکولای شو موږ ټول د تاريخ او راتلونکی نسلونو په وړاندی سر لوړی  پا تی شو    ۰ له هغه ځايه چی ددغه پرتمينی غونډی زياتره ګډؤن کوؤنکی زموږ د ګران هيواد له دواړه رسمی او ملی ژبو سره آشنايی لری او زما پر باور ژبه يوازی د مفاهيمو دبيان وسيله ده نو ځکه می دغه د خپلو څو ټکو لپاره د ( دری ) ژبه غوره کړی ده هيله کوم  په يوه پښتنی کورنی کی د ځيږيدلی او رالوی شوی کس په توګه به چی په  طبيعی توګه به زما په دری ژبه باندی ليکل له انشایی او املايی نيمګړتياؤ خالی  نه وی نو ځکه خو هيله ده درانه پوهان او ښاغلی څيړؤنکی به يی د « برگ سبز تحفه ء درويش » پر لیکه وشميری ۰ په کلک   باور سره ويلای شم  چی  د ګران افغانستان تاريخی او فرهنګی ستونځی هغومره زياتی دی چی په داسی يو او يا څو غونډو او کنفرانسونو په جوړيدو د هغوی د حل لپاره د افغانستان ګران اؤ لس ته هيله  ورکول په عمومی او قطعی توګه نا شؤنی ښکاری نو ځکه خو « يار زنده صحبت باقی » وايم او په دغه هکله هر ډول څرګندونی د راتلؤ نکی په هيله پريږدم                                                                                                                            

دوستان گرانمایه و عزیز و دانشمندان و اندیشمندان بزرگوار ِ شامل در این گرد هم آیی بزرگ و کنفرانس شکوهمند    ! سلام بر شما   !، اجازه بدهید که به حرمت حقیقت و خطیر بودن مسؤلیت تاریخی که در برابر مردم سرزمین ام و همه ء بشریت معاصر بویژه کشورهای همسایه ء افغانستان به مثابه انسان بودن و مسلمان بودن  حس میکنم  بدون تعارفات معمول و لفظی که غالبأ چهره ء حقیقت را مسخ میکنند و همچون پرده های تاریکی درخشندگی ء حق ، راستی و دوستی بدون الائش میان ملتها را مانع میشوند معاف باشم ، و بجای آن تعارفات لفظی مراتب احترام راستینی  را که برای برقراریی مناسبات واقعی میان ملتها قائلم عوامل اصلی این بحران را که دامنگیر انسان باشنده ء تاریخ معاصر بویژه انسان ساکن تمدن شرقی شده است صمیمانه بشگافم تا ایجادکننده گان  اصلی  این بحران عظیم بشری را که در یک فضای پاک و مبرأ از الیناسیون فرهنگی و عُقده های خشک ومیان تهی روشنفکری تشخیص شده باشند در یابیم . برای رسیدن به این حقیقت که ریشه ها و عوامل بحران باید  در همان زمان یعنی زمان ؤقوع حوادث با استفاده از تمامی امکانات موجود تشخیص گردد مغائر به واقیعت تلخ موجود است که با دریغ و اندوه نامدار ترین نویسنده گان ، تحلیل گران و تاریخ نویسان این زمان آهنگ رویداد ها و حوادث تاریخی ملت ها را با ریتم این روز گار مینوازند . در حالیکه ضروری بود  مورخ  زمان معاصر و یا هم  هر زمان دیگر تاریخی  بخاطر ادای مسؤلیتی که در برابر نسل های آینده بدوش میکشد ، زمینه  کُلی اعم از شرائط اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی روزگاری که وقايع در آن جریان پیدا می کنند بصورت دقیق و عمیق  ارائه می ساخت  . به قول آقای  « آرتور سالز برگر » مؤسس روزنامه ء معروف نیویورک تائمز " نظر هرکسی نسبت به هر موضوعی نه میتواند بهتر از نوع اطلاعاتی باشد که در آن زمینه از سوی مؤرخان و نویسنده گان و سیا ست پژوهان در یافت میدارد ." لذا رسالت تاریخی ، سیاسی و  فرهنگی تمامی دانشمندان  و روشنفکران است که در راه خلق و انتقال اطلاعات درست  با تحلیل عمیق و همه جانبهء شرائط حاکم بر جوامع ، اقوام و ملت ها نقش آگاهانه و عالمانه را ایفا نمایند . بدین جهت است که برای دریافت و حصول یک نتیجه ء محکم و دقیق بحران کنونی مردم افغانستان ،  مؤرخین وتاریخ نویسان   روزگار ما باید از بلندای تمدن و فرهنگ مشترک اقوام و ملت های که در این خیطه باهم زندگی نموده اند نظاره کنند و در آئینه ء اینگونه تحلیل  تاریخی  و اجتماعی است که میتوان علل اصلی بحران را دریافت . لذا برای این هدف بزرگ تاریخی و سیاسی  باید قبل از همه حوادث اجتماعی را  در قلمرو جغرافیای ملت ها که زیربنای اساسی  دکتورین حیات ملتها به شمار می آید نگریست . لذا روی همین اصل مهم تاریخی است که عوامل بحران ها ی سیاسی و اجتماعی کشور ها ی گوناگون باشنده ء یک تمدن را  در فرهنگ   مشترک ملت ها و اقوام کهن  باشنده ء آن  سرزمین ها   در گذشته ء تاریخی آنها  باید دریافت . این کار زمانی ممکن و مقدور است که  روشنفکران و تاریخ نویسانی که رسالت تاریخی و روشنگرانه ء شانرا در برابر نسل سوخته ء معاصر ایفا میکنند . بدون آنکه در قضاوت ها و تحلیل های خویش  زیر تأثیر  دأوری های غرض آلود سیاسی قدرت مندان و زورگیران    قرار گیرند، مانند  قاضی نشسته بر مسند  عدل و  مصلحی که قلب اش آگنده  از عشق به انسان است تحلیل ها و اندیشه هایش را در برابر نسل کنونی برشمارند . تا انسان معاصر در پرتؤ تحلیل ها ی دلسوزانه ، شور انگیز و مالامال از معنویت و عدالت ، به زمینه های اساسی و دیرینی برسد . بدیهی است که دو زمینه به عنوان دو گرائیش و دو تلقی منطقی و انسانی از مذهب و ملیت است که خود را از آفات دیرینه ء خرافات ارتجاعی و فانا تیسم و عصبیت های برتری جویانه ء نژادی و قومی و شؤونیسم دور داشته است .  واین امر  برسیر عمومی فرهنگ ملت های در حال رشد تأثیر می آفگنند .   مؤرخ این  روزگارو همه ز مانه ها  هیچگاه نه میتواند نام مؤرخی را به خود گیرد   ، مگر آنکه با خلاقیت تحقیقاتی و پژوهشی اش عقب صحنه ء حوادث را اعلام کند .  مؤرخ روشنبین  ما باید بیش و پیش از هر روشنفکر و نویسنده ای ظرفیت ها و مقدورات درونی حوادث را برملا سازد  و برویت همین شالوده ها  مردم وملت ها را آگاه سازد . روی همین فرضیه من به حیث یک را هرؤ  کوچک  این راه دشوار اعلام میکنم که در عقب پرده ء غمناک تراژیدی کنونی  افغانستان که  توسط قدرت های بزرگ قرن بیستم آغازیده شد و مردم بیچاره و فقیرافغانستان بزرگ  را قربانیان این  فاجعه  بزرگ در تاریخ ملتها  ساختند . زیرا مردم مسلمان وشریف افغانستان  که قصد دارند وداشتند  در این جغرافیای خاص و برخوردار از ذخائر عظیم مادی ومعنوی  در دوستی و حسن  همجواری با کشور های همجوار زندگی صلح آمیزی  را داشته باشند . مگرهمان دشمنان پیدا و ناپیدای صلح درمنطقه و جهان در تبانی با دیگر عوامل باز دارندهءاین هدف  یعنی بیسوادی عمومی ، فقر اقتصادی و جود همسایه های که با استفاده از زور وقدرت نظامی  بر هیچکسی ترحم ندارند وبرای این مأمول از بکارگیریی هیچگونه ابزار ی که اعمال خشونت آمیز ، مبتذل و ناعادلانه ء  آنها را توجیه و تیوریزه سازد دریغ نه میکنند . اجرای  چنین جنایات نفرت انگیز  ضد اسلامی و ضد ملی که بدون هرگونه معیار های حقوقی ومدنی  بدون  تبعیض بر تمامی انسان های آزادی خواه جهان اِعمال میشود  ، در زمین شحم کرده ء عداوت های قومی ، قبیلوی و سائر اعمال فاشیستی می رویاندند  . و به کمک دیگر  متحدین خود در منطقه بر مردم ستمدیده افغانستان روا داشتند .  در چنین موقیعتی است که تحلیل گر راستین و مؤرخ این روزگار ماتمزا  حساب خود را از روشنفکران برج عاج نشین جدا میکند و تصمیم میگیرد که یا باید  از درب حقیقت و راستی وارد حادثه  شود ویا هم با توجیه کاری و تیوریزه سازی جنایت و اعمال زمامداران در برابر انسان های آزادی خواه و توده های مظلوم دارنده گان  هر هویت قومی ، مذهبی  و  خطوط جغرافیاوی تنها سیاهی تاریخ و ملت ها را  نصیب  خود سازند . و یک رسوائی تاریخی را نه تنها برای خود بلکه برای تباری از روشنفکران و مؤرخان و نویسنده گان سراسر عالم بدست آورد .لذا  برای این که بتوانیم عوامل اصلی بحران کنونی کشور ما افغانستان را دریابیم ناگزیریم مؤقیعت افغانستان را در منطقه و جهان  پرتو منافع کشور های منطقه  مورد بررسی قرار دهیم . و یک مرور مختصری باید  به اوضاع و احوال کشور جنگزده ء ما افغانستان در  قرن  19 بیافگنیم تا ببینیم که اکنون و در زمان حاضر کدامین کشورها در منطقه ای که افغانستان در آن واقع است میراث داران کدامین گرائیش استعمار قدیم و کهن  اند ؟ وراستی این کشورها در پرتو کدامین منافع کشور های بزرگ که زمانی بر نیم قاره ء هند تسلط داشتند به صورت عاجل به مثابه ء "پاسداران امین" و" راستکار" در جامعه ء جهانی حضور پیداکرده ا ند؟ که تاامروز نیز  به حیث مأموران پیدا وپنهان و نگهبانان صادق در پروژه ء ضد تروریزم از قدرت های بزرگ باج میگیرند . وچگونه شد که استعمار انگلیس در آن زمان  جامعه ء جهانی را وادار ساخت تا دیدگاه های خویش را برای قلع و قمع ذخائر و منابع طبیعی نیم قاره ء هند با دید گاه های حکو مت سلطنتی بویژه"کمپنی تجارتی شرقی انگلیسی" که به مثابه یک نهاد نظامی اما به ظاهر تجارتی  حکومت بریتانیا بر هند بزرگ حکمروائی میکرد با این کشور بزرگ هم آهنگ سازند ؟ برای آغاز این مبحث ویژه تاریخی نخست از همه باید مؤقیعت استراتیژیکی افغانستان در منطقه و جهان عمیقأ مورد بررسی قرار داد . چونکه افغانستان به علت واقع شدن در مجاورت کشور های بزرگ و کوچک منطقه و جهان همیشه در تلسکوب منافع بیگانه گان اُفتیده بود و از همه سو ، شمال و جنوب ، خاور و باختر لُقمه چربی برای زورمندان و چپاؤلگران محسوب میگردید .این چنین مؤقیعت جغرافیاوی در حالی نصیب افغانستان شده بود که برخی از کشور های منطقه و در همسایه گی با افغانستان در امتداد تاریخ وتمدن بشری  از فرهنگ و عنعنات ، دین  و زبان واحدی برخوردار بودند ، اما دریغا که این همه اشتراکات تاریخی و فرهنگی میان ملت های که در یک حوزه ء تمدنی میزیستند ، قربانی دید گاه ها و افکار امپریالیستی گردید که با گذشت روزگار در استراتیژی و دکتورین امنیتی کشور های منطقه  به خطوط سرخی مبدل  گشتند . واین خطوط سرخ در بطن یک جامعهء  به ظاهر دموکراتیک و مدنی بر قُله ء منافع ملی این  کشور ها  استقرار یافت . لذا به آسانی میتوان نتیجه گرفت که خرابی کار را نباید در باورها ی حاکمان بر جهان کنونی جستجو کرد بلکه به گمان من اصولأ در بینش ها و جهان بینی های حاکم بر  نظام های سیاسی و اجتماعی جهان کنونی است که به ابزار فریب ،  ریأ و درو غ سعی میکنند نه تنها  سرنوشت تمامی بشریت را در پاهای منافع قدرت مندان زور گؤ ذبح شرعی کنند  بلکه  در نخستین قدم برای حفظ و بقای قدرت خویش به همان خطوط سرخ جامعه تن داده و بنام پایبندی به  قانون و حفظ « منافع ملی » کشور در راستای این هدفی به ظاهر مقدس  بر ملیت های که در قلمرو جغرافیاوی شان میزیستند شمشیر کشیدند و بیش از همه درحق مردم و ملت خویش ستم روا داشتند . یکی از بزرگترین مثال های که در جنوب غرب آسیا و در همجواریی کشور ما افغانستان وجود دارد کشور پاکستان است که با اعمال رژیم های دائمأ نظامی در این کشور با استراتیژیی ناقصی که از سوی استعمار بریتانیای کبیر به میراث برده است  و بروی یک  دکتورین نظامی و ناقص سیاسی ،  قانون اساسی پاکستان  ، به مثابه وثیقه ءاستراتیژیک و متضامن منافع ملی کشور  پاکستان  بحیث یک کشور مستقلی در جغرافیای جهانی بر اقتضای منافع کشور های جهان بویژه انگلیس و هم پیمانان شان عرض اندام کرد  ،  در راستای این تعاملات سیاسی دولت های اعم از چپ و راست در پاکستان  با ارائیه   شعار های دهن چرب کن سیاسی و اجتماعی و بیان دیدگاه های متنوع سیاسی تا مرز ایجاد یک جامعه ء بدون طبقات سوسیالیستی در چهار چوب قانون اساسی پاکستان به قدرت رسیدند مگر از آنجای که این احزاب سیاسی در راستای یک"  دموکراسی هدایت شده ء نظامی " در نتیجه ء  مصلحت ملی و جهانی آنزمان  زمام امو را در دست گرفته بودند و اکنون نیز با جدیت تمام همان مصلحت ها از سوی حاکمان پنهان و اصلی کشور یعنی سازمان اطلاعات ارتش پاکستان   در  نظر گرفته میشود  .  دید گاه ها و نظریات سیاسی  گروه های که در نتیجه ء چنین مصلحت به اصطلاح ملی به شیوه ء دموکراتیک روی کار می آیند  تنها به حیث شعار هاو بلؤف انتخاباتی  باقی می  مانند و پس از کارزار انتخاباتی هیچگونه زمینه های عملی و عینی بر بستر جامعه و کشور برای تحقق آن شعار ها و و عده ها به  مشاهده نه میرسد  . لذا حمایت هر دولتی هرچند در نتیجه انتخابات آزاد و دموکراتیک و در اینگونه ه شرائط عمومی و سیاسی پاکستان بر آریکه ء قدرت آمده باشند ، حمایت و پشتیبانی از  متحجرترین نیرو های که در راستای  دکتورین امنیتی و نظامی  آن کشور در منطقه به قدرت میرسند جز وظائف  لاینفک  ملی   دولت های   پاکستان  محسوب میشود   . هرچند  عملکرد  آن گروه ها و سازمانها که در نتیجه ء یک اجماع سیاسی و امنیتی استیلا گران   در خارج  از مرزهای  پاکستان به قدرت میرسند  و جامعه ء جهانی   به دلیل انجام جنایات فراوان ضدبشری  و اِعمال  خشونت بر ضد حقوق شهروندی  که از سوی آنها صورت میپذیرد ،  به چشم نفرت بیبینند ! ،دولت های  مسؤل و توجیه شده در پاکستان مؤظف اند که در پرتؤ قانون اساسی کشور و حفظ و نگهداشت تمامیت ارضی پاکستان به کمک نهاد های مدنی و شبه دموکراتیک مانند مطبوعات و سازمان های حقوق بشر  و وسائل ارتباط جمعی در راه به حق جلوه دادن  عملکرد های ضد بشری و ضد انسانی رژیم های پوشالی و دست نشانده در منطقه   دست به اجرای عملیات وسیع و گسترده ای بزنند . البته برای اینکه از  واکنش تند وسریع   جامعه ء جهانی  و سازمان های جهانی  حقوق بشر در راستای تحقق برنامه های ضد بشری  بکاهند  در قدم نخست با هزاران ترفند جاسوسی و شائعه پراگنی  در صدد تصرف  افکار عمومی میشود. انهدام"  مجسمه های بودا "  در بامیان و اِعمال سیاست های زمین سوزی در افغانستان که بنام پروژه امارت طالبان در کشور ما عملی گردید نمونه ء بارز اینگونه حمایت های است  که به دستور مستقیم سازمان اطلاعات ارتش پاکستان انجام می یافت .  اکنون باید با دقت و صمیمیت  ریشه های بحران جاری در افغانستان و نقش کشورهای همجوار در این بحران را بررسی کنیم .   روی همین ملحوظ  ودر راستای این استرتیژیی عمومی سیاسی ،امنیتی  ، مطالعات و پژوهشهای ناچیز اما عمیق من چنین حکم میکند که  اساسأ تأسیس کشور پاکستان ازهمان روزگار تشکیل آن از قلب نهضت بزرگ آزادی بخش هند به مثابه ء یک پروژه ناقص اما متناسب  با استراتیژیی کشور های غربی بویژه  استعمار بریتانیا  در نیم قاره هند بوجود آمد . وبدین ترتیب جنبش آزادی طلب هند  که شخصیت های بزرگی چون"  مها تما گاندهی "  ، علامه محمد  اقبال لاهوری ، مولانا ابوالکلام آزاد ، مولانا ابوالاعلی مؤدودی ، حضرت سر سید احمد خان بریلوی ،  لوکا مانیا تیلک ، موتی لال نهرو پدر جواهر لال نهرو ، مولانا محمد علی و برادراش مولانا شوکت علی برای آن افتخا ر داده بودند ، نخست با براه انداختن نفرت انگیز ترین تفرقه های مذهبی میان مسلمانان و هندو ها و سیک ها و سپس با تجزیه ء کامل کشوری بنام پاکستان  تحت زعامت قائد اعظم محمد علی جناح  تأسیس و تشکیل گردید. اما باید دریافت که   راز اصلی این  سناریوی تراژدیک تاریخی و سیاسی   که به قیمت ویرانی و انهدام یک کشور بزرگی چون افغانستان ختم گردیددرچه فاکتورهای نهفته است؟ 

