داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذ
شاهراه ابریشم وسیله نجات از چنگال پاکستان
در اخبار دیلی تایم14 جولای2005 که درپاکستان نشرمیشوداحصائیه صادرات اموال پاکستان را درافغانستان نشر نمود. به استناد ارقام داده شده ، پاکستان به ارزش یک بلیون و166ملیون دالر امریکائی ویا (ا71,200 بلیون روپیه)درسال مالی 2005 درافغانستان صادرات داشت .
ارقام احصائیوی اموال پاکستان رادرافغانستان بطور مقایسوی درسال مالی2004 به ارزش616 ملیون و660 هزاردالروانمود ساخت که یک افزایش صادرات را درحدود پینجصدوپنجا ملیون دالر امریکائی ارائه میدارد.
راپوراحصائیوی بطور مشرع توضیح میکند که چه نوع امتعه به ارزش دالری به افغانستان صادر گردیده که دراینجا ازذکر همه اموال صادر شده خودداری شده ولی صرف بطور نمونه چند قلم اموال عمده پاکستانی را که درافغانستان صادر گردیده به ارزش روپیه پاکستانی به منظور معلومات برای خوانندگان محترم تذکرمیرود
صادرات برنج درسال2005به مبلغ2 بلیون و421 ملیون روپیه (درسال مالی2004 صادرات برنج1 بلیون و776ملیون روپیه پاکستانی)یک افزایش به ارزش645 ملیون روپیه .
صادرات روغن درسال به2005 ارزش5 بلیون و519 ملیون روپیه وصادرات بوره2 بلیون و 687 ملیون روپیه. لست امتعه ای که به افغانستان صادر شده عریض وطویل است ونودوپنج فیصد اموال وارد شده ازپاکستان امتعه زراعتی واشیای آشغالی استهلاکی است که در افغانستان توسط لاری های پاکستانی ازطریق تورخم وچمن به افغانستان سرازير میشود –
هدف ازتوضیح این ارقام احصائیوی چیست ؟
افغانستان محاط به خشکه ویگانه راه نزدیک به بحرهند بندربحری کراچی است ، روش اقتصادی وهمچنان سیاسی افغانستان در گروگان پاکستان است ، پاکستان همیش راه ترانزیتی را یک وسیله موثر فشار اقتصادی وسیاسی دانسته وازاین سیاست خویش درگذشته برضد افغانستان استفاده نموده وامروزهم به این سیاست نافرجام خویش ادامه میدهد, پاکستان حتی به افغانستان دیکته میکند که نوع اموال به افغانستان وارد شود وکدام نوع اموالتجاره ممنوع الورود است.
پاکستان سعی دارد که روابط تجارتی افغانستان را با کشور های همسایه بخصوص ایران وهندوستان بکلی مختل ومحدود بسازد, روی همین منظور ورود امتعه تجارتی هند را ازطریق خاک خود به افغانستان تحریم نموده , باوجود تقاضای مکرر آقای کرزی رئیس جمهور از جنرال مشرف وشوکت عزیز صدراعظم پاکستان دراین رابطه وهمچنان درسفری که هدایت امین ارسلاوزیر تجارت ونورالحق احدی وزیر مالیه درپاکستان داشتند درمورد اجازه ترانزیتی اموال تجارتی هند از خاک پاکستان صحبت شد ,پاکستان با یک حیله سیاسی روی کاغذ موافقه نمود ولی تا امروز هند نتوانست که کالاهای تجارتی خویش را از طریق پاکستان به افغانستان وارد نماید, بالاخره همایون اختر وزیرتجارت پاکستان بتاریخ12 دسمبر2005 واضح ساخت که« پاکستان کدام مکلفیتی ندارد که برای تجارت بین افغانستان وسائیر کشور های انجمن جنوب آسیاجهت همکاری منطقوی تسهیلات ترانزیتی فراهم سازد » . که این روش پاکستان مخالف قانون ترانزیتی ممالک محاط به خشکه است .
به اساس معلومات وزارت تجارت افغانستان ازهند ماشین آلات زراعتی ,پرزه جات موتر, تراکتوروغیره امتعه ایکه به منظور توسعه تولیدات زراعتی درافغانستان ازآن استفاده میشود وارد میکند.
