ایپاک تایمز
رابطه فیسبوک با طالبان: دشمنان قدیمی یا دوستان فعلی
تعدادی از کاربران فیسبوک میگویند که نوشتههای انتقاد آمیزشان درباره طالبان با هشدارها و محدودیتهای فیسبوک مواجه شده است.
به نظر میرسد که بعد از به قدرت رسیدن طالبان، نظارتهای فیسبوک بر محتوای پستهای کاربران افغانستان بیشتر شده است.
اداره فیسبوک تا کنون آماری از تعداد کاربران افغانستان خود ارائه نداده است؛ اما با ورود به هر خانهای در کابل و شهرهای دیگر افغانستان میتوان دید که دستکم یک عضو از هر خانواده در این کشور در شبکه اجتماعی فیسبوک، عضو است. در نظام پیشین افغانستان، کاربران فیسبوک در این کشور به مثابه افکار عمومی جامعه افغانستان محسوب میشدند که گاهی روی تصمیم های گرفته شده در ارگ ریاست جمهوری و شکل گیری حرکتهای مدنی تاثیر میگذاشتند. به طور متقابل، حاکمان دولت پیشین با استخدام تعدادی از فعالان فیسبوکی تلاش میکردند تا بر افکار عمومی افغانستان تاثیر بگذارند.
اکنون روزی نیست که دو یا سه کاربر فیسبوک از افغانستان از تعلیق شدن توسط فیسبوک یا هک شدن حساب کاربریشان توسط هکرها شکایت نکنند.
شبکه اجتماعی پرطرفدار اما….
از ابتدای بر سر کار آمدن طالبان در افغانستان، فیسبوک اعلام کرده بود که بر اساس قوانین آمریکا، طالبان گروه تروریستی شناخته میشود و فعالیت این گروه و هر گونه نوشته در طرفداری و تمجید از طالبان ممنوع است با این حال تعدادی از منتقدان طالبان در گفتگو با اپک تایمز میگویند که بخاطر نوشتن در نقد و اعتراض به طالبان، دسترسیشان به حساب کاربریشان در یک دوره زمانی محدود، تعلیق و حتی مسدود شده است.
محمد نسیم جعفری از کاربران مطرح در فیسبوک است که در خارج از افغانستان زندگی میکند، او میگوید که حساب کاربریش با داشتن ۱۵ هزار دنبال کننده و ۵ هزار دوست در فیسبوک مسدود شده و مجبور شده است که یک حساب کاربری جدید باز کند. او میگوید که بارها بخاطر نوشتن نقدهایی علیه طالبان توسط فیسبوک هشدار دریافت کرده و تعلیق شده است؛ اما بعد از اینکه اعلامیه مفقودی دو تذکره/شناسنامه الکترونیکی را پست کرد، به کلی حسابش بسته شد.
او ادامه میدهد که بعد از روی کار آمدن طالبان، نوشتن نقد و نظر درباره افغانستان بسیار دشوار و حتی غیرممکن شد؛ چون حساب وی بارها و بارها توسط فیسبوک تعلیق میشد.
به گفته وی، استفاده از نام طالب یا طالبان، باعث هشدار و تعلیق حساب فیسبوکی میشد. بنابراین بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی، سعی میکردند از واژههایی شامل تالبان یا باطلان برای اشاره به طالبان استفاده کنند تا مورد هشدار و تعلیق قرار نگیرند.
محمد نسیم جعفری باور دارد که این رباتها هستند که دست اندرکار تعلیق و هشدار به نوشتههایی هستند که در آنها از طالبان نام برده میشود.
سخنگوی فیسبوک به رسانهها گفته است که تیمی از متخصصان افغان مسلط به فارسی دری و پشتو را برای بررسی و نظارت بر مطالب مرتبط با طالبان به کار گرفتهاند.
علی احمدی، یکی از کاربران فیسبوک نیز میگوید که بخاطر کامنتی که به انگلیسی در زیر پست بخش پشتوی صدای آمریکا نوشته بود که طالبان تروریست هستند، برای چند هفته با محدودیتهایی در استفاده از امکانات حساب کاربریش مواجه شد.
