آ، آزاد
چند سخنی به بهانه ء آغاز نشرات تلویزیون جهانی آریانا
پس از حادثه ء یازدهم سپتمبر و به دنبال آن سقوط حکمرانی طالبان در افغانستا ن وقرار گرفتن نام افغانستان در سر خط اخبار وتبصره های رسانه های گروهی جهان ، و توسعه ء به اصطلاح توجه جهانیان به این خطه ء جنگزده ، تحرکی را در امر جلب توجه افغان ها در برون مرز به وجود آورد . پس از آن وشاید هم به سرعت شاهد آمدن نام هایی از افغانستان برسر زبان های رسانه های گروهی جهان وحلقات خاص سیاسی و فرهنگی از آن قماش بودیم که از به شهرت رسیدن رمان ها ، فلم ها د رجشنواره ها ، و شخصیت های فرهنگی افغانی چه برون مرزی و چه درون مرزی حکایت ها داشتند و دارند که به صورت غیر مترقبه اتفاق می افتند . در این راستا که هدف چند سخن ماست ، ایجاد شبکه های تلویزیونی افغانی است که طی این سال ها به صورت غیر عادی ایجاد و گستر ش یافتند که جای آن دارد تا آدمی افغانی نسبت به حادثه ء سپتمبر و داستان طالبانی اظهار شکران(!!) به عمل بیاورد.
این موضوع واین رویداد ها وبه خصوص به تحرک افتادن افغان ها د رخارج از کشور در امر ایجاد شبکه های تلویزیونی که جایگاه آن ها سالها وسالها خالی بود ، از این سبب جالب ودر خور توجه به نظر می رسد که قبلا در دوره های سیاه گذشته به شمول دوره ء جنگ های تنظیمی در کشور وحکومت بی نظیر وبی مثال طالبی چرا همچو فعالیت هایی یا نبودند ویا محسوس نبودند . در حالی که در آن شرایط ما نیاز بیشتر از امروز داشتیم تا حقایق کشور ومردم خودرا به گوش وچشم جهانیان برسانیم و با کار های فرهنگی و ازجمله با ایجاد شبکه های تلویزیونی که درجهان امروزی ما نقش فعالی را درمیان رسانه ها انجام می دهند ، چرا حضور نداشتیم وامروز که تقریبا همه دنیا در باره ء افغانستان نشرات گوناگون دارند ، هم در داخل وهم در خارج ، ناگهان غیرت و مردانه گی ما هم به غلیان آمده یک باره شاهد شبکه های متعدد تلویزیونی برون مرز ی شدیم که در گذشته ودر زمانه هایی که لازم بودند ، اثری از آن ها وجود نداشت .
اما در این راستا ، نمی توانیم از کار هایی که در آن زمانه های نیازمند ، حساس ومهم ، از سوی حلقات فرهنگی ما که در پخش ونشر نشریه ها و مچله ها وبعضی برنامه های رادیویی ویا تلویزیونی محدود ومحلی در برخی از کشور های جهان صورت می گرفت ، چشم پوشی کنیم . این تلاش ها در آن زمان هایی که خیلی مهم هم بودند ، با وجود محدود بودن شان قابل تحسین اند . آن ها در بدترین شرایطی که مردم وو طن ما قرار داشت ، و در اوضاعی که به اصطلاح جهان افغانستان را به باد فراموشی سپرده بود ، تلاش ها وفعالیت هایی را به خاطرانعکاس وضع مردم وکشور مان مبذول داشتند که در آن زما ن این گونه سروصدا کشیدن ها بازار گرمی مثل امروز نداشت . زیرا این حلقات فرهنگی در اوضاعی چراغ نشریه ها ور سانه هایی را فروزان نگهداشتند که افغانستان نه مانند امروز در سرخط اخبار رسانه های جهانی قرار داشت ونه به این گونه که بعدازراهی شدن قوت های نظامی خارجی به افغانستان ، از هر سوتوجه به این کشور معطوف گردید .
