محمدعوض نبی زاده
مردم افغانستان قربانیان صلح آمریکا وطالبان
افغانستان ،کشوری با شرایط جغرافیایی و سیاسی ویژه ، همواره مورد توجه قدرت‌های بین‌المللی و منطقوی بوده و حلقه اتصال آسیای مرکزی و خاورمیانه تلقی میشود، بر همین اساس آمریکا از سال ۲۰۰۱ میلادی با ادعای مبارزه با تروریسم، ، اشغال نظامی خود در افغانستان را تداوم بخشید. اګنون امریکا نزدیک به دو دهه جنگ در حدود دوتریلیون یا دو هزار میلیارد دالر هزینه کرده وبیش ازدو هزار و سیصد نظامی کشته وبیست هزار زخمی داده است و همواره ازمصارف هزینه ی هنګفت در جنگ افغانستان سخن می‌گوید،اما در واقع این جنگ هیچ هزینهٔ مادی را بردوش پنتاگون حمل نمیکند بلکه ، عواید آمریکا در افغانستان از درک تجارت هیروئن،سالانه به بیش از ۲۵۰ملیارد دالر بالغ میگرددودرضمن تاراج معادن اورانیوم ولیتیم در هلمندافغانستان ،نه تنها هزینه بردار مصارفات آمریکا درافغانستان بوده بلکه بزرگترین عواید را وارد خزانه آمریکا میسازد. در عین حال منابع انرژي دست‌نخورده در آسياي ميانه، رقابتي را ميان قدرت‌هاي بزرگ براي خطوط لوله گاز و نفت در داخل و بيرون منطقه به ميان آورده است. به ګمان غالب صلح افغانستان نذرانۀ ی اژدهای مشترک اقتصادی است که بین بیش ازدوازده کشور جهان و منطقه برای رسیدن به یک اجماع پایدار در حوزه افغانستان،بخاطر خاموش نشدن تفنگ ها است. زیرا جنگ افغانستان اینک در فاز چهارم خود به سوی اقتصادیزه شدن روان است؛ که از سوی قدرت های آسیایی نو ظهور- هند وچین و ایران- رهبری می شودکه این اژدها برای تغذیه خویش باید حتماً با جنګ و خشونت از افغانستان عبورنماید.
جنگ افغانستان در آستانه چهل سالگی خود قرار داردګرچه تلاش های زیادی برای صلح تاهنوز انجام ګردیده ولی تاهنوز با شکست مواجه شده است وحالاتقریبا بعد از بیست سال پنجمین دور مذاکرات آمریکا و طالبان برای صلح افغانستان بدون حضور دولت کابل در دوحه برگزار شدکه جزئیاتی از مذاکرات دوحه ،با دولت کابل ومردم افغانستان که قربانیان اصلی طالبان هستند ، به اشتراک ګذاشته نشده ودر صورتیکه مردم افغانستان از لحاظ انسانی هر روز نزدیک به ۴۵ تا ۷۰ نفر کشته و از لحاظ اقتصادی حدود ۱۳۵ میلیون دالر در روز مصارف این جنگ را می‌پردازد که با توجه به هزینه‌های انسانی و اقتصادی این جنگ، زمزمه بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان و خروج نیروهای خارجی و انتخابات آتی ریاست جمهوری، مردم افغانستان را دچار نگرانی کرده است. اکنون بازگشت طالبان کابوس دولت و مردم عادی افغانستان شده که هراسِ فعلی برمی‌گردد به تجربه ی پس از خروج نیروهای شوروی از این کشور که در آن زمان توافقاتِ موسوم به ژنیو و بیرون شدنِ نیروهای شوروی سابق از افغانستان به پایان جنگ نیجامید، بلکه آن را وارد فاز فاجعه‌بار ی ساخت. بعد از جنګ های میان تنظیمی تا سقوط رژیم طالبان وپس از حوادث یازده سپتمبر و ایجاد دولت جدید در کنفرانس بُن، مردم افغانستان در میان آتش و دود زنده‌گی کردند که جنگ‌های میان‌گروهی دهۀ هفتاد وتسلط ظالمانۀ طالبان بر بخش‌های از افغانستان این کشور را به تاریک‌ترین دورۀ تاریخی برد. ګرچه عوامل جنگ‌های خونین دهۀ هفتاد و شکل‌گیری گروه طالبان ، هنوز پاسخ‌های قناعت‌بخش نیافته است وپدیدۀ تروریسم القاعده و طالبان نیز برای مردم افغانستان مرموز می‌نماید که چگونه این پدیده وارد برج‌های تجارت جهانی شد، خود سؤالِ برانګیزاست و جنگی را که امریکا به این بهانه در افغانستان آغاز کرد، حالا میخواهد به پایان برساند.