مؤقیعت استرتیژیک افغانستان در منطقه

چنانچه قبلأ نیز اشاره به عمل آمد افغانستان با داشتن مؤقیعت استراتیژ یک سیاسی و جغرافیاوی اش و باداشتن منابع و ذخائر سرشار طبیعی  از یکسو و از جانب  دیگر به دلیل واقع شدن در مجاورت کشور ابر قدرت شوروی سابق در شمال  و کشور بزرگ جمهوری خلق چین در خاور و نیز با اهمیت خاص جغرافیاوی پاکستان در جنوب شرق و سر انجام با همسایه گی و هم مرز بودن با ایران در غرب بویژه آنکه ایران خود  در حوزه خلیج فارس از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده  است .هیچکسی نه میتواند  مناسبات متقابل بر هریکی از کشورهای منطقه در جنوب غرب آسیا را در  آبستن بحران های که  به هر دلیلی در  یکی از کشورهای منطقه ایجاد میشود نادیده بگیرد . و هیچ مؤرخ و تحلیل گری نه میتواند ازاین حقیقت چشم پوشی کند که ا فغانستان مرکز بازی بزرگی گشته بود که از سوی قدرت های بزرگ و به کمک برخی  نیروهای ریاکار و فرصت طلب منطقوی مبدل به صفحه ء شطرنج شد . وقتی وارد صفحه ء شطرنج شدی چه بخواهی ، چه نه خواهی تبدیل به " مهره "  خواهی شد و مهره را نیز به بازی میگیرند . خاورمیانه بخصوص افغانستان از دیر زمانی صفحه شطرنج شده است . صفحه ء زور آزمائی قدرت های بزرگ و کوچک !  هرروز در گوشه ای و هرشب در خانه ای این بازی دوام داشت و تا هنوز هم پایان نیافته است . و اکنون مدتی است که افغانستان صحنه ء تخت وتاز های سیاسی  گشته است ، با این تفاؤت عظیم واساسی که اینجا صرفأ یک بازی نیست یک شطرنج واقعی است که در کشاکش آن انسان  مظلوم جامعه ء افغان همچون فیل مجروحی از معرکه ،  به قربانگاه تاریخ آورده شده است .  و زورمندان و آزمندان جبار ی  فهرست طویلی از  نیاز های شانرا در دست های خون آلود خویش گرفته اند تا اگر توته گوشتی  از این قربانی نصیب شان شود .! بیاید  به مثابه قربانیان این بازی بزرگ و به حیث فرزندان راستین میهن  ، یکبار دیگر ذخائر سرشار از طبیعت کشور مارا   همراه با مرور دوباره   بر آنچه که منافع آزمندانه ء بیگانه گان شمرده میشود بصورت دقیق ، بیطرفانه و از همه مهم تر از دید کشور های بنگاریم که آنها به کمک و تعامل فعال با سائر قدرت های ذیدخل برای بدست آوردن آن به تکافواُفتیده اند     .

1 : مؤقیعت استراتیژیک افغانستان ازدیدگاه ایالات متحده امریکا             

   ایالات متحده ء امریکا بیش از هر قدرت خارجی دیگر ،  خوب میداند  که  مؤقیعت استراتیژیکی افغانستان به دلیل همجوار بودن با کشورهای نفت خیز بویژه  ناحیه ء خلیج فارس حائز اهمیت فوق العاده ای میباشد . واز سوی دیگر میتواند عموم  کشور ها بویژه ایران  را که تاهنوز هم در برابر منافع ایالات متحده ء امریکا و تمامی کشور های غربی با سرسختی بی اعتنایی میکند و از جمله  کشور های به قول معروف " یاغی " شمرده میشوند از مرکزیت افغانستان تحت فشار قرار دهند . و به اهداف  دکتورین نظامی و امنیتی که از سوی کارشناسان و استراتیژیست های غربی خاصتأ مراکز تحقیقاتی نظامی وابسته به پینتاگون  در شرائط  جدید  نظام بین المللی  ارأئیه میکنند جامه ء عمل بپوشند . از آنجمله " آقای هینری کسینجر "  یکی از تحلیل گران معروف امریکایی که در زمان زمامداریی « جیمی کارتر »  به مقام وزارت خارجه ء ایالات متحده ء امریکا رسیده بود در باره ء مؤقیعت افغانستان که وی آنرا به دلیل مؤقیعت استرتیژیک خلیج فارس پر اهمیت تلقی میکند چنین مینویسد : « خلیج فارس امروزه از مؤقیعت استراتیژیکی برخوردار است . زیرا علاوه بر اینکه بیش از نصف صادرات جهان از این نکته صادر میگردد بازار اصلی تجارت بین المللی غرب نیز محسوب میشود . متحدان عمده ء امریکا از جمله انگلیس ، آلمان ، فرانسه ، ایتالیا ، فرانسه و جاپان از عمده ترین کشور های هستند که با این ناحیه ای از جهان معاملات تجارتی دارند . لذا هرگونه تهدیدی نسبت به این متحدان ، به طور مستقیم ، منافع ایالات متحده ء امریکا را تهدید خواهد کرد . این ناحیه ء حیاتی و استراتیژیکی ، از امریکا فاصلهء زیاد دارد اما ، در مقابل ، با اتحاد جماهیر شوروی سابق  تنها چند صد کیلو متر فاصله دارد . بنا بر این روسیه شوروی سابق و جمهوریت های خود مختار آن  از لحاظ لجستیکی در لشکر کشی ها به این ناحیه هیچ گونه محدودیتی ندارند ، اما ایالات متحده امریکا با محدودیت های فراوانی مواجه است . بنا براین با توجه به مؤقیعت

استراتیژیکی ، روسیه قبل از رسیدن نیروهای امریکا میتواند با نیروهای کافی و تجهیزات مناسب به خلیج فارس برسد » 

  بنابراین ، امریکا در مقابله با نفوذ شوروی سابق وروسیه ء کنونی در افغانستان و برای تقویت مؤقیعت خود در این کشور و تمامی منطقه ء جنوب شرق آسیا اهداف ذیل را دنبال میکند  .                                                 

   1 : افزائیش قدرت نیروی دریایی خود در خلیج فارس و اقیانوس هند     

2 : استقرار دائمی در پایگاه ها و تأسیسات نظامی در دیگوگارسیا ، عمان ، کنیا ، سومالی ، مصر ، ترکیه و نقاط دیگری از جهان ، همچنان اماده گی برای استفاده از تجهیزات کافی در خاور میانه همراه با انجام مشق های نظامی با کشورهای دوست امریکا در منطقه .   

3 : افزائیش قدرت نیروهای واکنش سریع ، تهیه کشتی های تدارکاتی و هواپیما های ترانسپورتی نظامی برای حضور سریع در منطقه .    

4 :  تلاش گسترده برای نزدیکی با ایران  بویژه پس از واقعه 11 سپتامبر 2001 جهت مبارزه با تروریزم و بنیاد گرائی ، و سقوط رژیم طالبان و بر اندازیی رژیم صدام حسین  در عراق

چنانچه  ایالات متحده امریکا توانست در این هر دو زمینه « عراق و افغانستان » که علاوه بر هم مرز بودن  ایران با این کشورها قسمت قابل ملاحظه ای از مردم آن با ایران علائق مذهبی دارند یاری و کمک ایرانی ها را جلب کرد . شاید  مقامات جمهوری اسلامی ایران  پس از آنکه طالبان بحیث یک پرؤژه نظامی و اقتصادی  ایالات متحده امریکا ،  انگلستان و پاکستان و عربستان سعودی در مرزهای ایران استقرار داده شد و چنانچه گزارش های مطبوعات میرسانند برای دولت جمهوری اسلامی ایران نیز درد سر های جدی به وجود آوردند ، دریافتند که به اثر سیاست های غیر عقلانی گذشته در مؤرد افغانستان باید شرائط تازه ای سیاسی در منطقه را مجددأ مورد ارزیابی قرار داد و تن به همکاری ها به ایالات متحده داد تا تمامیت ارضی ایران به مخاطره نه اُفتد لذا با همکاری های سیاسی و دیپلوماتیک با ایالات متحده ء امریکا در زمینه ء افغانستان و عراق اعلام همکاری نمودند . و در این زمینه  از تشکیل  کنفرانس  بن تا اکنون با ایالات متحده امریکا همکاری مینمایند . اما از اینکه این نوع همکاری ها توسط  واسطه ها و دلالان انجام میشود ،  مقامات ایرانی  از آن کمتر بهره برده اند . استراتیژیست ها و کار شناسان ایالات متحده ء امریکا به خوبی درک کرده اند که جهان در قرن بیست ویکم برخلاف اراده ء زمامدارن و حاکمان بر سرنوشت بشر سیکل و مسیر جداگانه ای را میپیمائید . و در این مسیر طُغیانگر تاریخ ، تنها جایگاه ملت ها و اقوامی که حرفی برای گفتن و پیام انسان شمول برای آزادی و مردم سالاری ملت ها دارا اند در سینه ء درد دیده تاریخ نگهداری و پاسدار میشود  . هرچند بنا بر دلائل گوناگون ، معلوم و نا معلوم ،  هنوز هم نیروهای  ائتلاف بین المللی  ضدتروریزم در راستای این مبارزه ء مهم برای نجات نسل کنونی و تمامی نسل های آینده ء بشری خود مرتکب اعمال تروریستی میگردند . مأ سوا ازاینکه علت ها و ریشه های اصلی تروریزم بصورت دقیق در تاریخ خونین  کشور ما و منطقه جستجو شود  مبارزه با تروریزم را نه میتوان با تروریزم از میان برد . تا جائیکه من  به حیث یک دانشجوی کوچکی از  جامعه شناسی و سیاست می دانم این منظر و شیوه ء مبارزه با تروریزم در جامعه  اگرچه یک ملت را از تیررس بالفعل تروریزم نجات میدهد اما همین  خشونت سرکوب شده  در بستر عقده ها  و در امتداد تاریخ خونین  و در میان نسهای زجردیده ء آینده نهادینه میشود . و آرام ، آرام برای ظهور مجدد اما خشن تر از گذشته زمینه سازی میکند . از همین زمین و چنین زمینه هاست که مهمترین  فرهنگ ها ، آدیان ، و  بزرگترین تمدن های بشری به  جایی اینکه مُبلغ صلح ، آزادی و عدالت اجتماعی باشند ، غم انگیز ترین و مهلک ترین درد ها  و زخم های ناسوری  را بر تاریخ زندگی انسان معاصر بجا می گذارند . وگذشته از این اخلاقأ هم بکار گیری این گونه مبارزه با تروریزم زمینه ساز اعمال ریاکارانه ای دشمنان  دین ،  فرهنگ و تمدن  ملت های آزاد ی است که پس از پیمودن راه های طولانی و دشوار تصمیم گرفته اند تا بر وفق میل خویش زندگی کنند ، اما دزدان سر گردنهء خارجی  با به کار گیریی هزاران ترفند سیاسی  و تبلیغاتی و به  بزرگ نمائی های ریاکارانه نکته ضعف های طبیعی ملت های که پس از راه طولانی و پر خم وپیچی  تازه بسوی استقلال و آزادی گام های را آغازیده  و از همه سو در محاصره و احاطه اند نه میگذارند ، تا ملتی آنهم در همجواریی شان و با هزاران حساب های تصفیه نشده زندگی آرامی راآغازکنند  