حسن فکرت از روزنامه نگاران افغانستان که اکنون در آلمان زندگی میکند، نیز تجربه مشابهی دارد. او میگوید که پیش از به قدرت رسیدن طالبان، پستهای زیادی در انتقاد از مجاهدین، طالبان و حتی جمهوری اسلامی ایران نوشته است؛ اما هیچ کدام تعلیق نشده است. اما بعد از قدرت گرفتن طالبان، وقتی در انتقاد از تقسیمبندی طالبان به خوب و بد پست گذاشته و با دوستی در مورد یکی از اعضای طالبان بحث کرده است و در نهایت نوشته است که شاید بتوان گفت که او طالب خوبی است و همین اظهارنظر باعث محدود شدن حسابش شده است و در دو مورد دیگر در پستی انتقادی، نقل قول یکی از اعضای طالبان را آورده است و در پستی دیگر به صورت طنزگونه آدرس حمامهای عمومی را برای طالبان نوشته است تا نظافت را رعایت کنند و همین باعث تعلیق و محدودیت حساب کاربری وی شده است. وی باور دارد که فیسبوک به دنبال جهت دهی افکار عمومی افغانستان نیست بلکه بر اساس استانداردهای خودش این شیوه را اعمال میکند.
برچسب «فرد خطرناک» بخاطر انتقاد از طالبان
فرهاد دریا، آوازخوان مطرح افغانستان نیز که در گذشته به عنوان سفیر صلح و حسن نیت سازمان ملل انتخاب شده بود، در صفحه فیسبوکیش به زبان انگلیسی به تصمیم فیسبوک بر تعلیق و محدودیت صفحهاش اعتراض کرد. او به عنوان یکی از منتقدان جدی طالبان شناخته میشود که در موارد نقض حقوق بشر در افغانستان توسط این گروه و مداوای یکی از دختران زخمی در حمله انتحاری به کورس آمادگی کنکور اعتراض کرده است. وی خطاب به اداره فیسبوک نوشته است که مخالف نشانه گذاریش به عنوان یک فرد خطرناک در فیسبوک است و با بررسی پستهای مورد هشدار فیسبوک متقاعد شده است که هیچ کدام از استانداردهای این شبکه اجتماعی را نقض نکرده است.
وی در ادامه نوشته است که در صحبت با برخی چهره های مشهور همتای خود متوجه شده است که آنها نیز نگرانی مشابهی داشتهاند.
غلام حسین الهام از خبرنگارانی است که بعد از آمدن طالبان به قدرت به یکی از کشورهای همسایه افغانستان مهاجرت کرده است، وی میگوید که بارها بخاطر گذاشتن پستها و کامنتهایی در انتقاد از طالبان و تعلقات قومی این گروه و به اشتراک گذاشتن پست یکی از فرماندهان ارشد دولت پیشین درباره واگذاری ولایات/استانها به طالبان، حساب کاربریش برای مدتی محدود و تعلیق شده است.
او میگوید که محدودیتها و تعلیق دو حساب فیسبوکیش پیدرپی بود، در حدی که بعد از خاتمه یافتن یکی از محدودیتهای فیسبوکی، محدودیت جدیدی در حساب کاربریش ایجاد میشد. او باور دارد که یکی از کامنتهایش بسیار تند بوده است؛ اما بقیه نوشتههایش در حد نقد بوده است و به فیسبوک اعتراض کرده است؛ اما بلافاصله حساب کاربریش تعلیق شده است.
او ادامه میدهد که این شکل از اعمال محدودیت باعث شد تا به دوستانش بگوید که احساس میکند فیسبوک در صف طالبان قرار گرفته است، همان طور که طالبان همه چیز را برای مردم افغانستان بند/ممنوع کرده است، فیسبوک نیز این کار را انجام میدهد.
