خو شه چین
سیا ست ها ی کا د ری د و لت جمهوری ا سلا می ا فغا نستا ن
ا گر بگو یی بیرو ن گند ه وا گرنگو یی د رو ن گند ه وا گر کسی به ا ین گو نه سیا ست ها ، نه خند ه ، خا ک بر سرهما نطو ر بند ه .
د ر یکی ا ز رو ز ها ، د ر کشو ر ها لند ، د ر لب د ر یا د ید م که ، مجسمه ای سا خته شد ه بو د ، ا ز خر، سوا ر بر سر شا نه یک آ د م د ر حا ل عبو ر ا ز د ر یا ، تعجب کر د م که چر ا ا ین طو ر شد ه ا ست ؟
وبعد فکر کرد م ، شا ید ا ین یک مثا ل با شد ، برا ی عبرت کشو رها ی ، عقب ما نده ، که خر د مند ا ن ، ها لند ظر فیت آ نرا دا رند ، تا با ر ، عقب ما ند گی ، فر هنگی ، سیا سی و ا قتصا د ی ، کشو رخو د را به د و ش بگیرند، ومتقبل میشوند که یکجا با عقب ما نده ترین ، ا فرا د خو د، را ه ا نکشا ف و تمد ن را طی و طر یق نما یند و برا ی ا ستفا ده ا زین شیو ه ، ا ز با ا ستعد ا د ترین ا فرا د جا معه ، ا ستفا ده لا ز م نما یند . ا ز نظرآ نها کا د رها ی تر بیت یا فته و دا نشمند ا ن ر شته ها ی تخصصی ، سر ما یه ها ی بی نظیر یک کشو را ست و با ید ا زا ن کا ر گر فته شو د .
د و لت ا فغا نستا ن که مسو لیت د شوا ر گذا ر ا ز یک مرحله پیچیده و نا هموا ر را متقبل گرد ید ه ا ست وبا ید که با محد و د یت ها ی نا شی ا ز کمبو د ی ها ی کا د رها ی ملی مبا ر زه بی ا ما ن نما ید ، ا گر مرد م سا ز ما ند هی ، تیم سیا ست گذا ر ی ها ی کا د ری را عا قلا نه یا فتند ، با لآ خره مرد م ا ین سا زما ن دهی عا قلا نه وخرد مند ا نه را ، به مثا به رهبر خو د می پذ یرند ، ا ر زش مید هند و مو قفش را گر ا می میدا رند
بر دا شت ما ا زسیا ست ها ی کا د ری ، متأ سفا نه، آ نطو ریکه در بالا تذ کر گر د ید ، نه بلکه به گو نه د یگرا ست .
همه سیا ست کا د ری بر خلا ف پا لیسی ها یکه د ر کنفر ا نس ، بن عنو ا ن گر د یده بو د ، پیش بر ده میشود . را بطه قد رت و سیا ت با سیا ست کا د ری ، را بطه ا ی ا ست ، خیلی ها، ظر یف ، حسا س و پیچید ه .
همه فعا لا ن ، سیا سی چه د ر دا خل و چه د ر خا رج کشو ر، مد نظر دا ر ند که مر د م ا فغا نستا ن ا مر و ز ، هو شیا رتر وآ گا ه تر ا ز د یر و ز بخصو ص ، قشر آ گا ه و تحصیل کر ده ها ، علا یق و ا بستگی ها و حسا سیت ها ی خا ص خو د را نسبت به مو قف ا جتما عی و کا د ری خو د دا ر ند و آ نر ا مد نظر میگیر ند.
ا گر د و لت کنو نی ، با سوء ا ستفا ده ا ز قد رت ، زیر عنو ا ن سیا ست ها ی کا د ری ، نا حق را بر حق جلوه بد هند و بر حق د یگرا ن ، ظلم و جفا را روا بدا ر ند ، ا گر چنا ن ر وا دا ر ی ها صو ر ت پذ یر فت ، گو یا که دو لت هیچ تو جهی ، بر ا ی آ تیه خو د ندا رد، و عکس ا لعمل ها ی ، صنفی را خو د علیه خود سا ز ما ند هی مینما ید ، و خو د معر فی کنند ه خو د میگر د د که .