   5 : اهمیت اساسی افغانستان در ارتباط با موضوع انرژی و نقش جغرافیاوی آن به عنوان مسیری که جهت انتقال نفت از آسیای میانه به دریای عربی سرچشمه می گیرد حائز اهمیت فراوانی است . که این پتانشیل شامل بر پاسازی خطوط لوله های نفت و گاز جهت صادرات نیز می گردد . البته پس از سقوط رژیم طالبان اگر چه تروریزم متحمل یک ضربه ء اساسی شد ولی مهمتر از آن اینست که به زعم تحلیل گران غربی بزرگترین مانع در راه احداث خط لوله در یای کسپین تا پاکستان ظاهرأ از میان برداشته شد . اما  اتخاذ و عملی ساختن چنین  سیاست یکجانبه از سوی ایالات متحده ء امریکا برای حلقه ها ی معین در منطقه و همجواری به افغانستان نوعی پیروزی سیاسی تلقی گردید . و میدان را به نوعی چونه زنی سیاسی برای فرصت طلبان معامله گر منطقوی  مساعد ساختند . که بدون تردید در این گونه فضا ی سیاسی و چونه زدنهای دیپلماتیک برای دولت ها ی که سیاست را حریم مبارزه نامقدس میدانند.  و در "  بازار مکاره " آن  برای امتعه ء آلوده بر تزویر و ریأ ی خود  مشتریان و خریداران مطلوبی را در میابند . فراهم آمد.البته این گونه بازار سیاسی از آنجهت به نفع قدرت های طماع و ماجراجو تمام میشود که دلالان آشنا و نا آشنا به زبان مبهم و غیر متعارف در جامعه  سخن میگویند و به داد وستد میپردازند .! و هرچه بر رؤنق این بازار افزوده میشود  ، در  خیابان ها  و کوچه ها و پس کوچه های  آن  ، پاسداران ریأ و تظاهر را می گمارند تا ببینند که نرخ هویت ملی و دینی ملت های آزاد تا چه میزانی پائین آمده است. ؟ البته ایالات متحده امریکا خود با فراموش ساختن افغانستان  که پس از سقوط رژیم دکتور نجیب الله در افغانستان مأموریت تاریخی خود در برابر مردم افغانستان  اتمام یافته تلقی کردند و حضور خود در منطقه ء غرب آسیا را با شتاب فراوان بدون وساطت میان رضا کارانی که بنام « عربهای  افغان » مسمی شده بودند و از  کشور های خاور میانه که  در برابر رژیم های حاکم کشور های  عربی مبارزه مینمودند و در نتیجه ء یک مفاهمه ء مشترک سازمان های امنیتی پاکستان بویژه سازمان اطلاعات آرتش آن کشور  وسازمان امنیت  عربستان سعودی که ریاست آنرا  شهزاده ترکی الفیصل فرزند ملک فیصل شاه پیشین و متؤفی  عربستان سعودی  به عهده داشت و به مؤافقت  سازمان مرکزی اطلاعات ایالات متحده امریکا   به جبهه ء ضد اتحاد جماهیر شوروی آؤرده شده بودند  و پس از سقوط رژیم در کابل وبر اندازیی  حامیان بین المللی شان یعنی کمپ وارسا ،  از اجرای هرگونه نقش میانجی گرانه ء دموکراتیک میان این جنگجویان   و رژیم ها و حکومات بر سراقتدار در کشور های عربی ابأ ورزید و این لشکری از اجیران کشور های عربی که خود را در چند قدمی یک مرگ حتمی و ناگزیر میدیدند به فکر طرح ریزیی یک سازمان مسلح جهانی  بنام " القاعده "افتادند و این سازمان رااز ؤجود  چندین سازمان اسلامی که در دهه ء هشتاد غرض شکست کمونیزم در کنار مجاهدین افغان قرار داده شده بودند ، ظاهرأ تحت نام مبارزه با کفر جهانی بویژه ایالات متحده ء امریکا  بنیاد گذاشتند و برای کسب وجه این شعار ضد امریکای  در میان طبقات فقیر مسلمانان  ،  حمایت و پشتیبانی ایالات متحده امریکا  از اسرائیل را که در جهان اسلام به چشم نفرت نگریسته میشدند از سوی جنگجویان القاعده بحیث سند محکمی علیه ایالات متحده امریکا کار گرفتند  .    برای درک دقیق و صحیح این مسیر مبارزاتی باید خاطر نشان کرد که ژنرال ضیأالحق که یک نظامی آراسته با اجرای مناسک مذهبی بود در تمامی دوران زمامداری اش که  ازسال  1977 تا 1988میلادی دوام کرد   از کمک به مجاهدین افغان دریغ نه نمود ، زیرا وی در پهلوئی احساسات و همدردی های مذهبی  نه میخواست این مؤقیعتی را که  برای نخستین بار نصیب پاکستان شده بود از دست دهد .روی همین استراتیژی و برنامه ء نظامی بود که رژیم اسلام اباد تحت  رهبریی  جنرال ضیأالحق  سعی میکرد  رژیمی را در افغانستان رویکار بیاورد که با پاکستان روابط دوستانه داشته باشد تا دولت  واحدی ودر یک جمهوریی فدراتیف   از پاکستان و افغانستان تشکیل دهد .  جنرال ضیأالحق  که شب چهارم  جولای 1977 پس از اعلام  ناکامی مذاکرات میان رهبران مهم  نهضت ملی  پاکستان مانند مولانا مفتی محمود ، نواب زاده نصرالله خان ، مارشال متقاعد آقای اصغر خان  از یکسو  و از جانب دیگر دولت به ظاهر لائیک  ذولفقار علی بوتو  در نتیجه ء یک کودتا ی شبهنگام ارتش پس از انجام  یک سخنرانی کوتاهی به افسران  ارتش  دربرابر رژیم به ظاهر دموکراتیک ذولفقار علی بوتو زمام امور را دردست گرفته بود به مردم پاکستان وعده ء انجام انتخابات آزاد و دموکراتیک را دادند . البته در نخستین روز های حکومت نظامی جنرال ضیأ الحق  بخاطر القای اطمینان سیاسی به مردم پاکستان  بصورت مکرر وعده ای  به موقع برگذاریی  انتخابات عمومی  از سوی جنرال ضیا الحق تکرار میگردید ، چنانچه  بتاریخ دوم آگست 1977 کمسیون مرکزی انتخابات  هجده هم اکتوبر را بحیث روز برگزاریی انتخابات عمومی اعلام کرد  و پیوست به آن بتاریخ چهاردهم آگست جنرال ضیاالحق خود به مثابه حاکم نظامی  پاکستان  طی یک سخنرانی  که به مناسبت روز آزادیی کشور پاکستان ایراد کردند یکبار دیگر تعهد وی مبنی بر برگزاریی انتخابات عمومی آزاد تکرار نمود و طی همین سخنرانی موضوع بازرسی و احتساب عمومی را به یک دولت منتخبی که در نتیجه ء انتخابات عمومی و سراسری از سوی مردم پاکستان انتخاب میگردد ، مؤکول ساخت  . ضمنأ  اداره ء نظامی حاکم بر پاکستان را با نظارت دقیق بر بر گزاریی انتخابات سالم و آزاد فرا خواند. پیوست با این سخنان ،  آقای ضیأالحق حاکم نظامی پاکستان  بتاریخ هفدهم آگست 1977  یکبار دیگر  به پرده ء رادیو تلویزیون دولتی آنکشور ظاهر شد  و بیست و هشتم اکتوبر سال  1977 میلادی  را به حیث تاریخ دقیق انتقال قدرت به دولت منتخب و غیر نظامی تعیین نمود .روی همین منظور بتاریخ 13 سپتمبر 1977 همان سال  کنفرانس متشکل از اکثریت احزاب سیاسی پاکستان را جهت کسب مشوره و گفتگو راجع به  مسائل مهم و حساس کشور دریک  مرکز نظامی واقع در   شهر تاریخی  راؤلپندی و در نزدیکی اسلام آباد پایتخت پاکستان فرا خواند . ودر همین گردهم آیی بزرگ بوده که  ضمن ارزیابی اوضاع سیاسی  پاکستان ، منطقه و جهان  ، جنرال ضیاالحق  یکبار دیگر  هجده هم اکتوبر روز برگزاریی انتخابات عمومی را در تاریخ پاکستان مهم خواند  و قول داد که بتاریخ هجده هم اکتوبر 1977 انتخابات آزاد و منصفانه برگزار خواهد کرد . و بدین ترتیب بروز هجدهم اکتوبر 1977رسمأ کمپاین انتخاباتی در سراسر کشور آغاز یافت . مگر با همه امیدواری ها ی که به خاطر تحقق دموکراسی  وعدالت در قلب ، قلبی از مردم پاکستان جوانه میزد ، ناگهان با اعلام به تعویق انداختن انتخابات عمومی که از سوی جنرال ضیاالحق به بهانه ء بازرسی های اقتصادی و مالی مامورین عالیرتبه قبلی ، این انتخابات  برای مدت نامعلومی به تعویق افتید ،  .جنرال ضیا الحق بجای اجرای انتخابات عمومی تا اعلام تاریخ جدید ، تشکیل یک اداره ء مؤقت و انتقالی را پیشنهاد نمود  که در همین راستا اسلامی سازی نهاد های جامعه و مبارزه با فساد و تارومار ساختن عناصر ضد منافع ملی را  از وظائف مهم دولت انتقالی دانستند . اگرچه به عوامل وعلت های اصلی  که حین اعلام به تعویق انداختن انتخابات پارلمانی پاکستان که تنها اندکی قبل از سوی رهبر مقتدر رژیم وعده داده شده بود ، هیچگونه اشاره ای نه شده بود  مگر مطالعهء شرائط و اوضاع عمومی جهان و منطقه که به سرعت تغییر میافت با اضافه اشباع غریزه ء قدرت خواهی در وجود رهبران جدید نظامی  که تازه ودرنتیجه ء یک کودتا به قدرت رسیده بودند  به نظر اکثریت تحلیل گران و کار شناسان  عامل مهم در تغییر اراده حاکم نظامی محسوب میگردید . که همین پارا متر ها و عوامل بر تصمیم گیری های اکثر یت سیاستمدارن و استراتیژیست های مهم تأثیر  می انداخت . چنانچه تغییر معادلات سیاسی و جغرافیاوی در اطراف کشور پاکستان و عموم کشورهای  جنوب غرب آسیا سبب بسیاری از تصمیم گیری های مهم امنیتی زمامداران جدید پاکستان گردیده بود . البته در جنب اینکه به نظر اکثریت تحلیل گران و کارشناسان امور استراتیژیک پاکستان و منطقه تمامی تغییرات اساسی و بنیادین در این کشور از همان  نخستین روز های که سازمان اطلاعات ارتش پاکستان ، در آستانه ء  آغاز جنگ سرد  از سوی ژنرال   بازنشسته ء انگلیسی  آقای کاؤتوم   به مثابه  تنها نهاد  محافظ و  نگهبان راستین و صادق تمامیت اراضی پاکستان  بنیاد نهاده شد بیلانس منافع ملی این کشور نیز جهت ارزیابی و مقایسه منافع پاکستان با منافع کشور های سرمایه داری غرب بویژه منافع مشترک در زمینه های گوناگون با انگلستان  ، از سوی استراتیژیست ها ی انگلیسی تشخیص و تمیز می گردید از همین جاست که در زمینه ء بسیاری از مسائل مهم وحیاتی بدون آگاهی  شهروندان و مسؤلان اصلی  کشور پاکستان ، مأموران اطلاعاتی و امنیتی انگلیس با داشتن اجاره داریی اخلاقی و استعماری خود در غیاب زمامداران  نظامی و غیر نظامی پاکستان تصمیم میگرفتند . وهمین شیوه ء مهره گیری و تعامل غیر منصفانه سیاسی  از سوی  سازمان اطلاعات آرتش  پاکستان با یک اخلاص متحجرانه ء ارتشی به تمامی حلقه های خودی و غیر خودی در قلمرو جغرافیاوی شان  مورد آزمائیش قرارداد . چنانچه قبلآ نیز اشاره گردید کشف ذخائر عظیم نفت وگاز در دریای کسپیین ، توان بالقوه ء روسیه در تولید نفت وگاز و وجود ذخائر بزرگ گاز طبیعی در ترکمنستان و نفت خام در قزاقستان ، این منطقه را به یکی از بدیل های خلیج فارس مبدل کرده است . ایالات متحده ء امریکا با اتکا به توان بالای تکنولوژی ، کشف، استخراج و در اختیار داشتن سرمایه های مالی هنگفت برای سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز این منطقه در صدد راهکارهای مطمئن برای تسلط و انتقال این منابع به بازار های جهانی گردید . در همین راستا ایالات متحده ء امریکا در صدد تسلط هرچه بیشتر بر دو حوزه ء مهم منابع و ذخائر انرژی هیدروکاربونی در دریای خزر و خلیج فارس برآمد و طبق این قاعده ایالات متحده ء امریکا برای تقویت برتری طلبی خود در خلیج فارس گام های برداشت ، امریکا بنا به سیاستی که از چند سال پیش به بهانه ء حفظ محیط زیست و در اصل حفظ منابع نفتی داخلی برای نسلهای آینده در پیش گرفته بود . اکنون با اقدامات سیاسی و دپلوماتیک خود در بطن شرائط جدید در منطقه وجهان  مورد اجرا قرار میداد .  