محمد محمدی، نام مستعار یکی از کاربران افغانستان است که در کابل زندگی میکند و به خاطر حفظ امنیتش ترجیح میدهد نامش در گزارش آورده نشود. او میگوید که قبل از تصرف کابل توسط طالبان، وقتی والی/استاندار غزنی این ولایت/استان را بدون هیچ مقاومتی به طالبان واگذار کرد و با بدرقه طالبان به سوی کابل آمد، وی با گذاشتن پستی در فیسبوک خواستار محاکمه وی شد؛ اما فیسبوک هشدارهایی به وی ارسال کرد و سرانجام حساب کاربری وی را برای دو روز تعلیق کرد. بعد از به قدرت رسیدن طالبان وی انتقاداتی از رئیس جمهور سابق افغانستان و تعدادی از رهبران سیاسی مطرح کرد و این انتقاد وی باعث شد که فیسبوک، حساب کاربری او را برای دو ماه تعلیق کند. او آخرین بار با بازنشر مکتوب وزارت اقتصادی درباره منع حضور زنان در محیطهای کار بار دیگر تعلیق شد. محمدی میگوید که در شرایط سانسور و نبود آزادی بیان در افغانستان نمیتواند سکوت کند و شبکه اجتماعی فیسبوک هم اجازه اظهار نظر نمیدهد، او اکنون به این باور رسیده است که فیسبوک همسو با طالبان در پی کنترل افکار عمومی افغانستان است.
از الگوریتم غیرشفاف تا علاقه به رویکرد حزب کمونیست چین
رسانهها گزارش دادهاند که در پنج سال گذشته، افراد حقیقی و نهادهای مهم اروپایی و آمریکایی شامل اتحادیه اروپا، برخی نهادهای قدرت در آمریکا این شبکه اجتماعی را بارها به نقض حریم خصوصی کاربران، فروش اطلاعات آنها به برخی قدرتها، دخالت در انتخابات و پیامهای نفرت پراکنانه در تعدادی از کشورها و نهادهای سه قاره (آسیا، اروپا و امریکا) متهم کرده است.
به نظر میرسد که فیسبوک بیش از دیگر رسانههای اجتماعی دنیا با این اتهامات روبرو است. الگوریتم غیرشفاف در فیسبوک و ضرورت بازنگری در استانداردهای فیسبوک از جمله مواردی است که متخصصان امنیت سایبری مطرح میکنند.
برخی رسانهها، مارک زاکربرگ، از موسسان و مدیرعامل فیسبوک را از جمله مدیرانی میدانند که در چند سال گذشته با توزیع کتابی از شی جینپینگ، رهبر حزب کمونیست چین به کارمندان خود توصیه کرده است که سوسیالیسم با ویژگیهای چینی را درک کنند. مجله فوربز در مقالهای تحت عنوان رابطه عاشقانه زاکربرگ با شی جینپینگ با اشاره به کتاب مورد علاقه زاکربرگ که در دفتر کارش نگهداری میکند، نوشته است که «آیا زاکربرگ از آرمانهای شی در کتابش، حمایت میکند؟ هیچ مدرکی دال بر حمایت وی از آرمانهای شی جینپینگ وجود ندارد، مگر اینکه کسی بخواهد به مشکلات نسبتا جدی فیسبوک در مورد تجاوز به حریم خصوصی افراد از طریق فعالیت آنلاین آنها، عمومی کردن اطلاعات شخصی افراد یا به اشتراک گذاری عادات خرید افراد اشاره کند.»
اشاره نویسنده مقاله به سیاستهای حزب کمونیست چین است که قدرت حاکم در این کشور را در دست دارد. این حزب محدودیتهای متعددی از نقض حریم خصوصی افراد گرفته تا ردیابی کاربران و حتی جریمه و زندان برای استفاده کاربران چین از شبکههای اجتماعی دارد تا کاربران نتوانند به طور آزادانه عقاید و نظرات خودشان یا اخبار مختلف را از طریق حسابهای کاربریشان منتشر کنند.
نوشته: مریم شاهی، خبرنگار و تحلیلگر سیاسی
بالا
بازگشت