اما پس از این حوادث یک باره صفحه عوض شد و برملا گشت که حس وطندوستی ومردم دوستی بعضی از فرهنگیان ما نیز وابسته است به حرکت بیگانه هاکه اگر آن ها از دوردست ها بیایند به مردم و وطن ما دل بسوزانند ، غیرت افغانی مانیزبه شور آمده وتحرکی در ما ایجاد می شود . چنان که بعداز آغاز به اصطلاح دلسوزی های غرب یک عد ه فرهنگیان ما نیز که سال ها در سکوت وخاموشی ومی توان گفت در بی تفاوتی نسبت به کشور شان در کشور های غربی به سر می بردند ، آستین ها بر زدند ووارد این بازار گرم افغانستان سرایی شدند که در این جا رخ سخن ما بیشتر سوی کار ایجاد شبکه های تلویزیونی ماهواره یی است که ماشاالله روز به افزون بوده وزحمت این دست اندر کاران برنامه های تلویزیونی قابل قدر وستایش است .
ما دراین سال ها برنامه های تلویزیونی متعددی را دیدیم که اکثر آن ها هنوز به نشرات شان ادامه می دهند وطوری که گفته می شود مصارف این شبکه ها یا از پول شخصی مچریان آن ها و یا ازراه نشر اعلانات تهیه وبا قبول ضرر های مادی که برای مجریان آن ها به بار می آورد ، به نشرات شان به خاطر خدمت به مردم وفرهنگ کشور ادامه می دهند وهمیشه این تاکید ها وجود دارد که این شبکه ها به هیچ حلقات سیاسی وابسته نبوده واز هیچ مرجع دولتی و سازمانی کمک مادی اخذ نمی دارند . و آن گونه که شاهد بوده ایم از قول مجریان این شبکه ها کمک مادی افغان ها وتاجران ما نیز به این شبکه ها خیلی ناچیز بوده واعلانات نیز به آن پیمانه نبوده است که بتواند کاری در این میانه بکند . اگر این هارا قبول کنیم ، پس چرا این فداییان راه خدمت به فرهنگ و مردم ما چند روزپیشتر از خواب نه جهیدند و باقبول این همه زحمت وقربانی و مصرف کردن پول از جیب شخصی شان وارد میدان نشدند ، در زمان و دورانی که نیاز بیشتر در این راه وجود داشت وهمه مردم ما ووطن مار ا گویی فراموش کرده بودند وسکوتی در این عرصه حکمفرما بود .
این برنامه ها که می توان آن هارا فرزندان یازدهم سپتمبر نامید ، به نام های از لاس انچلس تا کابل ( که چندان نام زیبایی هم نیست ) ، سلام افغانستان ( که بسیاردقیق است سلام به افغانستان بعدازیازدهم سپتمبر ) نوای مسافر ، و .... چند برنامه ءدیگر که همه ءآن ها از سرزمینی نشر می شوند که نامش را امریکا گویند .
در این اواخر یک شبکه ء تازه ء تلویزیونی به نام تلویزیون جهانی آریانا در کشور المان به ابتکار واهتمام یک تا جر افغان وگروهی ازژورنالیستان به نشرات خویش آغاز کرد که نسبت به شبکه های قبلی تا کنون نسبتا نشرات منظم داشته و دست اندرکارانش مدعی اند همان طوری که نام بزرگ وبلندی ( جهانی بودن ) بر سرش نهاده اند ، این شبکه را به یک شبکه ء قوی وبلند مبدل خواهند کرد .
تا حال که از نشرات این شبکه مدت کمی می گذرد ، ما شاهد کار های خوبی از دست اندرکاران این شبکه بوده ایم و نباید درهمچو موارد با عجله به قضاوت پرداخت .