مؤ قیعت استراتیژیک افغانستان از نظر روسیه ء شوروی         

هیچگونه تردیدی وجودنداد که حزب بلشویک روسیه قبل از پیروزی انقلاب اکتبر  در تمامی زمینه های سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی دارای  یک برنامه ء تمام عیار و بنیاد یی را جهت رهبریی جامعه ء روسیه نداشت  . که علی الرغم آن  به تد ریج آن شعار های شور انگیز و توده پسند  انتر ناسیونالیستی باقیمانده  که بیشتر بر مبنای ، نقد تیوریکی  نظام های حاکم استوار بود ، آرام ، آرام در بازی قدرت و نبرد منافع کشور های همجوار فرو رفتند ، و موجب بیشترین خسارات و زیانهای جبران ناپذیر تاریخی برای تمامی نهضت کارگری جهان  گردید . رهبران طراز اول حزب کمونیست شوروی سابق به شمول بنیانگذار انقلاب اکتوبر « ولادیمیر ایلیچ لنین » به جایی ارائیه ء دکتورین جدید امنیتی و سیاسی برای رهبری کشور بزرگی که نخستین بار  بنام دیکتا توری پرولتاریا  در جهان به قدرت رسیده بود  ، همان سیاست  های ظالمانه و استعماری دوران تزار را بحیث دکتورین نظامی و امنیتی در سیاست خارجی روسیه شوروی  پذیرفتند. میتوان گفت که اتحاد جماهیر شوروی به بسیار زودی بنام حاکمیت  طبقه ء کارگر در کشور  روسیه بحیث  پایگاه مهم  صدور مارکسیزم و لنینیزم معرفی گردید . این شیوه ء به اصطلاح پراتیکی  انقلابی که به عنوان اصول دست نا خورده ء متون  مارکسیسم و لنینیسم در جامعه عرضه شد ،  بسیاری از پیروان راستین  این اندیشه را دُچار وسوسه ساخت . بدین ترتیب با به پیروزی حزب کمونیست چین که رهبران آن نیز دُچار همین گونه  بحران تیوریکی  گردیده بودند  حزب کمونیست روسیه ء شوروی را به  تجدید نظر طلبی در مارکسیسم و لنینیسم متهم ساخت . ماؤزیتونگ رهبر انقلاب چین  که پس از سالها جنگ در کشور پهناور چین انقلاب سوسیالیستی  در چین  را بر مبنای همان اندیشه های  مارکسیستی ، لنینیستی   به پیروزی رسانده بود نتوانیست خلای اتخاذ یک دکتورین نوین سیاسی و امنیتی را در مناسبات با جامعه ء جهانی ارائیه کند ، البته ماؤزی تونگ  توانست تحلیل ها  حزب کمونیست چین را که در  زمان وی  در جامعه ء چین ارائیه گردیده بود  ، در کنار مارکسیسم ، لنینیزم تحت نام مأؤیزم به جهانیان بویژه به هواداران  خود در کشور های  آسیایی عرضه کند  . روی همین جهت دکتورین اکثریت احزاب مارکسیستی  و چپ در کشور های جنوب و جنوب شرق آسیا  مانند نیپال ، فلیپین ، تبت وسائر کشورهای که زیر نفوذ استعمار غربی  با روحیه ء ناسیونالیسم  افراطی و ضد استعماری  جهانی بر خوردار بودند  .روی همین انگیزه اکثریت سازمانهای انقلابی و جریانهای چپ مارکسیستی که در کشور های همجوار چین بر علیه اشغالگران و متجاوزان خارجی میرزمیدند ، شعار مشترک " سیاست از لوله ای تفنگ بر می خیزد  "   که  از همان شعار های مبارزاتی هواداران ماؤزی تونگ در انقلاب چین محسوب میشد حین برگزاریی تظاهرات و گردهم آئی ها تکرار میکردند  . روسها از سالها قبل برای نفوذ و تثبیت مؤقیعت خود و رسیدن به اهداف سیاسی شان ، به افغانستان نظر داشتند که در همین زمینه به  تجاؤز های عمده ء روسها به افغانستان میتوان اشاره کرد ،  اشغال جزیره ء او رتا تاکی در دریای آمو که در سال 1872 میلادی توسط روسها  به اشغال درآمده بود .،  سرکوب خونین  شورشیان مسلمان که در سال 1919 میلادی  بنام " با سماچیها" و ضد انقلاب بلشویکی در مناطق آسیای مرکزی از پا درآورده شدند  قلمرو " خیوا ، مرؤ ، و بخارا "  توسط سربازان سرخ عملآ به اشغال درآمد  . و برملاترین تجاؤز   روسها بر افغانستان در دسامبر 1979 بوده که به اشغال ده سال این کشور انجامید . میتوان گفت که همین مؤقیعت  استراتیژیک افغانستان مؤجب بوجود آوردن رقابت میان  دو ابرقدرت  گردیده بود . و رسوبات این گونه رقابت ناسالم میان دو قطب بزرگ جهان را در حالیکه ظاهرأ یک قطب آن یعنی اتحاد جماهیر شوروی از صحنه کنار رفته است تا هنوز هم بر معا دلات وتحؤلات  استرا تیژیک در منطقه تأثیر افگنده است    که نگرش به این رقابت ها میتوان اهمیت این کشور را از نظر دو غؤل جهانی مشخص سازد .  چنانچه قبلأ اشاره گردید   پیروزی انقلاب اکتوبر علی الرغم اینکه در زمینه های ساختار داخلی جامعه تغییرات بنیادینی را بجا گذاشت  اما در مناسبات با جهان و منطقه ، دکتورین امنیتی دوران روسیه ء تزاری  را که  یک استراتیژیی استعمار ی کهن بوده   ملاک تمامی مناسبات و ارتباطات با جهان آزاد قرار داد . از اینکه مارکسیزم به حیث یک اندیشه ء نقادانه ء اقتصادی از سوی کارل مارکس فیلیسؤف آلمانی در قرن  نوزدهم در شرائطی که سراسر اروپا در آتش حکومت کلیسا میسوخت و آن فیلیسوف نامدار به کمک ویاری یک دانشمند دیگر انگلیسی تبار آقای انگلس تزِ مبارزه به حاکمیت کلیسا را با نوشتن اثار گوناگونی در زمینه های اقتصاد ، وفلسفه آغاز کردند و جمله ء معروف اش که « دین آفیون ملتهاست » را به خاطره های تمامی فعالان سیاسی و اجتماعی آن روزگار سپرد  . اما ازاینکه اکثریت  مردم روسیه  نیز مانند سائر شهروندان اروپایی  از حکومت کلیسا رنج میبردند ، و بر تمامی شؤون حیات اجتماعی و سیاسی مردم روسیه  ،حاکمیت کلیسأ ارتدکس  سایه آفگنده بود ، بدون در نظر داشت سائر  شوؤن و اساسات  لازم برای حیات بشر ، اندیشه ء مارکسیسم را در قالب اندیشه های ولادمیر ایلیچ  لنین که یک کارگر ساده ء برخاسته از جنبش کارگری روسیه بود به مثابه ء یک اندیشه ء تمام عیار همچون یک تفکر دینی در قالب خشک اجتهادی   بنام لنینیزم پذیرفتند و مارکسیسم را  از دیدگاه لنینیزم که توجیه کننده و تنها تفسیر مارکسیزم محسوب میشد در خدمت اهداف نا مشروع تاریخی امپراطوری تزار قرار دادند . وبر همین مبنا و اساسات انقلاب پرولتاریا را نیز به پیروزی رساندند . که نخستین چهار سال پس از انقلاب از   1917 تا 1921 میلادی  دوران جنگ و مبارزه  برای حفظ حیات انقلاب در مقابل گروهی  که در برابر آن انقلاب با سرسختی مقاؤمت میکردند محسوب میشد . این دوران زمان مشقات دردناک ، جنگهای داخلی و شورش و گرسنگی و مرگ و مصیبت بود که توده های مردم همچون غیرت مذهبی آنرا تحمل میکردند و در دفاع از آرمانهای انقلاب اکتوبر جان فشانی نشان میدادند . مگر در اوج این گونه هیأهو و جانفشانی ها  مسأله شناخت حقیقی انسان که یک مخلوق خداگونه در زمین است در متابعت از اصول زیرین انقلاب اکتبر نادیده گرفته شد  و برخلاف فورمولبندی ها و فرضیه های ماتریالیزم تاریخی دارای قدرت مندی منحصر به خودش میباشد تا هنوز نیز در متون فلسفه ء ماتریالیزم تاریخی و  در اندیشه های برخی از متفکران و تیوری پردازان  احزاب کمونیست و کارگری جهان و هواداران آن  به مثابه ء یک حیوان ناطق و برخاسته از تاریخ طبقاتی جوامع  بشری دانسته شده است ، که علاوه بر دیگر نواقص اجتماعی و فرهنگی ، مارکسیسم را تنها توجیه کننده ء دیکتاتوری پرولتاریا و متودولوژیی از لینینیسم که متأسفانه در حال حاضر به مثابه  تیغ دولبه استیلاگری معاصر تلقی شده است . برای بشریت معاصر می شناسانند ، و این گونه اندیشیدن دقیقأ تطبیق کامل افکار و اندیشه های لینین است که با پیروی از اندیشه های کارل مارکس در پی اعمار سوسیالیزم در روسیه شدند . مگر از همان آغاز و در نخستین برخورد جزمهای ایدیولوژیک با واقیعت های زنده ء اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی درک کردند که به بیراهه میروند ، هرچند تا هنوز نیز عده ای از نیروها مارکسیست و لنینیست ، آن افکار شکست خورده  را به مثابه ء تفکر " مقدس و اندیشه ء قابل عمل  " می آزمایند . و برای رسیدن به این مأمول پیوسته در پی ویرایش وبازنگری در اندیشه های مارکسیستی بر آمده اند . در راستای این اهداف سیاسی  که اگر با چشمان  پاک از تعصبات گوناگونی که متأ سفانه  بیشتر آن  سر راه روشنفکران سبز میشوند برعلاوه ء عواملیکه هیچ کسی نه میتواند  از آن انکار کند  و آنهم جهاد آزادی بخش مردم افغانستان بود ، دیگر مارکسیسم و لنینیزم و تمامی اندیشه های که محصول ذهن بشر  بوده باشد  ، خود دارای تاریخ معین  مصرفی بوده اند،  که نه میتوانند پاسخ گویی نیاز های روزمره ء  انسان باشنده ء تمامی عصر ها و عموم نسل ها  باشد . لهذا روی همین دلیل باید گفت که سران حزبی و دؤلتی اتحاد جماهیر شوروی سابق در زیر فشار روز افزون هزینه های جنگی مجبور به ترک افغانستان شدند . اشکارا است که افغانستان به دلیل نزدیکی به روسیه شوروی بیشتر مورد علاقه ء این کشور بود . تا ایالات متحده ء امریکا . سوابق تاریخی نشان میدهد که مقامات افغان در همان  دهه پنجاه میلادی  پس از آنکه از سوی ایالات متحده ء امریکا  وغرب   پاسخی برای کمک های نظامی و اقتصادی به افغانستان در یافت نه کردند و زمامداران اتحاد جماهیر شوروی در زمینه های گوناگون ابراز علاقه مند ی به کمک های همه جانبه  نمودند دولت های حاکم وقت افغانستان نیز با توجه به نیاز های فؤری در ساختار های مختلف اقتصادی ،  نظامی و سیاسی کشور مجبور به پذیرش کمک های اتحاد جماهیر شوروی شده بودند . شا ید روی همین انگیزه ها وعلت های باشد که اکنون مردم وملت ما نسبت به کمک های هرچند در راستای منافع مشترک افغانستان و  ایالات متحده امریکا بوده است به نظر  سؤ مینگرند و هرگاه کوچکترین نشانه ای از سوی دولت مردان ایالات متحده ء امریکا به مشاهده برسند در گام نخست از سوی کشورهای همجوار افغانستان که در ائتلاف بین المللی  ضد تروریزم دوشادوش ایالات متحده امریکا میجنگند  زیر ذره بین منافع آنها قرار داده میشود و در صورت لزوم علیه همکاران شان در ائتلاف مذکور بحیث حربه ء تبلیغاتی به کار میرود .! چنانچه قبلأ نیز به آن اشاره نمودیم دهه ء پنجاه میلادی که بنام دهه ء جنگ سرد نیز یاد میشود و افغانستان میدان زور آزمائی قدرت های بزرگ گشته بود قدرت های نظامی بصورت علنی در جابجائی مهره  های خویش در قدرت های سیاسی منطقوی  مشغول بودند ، بروز اغتشاشات  انقلابی  در ایران  و ظهور علنی  سائر حرکت های آزادیبخش ملی در خاورمیانه و منطقه ء  جنوب غرب آسیا این تصؤر را افزائیش  بخشید که روسها عامل  تشنج در منطقه وجهان اند  ، زیرا رژیم سلطنتی ایران بحیث ژندارم در منطقه ء از سوی ایالات متحده امریکا  تقویت میگردید و این در حالی بوده که مناطق بحر هند و غرب آسیا مانند پاکستان قلمرو سنتی انگلیس ها محسوب میشد در مقابل افغانستان و هند به حیث دو کشور بزرگ نزدیک به منافع اتحاد جماهیر  شوروی در جهان شهرت یافته بودند ، که با پیروزی کودتای 26 سرطان 1356 عملأ برای افسران هوادار مسکو زمینه سازی بعمل آمد و این گونه بود که  به نظر شرق شناسان  و کارشناسان نظامی و امنیتی غربی جلو این گونه گستاخی آشکار  روسها را باید  گرفته می شد !! ، اما دیری نگذشت که با پیروزی کودتای آپریل 1978 میلادی  مطابق با هفتم ثور 1357 هجری شمسی  روسها در میدان شطرنج با پیش کردن مهره های کمونیست  شان در افغانستان،  از نظر متخصصان نظامی بویژه استراتیژیست های پاکستانی و انگلیسی این کودتای نظامی  نخستین گامی بسوی آب های گرم  و اتصال دو برج  یعنی  افغانستان و هند  که در گذشته با نزدیکی با کمپ وارسا و در رأس آن اتحاد جماهیر شوروی شهرت داشتند تلقی گردید . حقیقت این است  که تنها رژیم جدیدی که در نتیجه ء کودتای نظامی 7  ثور  در افغانستان روی کار آمده بود بر اساس اندیشه های کمونیستی و مداخله ء مستقیم اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان هوادار افراطی اتحاد شوروی محسوب میشد . اما افسانه ء  که گویا روسها قصد داشتند  با اشغال افغانستان خودرا به آبهای گرم نزدیک سازند ساخته وپرداخته ء  برخی از حلقه های معلوم الحال و افراطی در پاکستان محسوب میشد که می خواستند با طرح این گونه قصه پردازی ها و تؤهمات جهان متمدن بویژه کشورهای اسلامی را به یک خطر جدی بیش از قابل پیشبنی متوجه سازند . و بدین سان با کشور هندوستان نیز که برسر  مسأله جامو وکشمیر از همان اوائیل تأسیس کشور پاکستان سر نزاع را گرفته بودند تصفیه حساب کرده باشد ! مأسوا ازاینکه کشور پهناور هند دارای یک نظام نهادینه شده ء دموکراتیک است که بر فلسفه ء " عدم خشونت " مرد لاغر اندام و کرباس پوش « موهنداس کرم چند گاندهی » استوار بود  ، حین اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی علی الرغم آنکه با توجه به هم مرز بودن افغانستان با پاکستان ، مأمورین دولت خانم اندرا گاندهی که حین اشغال افغانستان برسر کار آمده  بود به خوبی میدانستند که با حضور فعال  مامورین امنیتی و اطلاعاتی پاکستان هیچگونه   شانسی جهت  کمک و یاری   به مهاجرین افغان ازخاک پاکستان موجود نیست لذا باید با حضور کاردار خویش در کابل به صورت غیر مستقیم جنبش مقاؤمت مردم مسلمان افغانستان را یاری رساند .  تا جائیکه اکنون  دیده میشود آن شیوه ء کمک رسانی به مجاهدین مفید تر و واقیعبینانه تر از تمامیت خواهی های بوده که برخی دیگر از کشور های همسایه بصورت علنی مطالبه می نمودند و تا اکنون نیز ادامه دارد . از آنجائیکه در تمامی دوران اشغال افغانستان توسط شوروی مناسبات میان هند و پاکستان وخیم بوده و هیچکسی اجازه نداشتند که از راه مرز پاکستان  وهند وارد خاک هند شود لذا  حضور دیپلوماتیک هند در کابل که   علاوه بر هموطنان هندوی ما که  از راه هوائی بصورت قانونی خاک کشور را ترک میکردند ، ده ها هزار هموطنان دیگر ما نیز از راه دهلی جدید داخل مقاؤمت گردیدند ،که نه میتوان با آسانی  نقش حکومت دموکراتیک خانم گاندهی را در تقویت نهضت مقاؤمت که علیه اشغال افغانستان تو سط شوروی بوجود آمده بود نا دیده گرفت . همچنان نقش  هئات  دپلوماتیک هند در کابل که با برخی هسته های  مقاؤمت اسلامی ارتباط  پنهانی برقرار کرده بودندو در زمینه ء انتقال اطلاعات به آژانس ها و منابع خبری جهانی آنها را یاری میرساندند قابل یادآوری است . باید با امانت کامل خاطر نشان سازم که من خود شاهد ملاقات آقای رام ساتهی وزیر دولت هند در امور خارجی آنزمان  با یکی از بلندترین اعضای نهضت مقاؤمت اسلامی در کابل بوده ام که در سال 1980 میلادی  در منزل آقای « بی دی » آتشه ء تجارتی  وقت  سفارت هند در کابل صورت گرفت و طی آن ملاقات از سران مقاؤمت جهت یک بازدید رسمی  از دهلی جدید  دعوت به عمل آمد . اما با تأسف ودریغ که وقتی این مؤضوع به  اطلاع سازمان اطلاعات ارتش پاکستان رسید  نه تنها آن دعوت مؤرد پذیرش و اجرا قرار نه گرفت بلکه  شخصی که در آن جلسه  محرمانه سیاسی حضور داشت با بی رحمی تمام بدست کسانی که با سازمان های  جاسوسی و امنیتی پاکستان ارتباط داشته اند  از  صحنه ء سیاسی حذف گردید . فاکتور مهم دیگری که اتهام وابسته گی هندوستان  با روسیه ء شوروی دامن زد نقش فعال هند در بوجود آوردن  جنبش کشورهای  غیر متعهد  بود که در پرتؤ شعار استراتیژیست های قصر سفید " هرکی با ما نیست دشمن ماست "  در منطقه ء حساسی چون جنوب آسیا خود زمینه ساز این نوع اتهامات می گردد .! من بر این باور ام که سیاست های استراتیژیک کشور پاکستان به حیث بزرگترین جانب این تراژیدی  خود زمینه ساز بسیاری از معادلات ِ گردیده است که در طی چندین دهه مؤجودیت خود وظائف مهمی را بدوش تمامی فعالان سیاسی جامعه ء پاکستان  واگذار ساخت .   جهانگشائی روسیه به سوی آسیا تا  سال 1917 میلادی را استیلای ترکستان مینامیدند و پس از سال 1917 به گونه ء شرم آوری  پروسه ء ارتباط  یا پیوستن آسیای میانه به روسیه شوروی نام گذاری نمودند . وبدین ترتیب در مقابل امپراطوری انگلیس سد محکمی را بوجودآؤردند  . در سالهای بیستم و چهلم قرن نزدهم از سوی روسیه گامهای استوار نظامی و دیپلماتیک برای پیشرفت نظامی وسیاسی در قلب آسیا برداشته شد . در اواخر قرن نوزدهم تا زمان کنونی شاهد حوادث و وقائع تکاندهنده ای  در اطراف افغانستان هستیم ، که روسیه در تمام این دوران نقش تعیین کننده در سرنوشت افغانستان و جایگاه استراتیژیک آن  در نظام منطقه ای و بین المللی داشته است . در اواخر قرن نزدهم روسیه با تصرف تدریجی مناطق مختلف آسیای مرکزی خود را به شمال افغانستان نزدیک تر ساخت و با پیروزی انقلاب بلشویکی اکتوبر  و تشکیل دولت شورا ها تمامی مناطق باقیمانده ء آسیای مرکزی نیز به تصرف آرتش سرخ درآمد ، بدین ترتیب با یک نوار مرزی 2384 کیلو متری با کشور ما افغانستان همسایه گردید. این وضعیت تا سال 1992 میلادی که اتحاد جماهیر شوروی  فرو پاشید ، ادامه داشت . اگر چه در وضعیت کنونی فدراسیون روسیه دارای مرز مشترک با افغانستان نیست ، اما مطابق به پیمان دفاعی کشورهای عضو جامعه ء مشترک المنافع ، روسیه مرزهای جنوبی این جامعه با افغانستان را که بیشتر ناحیه جمهوریهای  تاجکستان ، ازبکستان و ترکستان  با افغانستان را در بر دارد مرزهای خود تلقی کرده و در برخی مناطق حساس این مرزها نیروهای نظامی مستقر نموده است . اهمیت استراتیژیک افغانستان برای زمامداران کرملین در هردوره ء زمانی  با شرائط بین المللی و منطقه ای آن از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است . در اواخر قرن نزدهم که نظام موازنه ء قوا بر جهان حاکم بود ، افغانستان نقش یک منطقه ء حائل میان روسیه و انگلستان را بازی میکرد که این وضعیت در قرار داد استعماری 1907 میلادی میان روسیه وانگلیس به خوبی به مشاهده میرسد . با پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه بازهم افغانستان با توجه به همان پالیسی های استراتیژیک دوران تزاری را  که زمامداران کمونیست نیز در سیاست های خارجی  آنرا پاسداری نمود ،  افغانستان به صورت منطقه ء حائل بین جهان غرب بویژه انگلستان و روسیه ء شوروی باقی ماند . اما چنانچه قبلآ نیز اشاره گردید پس از جنگ جهانی و آغاز جنگ سرد میان ایالات متحده امریکا و شوروی ، روسها آرام ، آرام به سوی تبدیل افغانستان به یک دولت تحت الحمایه ء مستقیم و غیر مستقیم حرکت کرد . البته آنچه که در این راه ، روسها را در رسیدن به تمامی اهداف شان یاری کرده است خروج مستقیم  انگلیس ها از هند و حضور کم رنگ سائر دؤل غربی در این منطقه بوده است . با مطرح ساختن سیا ست "  سد نفؤذ " از سوی رهبران امریکا به منظور محاصره ء اتحاد جماهیر شوروی و جلوگیری از نفوذ بیشتر شان بسوی مناطق استراتیژیک بحر هند  ، دست به تغییرات سیاسی در منطقه ء جنوب آسیا زدند  ، رژیم های  نظامی و سیاسی متناسب به منافع دنیای سرمایه داری را  با یک ریفورم نظامی سیاسی  در تمامی منطقه بوجود آوردند . در راستا ی همین سیاست استراتیژیک و دکتورین نظامی سیاسی غرب بود که زمامداران پاکستانی تحت سلطه ء نظامیان آن کشور سعی کرد مانع نفوذ شوروی در این منطقه ء حساس شود . البته بازهم به تمامی درخواست های  زمامداران افغانستان به دلیل حضور رقبای چون پاکستان در جبهه ضد شوروی آنروزگار  بی اعتنائی  تحقیر آمیزی صورت گرفت ، که   این گونه وضعیت جامعه ء غرب سبب شد تا افغانستان بصورت کامل بسوی اتحاد جماهیر شوروی چرخش کند ، در بحبوحه ء چنین سیاست غربی ها که حضور قدرتمند پاکستان در آن جبهه ء ضد اتحادشوروی  مهمترین مانع جذب افغانستان  به کمر بند سبز در منطقه شده بود ، که پس از مرگ استالین در سال 1953 میلادی و بویژه توجه ایالات متحده ء امریکا به پاکستان مبنی بر تسلیح این کشور ، مسکو نیز در صدد  توجه بیشتری به افغانستان برآمد . صدراعظم مرحوم داؤد خان که درست در سالهای 1953 میلادی به قدرت رسیده بود و اهداف وی مبنی بر رشد و توسعه ء همه جانبه اعم از نظامی ، اقتصادی ، و فرهنگی  افغانستان  مؤجب نزدیکی افغانستان به شوروی را فرهم آورد . که امروز ایالات متحده ء امریکا علی الرغم درک مؤقیعت استراتیژیک افغانستان  در منطقه بخوبی دریافته است که بی اعتنائی به ساکنان این سرزمین ، چه نتائج ناگواری را به بار می آورد ؟ باز هم به دلائیل معلوم تاریخی و باهمان انگیزه های که قبلأ  به آن اشاره شد  هیچگاه با صداقت و صمیمیت  از مجرای ترازوی ارزیابی  مستقل  منافع ایالات متحده امریکا با منافع افغانستان وارد عمل نه شده و با  گذشت زمان ایالات متحده ء امریکا  دچار حوادث ناگواری گشته  است . پس از سقوط رژیم دکتور نجیب الله نیز که دولت مجاهدین به اساس قرارداد پیشاور بوجود آمده بود ، جو حاکم بر افغانستان به سمت ضدیت به روسیه گرائش داشت ، همین موضوع برعلاوه تمایل روسها به گسترش مناسبات با غرب سبب شد که روسیه به عنوان جانشین و وارث اتحاد جماهیر شوروی به سرمایه گذاری های عمده در بحران افغانستان مبادرت نه ورزد . مسأله دیگری که این روند را تشدید میکرد افکار عمومی روسیه در همان آغاز دهه نود بود ، که مردم روسیه اقدام رهبران پیشین خود را در حمله به افغانستان یک خطای استراتیژیک به شمار می آوردند ، اکثریت مردم روسیه بر این باور بودند که کرملین جان هزاران سرباز روس  و ملیارد ها دلار از ثروت مردم روسیه را در این اقدام اشتباه آمیز بر باد داده است . به همین دلیل مردم روسیه نه تنها با  دخالت احتمالی کشور شان در افغانستان « پس از دکتور نجیب الله » مخالف بودند ، بلکه از کشته شدن و نا پدید شدن عده ای زیادی از سربازان روسی در افغانستان نگران بودند . با این وجود پس از آنکه دولت های غربی تصمیم گرفتند تا دولت های اروپای شرقی  وبر خی از کشورهای همجوار شوروی سابق را به عضویت اتحادیه های نظامی و اقتصادی خویش مانند  ناتو و بازار مشترک اروپا بکشانند ، روسیه نیز در دید گاه استراتیژیک خود با کشور های غربی تجدید  نظر نمود . روی همین دلیل مقامات کرملین سعی کردند در مناطقی که دولت های غربی پیشروی سیاسی ، نظامی و اقتصادی کمتری بدست آورده بود ، دفاع پیشگیرانه به عمل آورده و مواضع دفاعی و امنیتی خود را مستحکم کردند . در همین چهار چوب با کشورهای آسیای مرکزی معاهدات امنیتی جدیدی را به امضأ رساند و به جای فدراسیون روسیه، روسها خط مرزی خود را به مرز های مشترک این جمهوریها و افغانستان انتقال داد . از سوی دیگر ؤقوع جنگ قدرت در کابل میان گروه های افغانی جهت  کسب مطلق قدرت که از همان روز آغاز انتقال قدرت به مجاهدین دستهای پنهانی کشور های همسایه به صورت علنی به مشاهده میرسید ، آغاز این جنگ ها به روسها کمک کرد تا در داخل افغانستان فعال تر شود . دراین میان برخی از گروه های مجاهدین افغان برای غلبه بررقیب خود که با  آنها نیز ازسوی برخی کشورهای همجوار کمک های همه جانبه صورت میگرفت به سمت همکاری بیشتر به روسیه گام بر داشتند . پس از ظهور گروه طالبان به حمایت و همکاریهای مستقیم و همه جانبه  پاکستان و برخی کشورهای غربی بویژه ایالات متحده امریکا روسها ضرورت بیشتری برای حضور فعالانه تر در افغانستان احساس کردند زیرا به تصؤر  کارشناسان نظامی و  امور استراتیژیک روسیه ، طالبان پروژه ای بوده  که تنها برای کشاندن مرز کشور های غرب و پاکستان  به آسیای مرکزی بوجود آمده بود   . موضوع دیگری که دراین میان به روسها کمک کرد تا با حضور فعالانه خود در بحران افغانستان مداخله کنند ، تغییر جهت افکار عمومی در روسیه بود ، دو خصلت اساسی این تغییر جهت افکار عمومی در روسیه عبارت بودند از 

