سراج ادیب
تبعات خروج امریکا از افغانستان
حادثه یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱میلادیدر امریکا ، موج خونینی بود که نزدیک به ۳۰۰۰ کشته در امریکا از سوی القاعده و داعش از مبدأ افغانستان، به دلیل تسلط طالبان بر این محدوده، و درتداوم آن کشتار و ویرانی و جنگ داخلی را برای افغانستان به ارمغان آورد. و برای امریکا ۳۵۰۰ نظامی کشتهشده در افغانستان بجا گذاشت بایدن رئیس جمهور امریکا معتقد است حضور نظامی امریکا در افغانستان پس از۲۰۱۱ میلادی به دلیل دفع خطر احتمالی القاعده، غیرضروری بوده است در حالیکه اشرفغنی رئیس جمهور افغانستان تاکنون به پشتوانه نظامی و امنیتی امریکا از مذاکره با طالبان سخن میگوید وولسوالیها در اثر جنگ طالبان پشت هم سقوط میکند مردم موج جدیدی از مهاجرت را به سوی ایران و پاکستان و همچنین مهاجرتهای نخبگانی به اروپا و امریکا، در تبعات تشدید جنگ داخلی شدت بخشیده یکطرف متحدان امریکا و طرف دیگرمخالفان دولت غنیبیشتر به این تأکید می ورزند که خروج کامل نظامیان امریکایی از افغانستان بدون تثبیت دستاوردهای ادعایی و رهاسازی کابل در برابر جنگ داخلی با طالبان، چهره امریکا به مثابه یک شریک قابل اعتماد را هر چه بیشتر خدشهدار خواهد کرد.
نکته مهم دیگراینکه در آن کمتر تحمق صورت گرفته این است که وقتی مقابله طالبان با امریکا نهایتاً وضعیت را به نفع این گروه تغییر داده و نیروهای نظامی امریکا را اخراج کرده؛ زمینه برای مقاومت دیگر گروههای شبهنظامی در منطقه در برابر امریکا و متحدانش فراهمتر میشود و احتمال بروز حملات نظامی به آنها در عراق و سوریه افزایش مییابد.در سوریه مخالفان امریکا مانند ایران، روسیه و چین به عنوان همسایگان مهم افغانستان؛ از یک منظر خروج نظامیان ایالات متحده به مثابه شکست تجربه دو دهه اشغالگری و حذف یک نیروی بیگانه از منطقه، برگ برندهای محسوب میشود و فضای مناسبتری برای مانور این دولتها فراهم میکند. نکته دیگری در خصوص این سه دولت همسایه اینکه امریکا با خروج از افغانستان، بخشی از بار سیاسی و امنیتی جلوگیری از بحران و به بیانی حفظ امنیت و ثبات در افغانستان را به روسیه، ایران و چین منتقل خواهد کرد همانطور که امریکا پای شوروی را تا شکست در افغانستان مواجه نمود و اینبار روسیه و متحدانش با دستیاری طالبان و سایر نیرو های ذی نفوذتوانستند عین سناریو را بالای امریکا و همکاران بین المللی آن تطبیق نماید . در صورتیکه تبلیغات واهی در بیرون و داخل کشور چنان است که نیروهای امنیتی افغانستان بدون حضور امریکا نیز میتوانند مأموریتهای محوله را به خوبی انجام دهند.
اگر چه این خروج، برای امریکا مطلوبیتهایی مانند تقویت سرمایه اجتماعی داخلی و کاهش مصارفات و تلفات نظامی را در پی دارد و در عین حال خرجهای حیثیتی و دیپلماتیکی مانند پذیرش ناکامی در تثبیت دستاوردهای ادعاییشان در زمینه حقوقبشر و شکست ایده «صدور دموکراسی» را نیز در بر دارد./ سراج ادیب