آزانس خبررسانی پژواک به تاریخ8 دسمبر2005در مصاحبه بایک تن ازاقتصاد دانان پاکستان بنام راحیل خان درمورد مخالفت کشورش که اموال هندی ازطریق پاکستان به افغانستان وارد گردد اظهار داشت که اگر اموال هندی وهمچنان ایرانی (که از نگاه قیمت مناسب تر وباجنسیت بهتر ) به افغانستان ازطریق پاکستان وارد گردد به صادرات پاکستان که درسال 2005 اضافه از یک بلیون دالر را به افغانستان صادر نموده لطمه شدیدوارد خواهدآمد.
پاکستان مارکیت افغانستان را بصورت انحصاری دراختیار دارد , این کشور نتنها کنترول کامل
راه ترانزیتی را در افغانستان دارد بلکه روش های اقتصادی افغانستان را نیزطوری که پاکستان خواسته باشد اداره میکند.
اقتصاد افغانستان یک اقتصاد وارداتی ومتکی به کمک های خارجی است واسعاری که از جانب کشور های جهان به منظور کمک به افغانستان سرازی میشود بدون کدام بهره برداری اقتصادی دوباره توسط واردات اشیای آشغالی وبی ارزش پاکستان ازکشور کشیده شده وبه جیب های تاجرین پاکستان سرازیر میشود, بااین کمک ها افغانستان میتوانست پروژهای کوچک , زودس عام المنفعه راسرمایه گزاری کند که در بهبود سطح زندگی مردم ما یک تغیر حد اقل را وارد میساخت وهم زراعت کشور رابطور تدریجی تقویه نموده واز واردات زراعتی مانند برنج ,روغن وبوره تاانداره ای بی نیاز میشد.
باتاسف باید گفت که کشور فاقد سیاست های اقتصادی موثراست , یک شخص بلندپایه اداری معیار انکشاف اقتصادی افغانستان را درسال گذشته 18الی20 فیصد ادعا نمود, دراین مورد باید گفت که معیار انکشاف اقتصادی ادعا شده یک معیار کاذب است , یک کشوری که اقتصاد آن متکی به واردات وکمک های خارجی باشد چطور میتوان از آن معیار انکشاف اقتصادی را سنجش نمود ؟ شاید منظور اش معیار ازدیاد انکشاف واردات باشد نه معیار انکشاف خدمات وتولیدات (زراعتی وصناعتی ) که درطول یک سال دریک کشور تولید میشود, مزید برآن به خصوص وزارت مالیه فاقد هرنوع پرسونل ودفاتر احصائیوی است . جمع آوری ارقام احصائیوی ازهمه سکتور های اقتصادی واز تمام ولایات کشور دریک مرکزاحصائیوی نسبتا مجهز جهت ارائه وتحلیل جمع آوری میشود واین ارزش های احصائیوی یک وسیله مهم ویک اساس برای سنجش پلان های اقتصادی وپروژه های مختلف انکشافی است وتوسط این ارقام احصائیوی استراتیژی آینده وروش اقتصادی کشور ارزیابی میشود .(درمورد اهمیت احصائیه به حیث زیربنای سنجش پلان های اقتصادی توسط اینجانب در هفته نامه امیدمضمونی به نشر رسیده).
سال گذشته مقامات پاکستان صدها کانتینر های اموال افغانستان را به بهانه بررسی امنیتی درتاسیسات بندرکراچی برای چندین ماه نگهداشته واین اقدام مخرب پاکستان باعث کمبودی اموال التجاره درافغانستان گردید وبه این ترتیب قیمت اموال توریدی را که افغانستان به آن نیاز شدید داشت عمدا بلند برد وبه پیکر اقتصادافغانستان صدمه شدید وارد نمود.