 1 : از سرگیریی روحیهء مقابله با غرب در مردم روسیه که به علت یکه تازیی ایالات متحده ء امریکا پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی در جهان  بویژه در قرن بیست ویکم که دنیا و جهان بصورت عموم بسوی گلوبالیزاسیون گام برمیدارد وهیچ قدرت جهانی اعم از قدرت های کوچک و ابرقدرت های سابق نه میتوانند این جهان دهکده مانند را با دکتورین های  هژمونی دوران جنگ سرد اداره و رهبری کنند .

 2 : دفاع از منافع ملی و امنیتی روسیه در مناطق پیرامونی آن ، بدون اعزام نیروی نظامی ، مردم روسیه باهجوم امنیتی و اقتصادی جهان غرب به سوی مرزهای کشورشان مواجه بودند و ازطرف دیگر معتقد بودند ، روسیه باید اقتدار سابق خودرا به دست آورد . به همین دلیل در شرائط کنونی ما شاهد مخالفت های عمده وشدید ی از سوی مردم روسیه با سیاستهای کشور شان در افغانستان نیستیم . همچنان جلوگیری از نفوذ عقائد متحجرانه ء طالبان به کشورهای آسیای مرکزی ، که طبعآ با نوعی لشکرکشی و تروریزم آمیخته بود " هرچند شواهد مبنی بر بعضی حلقه ها و احزاب افراطی قبلأ ودر دوران مقاؤمت اسلامی  با چاپ وتکثیر کتب مذهبی بزبان روسی دیده میشد " . یکی از انگیزه های عمده ای که حضور نظامی سربازان روسیه را در جمهوری های تازه به استقلال رسیده مؤجه جلوه میداد ، همانا مبارزه با قاچاق و مواد مخدر بود که از راه جمهوریت های سابق شوروی بویژه جمهوری های تاجکستان ، ازبکستان ، ترکمنستان به روسیه و  کشورهای اروپائی صادر میگردید . تجربه ء چند دهه ارتباط مستمر بین روسیه و افغانستان این امکان را برای تصمیم گیرنده گان سیاست خارجی روسیه فراهم ساخته که به جز پاکستان  بیش از دیگر  همتایان خود در سائر کشورها از از محیط داخلی بحران افغانستان دارای اطلاعات و داده های مورد نیاز باشند و در تصمیم گیریهای خود از این اطلاعات  استفاده کنند . روسها طراح اصلی راه های مواصلاتی و ارتباطی مهم و استراتیژیک در افغانستان هستند ، منابع و معادن کشور ما نیز به طرز دقیقی از سوی روسها مورد مطالعه قرار گرفته وروسیه بیش از هر کشور دیگری از منابع و ذخائر معدنی افغانستان مطلع است ، از سوی دیگر ساختار نظام تسلیحاتی افغانستان  و گروه های در گیر در این کشور قبل از تشکیل اداره موقت برهبریی حامد کرزی  کاملآ و یا هم نیمه  روسی بود  و تمامی نیروهای که در حال نبرد با یکدیگر بودند عمدتأ از تسلیحات ساخت روسیه استفاده میکردند . میتوان گفت که روسها از سالهای زیاد بدینسو بویژه تا سقوط دولت دکتور نجیب الله  تربیت کننده ء نخبگان سیاسی و هم افسران   نظامی افغانستان بود ه اند . در شرائط کنونی باوجود آنکه نخبه گان سیاسی و هم چنان افسران نظامی به مثابه نهاد های رهبری در جامعه حضور ندارند اما روسها از مقابله چندین ساله ء خود با رهبران کنونی از یک سو و همچنان اشتراک منافع با بازیگران صحنه در دیگر نقاط جهان روسها را از قدرت فوق العاده ای بهره مند ساخته اند .  

