محمداکرام اندیشمند
پارلمان ورقابت برسرریاست
شهرکابل امروز( دوشنبه 28 قوس 1384خورشیدی برابربا 19 دسمبر2005میلادی) شاهد افتتاح اولین پارلمان منتخب بعد ازسه دهه جنگ وبی ثباتی خواهد بود. نقطۀ جالب ومهم درتشکیل پارلمان، رقابت گسترده برسر تصاحب کرسی ریاست ولسی جرگه، یکی ازقدرتمند ترین دومجلس پارلمان کشوراست. تعداد کثیری ازاعضای منتخب ولسی جرگه خودرا کاندید این ریاست کرده اند. شمار زیاد کاندیدها درواقع بازتاب دهندۀ ترکیب ناهمگون ومتفاوت پارلمان است. اعضای پارلمان ازدرون سالهای طویل جنگ وبی ثباتی بسوی پارلمان آمده اند. نشان وپیامدهای سه دهه جنگ وبی ثباتی در ترکیب وساختار پارلمان به روشنی قابل مشاهده میباشد. بسیاری ازاعضای پارلمان درپشت سرخود گذشتۀ خونین تضاد وخصومت با هم دارند. تضاد ها وخصومت های که از مسایل مختلف سیاسی، آیدئولوژیکی، قومی، زبانی، مذهبی و. . . ریشه می گیرد. تضاد ها وخصومت های که ساختارقبیلوی یک جامعه وکشورعقب مانده را درتمام عرصه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی واجتماعی منعکس میسازد. با توجه به این واقعیت ها دیده می شود که کاندید های ریاست ولسی جرگه به پیمانۀ تفاوت وناهمگونی های انتخاب شدگان درعرصه های مختلف سیاسی، فکری، وتعلقات گوناگون قومی ومذهبی، متعدد ومتفاوت اند. افرادی چون: نورالحق علومی، رمضان بشردوست، برهان الدبن ربانی، شکریه بارکزی، صفیه صدیقی، قدریه یزدان پرست، محمد نعیم فراهی، محمد عارف نورزایی، عبد رب الرسول سیاف، حاجی محمد محقق، محمد یونس قانونی، سید اسحاق گیلانی وغیره. هریکی ازکاندید ها خودرا بدلایل مختلف هم پیروز وهم مستحق می پندارند. محقق به ابن فکراست که اورأی هزاره ها وازبک هارا درپارلمان بدست می آورد ورئیس ولسی جرگه می شود. قانونی ازداشتن 120 وکیل درولسی جرگه سخن می گوید وخودرا برندۀ این رقابت می خواند. علومی به عنوان بازماندۀ فعال حزب متلاشی شدۀ دموکراتیک خلق درفکر اخذ آراء تمام کسانی است که با مجاهدین مخالف اند. شکریه بارکزی میگوید که به او کسانی گفته اند تا بریاست ولسی جرگه خودرا کاندید کند که درسیاست افغانستان حرف اول را میزنند وچرخ تحول وتغیررا درعرصۀ سیاست وحاکمیت بدست دارند. برهان الدین ربانی معتقد است که او بدلایل مختلف سیاسی، قومی، مذهبی،اجتماعی و غیره مستحق تصاحب کرسی ریاست قوای مقننه است. کاندیدان که ازلحاظ قومی پشتون هستند ریاست ولسی جرگه را درحوزۀ ملکیت خود حساب میکنند وبرندۀ اصلی خودرا دررقابت برسرکرسی ریاست می پندارند. تلاش وفعالیت کاندید های ریاست دردوهفتۀ اخیر برای جذب وکیلان بیشتر نوید بخش یک پارلمان خوب نبود. مهمانی های پرمصرف، اعطای رشوت بنام تحایف ازسوی برخی کاندیدان بخشی ازاین تلاش هارا تشکیل میداد. استفاده جویی برخی وکیلان ازهمین اکنون وقبل ازشروع کارپارلمان آغازیافته است. افراد چالاک واستفاده جو به تمام مهمانی های کاندیدان رقیب میروند وخودرا نمایندۀ تعدادی ازوکیلان معرفی میکنند وبا این نمایندگی ازتحایف نقدی وجنسی کاندید ها بهره مند می شوند. علاوه ازتلاش های انفرادی کاندیدان ریاست ولسی جرگه برای بدست آوردن آرای وکیلان این مجلس، گفتگوها وزدوبندهایی غرض شکل گیری ائتلاف مبان داوطلبان ریاست درروزهای اخیر کسب شدت نموده است. نقطۀ بسیار شگفت آور درپشت پردۀ این گفتگوها شکل گیری یک ائتلاف گسترده برهبری عبدرب الرسول سیاف میباشد. جالب این است که دراین ائتلاف حاجی محمد محقق، محمد عارف نورزایی، نورالحق علومی، محمد نعیم فراهی وتعداد دیگرازکسانیکه گفته می شود با کرزی وتیم او درحاکمیت نزدیک هستند مشارکت دارند. قرار است تا با ایجاد این ائتلاف ، سیاف بریاست ولسی جرگه ومحقق به معاونیت مجلس برسد. طرف مقابل این ائتلاف برهان الدبن ربانی ومحمدیونس قانونی است. تلاش میانجگرانۀ طرفداران آنها چه درداخل پارلمان وچه دربیرون برای صرف نظرکردن یکی به نفع دیگرازکاندیدی ریاست ولسی جرگه تا کنون نتیجه ای نداشته است. درحالیکه گفتگوهای میانجگرانه میان طرفین تا نیمه های یکشنبه شب دیروزادامه یافت، بسیاری مذاکره کنندگان امید وار هستند که برهان الدین ربانی علی الرغم ناخشنودی شدید خویش ازمحمد یونس قانونی ازتصمیم خود برای کاندیدی ریاست ولسی جرگه صرف نظرکند. به ویژه که او کاندید شدن سیاف را بریاست مجلس توطئۀ پلان شده غرض ناکامی خود دررقابت بر سر کرسی ریاست ولسی جرگه تلقی می کند. وی دراین امر دست رئیس جمهورکرزی را دخیل میداند. درحالیکه کرزی حتی قبل ازبرگزاری انتخابات پارلمانی اورا به کاندید شدن ریاست ولسی جرگه تشویق کرده بود وبه او وعدۀ حمایت داده بود.