از انجاییکه صلح افغانستان ابعاد ملی ، منطقه ای، اسلامی و بین‌المللی دارد و اگر به تمام این ابعاد رسیدگی نشود، حل کردن تنها یک بعد قضیه کافی نخواهد بود چون صلح برای افغانستان دغدغه سیاسی بسیاری از کشورها شده است؛ بدین سبب امریکا دربارۀ مذاکرات جاری صلح با طالبان با نمایندگان اکثر کشورهای با نفوذ در مسایل افغانستان از جمله انگلیس، اتحادیۀ اروپا، هند، پاکستان، چین، روسیه، هند، عربستان، امارات، قطر و برخی از کشورهای آسیای مرکزی به رأی زنی و گفت‌وگو پرداخته است که نشست اولی میان نمایندگان روسیه، ایالات متحده و چین و اروپا در واشنگتن در خصوص برقراری صلح در افغانستان برگزار شده بودو توقع میرود که نمایندګان روسیه، امریکا و چین در آینده ای نزدیک در مورد حل و فصل اوضاع افغانستان باردوم با یکدیگر ملاقات نمایند. افغانستان مانند قلب آسیاست؛ اگر صلح و امنیت آن تامین شود این امنیت به سایر کشورها نیز سرایت خواهد کرد .امریکا تلاش می‌کند که پیش از برگزاری دور ششم مذکرات با طالبان، ضمن رفع تمام تهدیدات منطقه‌یی، به ایجاد یک اجماع منطقه‌یی نیز دست یابد تا روند مذاکرات طرف قناعت تمام طرف‌ها واقع شود. در صورتیکه اجماع جهانی ومنطقه‌یی به میان آید ، احتمال قوی وجود دارد که در دور ششم مذاکرات با طالبان، ایجاد یک تیم بزرگ و ملی در افغانستان خواهد بود که روند مذاکرات را مستقیماً با طالبان آغاز کنند. در عین حال امریکا هراس دارد که اگر همه‌ی نظامیانش را از افغانستان بیرون کند یک بار دیگر افغانستان صحنه جنگ‌های داخلی گردد و تهدیدی برای ایالات متحده امریکا به وجود خواهد آورد.