سا ختا ر سیا سی د ولت جمهو ری ا سلا می ا فغا نستا ن ، عبا رت ا ز د و لت ، ا ستبدا د ی ، ا ستعما ری ، ودا را ی پشتوا نه ، د ولت ها ی ، متجا و ز، ا قتدا ر گر ا و سر کو ب گر میبا شد ، ا زین نو ع سیا ست ها ی ا ستخو ا ن سو ز ، کشو ر ما ، شا هد زیا ن ها ی فا جعه با ر بود ه ا ست .
مگر د را فغا نستا ن ، شیو ه ا دا ره را ، رو ز تا روز بد ترا رزیا بی مینما ییم ، ا ز یک طرف ، د ست به گد ا یی د را ز میشود، به طرف بیگا نگا ن که ما کا د ر، تحصیلی ندا ریم ، تا د را دا ره وآ موزش ، به همرا ی شا ن کمک شو د ، ا ز طر ف د یگر ، به فا ر غا ن صنف 12 که با ید ا فتخا ر شمو لیت د رمو سسا ت تعلیمی و تر بیتی کسب نما یند و مرا حل آ موزش خود را سپری کنند وسند فرا غت محیط ا کا د میک را د ریا فت نما یند، نسبت به یک فر د که ا ز محیط ا کا د میک ، سند فرا غت بد ست آ و ر ده ا ست و زما نی هم به حیث ا ستا ذ د را ن محیط تد ریس کر ده ا ست ، بها دا ده میشو د .
گو یا که شتر ها قا بلیت حمل با ر ها ی سنگین را دا ر ند، نسبت به خرها ، و خرها میتو ا نند که شتر ها را به پشت سر خو د بکشا نند ، بد ین گو نه ، را ه کا ر وا ن د ر پیش گر فته میشو د و لی جا لب تر ا ز همه ا ین که ، ز نگ کا ر وا ن ، به گرد ن شتر بند میبا شد وا ز چشما نش ا شک جا ری میگر د د و صد ا میز ند و میگو ید که ا ی رهروا ن ، سعا د ت آ یند ه ها ی مر د م ا فغا نستا ن ،آ گا ه با شید ، که سیا ست ها ی ا ستبد ا د ی ها ی ا ستعما ری د ر قر ن بیست و یک ، با ر د یگر تو لد یا فته ا ست ، چک سفید را ا ز مر ا جع ، د شمنا ن ا صلی تا ر یخی کشو ر ما بد ست آ و ر ده ا ند ، زیرعنو ا ن سیا ست کا د ری ، تا آ خر تر ین فر د و طن پر ست را ا ز رده ها ی مختلف ، پست ها ی کلید ی کشو ر بیجا میسا ز ند و د رعیو ض ، بی سو یه تر ین ، ضعیف تر ین و فا سد تر ین ا فرا د را د ر پست ها ی کلید ی و مقا ما ت که ، منا بع ما لی دا ر ند ، جا به جا میگر دا نند .
د ر ا فغا نستا ن ، علا قه مند ی و جو د دا رد ، مجسمه سا خته شو د ا ز آ د م ، بو ر جی ، پرا ز هیروءین بر سر شا نه د ر حا ل عبو را ز د ریا ی آ مو ، به سو ی ا ر و پا و ا مر یکا ، ا ین خو د بینند ه را به کنه مسله د عو ت مید هد که د ولت کنو نی ا فغا نستا ن و جا معه جها نی با یک شبکه ، ما فیا ی موا د مخد ره مشت به گر یبا ن ا ست ، و نمیتو ا نند همه پلا ن ها ی کا مپلکسی ، کشو رها ی ذ ینفع در کشورما را تطبیق نما یند .