باید اضافه کرد که بعضی از شبکه های تلویزیونی نسبت مشکلات از فعالیت باز ماندند وکار شان رونق نگرفت وبرخی از آن ها که هنوز به فعالیت ادامه می دهند ، بودن ونبودن شان خیلی محسوس نیست و کیفیت نشرات شان گاهی چنان شکلی به خود می گیرد که ازثواب و خیر دیدن وشنیدنش آدمی باید صرف نظر کند . با تماشای برخی از این شبکه های تلویزیونی احساس می کنی که این برنامه ها در همین اوضاع جهان امروزی تهیه ونشر می شوند وبرخی از آن ها طوری هستند که احساس می کنی درپنجاه سال قبل قرار داری ونه در این شب و روز . درحالی که ژورنالیزم نبض زمان وتاریخ بوده وکار کرد وتوجه آن هم نباید از زمان حال ودورانی که در آن می زیید ، دور باشد . در کنار توجه به مسایل فرهنگی ، تماس با مشکلات مردم افغانستان در داخل وخار ج ازکشور ، رابطه داشتن این برنامه ها با روند رویداد ها واوضاع در جهان ، کشور و مقطع تاریخی کنونی وضعیت عمومی دنیای ما وایجاد زمینه های تفریحی ، مواردی هستند که بایستی این شبکه ها به آن ها بپردازند . اما قابل تذکر است در صورتی که این تماس گرفتن ها وراطه گرفتن ها با مسایل ، در یک خلای فکری وناهدفمند صورت بگیرد ، بازهم کاریست خنثی که کار ی را به پیش نمی برد وعملی خواهد بود نا موثر وخالی از مزیت وکیفیت لازم . منظور این نیست که این برنامه ها به قول بعضی ها غیر سیاسی باشند . چنین چیزی ناممکن است . سیاست با تاروپود هر باشنده ء سیاره ء ما رابطه داشته وهر کی بخواهد از آن فرار کند ، همانقدر به سویش کشانده خواهد شد و این بحثی است دیگر . اما زمانی که همچو ادعا هایی را می شنویم ، منظور بیشتر از غیر وابسته بودن این رسانه ها به احزاب سیاسی گذشته که کارنامه ها ی خوبی نداشته اند ویا از ستیژ مود وفیشن دوران افتاده اند ، می باشند.
به هر حال وقتی ما از فرهنگ و بقای فرهنگی خویش سخن به میان می آوریم ، دقیقا وارد یک بحث ومبارزه ء سیاسی می شویم ویا مبارزه ء فرهنگی خود شکلی از مبارزه ء سیاسی است که ما آن را عنوان قرار می دهیم . لهذا ادعای غیر سیاسی بودن این رسانه ها سخن دقیقی نیست ونباید زیر این نام به چشم دیگران خاک پاشید و خواست دیگران را دست کم گرفت وبه آن ها بهایی قایل نشد . اما این گونه ادعا هابیشتر به خاطر جلب توجه کسانی صورت می گیرد که از مناقشات سال های اخیر افغانستان به شدت ضربه دیده اند وبا برداشت های سطحی وعامیانه از اوضاع وتاریخ ، نفرت شدید خودرا نسبت به مسایل سیاسی ابراز می دارند . در حالی که این ابراز نفرت نیز یک حرکت سیاسی وگرایش سوی مسایل سیاسی است .
حالا زیر این نام ها و دعوی ها ، دوری گزیدن از جریان رویداد های کشور وجهان ، به این معنی نیست که شبکه ء تلویزیونی مارا از سیاست عاری می سازد وغیر سیاسی . بهترین صفت برای یک رسانه در قبال رویداد ها همان بیطرفی است که کاریست بسیار دشوار ومهم مانند راه رفتن برسر تیغه کارد . در غیر آن دوری گزیدن از جریان رویدادهای کشور و جهان به این معنی خواهد بود که ما بیننده ء خویش را از واقعیت های دنیای خودش دور می سازیم وخود نیز ازمسایلی چشم می پوشیم که بیان آن هارا ضروری می پنداریم .چرا نیاید برای شنونده و بینند ه ء ما این احساس دست ندهد که این برنامه ء تلویزیونی از جهانی پخش می شود که او در آن به سرمی برد و همه چیزش درسرنوشتش دخیل است . اما یک برنامه ء خنثی، قدیمی ، بدون هدفمندی وموضع معین و عاری از پیام ورنگ تازه ودور وبیگانه از میحط وماحول وجهان امروز ما مانند آن است که ما یک نوار سی سال قبل را در ویدیویی بگداریم وتماشا کنیم .
امید است تمام این شبکه ها که از برکت حوادث سال های اخیر زاده شده اند ، بتوانند مطابق نیازهای زمان معاصر که همه چیز به سرعت رو به پیشرفت وانکشاف است وبه همین گونه نابسامانی ها و بدبختی های بشر نیز روبه پیشرفت وافزایش اند ، به کارها وفعالیت های شان توسعه بخشند . وبه ویژه شبکه ء جهانی تلویزیون آریانا که نوپاست ودیده گان سوی آن .
ومن الله توفیق
بالا
بازگشت