افغانستان از دیگاه  منافع کشور ایران

هیچگونه تردیدی وجود ندارد  که کشور پهناور  ایران علاوه بر همجوار بودن با  افغانستان  با کشور ما دارای  تاریخ وسنن  مشترک  فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی است .چنانچه زمامداران هریکی از این دو کشور در خیطه های گوناگونی از تاریخ سیاسی منطقه در این دو کشور حکمروائی های داشته اند . میتوان گفت که  این دو کشور پهناور نه تنها همسایه هستند بلکه از لحاظ نژادی هم به یکدیگر شباهت های دارند . زیرا مردمان و ساکنان  این دو کشور به شمول هند کبیر وابسته به نژاد آریائی هستند ،که از نظر فرهنگی نیز در یک خیطه تمدنی زندگی مشترکی را به پیش برده اند . که تا همین اواخر زبان  شعرأ ،  دانشمندان و ادیبان  حتی در شمال هند نیز فارسی بوده است که تاهنوز نیز در میان مسلمانان این سرزمین رواج بسیار دارد . اما  هیچگاه جنگ ها و عداوت ها میان باشنده گان این سرزمین ها سبب دوری و فاصله های نفرت انگیز سیاسی که هر چند آرزوی دیرین دشمنان خارجی شمرده میشد نه گردید . چنانچه تاریخ دردناک آخر مردم افغانستان که در برابر متجاوزین خارجی میجنگیدند کوچکترین صدمه ای به روابط و علائق تاریخی و سنتی میان  مردم ایران و افغانستان وارد نه کرد . و مردم افغانستان در برابر متجاوزین و اشغالگران خارجی از حمایت های مادی و معنوی ایرانیها برخوردار بودند و مردم سلحشور افغانستان در سخت ترین شرائط زندگی بر یاری مردم ایران حساب باز میکرد . اگر از روابط و اشتراکات قدیمی که میان ایران و افغانستان وجود داشت ، صرف نظرگردد ،  با به پیروزی کودتای هفتم ثور 1357 هجری شمسی که مردم ستمدیده افغانستان مجبور به ترک میهن شدند و با هجوم ظالمانه ء آرتش سرخ اتحاد شوروی بر افغانستان ایران ازجمله کشور های بود که اشغال افغانستان توسط  سربازان  شوروی با شدید ترین لحن دیپلوماتیک  محکوم گردید  .این درحالی بود که در ایران رژیم انقلابی اسلامی حاکم گردیده بود و شعار " نه شرقی – نه غربی – جمهوریی اسلامی بر در ودیوار ایران  به چشم میخورد . و همین شعار های ضد استعماری اعم از شرقی وغربی  جرقه های امید را در قلوبی از  مجاهدین افغانستان به اهتزاز در می آورد و ملت افغانستان  از طی دل می پنداشت که در مسیر مبارزه ء آزادیبخش بر ضد سربازان اشغال گر اتحاد جماهیر شوروی تنها نخواهند بود بلکه از همکاری ها وحمایت های مادی و معنوی برخوردار خواهند بود . اما از آنجائیکه استعمار جهانی  و دشمنان بشریت برای بلعیدن هستی مادی ومعنوی ملت های به کمک حامیان منطقوی خود آگاهانه در کمین نشسته بود ، نگذاشت سیر تکاملی انقلاب ایران مطابق معیار های طبیعی ، روی واقیعت های ملموس در منطقه استوار بماند و از حصار تنگ وتاریک منافع ناسیونالیسم افراطی  پا ها  را  فراترگذارد . وهنوز از تشکیلات و سازماندهی انقلاب در جامعه ء ایران فارغ نه شده بود که برخی حلقه های افراطی  ، ملهم از اندیشه های مارکسیستی ، شعار " نه شرقی نه غربی را  تنها در مبارزه با غرب تبدیل ساختند . اما سخنان تند و پر صلابت رهبر انقلاب مرحوم ایت الله  خمینی که  در حمایت از مردم ستمدیده ء افغانستان ایراد میکرد  از رسوبات و عوارض حلقه های افراطی در جمهوری اسلامی می کاست . علاوه بر شخص  آیت الله خمینی برخی ازروحانیون دیگری نیز مانند ، آیت الله حسین علی منتظری ، آیت الله داکتر محمد حسین بهشتی ، آیت الله طالقانی ، آیت الله مرتضی مطهری و برخی دیگر از مسؤ لین طراز اول کشور نیز بصورت علنی اقدام اشغالگرانه روسها را با الفاظ شدید نکوهش نمودند . از جمله مهندس مهدی بازرگان نخستین صدراعظم مؤقت جمهوری اسلامی ایران به حیث یک سیاست مدار فرهیخته مسلمان  و برجسته ایران  همراه با اعضای دولت اش هجوم روسها بر افغانستان را با شدت محکوم ساخت . و آقای صادق قطب زاده وزیر خارجه ء دولت مهندس مهدی  بازرگان طی یادداشت شدید الحنی از وزیر امور خارجه شوروی سابق تقاضا نمود که هرچه زودتر به اشغال ظالمانه ء کشور اسلامی افغانستان خاتمه دهند و بدانند که از نظر جمهوری اسلامی ایران تعرض بر حریم افغانستان ، تعرض بر تمامی جهان اسلام محسوب میشود .  باتأسف که این وضع دیر دوام نه کرد و استعمار آنزمان با القای شعار های افراطی و غیر عقلانی در نهضت اسلامی ایران از یکسو و جابجائی مهره های مطلوب خویش در حساس ترین مراکز قدرت در ایران این نهضت را بسوی اهدافی سوق داد که قبلأ طرح ریزی شده بودند . نمائنده گی کمیته ء امنیت دولتی شوروی  ( ک ، ج ، ب ) در تهران با اعزام کار کشته ترین جاسوسهای خود به تهران بیش از هر سازمان دیگر جاسوسی و امنیتی دنیا در ایران با قدرت بی نظیری عمل میکرد . در ارتباط به اشغال افغانستان نیز  مواضع مقامات رسمی جمهوری اسلامی بویژه اظهارات  آقای قطب زاده وزیر خارجه ء جوان آنکشور مورد توجه جدی ناظران روسی قرار گرفت . واین گونه اظهارات را مغائر با عرف دیپلوماتیک معاصر قلمداد میکردند . و طبعأ مقامات شوروی را خشمگین می ساخت . طبق اظهارات ولادمیر کوزچکین افسر سابق ( ک ، ج ، ب ) در ایران که در کتابی بنام (  ک ، ج ، ب در ایران ) به مثابه ء خاطرات  شخصی اش برشته ء تحریر درآورده است چنین مینویسد : علی الرغم طرد« قطب زاده » دستور دفتر سیاسی به قوت خویش باقی ماند . دستور دستور است ، و اقداماتی جدی بعمل آمد . ازجمله این اقدامات آن بود که اطلاعاتی در اختیار مقامات ایرانی گذشته شود که قطب زاده را عامل سیا معرفی کند . در میان دیگر چیز ها ، این کار هم به وسیله ء حزب توده صورت گرفت . اقناع مقامات چندان مشکل نبود ، چون آقای قطب زاده سالیان درازی را در ایالات متحده امریکا گذارانده بود . سرانجام در آپریل 1982 او را به اتهام توطئه علیه رژیم دستگیر کردند . وی دستگیر شده بود که « ک ، ج ، ب » اقدام دیگری را علیه او کارگردانی کرد . وآخرین میخ تابوت او را کوبید . در مرکز یک « نامه ء رمز ازسیا به عاملش در تهران » تهیه کردند و رمز ساده ای را بکار بردند که هر متخصصی به آسانی میتوانست آنرا کشف کند . از کسی نام برده نه شده بود ، ولی متن آن پیدا بود که این عامل پنهانی و بسیار باارزش قطب زاده است . بسته ء حامل این پیام را مقداری نسبتأ پر حجمی کاغذ سفید تشکیل میداد ، آنرا زیر یک غرفه ء تلفن در نزدیکی پمپ بنزینی در خیابان تابنده واقع در شمال تهران تهران گذاشتند . افسر ما سپس به سرویس خنثی سازی بمب تلفن کرد وبه زبان فارسی گزارش داد که دیده است شخصی چیزی را در زیر دستگاه تلفن کار گذاشته است . انفجار بمب در پمپهای بنزین در آن ایام زیاد اتفاق می افتاد . بسته به زودی از زیر غرفه ء تلفن نا پدید شد . بدین ترتیب قطب زاده را در سپتامبر 1982 تیر باران کردند .» از اجرای اینگونه  فعالیت های مخرب شبکه های جاسوسی چنین بر می آید که استعمار جهانی آنزمان اعم از روسی و امریکایی آن  به کمک عوامل داخلی آنها تلاش میکردند تا  اقلأ توازن قدرت  در منطقه را با حفظ موازنه سیاسی میان ایالات متحده ء امریکا و اتحاد جماهیر شوروی ثابت نگاه دارند . واسلام به مثابه تفکر و اندیشه  انگیزه دهنده برای ازادی  ملت های دربند ،ظهور نه یابد .