البته نقطۀ جالب وشگفت انگیز دیگردررقابت کاندید های متعدد برسر ریاست ولسی جرگه همین وعده وحمایت رئیس جمهور ازاین کاندیدان است. بسیاری از این کاندید ها به فکر برخورداری ازحمایت حامد کرزی ودولت اواند. آگاهان امور درکابل نیز این ادعا را تأئید میکنند ومیگویند که رئیس جمهور به بسیاری ازآنها گفته است که ازحمایت اوبرخوردار هستند ورئیس ولسی جرگه می شوند. هنوز بدرستی روشن نیست که رهبری دولت چه کسی را درریاست مجلس نمایندگان مدنظر دارد؟ اما آنچه که روشن است ابن میباشد که دولت بدون توافق حامیان خارجی خود به خصوص بدون توافق امریکایی ها وانگلیسها ابن جسارت را نخواهد کرد. اینکه معاون رئیس جمهورامریکا امروز( دوشنبه 28 قوس برابر با 19 دسمبر)غرض شرکت درافتتاح پارلمان افغانستان به کابل می آید حاکی ازآن است که کسی نخواهد توانست رهبری پارلمان افغانستان را بدون تائید واشنگتن بدست بیاورد. البته هیچ یک ازکاندیدان ریاست ولسی جرگه درمخالفت ومخاصمت با امریکایی ها قرارندارند. وهیچ کدام آنها بیرق مخالفت با امریکارا برفراز پارلمان به اهتزاز درنخواهند آورد. اما امریکایی ها وانگلیسها ترجیح میدهند که فرد نزدیک ومورد اعتماد خودرا دررهبری پارلمان ببینند. آیاعبد رب الرسول سیاف ازاین نزدیکی واعتماد برخوردار است؟ محمد قسیم فهیم باری به نگارنده گفت: بعد ازحادثۀ یازدهم سپتمبر2001 تیم استخباراتی امریکا بریاست"گیری شرون" ازافسران سی.آی.ای به پنجشبر آمدند تا حمایت جبهۀ متحد را درحمله وجنگ علیه طالبان کسب کنند. من به آنها گفتم یکی ازموانع درمورد همکاری ما با شما نظریات اخوانی گری وبنیاد گرایانه درابن جااست که استاد ربانی واستادسیاف با این نظریات هستند. "شرون" به من گفت که درقسمت استاد سیاف تشویشی نداشته باشید اوازخودمااست. فردا چای صبح را همرایش می خورم تمام مسایل را گپ می زنم. درمورد استاد ربانی این را می گویم اودیگرازصحنه برآمده است، دنیا ازاو حمایت نمی کند وشما هم دیگرعقب اونروید"
آنچه که درمورد انتخاب وبا بگونه ای تعین وانتصاب رئیس ولسی جرگه درشرایط کنونی اهمیت دارد توجه به اتخاذ بک سیاست صادقانه وعادلانۀ ملی درکشوراست. چون چنین سیاستی مبنا واساس ثبات واعتماد دراز مدت درجامعۀ چند قومی وبحران زدۀ افغانستان محسوب می شود.
هنوز به این پرسش نمی توان پاسخ روشنی ارائه کرد که آیا کرزی ودولت اوبا حامیان خارجی شان درانتخاب وتعین رئیس ولسی جرگه به عنوان یکی از ارکان سه گانۀ قدرت درافغانستان سیاست ملی را مورد توجه قرار می دهند یا سیاست قومی را؟ نگاه به عملکرد گذشتۀ آقای کرزی وتیم همراه او درحاکمیت نشان می دهد که سیاست حاکم درافغانستان کنونی درسایۀ بی 52 وحمایت وسیع دنیای غرب، بیشتر سیاست قومی بوده تا ملی. سیاستی که هیچگاه مؤفق به زدودن بحران عدالت واعتماد درافغانستان نخواهد شد.
بالا
بازگشت