کانتینر های اموال مربوط به افغانستان از جانب مامورین بندری پاکستان درست حفاظت نگردیده واکثراموال افغانستان درطول راه به سرقت میرود ویابه بهانه های مختلف مقامات اداری بندرکراچی فرستادن اموال افغانستان را بصورت ترانزیتی به تعویق میاندازد , یک مثال برگزیده آن سرقت21 تن پول های فلزی دو افغانی وپنج افغانی درگمرک پاکستان بود که در مطبوعات جهان سروصدا بلند نمود.
این معضله سیاسی واقتصادی چطور حل خواهد شد؟
کشور هندوستان وایران در کوشش اند که هرچه زودتر تاسیسات بندر چاه بهار درایران تکمیل وشهراه بطول280 کیلومتراز دلارام که نزدیک به شهراه هرات قندهاراست الی زرنج ایران توسط انجنیران نظامی هند درتحت ساختمان است , این شاهرا ه ازهرات بسوی شمال درکشور های آسیای مرکزی ادامه میابد بنام شاهراه بریشم مسما گردید.تکمیل این شاهراه نه تنها معضله بزرگ اقتصادی وسیاسی افغانستان را حل خواهد ساخت بلکه برای کشورهای همسایه سهولت درتجارت بین المللی را دربر خواهد داشت .
مزیتی که شاهراه ابریشم برای افغانستان وکشور های همسایه ایجاد خواهد نمود زیلا برمیشماریم .
اول ـــ شاهراه ابریشم افغانستان محاط به خشکه را به طول یکهزار کیلومتر به بندر چاه بهار ایران نزدیک خواهد ساخت .
دوم ـــ شاهراه ابریشم فعلا یگانه وسیله نجات افغانستان از چنگال پاکستان از نگاه سیاسی واقتصادی خواهدشد.
سوم ــ ایران وهند نیز سعی دارند که در تجارت کشور آسیای میانه توسط این شاهراه بازاریابی نموده وتولیدات خودرا به کشور های متذکره صادر نمایند بنابراین ضرورت کشور های هندوستان وایران درتلاش اند که هرچه زودتر این شاهراه تکمیل واز قیودات ومشکلاتی که پاکستان در ترانزیت اموال هند وایران بسوی افغانستان ایجاد نموده رهایی خواهند یافت.
چهارم ـــ باتکمیل این شاهراه افغانستان دیگر نیاز مبرم به بندر کراچی نخواهد داشت .
پنجم ـــ افغانستان یک موقف مهم استراتیژی را در تجارت بین المللی حاصل ویک وسیله ارتباط تجارتی وترانزیتی مهم برای کشور های آسیای میانه وشرق آسیا خواهدشد.
در تکمیل این شاهراه بازهم پاکستان سنگ اندازی نموده تلاش دارد که باتاکتیک های ناجوان مردانه ساختمان این شاهراه رابه تعویق یباندازد وچندی قبل دستگاه جاسوسی ای اس ای پاکستان که طالبان را در کنترول دارد یک دریور هندی را اختطاف وبه وضع فجیع به قتل رسانید. منظور ازاین روش تروریستی تهدید کارگران ساختمانی هند بود که پروژه ساختمانی شاهراه ابریشم را رها نموده وبه کشور شان برگردند واین پروژه به مدت نامعلوم به تعویق بیافتد ولی به این هدف خویش نایل نشدند وکاراین پروژه به شدت هر چه تمامتر پیش میرود-
دراخیر بامسرت باید یادآورشد که بابسر رسیدن کارساختمان این شاهراه دیگر پاکستان راه ترانزیتی کراچی تورخم وچمن را به حیث یک وسیله فشار اقتصادی درمقابل افغانستان بکاربرده نخواهد توانست , پاکستان مانند کشور های ایران وهندوستان برای رسیدن به مارکیت های کشور های آسیای مرکزی درمورد صادرات امتعه تجارتی سعی بلیغ بخرچ خواهد داد که اموال التجاره خویش را توسط لاری ها از طریق افغانستان به مارکیت های کشور های آسیایی برساند, وبرای اولین بار درتاریخ افغانستان نه تنها یک مزیت ترانزیتی را درمقابل پاکستان دارا خوهد بود بل ازاین به بعد هراقدام ومشکل تراشی ترانزیتی پاکستان با اقدام بالمثل جواب داده خواهدشد.
بالا
بازگشت