این پروژه ء زمانی  به ثمر میرسید که بجای نفوذ در شخصیت ها روی مسخ ارزش ها و فرهنگ ها ی تاریخی ملت ها کار اکادمیک صورت گیرد .و این کار زمانی ممکن است که  با اثر بی توجهی  نا مؤجه و غیر عقلانی  هئات حاکمه  و زمامداران کشورها منفذ های نفوذ نیرو های  طماع و حریص بیگانه   فراهم گردد . مهمترین ماجرا ومنفذ  برای اینگونه نفوذ  از همان اوائیل پیروزی انقلاب اسلامی تعبیر غلط و اشتباه آمیز ی بوده که در زمینه ء صدور انقلاب  اسلامی نزد جهانیان بوجود آمد . و به دلیل سهل انگاری ها ی داعیان  این رسالت  بزرگ   و انتخاب میتود ناسالم و عوامانه  تنها با اتکأ بر ظواهر فریبنده ء آدم های ریأ کار که در این پروژه ء مهم عقیدتی  تنها  بروی مناسبات با بزرگان  گماشته شده بودند جمهوری اسلامی ایران را نیز که حامل پیام جهان شمول  توحیدی بود  در صف استعمارگران و جهان خواران بین المللی  قرار داد . البته چنانچه  اشاره شد استعمار گران جهانی نیز  با کنار زدن هر نوع اختلافات ذات البینی میان خود  محو نظام جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خویش قرار دادند و برای این هدف شوم خویش جنگ تحمیلی ویرانگری  را توسط صدام حسین دیکتاتور سابق عراق در برابر ایران  براه انداختند . که  تاریخ  برای نخستین بار شاهد  چنین اجماع  کشور های شرقی وغربی در مناسبات بین المللی گشته بود . در همین دوران سختی بود که هئات های نظامی اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده امریکا همزمان و در یک وقت  در خیابانهای بغداد پرسه میزدند  که این عامل نیز خود در تغییر استراتیژی سیاست های ایران مؤثرمی افتاد . دولت  ایران بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای ارائیه یک جامعه ء نمونه بحیث مودل نوین جامعه توحیدی یا به قول کارشناسان ایرانی« اُم القرأی اسلام» نیاز مند یک برنامه ء همه جانبه سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی بود که متأ سفانه این برنامه ء مهم ایدیولوژیکی نیز دربسیاری زمینه ها به شکل ناقص  از سیستم های تجربه شده ء مانند چین کمونیست و کوبا  که رقبای   سیاسی و اقتصادی ایالات متحده ء امریکا و روسیه شوروی محسوب می شدند کپی برداری گردید . بویژه در ساحه ء اقتصادی که در اکثر موارد ،  مدل اقتصاد چینی را الگوی خویش ساختند . و همین کپی برداری ناقص ویکجانبه  زمینه های  بسیاری انحرافات و نا هنجاری های سیاسی و فرهنگی در جامعه ء اسلامی ایران را فراهم آورد . به همین دلیل نیز انقلابیون مسلمان ایران نتوانستند  بحیث  ارائیه کننده تفکر جدید در مناسبات بین المللی سهم فعالی بگیرند . قابل یادآوری است که برای برقراریی مناسبات بین المللی و منطقوی نیز همان تاکتیک های  بکار گرفته شد  که دیگران به عناوین دیگر ناکامی آنها را تجربه کرده بودند و تفاوت دیگران با این بار تجربه تنها در اسم گذاری ها بوده که با تأسف  این مرتبه همان سیاست های تبعیض آمیز  کشورهای  دشمن با خطوط « خودی و غیر خودی » شیعه و سنی وهزاران بیماریی دیگر قومی و قبیلوی ، آرام ، آرام پیام الهام بخش انقلاب اسلامی را در خود فروبرد . و بدین ترتیب این رویه ء سیاسی بر تفکرات و اندیشه های تعداد قابل ملاحظه ء از  نیرو های انقلاب غلبه حاصل کرد . در چنین شرائطی بوده که سیاست های عمومی جمهوری اسلامی ایران بصورت طبیعی  در مجرای جریان میافت که خواست و هدف قدرت های ، کوچک و بزرگ  درجهان ومنطقه به حساب می آمد . برای مطالعه وبررسی نقش ایران در بحران افغانستان ضروری است که در گام نخست باید  اشتراکات کشورهای منطقه ، مانند  افغانستان ، پاکستان و ایران  مورد بررسی قرار گیرد . دراین مبحث لازم است به نقاط استراتیژیک مشترک میان ایران و پاکستان  عمیقأ نظر اندازی صورت گیرد  که این دو کشور به کدامین رشته های فرهنگی ، مذهبی و سیاسی باهم گره خورده اند ؟ و میان هم دارای چه وکدامین منفعت های سیاسی و فرهنگی اند ؟ تا در پرتو آن نکات مشترکی در دیپلوماسی معاصر را در یابیم  .چنانچه قبلأ اشاره گردید صدور انقلاب اسلامی جزء دکتورین های استراتیژیک سیاست جمهوریی اسلامی به شمار میرفت ، در بطن همین پدیده ء  اجتماعی ، سیاسی و امنیتی ایران اصول سیاست های نظامی گرای پاکستان به نظر میخورد . زیرا برای نخستین بار بود که مسأله صدور انقلاب که در تاریخ معاصر به نوعی مداخله ء مستقیم در امور داخلی کشور ها تلقی میگردید و از سوی دیگر در بستر فرهنگی ومتودولوژیک ملت ها نیز از واژه ء صدور انقلاب چندان تعریف قابل پذیرش برای مردمان تحت ستم بویژه در جهان سوم موجود نبود اجرای این پروژه در نخستین قدم  به جلب وجذب  کتله ها و گروه های  از شیعیان بدون در نظر گرفتن هرگونه هویت دیگری در  سائر کشور ها   مربوط دانسته شد . وتنها کشورهای که پس جمهوری اسلامی ایران برای انجام این مهم بزرگ مساعد تلقی گردیدند  افغانستان و جمهوری اسلامی پاکستان بوده است . روی همین  جهت است که به خاطر دریافت روح و جوهر اصلی دکتورین سیاسی ، امنیتی جمهوری اسلامی ایران را  باید در پرتو همین اصل « صدور انقلاب »  منافع متقابل ایران و پاکستان  جستجو کرد . ازاینکه کشور های پاکستان و افغانستان ازلحاظ نفوس  و سرشماری  کتله های قابل ملاحظه ء از پیروان مذهب شیعی را دارا اند ، لذا همین ها گروه ها ی شیعی بودند که  به مثابه هيزم انقلاب اسلامی بیش وپیش از دیگرنهاد های جامعه مدنی و سیاسی در دنیا به مصرف میرسیدند . برای دریافت پیوندهای استراتیژیک و عمده میان گروه های شیعی پاکستان و نقش سیاسی آنها  در دیپلوماسی و سیاست های آخر میا ن جمهوری اسلامی ایران و پاکستان ضروریست تا  یک مرورکوتاهی به تاریخچه ء پیدائیش تشیع در سیاست  پاکستان افگنده شود البته ازاینکه هدف از مطرح کردن این کتله بزرگ و قابل توجه شیعیان پاکستان است  بدون ارزیابی همه جانبه تاریخی و فکریی انها به نقش تشیع در تاریخ سیاسی  معاصر پاکستان  اشاره کوتاهی میشود و از پژوهش های اساسی فکری ، تشکیلاتی و نفوذ سازمان های امنیتی پاکستان در این تشکیلات صرف نظر میگردد .   . برای نخستین بار در سال 1953  با برگزارئی کنگره ء عمومی  اهل تشیع پاکستان تحت نام پاسداری از حقوق تشیع در شهر لاهور بنیاد یک انجمن مستقل   نگهداری از حقوق جامعه ء شیعی در پاکستان گذاشته شد .  وپس از ؤقوع نبرد های شدید فرقوی و مذهبی تمامی  حلقه های سیاسی که خود را وارثین علامه مفتی  جعفر حسین  تنها عضو ارشد شورای فکری اسلامی ( اسلامی نظریاتی کونسل ) که از سوی جنرال ضیأالحق حاکم نظامی پاکستان  به منظور  نگهداری ارزش های دینی تأسیس شده بود محسوب میشد میدانستند در گروهی بنام نهضت جعفریه گِرد هم آمدند . و در آپریل 1979 که دؤمین کنگره ء شیعیان پاکستان فرا خوانده شد و  این درست روزگاری بود که جوانه های پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آرام ، آرام سرمیکشید و فرهنگ  جامعه ء شیعی پاکستان که از افکار واندیشه های روحانیون ایران الهام میگرفت در قلب تمامی جامعه ء پاکستان نفوذ می یافت و دراینگونه شرائطی بوده که   آقای مرزا یوسف حسین لکهنوی  عضو مرکزی انجمن اسلامی  دانشجویان  شیعه پاکستان خودرا برای رهبری جنبش جعفریه پاکستان کاندید نمود ، دهه هشتاد میلادی که دوران پیدائیش و تصفیه ء اندیشه های مذهبی و سیاسی در پاکستان محسوب میشود . جنبش نگهداری شیعیان پاکستان نیز  با الهام از انقلاب اسلامی ایران به  نوع جوان گرائی  سیاسی فکری تن داد و برای همین منظور نیز در جولائی 1980 میلادی بزرگترین کنگره ء شیعیان پاکستان فرخوانده شد . تا از یکسو پاکستان که مسأله « صدور انقلاب » را که  به مثابه ء خط سرخ نظام جمهوری اسلامی ایران یافته بود به   کمک  انستیتوهای  تحقیقاتی استراتیژیک آنکشور مورد غور  قرار دهند . در بحبوحه ء اینگونه  شرائط سیاسی و عمومی پاکستان  بود که جنبش جعفری پاکستان از قلمرو سیکولار مذهبی به مثابه یک نهضت سیاسی انقلابی مبدل گردید . البته تشکیلات  این نهضت نیز پس از وفات مفتی جعفر حسین رهبر محبوب شعیان پاکستان عملآ از هم پاشید و شخصی بنام مولانا حامد علی موسوی تنها کاندید رهبری جنبش را به عنوان رهبر آن جنبش انتخاب نمودند . مگر جوانان پرشور و انقلابی که به سوی  اندیشه های آیت الله خمینی و انقلاب اسلامی ایران  تمائل داشتند در سال 1984 میلادی  با یک فرا خوان دیگری آقای عارف حسین الحسینی را به حیث رهبر جنبش جعفری انتخاب نمودند . در این گردهم آئی نماینده گان گروه های مختلف شیعی مانند ،  اتحاد علمای شیعه پاکستان ، سازمان دانشجویان مسلمان ، سازمان امامیه ء پاکستان ، سازمان اصغریه ، سازمان دانشجویان اصغریه ایالت سند ، وشمار دیگری از سران گروه های شیعی شرکت داشتند . که فیصله بعمل آمد تا بخاطر همبستگی شیعیان پاکستان از تمامی گروه های شیعی این کشور دعوت به همکاری بعمل بیاید . و روی همین منظور گردهم آیی دیگری تحت نام گردهم آیی اتحاد شیعیان  در شهرک " دینه " واقع در چند کیلومتری راؤلپندی پایتخت پاکستان سازمان داده شد . مگر آقای حامد علی موسوی از شرکت در این گردهم آیی خود داری ورزید و بدبن ترتیب نخستین مداخله سیاسی در امور شیعیان تلقی شد . و جنبش جعفری برهبری حامد علی موسوی به مثابه ء تنها  نماینده شیعیان پاکستان برسمیت شناخته شد .  مقامات پاکستانی و حلقه های نظامی آنکشور  که گمان می کردند با تطمیع و وعده های چرب مشارکت در  قدرت ،  هرزمانی که بخواهند و هر گاهی که اراده کنند میتوانند  نهضت های آزادی بخش مردم را از اهداف مطروحه ء شان  منحرف میسازند و در گذشته نیز این شیوه در امر تحکیم سلطه سیاسی رژیم ها کارگر افتاده بود ، این بار نیز به همین شیوه تطمیع و تزویر توصل جستند . درمقابل این حرکت مقامات پاکستانی،  آقای عارف حسین الحسینی رهبر پشتون تبار شیعیان که از قدیم در نزدیک مرز با افغانستان و در یک دهکده ء کوهستانی پاره چنار مسکن گزیده بود و برای فراگیری علوم دینی به حوزه های علمیه قم ، ونجف عزیمت نموده  و از محضر استادانی چون آیت الله خمینی و آیت الله گلپایگانی آیت الله منتظری وغیره   دروسی فراگرفته بود به عنوان نمائنده ایت الله خمینی  که رهبری بزرگترین کشور اسلامی در منطقه و جهان را داشت انتخاب گردید . و بدین ترتیب ، جنبش جعفریه ءپاکستان در سرتاسر کشور نفوذ یافت . مگر علی الرغم این تغییر سیاسی و تشکیلاتی در بزرگترین تشکل مذهبی  آنکشور ،  مقامات نظامی پاکستان به پشتیبانی های سیاسی و مالی جناح اکثریت جنبش جعفریه پاکستان برهبریی علامه حامد علی موسوی  ادامه داد .  و این چنین پشتیبانی علنی  سیاسی و اقتصادی از جناح  حامد موسوی بیشتر به دلیل وابسته گی  اکثریت  خانواده های شیعیان ثروتمند و بانفوذ ی بوده که اقلأ پس از تأسیس کشور پاکستان از امتیازات ویژه دولتی بهره مند بودند و شجره النسب یکعده ای از همین طبقه  با بنیانگذاران پاکستان  میرسید . و درست جان کلام دراینجاست که مقامات پاکستانی توانستند با استفاده از همین شیعیان اصلاح شده ء نوین در مهمترین مراکز تصمیم گیری جمهوری اسلامی نفوذ کنند و سیاست های راهبردیی جمهوری اسلامی ایران را با استراتیژی و دکتورینهای امنیتی خویش هم آهنگ سازند . و اکنون با وضاحت دیده میشود که ایران  به حیث متحد قدرتمند  منطقه  ای  در راستای  اهداف پیچیده و نامعلوم پاکستان عمل میکند . و این در حالی است که ایران در گذشته وحال به اثر همین سیاست های دوگانه ء همکاران پاکستانی خود با تحمل بیشترین ضربه های جانی و مالی در قضیه ء افغانستان  هیچگونه درسی نه گرفته است ودراین راستا هیچ گونه منفعت وفایده ای بدست نیا ؤرده اند  . و مقامات  دولت جمهوری اسلامی ایران که در زمینه های سیاست خارجی بویژه ساحه ء افغانستان تصمیم گیری میکنند با خوش باوری های قابل درک سیاسی و دلائیل معلوم الحال دیگری از اشتراک در پروژه ء نظامی مشترک اعزام مجاهدین به آذربایجان تا بوجود آوردن کنفرانس به اصطلاح صلح قبرس که در برابر کنفرانس صلح روم تحت زعامت پادشاه پیشین محمد ظاهرشاه فعالیت میکرد ،  و اعزام نیروهای مسلح به  کوزؤو ، و بوسنی هرزیگوویئن و جمهوری چک پروژه های بوده  که سازمان اطلاعات آرتش پاکستان به همکاریی سپاه پاسداران ایران با کمترین هزینه ء کشور پاکستان  سازمان داده بود ، در اینجا لازم است سخنان  آقای رفسنجانی رئیس جمهور سابق ایران که ضمن ملاقات با رؤسای نمائنده گی ها ی خارج از کشور در تهران ایراد کرده بود نقل قول کنم . آقای رفسنجانی پس از سخنان برخی مدیران وزارت امورخارجه و شرح فعالیت های  نمائنده گی های ایران در امریکای شمالی و مرکزی ضمن تبصره به مناسبات با اروپا چنین گفت : خوشبختا نه در اروپا مشکلی نداریم اغلب کشور ها دوستان تجاری درجه اول ما هستند . حضور ما در منطقه خودمان بطور مستقیم برای آنان منافعی داشته ، فروش های کلانی از هرقم برای سعودی ها ودیگران داشته اند در صحبت های دوستانه به این امر اقرار میکنند در مقابل بعضی از آنان پشتیبان ما در محافل منطقه ای و بین المللی هستند . با اخذ وام واعتبار مالی از این کشور ها آنها را مجبور میکنیم این همکاریها تداؤم یابد . اگر ما نتائج خوبی گرفتیم مجبورآ ما را داشته باشند . مسأله همکاری ما با برادران مسلمان این قاره بویژه بخصوص بُسنی و هرزگوئین بسیار مطلوب بوده و نتائج مثمر ثمر ی به همراه داشته اند و ما از برادران مأمور در این منطقه کمال قدردانی را داریم . دخالت در این مسائیل برای ما عمق استراتیژیک در قاره اروپا ایجاد نموده است . به همین ترتیب مسأ له آذر بایجان و ارمنستان و موضوع قره باغ عمق استراتیژیک مار ا در این قسمت نیز افزائیش داده ما در چند مرحله توانیستیم از ابتکار  برادران مأمور در پاکستان وسائر نقاط شبه قاره ء هند ، همچنان در افغانستان به نفع مسائل استراتیژیک خود در مناطق فوق به عالیترین شکل ممکن بهره مند گردیم . اعزام نفرات حزب اسلامی حکمتیار به آذربایجان و بُُسنی هرزیگوئن از طریق ایران ابتکار جالبی بود ، حکمتیاری که تا دیروز در افغانستان در مقابل مابود اکنون به یار منطقه ای  و بین المللی ما مبدل گردیده و نیروهای زبده اش را در اختیار ما گذشته تا هر جا خواستیم روان کنیم . باید از این تجربه در موارد دیگر و مناطق دیگر نیز استفاده کنیم .   البته باید گفت که تمامی کشورهای بزرگ صنعتی جهان که نه میخواست حساسیت های دپلوماتیک ایرانیان و افکار عمومی جهان را  بر انگیزانند  از پاکستان برای فشار بر ایران استفاده نموده اند . اینگونه سیاست های کژدار و مریز که به اثر تصمیم گیریهای غیر عقلانی و به دور از خرد جمعی بویژه درساحه روابط بین المللی و امنیتی   تنها بر مبنای شعار های میان تهی  که بیشتر مصرف داخلی داشته اند اتخاذ میگردید . اینچنین نتائج و عوارضی را به بار می آورد . دراینگونه اوضاع تار وتاریکی است که روشنفکران متعهد به منافع ملی ،  با توجه به منفعت های مشروع دیگران چراغ راه ملت ها میشوند . هیچکسی نه میتواند از این حقیقت انکار کند که وجود  مراکز متعدد  قدرت در ساحه تصمیم گیری ها و رعایت نه کردن موازین و ضوابط در گزینش کادر ها به اساس تعهد و تخصص افراد ، و نداشتن دکتورین قوی و برخاسته از روح عدالت اجتماعی و انسانی  در زمینه رهبری ملتها سبب شده اند تا برخلاف ادعا های بلند بالا ی قدرت مندی ایرانیان ،  نه تنها نظام حاکم برایران را زیر سوال قرار دهد بلکه عوارض جبران ناپذیری بر تفکری بر جا می مانده است  که نظام حاکم بر ایران بنام آن مشروعیت یافته اند .از آنجائیکه موضوع بحث ما مطرح ساختن نوا قص و کاستی های مقامات جمهوری اسلامی ایران  در زمینه ء بحران افغانستان است تنها به این قسمت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بسنده میشود . چنانچه در مباحث گذشته نیز اشاره گردید وجود مراکز متعدد قدرت در زمینه ء سیاست های راهبردی و استراتیژیک ایران بویژه در مورد افغانستان از اول تا اکنون به میزان منافع ایران با پاکستان اتخاذ شده است و به همین دلیل نیز  علی الرغم بزرگترین مصارفی که جمهوری اسلامی در سخت ترین شرائط و در اوج جنگ تحمیلی از سوی قدرت های بزرگ در راه کمک به مردم  افغانستان به مصرف رساند بدون کوچکترین منفعت مادی ومعنوی برای ایران، تنها  به نفع سائر  کشورهای شامل در قضیه افغانستان تمام شده است . اگرچه ظاهرأ  موضوع کمک با رزمنده گان مسلمان افغانستان  از سوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی تنظیم و سازماندهی می شد اما آرام ، آرام تمامی نهاد های جمهوری اسلامی ایران در پرتو سیاست های امنیتی این کشور  زیر نظر مستقیم نمائنده رهبرجمهوری اسلامی در امور افغانستان  توجیه وهدایت  میگردید . اما جالب آنجاست که این نهاد های مسؤل در ساحه ء افغانستان از قبیل کارکنان وزارت اطلاعات که تا تشکیل وزارت اطلاعات زیر نام نهاد  نخست وزیری ایفای وظیفه مینمودند  ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران ، ستاد امور افغانستان در  وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران ، وزارت کشور یا داخله آن کشور ، وزارت ارشاد و فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و چندین نهاد دیگری بصورت مستقل و گاهگاهی در تقابل با عملکرد  نهاد های دیگری که از سوی جمهوری اسلامی ایران مأموریت گرفته بودند  قرار داشتند .این امر به خودی خود موجب خسارات وزیانهای فراوانی به کشور ایران گردید  . طبیعی است که در این چنین شرائط ناهنجار سیاسی واجتماعی  منافع ملی مردم افغانستان ضربه های مهلکی را متحمل میساخت  . رقابت میان نهاد های مسؤل جمهوری اسلامی ایران برای افغانستان از هرگونه موازنه سیاسی وتشکیلاتی  بی بهره بودند . هر ارگانی خود را همه کاره وتام  الاختیار وانمود میکرد و هیچ گونه ارگانی را بالاتر از خود به حساب نه می آورد  . این گونه رفتار ها سبب ضیاع کار امد ترین نیرو ها به سطح منطقه و جهان  میگردید .