دا د وا و یلا میکنند و چیغ فر یا د میز نند که ، تحصیل کرده ها همه فرا ر کر ده ا ند ، و د عو ت دا ده میشو د که با ید به کشوربرگر د ند ، ا ین ها همه کا د رهای ملی ا ند و با ید به د رد جا معه خو د بخو رند .
ببینیم همین ا کنو ن ، معضله ا فغا نستا ن ، معضله ما نه ، بلکه ، پروبلم جا معه بین ا لملی ا ست ، و جا معه بین ا لملی ، د ر کشو رما حضورفعا ل دا رد .
ا ز همه مهمتر با ید که و زا ر ت ا مو ر خا ر جه با یدا ز کا ر مند ا ن ومتخصصین که حد ا قل با کا ر مند ا ن ، وزا رت خا نه ها و سفا ر ت خا نه ها ی مما ثل ، زبا ن مشتر ک ا یجا د کر ده بتو ا نند وبه حیث منما یند ه کشو ر خو د را معر فی نمود ه و مطا بق به سیا ست خا ر جی کشو ر، ا ز پا لیسی ها ی کشو ر، قو یآ د فا ع کر ده بتو ا ند و خو ا سته ها ی بر حق را به کر سی بنشا ند .
وزا ر ت خا ر جه ا فغا نستا ن با ید، توا نا یی و ظر فیت آ نرا پید ا نما ید، تا متخصصین و کا د ر ها ی د پلو ما تیک کشو ر را د رهر کجا ی د نیا که هستند ، جلب نما ید ، نه به جا ی آ نکه کا د رها ی و ر زید ه و نیک نا م و خو ش نا م خود را ا ز د ست بد هد .
طو ر مثا ل ، محمد دا و د ( پنجشیر ی ) شخص با ا ستعد ا د وتو ا نا و مسلط به ز با ن ها ی ، ملی و بین ا لمللی ، ا ز لحا ظ سیا سی ، شخص مستقل ، پا ک نفس ، با و جد ا ن ، ا ز صنف ا و ل ا لی ختم فا کولته حقو ق و علو م سیا سی ا و ل نمره بو ده و به د و ره ما ستر ی و با لا تر ا زا ن نا یل آ مد ه ا ست ، د پلو ما ت و ر زیده و همطرا ز د ست ا و ل ، حقو ق دا نا ن کشو ر میبا شد ، نطا ق و سخن ورفو قا لعا د ه خو ب ا ست ، ا ز حر مت و ا حتر ا م بی چو ن و چر ا ی ، ملیت ها ی سا کن کشو ر قو یآ بر خو ردا ر ا ست ، ا زهمه عمد ه پا ک زند گی کر ده ، برا ی یک ر و ز کشو ر را تر ک نگفته و د ر شر ا یط د شو ا ر ز ند گی به ما نند سا ییر ، همو طنا ن ، کوه به کوه سنگر به سنگر ، به ز ند گی خو د ا دا مه دا ده ا ست ، قرا رمعلو م د رین ا وا خر، و زا ر ت خا ر جه ا فغا نستا ن ، ظر فیت پذ یر ش محمد دا و د پنجشیر ی را ند ا شته ، به عنو ا ن ا ز ینکه مد ت سه سا ل شما سپری گرد ید ه ا ست و به جا ی د یگری مد نظر گر فته شد ه ا ید .
عیبی ندا رد که ا گرا فرا د و ا شخا ص ، ا ز لحا ظ فهم سیا سی و پشت کا ر وپا کی صد ا قت ، را ست کا ر ی و ا ما نت دا ر ی ، تقوا ی و پرهیز گا ری ، سا بقه ر و شن د ر ا دا را ت مختلف د و لتی ، چه د ر محیط پوهنتو ن و چه د رمحیط ، قضا یی و حقو قی و بخش ها ی مختلف وزا ر ت ا مو رخا رجه معا د ل با محمد دا و د پنجشیری میبو د ، د ر قسمت تغیر ی و تبد یلی ، ا شخا ص و ا فرا د ، عا دلا نه ، بجا و خرد مندا نه و کا ری ا ست عا قلا نه .
