عبدالاحمد فیض
نگرانی جمعی درآستانه کنفرانس صلح استانبول!
درآستانههمایش بین المللی درمورد بحران افغانستان که به میزبانی ترکیه وبه ابتکارایالات متحده ومدیریت سازمان ملل متحدد بزودی گشایش خواهد یافت، ایده ایجاد اداره مؤقت یا مشارکتی بمثابه یک گزینه به هدف حصول توافق میان طرفهای منازعه یعنی دولت وجنبش مسلح طالبان بیکی ازمباحث داغ درمحافل سیاسی، حقوقی ونخبه گان جامعه مبدل گردیده است.
ایجاد اداره مؤقت بدون ابهام طرح امریکائی است،نهاد پژوهشی رند با اهتمام به پالیسی حاکم اداره ترامپ درعرصه روابط خارجی کاخ سفید وبویژه با توجه به چگونگی بیرون رفت ایالات متحده ازطولانی ترین مآموریت جنگی آن کشوردرافغانستان، درسال (۲۰۱۹) گزارش مبسوطی را تدوین ونسخه های ازین گزارش تحقیقی را که درآن ازیک ساختارجایگزین بنام اداره مؤقت درکابل بوضوح نامبرده شده بود،به هدف اتخاذ اقدامات بعدی واشنگتن درقبال مأمو ریت رزمی آنکشور، دراختیارکاخ سفید، وزارت امورخارجه وپنتاگون قرارگرفته وهمین نظریات تحقیقی موجب شد تا ایالات متحده با اتخاذ تصمیم کاهش نیروی نظامی وخروج کامل ازباتلاق جنگ افغانستان، ازسکوی قدرت وتداوم رویکردی رزمی دربرابرپیکارجویان طالب عقب نشینی نماید وگزینه تآمین تماس با جنگجویانی را درپیش گیرد که دودهه قبل تحت پوشش دفاع مشروع ومبارزه ضد تروریستی باتوسل بزوررژیم طالبان را سرنگون وبه اشغال تمام عیارافغانستان مبادرت نماید.
طرح امریکائی اداره مؤقت بدون تردید مبنای مجموع تواففاتی حاصله درموافقتنامه دوحه در(۲۹) فبروری(۲۰۲۰) قرارگرفت که دکتورخیل زاد دیپلومات امریکائی با نماینده طالبان درقطربه امضاء رسانید، لذا درنیات وعزم ایالات متحده مبنی برتعویض رژیم سیاسی درکابل به هدف روپوش گذاشتن به شکست راهبردیاین کشورکه ازویژه گیهای قدرتهای استیلاگرپندا شته میشود، دیگرابهامی وجود ندارد، حکومت مؤقت یا مشارکتی صلح درراه است که گمان میرودطیف قدرتمندی دیپلوماسی واشنگتندرکنفرانس قریب الوقوع استانبول درمماشات وهمسوئی با اداره اسلام آباد وطالبان برنظریات وطرحهای مخالف غلبه نموده وبا قدرتهای ذیدخل منطقوی دیگرروی آن به توافق خواهند رسید.
با امعان به طرح حکومت مؤقت که واشنگتن ازآن بمثابه یک گزینه پذیرفتی درجهت نیل به خاتمه مآموریت دشوار جنگی خویشدرافغانستان استفاده نموده ومصرانه تلاش دارد تا جنگجویان سرکش وبیرحم طالبان را ازمواضع شان بیرون وتوافقتنامه دوحه را دربدل تضمین منافع امنیتی خود تعمیل نماید، بایست متذکرشد که درجنب نگرانیها واضطراب همگانی درپیوند به اداره مؤقت،ایجاد یک ساختارانتقالی درجوامع معروض به بی ثباتیها اعم ازسیاسی وامنیتی تجربه تآریخی است که درکشورهای مختلف آزموده شده است،اما با درنظرداشت اهداف ونیات طرفهای ذینفع،دولتمؤقت،ازمنظرماهیوی(سیاسی-حقوقی)تفکیک میگردد،آیا طرح امریکائی، پاکستانی وطالبانیک دولت مؤقت بیطرف، مرکب ازشخصیتهای طرفدارصلح،وطندوستان ومنورین جامعه افغانی است که دردودهه نبردهای خونین داخلی طرف نبوده استبه ایقان کامل چنین اداره قادرخواهد بود که درموجودیت یک توافق جامع صلح روند عملیه صلح وتطبیق توافقات طرفین منازعه را مدیریت وزمینه را برای جذب وادغام مجدد مخالفان ، اصلاح قانون اساسی وبرگذاری انتخابات دموکراتیک درروشنائی قوانین درچهارچوب نظام سیاسی موجود درکشورمساعد نماید، اما مبرهن است که نظریه اداره مؤقت یا نهاد مشارکتی صلح مورد نظرواشنگتن که با انگیزه ترغیب گروه طالبان و حامیان طراحی شده است، حاوی نکات نگران کننده است که با آرزوها، تمایلات ومصالح همگانی درتضاد قرارمی گیرد، که میتوان ازتسوید قانون اساسی جدید، ایجاد نهاد ویژه نظارت کننده برقوانین ومناسک مذهبی درهمسوئی با قرائت سختگیرانه مخالفان وغیره نامبرد که با تطبیق آن بوضوح زمینه برای ایجاد یک نظام سیاسی جدید وساختار های فراهم میگردد که دیگراصل انتخابات، ارزشهای یک جامعه مدنی وحقوق اساسی مردم به حراج گذاشته خواهد شد.
واشنگتن که مدعی مدیریت نظم جهانی است ودرمقاطع گوناگون زیرلوای دفاع ازحقوق بشرومبارزه برضد استبداد داخلی ورژیمهای سرکوبگرحتا با نقض هنجارهای جهانشمول وبا توسل بقوه به سرنگونی نظامهای سیاسی متعددی مبادرت ورزیده است، قصد دارد تا ازتحقق اهداف ومنویات راهبردی خود دروجود یک ساختاری درآینده افغانستان اطمینان بدست آورد که ازورای یک توافق صلح وحکومت مشارکتی یا مؤقت برمردمان بیدفاعی تحمیل گردد که هیچ نقشی درآینده سیاسی خویش نداشته ودردودهه گذشته بخاطرپاسداری ازحقوق مدنی واساسی خویش قربانیهای چشمگیری را متحمل گردیده است، لذا هرگونه راه حل که به سلب حق رای مردم، نظام سیاسی دلخواه ساکنان این وطن ودستآوردهای دودهه گذشته منتهی گردد، استهانت بی شرمانه وجفای نا بخشدنی است که هرگزمتضمن ثبات مستدام وصلح پایدارنخواهد بود.
بالا
بازگشت