مؤقیعت افغانستان از دیدگاه عربستان سعودی

تاکنون طلوع وغروب افغانستان را در آئنه ای  بسیاری از کشور ها و تمدنها مشاهده کردیم . و بسیاری از امپراطوریها و سلطنت ها را از نظر گذراندیم اما عربستان هنوز وارد داستان ما نه شده است . جز اینکه دیدیم این کشور ثروتمند مردم ما را در شرائط سخت ودشواری با کمک ها و معاونت های خود یاری رسانده است . این یک روی زیبای این کشور است که در پرتو تجلیات رو به زوال آن تمامی ذشتی ها و ناملائمات سیاسی و اجتماعی را پوشانده است . عربستان یک سرزمین بیابانی است و معمولأ بیابانها مردم سخت ونیرومندی می پرورانند که آزادی خود را دوست می دارند . علاوه براین عربستان سعودی که به نام بزرگ خاندان سعود مثمی شده است دارای دو شهر کوچک مکه ، و مدینه در نزدیکی های دریا وجود داشت سائر قسمت های این سر زمین مسکن مردم صحرا نشین بود که اهالی آن بیشتر بدوی و بادیه نشین بودند که بصورت قبیله ها و خانواده های بزرگی زندگی میکردند . واغلب میان این قبائل وخانواده جنگ های خونینی واقع می گشت . سرگذشت عربها و این داستان که چگونه به سرعت شگفت انگیزی توسعه یافتند و فرهنگ و تمدن نوینی را به بشریت به ارمغان آؤردند همانا نیرو و فکر تازه ای که عربها  را بیدار ساخت اسلام بود . این دین الهی به وسیله ای یک  مرد نحیف هیکل که در مکه سکونت اختیار کرده بودبه نحو سحر آمیزی سراسر جهان را فراگرفت . شگفت انگیز است که در اثر منطق آتشین این مرد لاغر اندام قلب امپراطوری " قصر کسره " به لرزه در آمد . و دیدیم که وارثان همان قبیله و همان تباری از استبداد چگونه از سویی دشمنان دین و مردم ستمدیده ما بنام دین ودر زیر پرده ء توحید تمامی هستی و معنویت ملتی را که با مُشت های خالی بزرگترین قدرت جهان را به زانو در آورده اند . بنام اسلام که با بویی "  نفت " آغشته بود ، به تباهی کشاند . راستی این توطئه جهانی تنها برای مسخ ارزش ها چگونه و در کجا آبستن گرفت ؟ وقافله ء  ملتی را که با آرامی خاطر به حج کعبه می رفتند و می آمدند چگونه دزدیدند و به غارت بردند ؟ بدون تردید کلید به خون آغشته ء این فاجعه  هم در تبانی با منافع استکباری میان پاکستان و عربستان از سوی سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی این دو کشور در دوران جنگ سرد در خشونت تیوریزه کرده ء شده بنیاد گرائی و تروریزم باید جستجو کرد . وبرای این هدف " نامقدس!! " کمک های برادرانه ومخلصانه با برادران مجاهد افغان و تأسیس ده ها مرکز به ظاهر رفاهی و خدماتی مانند « رابطه ء عالم اسلامی » ، «مکتبه خدمات » ، هئأ ه الاغاثه » ودیگر نام ها در پیشاور پاکستان به مثابه " پادگان های تروریستی !!" با استخدام نیروهای اصیل  » مگر ساده اندیش جهادی بوجود آؤردند . این دفاتر بزرگ وظیفه و رسالت دینی واسلامی خود می دانستند که بخاطر ادای رسالت توحیدی ووطیفه ء الهی دست به عملیات پاکسازی صفوف مجاهدین فی سبیل الله بزنند !.مگر با هردینار کمکی که این به اصطلاح پرچمداران توحید در صفوف مجاهدین مخلص انجام میدادند ، ملت مؤمن و مخلص افغانستان را از قافله ء تمدن و ترقی به عقب می انداخت . با دریغ و تأ سف که علی الرغم مصرف وهزینه کردن سرمایه های خدا داد ی که باید در راه اصلاح و خیر بشریت فقیر و گرسنه  به مصرف می رسید و سبب تقویت پایه های اساسی دین اسلام و علمبرداران راستین آن میگردید ، مانند شمشیر بُرنده زیر بناهای سالم فکری و فرهنگی مجاهدین رااز بیخ و بن کند

چه با ید کرد ؟                                                        

متأسفانه وقت گذشت و من در چند جمله نتیجه گیری میکنم ، شرائط کشور ما افغانستان برخلاف شرائط دیگر کشور هاست .یکی از عواملی که جامعه و مردم ما با داشتن  آن عمیقأ دُچار انحطاط فکری و فرهنگی شده است پائین بودن سطح عمومی سواد ، فقر اقتصادی و جهل بوده که مردم ما را می رنجانند . وتا هنوز نیز رسوبات آن با بی رحمی بر تن مجروح میهن ما ظاهر میگردد . به یقین که وقؤع حادثه ء 11 سپتامبر 2001 میلادی روز تولد ملتی محسوب میشود که در پنجه های خونین و بی رحم استعمار و استحمار غوته میزد . اگر چه حالآ به عنوان یک کشوری دارای مرزهای جغرافیاوی حضور یافته است . اما این سوالی  ، که آیا این مردم بینوا و پراگنده در چهار چوب یک ملت مقتدر گرد هم آمده اند ، چرا جایگاه این مردم سلحشور بحیث قربانیان تروریزم در ائتلاف ضد تروریزم تثبیت نگردیده است ؟ وچگونه خواهیم توانیست که جایگاه و مؤقیعت کلاسیک ملت مارا در عصر کنونی دیگر گون کنیم ؟  واین ملت سر افراز را که دُچار یک بیماریی خود آگاهی شده است ودر حال  نوع مسخ شدن قرار دارد ، به خود باوری آراسته به عقلانیت انسانی برسانیم . وفریاد اعتراض عمومی بر فساد اخلاق اجتماعی را باگوش های پاک از قوم گرائی – وغرق در قبیله پروری و فرهنگ مرد سالار ی و زن ستیزی حس کنیم و آنرا بحیث سور اسرافیل زمان به تاریخ وصل کنیم .

 1: من براین باورم که این امر با تشکیل اردوی ملی ، تکمیل پروسه ء خلع سلاح ، وایجاد یک نظام مبتنی بر اراده ء واقعأ ملی مردم ما فراهم می شود . چنانچه در نخستین موافقت نامه " بن " انجام این وظائف از اداره ء مؤقت محسوب میشد . اما با دریغ که با گذشت چندین سال از آن معاهده بسیاری از احکام آن " قصدأ " ویا هم با بی پروائی نا معلوم سیاسی لا اجرا مانده است.

 2 :  باید یکبار دیگر تمامی مفادات معاهده ء بن با دقت کامل مرور شود و عموم وظائف انجام نیافته و در آن به شمول اصلاح نظام عدلی و قضائی – تشکیل اردو و پولیس ملی و خلع سلاح " واقعی " احادی از فرماندهان دوران جنگ بحیث یک وظیفه ملی بصورت عاجل انجام انجام گیرد . زیرا ما رسالت انسانی و تاریخی داریم وقتی میبینیم که جامعه ء ما به مرحله ء انتقال رسیده است ، نه تنها نا امید نه میشویم بلکه برخلاف ِ آدم های عامی این علائم را مثبت و امید وارکننده میدانم و میدانیم که این نشانه های زمان خاصی اند. ما در رهگذر تشکیل حکومت مؤقت درایجاد هرگونه مکانیزم قابل اعتبار در سطح ملی و بین المللی به شکست مواجه شده ایم و این درست عوارض طبیعی حالتی به شمار میروند که علی الرغم حضور سرسخت ترین رقبای ما در ائتلاف مبارزه با تروریزم از هیچگونه جایگاه شفاف و روشنی بهره مند نیستیم . لهذا خیلی ضروری وقابل یاد آوری است که در قدم نخست باید زمینه قانونیت بخشیدن به چگونگی حضور نیروهای ائتلاف بین المللی ضد تروریزم درجهان ومنطقه بوده باشیم .

3 : به منظور احیأ و نهادینه سازی پل های اعتبار معنوی و مدنی در میان قوم وملت خود باید در نخستین قدم منافع کشور های ذیدخل را از دید آنها بررسی کنیم تا جهت جلوگیری از نفوذ کشور های بیگانه ، ماجرا ها ی نفوذ و مداخله آنها را در امور کشور ما افغانستان پیدا نمائیم . بدیهی است این کار زمانی ممکن است که حالات عمومی جامعه ء ما را از یک پارادُکس معین سیاسی و اجتماعی نظاره کنیم .    

4 : باید بحیث یک ملت سازنده وخلاق در تمدن معاصر جایگاه منافع و ایده آل های تاریخی و فرهنگی ملت ما را بصورت روشن و معین تثبیت و انتخاب کنیم .     

5 : بر همه ما لازم است که در راه بوجود آوردن نظام دموکراتیک و مردم سالار سیاسی و اجتماعی در جامعه افغانستان پایه های نوعی از مکانیزم سیاسی را با در نطر داشت حفظ و اقعأ منافع ملی کشور های منطقه در کشور ما چنان نهادینه کنیم که با تغییر رژیم های سیاسی در کشور های همسایه نظام عمومی زندگی در جامعه ما نیاز به خانه تکانی سیاسی نداشته باشد .  

6 :  برای رسیدن به یک جامعه ء ایده آل نمونه در قرن بیستم از وارد ساختن هرنوع کُپی برداری که با ارزش های ملی و فرهنگی ملت ما مطابقت نداشته باشد ، بپرهیزیم

7 : رهائی و آزادی اقتصاد ملی کشور به نفع مردم فقیر افغانستان از چنگال خونین مافیائی انجوها – سپردن بسیاری از وظائف این سکتور به دولت  که با ارزش های فرهنگی و معنوی ملت ما ارتباط مستقم دارد  

8 :  برای تأسیس یک نظام ارزشمند دموکراتیک و مدنی ، انسان دموکرات و متمدنی ضروراست که  لایه ها واساسات ارزشمند دینی را در تمامی زندگی خود لمس کنند و این امر تنها به گسترش عمومی ویکسان نظام تعلیمی و  تربیتی به زبانهای ملی مردم ما ارتباط دارد که باید با تحقق نظام دموکراتیک آمیخته با عدالت اجتماعی در جامعه نهادینه گردد .                                                                                                                                     

9 : باید با دقت کامل استراتیژی و دکتورین نظامی ، امنیتی کشور های همسایه که بر حوادث افغانستان و زندگی مردم ستمدیده ء ما  تأثیر دارند با گسترش نهادهای عادلانه ء دموکراتیک و وسائل ارتباط جمعی تبییین واقعبینانه یابند . و باید دید که چگونه مفاهیم بزرگی چون مبارزه با تروریزم و القاعده در استراتیژی سیاسی کشور های منطقه با سیاست های استراتیژیک آنها مطابقت میا بند ؟ برخی حلقه های که ظاهرآ در ائتلاف ضد تروریزم قرار دارند خواستند

این مبارزه با تروریزم را به نفع سیاست خارجی خویش تغییر دهند ، و به سیاست های" کژدار و مریز " خویش  امواج آن حرکات های ضد تروریزم و خشونت را از مسیر اصلی اش منحرف سازند .  

 

منابع و مأخذ :  

                                                   

war and Globalization :1

Michel chossudovsky

American Soldier  :  2

Genral Tommyfrank

3 : پاکستان مین فوجی حکومتئن

4 : نگاهی به تاریخ جهان « جواهر لعل نهرو »

5 : افغانستان ، امریکا ، طالبان اُسامه و نقش احزاب مذهبی

6 : جنرل ضیأ کۓ آخری دس سال غفور احمد

۷ : ک ، ج ، ب ، در ایران ولادمیر کوزیچکین

۸ : تجدید نظر طلبی از مارکس تا مأئؤ " انور خامه ای "

9 : مجموعه ء مقالات  دومین سیمینار افغانستان " دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران "

10 : تیوری های مربوط به سیاست خارجی اتحاد جماهیر شوروی

اثر ی از " ویلیام آ . گلیس

11 : افغانستان گذرگاه کشور گشایان " اثر جارج آرنی " مترجمان حبیب الرحمن هاله و پوهاند دکتور یوسف علمی

12 : جهاد  اثر احمد رشید چاپ مشعل بوک لاهور

13 : طالبان  احمد رشید ترجمه " دکتر نجله خندق

14 : افغانستان – طالبان و سیاست های جهانی به کوشش ویلیم میلی

15 : افغانستان در گردابی از توطئه جلد اول نوشته ء محمدامین فروتن

یادداشت های شخصی نویسنده

 

 

---

بالا
 
بازگشت