همین ا کنو ن سفر ا یی را سرا غ دا ر یم که سا لها ی متما د ی را د ر یک سفا رت خا نه سپر ی نمود ه ا ست و بنا م شیخ ا لسفرا لقب یا فته ا ند .
و هکذا د ر قسمت سیا ست ها ی کا د ری د ر وزا ر ت خا رجه ، هیج گا هی ، تحصیل ، ا هلیت و کفا یت و شا یستگی د را نجا م و ظیفه و تخصص مد نظر گر فته نمیشو د ، به طورمثا ل عبد ا لقها ر ( عا بد ) ر ییس د فتر و زیر خا ر جه فا ر غ صنف 12 میبا شد .
ا صو لآ ر ییس ا ر تبا ط خا ر جه با ید که ا زتحصیلا ت عا لی ، رشته حقو ق وعلو م سیا سی ، سند فرا غت را دا را بو ده وهم به یکی ا ز د و ز با ن مر و ج بین ا لمللی تسلط کا مل دا شته با شد .
ولی تا جا ییکه فهمید ه میشو د ، دو لت مو جو د ا فغا نستا ن را ا ز پشت سر ، شبکه ها ی ما فیا ی مو ا د مخد ره ر هنما یی و ر هبر ی مینما ید ، تا جکستا ن
یکی ا ز شا هرا ه ، سا د ه و بسیط ا نتقا ل مو ا د مخد ره ، به سمت ، رو سیه و کشو رها ی ا ر و پا ی شر قی وا ر و پا ی غر بی و حتی ا ز طر یق ا ر و پا ، قا ره ا مر یکا میبا شد ، و بهتر ین منبع عا ید ا تی و د رآ مد پو لی میبا شد ، بنآ مشکل به نظر میر سد که محمد دا و د پنجشیر ی که ، د ر طو ل ا نجا م ما مو ریت ها ی معتبر، با د ستا ن پا ک نا ن حلا ل را با فر زند ا ن خو د خو رده ، د ر ا ین پس پیر ی ، با با ند ها ی ما فیا یی ، تبه کا رخا ین به بشریت ، کنا ر بیا ید و د ستا ن پا ک خو د را کثیف نما ید .
به ا حتما ل قو ی ، شخص مو رد نظرد رسفا رت ، تا جکستا ن یگا نه فیگوری خواهد بو د که به سوا ل ا ربا با ن خو یش ، پا سخ قا نع کنند ه ا را یه بدا رد ، و تشر یح نما ید ، که نیشکر بند ها دا رد وهر بند، نیشکر شیر ینی ها دا ر د .
خد ا به آ ن ملتی خوشبختی ، نصیب گردا نید، که د ست ا زیخن عا قلا ن برندا شت
ا گر و ضع چنا ن پیش آ ید ، که چشم ها کورشوند ، گر و پ ها ی سا خته شو د که به سیا ست ها ی ، غیروا قع بینا نه ا رزش دا ده شو د ، به چنین پیش آ مد ها ، بی با وری ها ، ا فزا یش می یا بند اعتما د مرد م و ا هل خبره وآ گا ها ن ا مو ر ، به ا دا ره مو جود کشور، ضعیف تر شد ه میر و د .
هنو ز آ غا ز کا ر ا ست .
سا لی که نیکو ا ست ا ز بها رش پیدا ا ست
همین ا کنو ن کشو ر ما بعد ا ز ا نتخا با ت پا ر ا لا ما نی د رسر د و را هی تا ر یخ آ یند ه کشو ر قر ا ر گر فته ا ست .
فجا یع و یا خو ش بختی ، خو شبختی آ ر زو ی مر د م ا ست ، ولی فجا یع با بر خو ر د ها ی نا بخر دا نه و تنگ نظر ا نه، ا زدر وا زه را ست کله کشک دا ر د، و د ر پا یا ن شکست ، را ه فرا ر را ا ز طر یق د روا زه ، چپ تر جیح مید هد .
بالا
بازگشت