امریکا میخواهدکه پیش از برگزاری دور ششم مذاکره با گروه طالبان، تمام مقدمات توافق صلح نهایی شود ونشست پیش روی دوحه سنگ تمام به مذاکرات جاری بگذارد.خلیلزاد،نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان،درین روزها سفرهفده روزه را به افغانستان، بریتانیا، بلجیم، پاکستان، ازبکستان، اردن وقطرانجام میدهد که سفرخلیلزاد به این کشورها بخشی از تلاش کلی برای زمینه سازی روند صلحی است تا تمامی جناح‌های افغانستانی وارد گفتگوهای فراگیربین الافغانی شوند. این درحالي صورت ميگيرد که ايده تشکيل دولت موقت درافغانستان ازسوي آمريکا و پاکستان دنبال مي شود. چنانچه عمران خان نخست وزیرپاکستان گفته است که ایجاد یک حکومت موقت می‌تواند مشکل افغانستان راحل سازد.اماخلیلزاد سخنان عمران خان رامبنی برلزوم تشکیل حکومت موقتدرافغانستان،غیرسازنده خوانده است. قرارمعلوم آمریکا به دنبال این است که یک گروهی تحت امر خود را درافغانستان حاکم بسازد و این گروه چه بهتر از گروهی مثل طالبان باشد وآمریکا میخواهد افغانستان رابه عصرجاهلیت وبربریت در وجودلشکر نیابتی پاکستان یعنی طالبان برگردانیده واهداف راهبردی اش را دنبال نماید وقرار است این برنامه توسط عمال آمریکا ویا کودتای نظامی پیاده گرددوبدین لحاظ طالبان تنها با آمریکایی‌ها مذاکره می‌کنند تا قناعت آنها را برای خروج از افغانستان بگیرند و بعد با حمایت پاکستان، عربستان و امارات با چند یورش نظامی دولت کنونی را سرنگون و خود حکومت مورد نظر خود را تشکیل دهند.در عین حال ایالات متحده نیزبا دنبال‌کردن رویکرد «وقفه‌ی مناسب» بین پایان جنگ و فروپاشی اجتناب‌ناپذیر دولت در کابل،را تکرار می‌کند که در مورد جنگ ویتنام انجام داد.
حملات طالبان در مراکز دولتی وموضع دوگانه طالبان در مذاکرات، نشان میدهد که این گروه خواستار صلح نیست و خواب رسیدن به قدرت از مسیر جنگ را در سر می پروانند که طالبان در عین مذاکرات صلح فشار نظامی را نیز افزایش می دهد تا بتوانند امتیازهای بیشتری بگیرد. درحالیکه گزینه حکومت کابل:ادامه حکومت کنونی وبرگذاری انتخابات است، درحالیکه طالبان حکومت کنونی رابه رسمیت نمی شناسدو درجریان مذاکرات پافشاری روی انتقال قدرت به طالبان دارند که یکسره حکومت به آنها تحویل داده شود ،اما گزینه امریکایی ها:ایجاد حکومت موقت انتقالی با تفاهم همه نیروهای درگیر قضیه و تدویرانتخابات تحت نظر حکومت انتقالی است. ګفته میشود که دومین دور نشست سیاسیون افغانستان با گروه طالبان، قرار است به تاریخ 25 و 26 حمل در دوحه پایتخت قطر برگزار شود. که در ین نشست، 80 نفر از چهره‌های برجسته سیاسی به شمول 40 نفر از شرکت کنندگان نشست مسکو شرکت خواهند کرد وطالبان ګفته که حاضر است با دولت افغانستان فقط به عنوان يک جناح سياسي مذاکره کند. بنا بر پیش بینی برخی از کارشناسان ، تفاهمنامه صلح سه جانبه میان واشنگتن، نماینده‌گان حوزه مقاومت و طالبان تا پایان ماه اپریل امضا خواهد شد ؛که این تفاهمنامه صلح را به نماینده‌گی از حوزه مقاومت «دکتور عبدالله/ استاد سیاف/ یونس قانونی» ، ملا برادر نماینده طالبان و مایک پامپیو وزیر خارجه امریکا امضا خواهند کرد.
درین تفاهمنامه خروج تدریجی نیروهای خارجی، آتش بس دایمی، ایجاد «حکومت سرپرست ۱۸ ماهه» و خلع سلاح طالبان از بند های مهم آن خواهند بود وحکومت سرپرست به‌طور شورایی اداره میشود و برای برگزاری انتخابات کار می‌کند. جنبش طالبان در تلاش اند تا اطمینان حاصل کند که روسیه و تعدادی از کشورهای دیگر توافقات احتمالی آنها با ایالات متحده را ضمانت کنند. "ضمنا رهبران طالبان در آخرین بیانه‌ها ، خود را فاتحان جنگ معرفی کرده و گفته‌اند که در پی جمع‌آوری غنایم خود هستند. اما با درنظر داشت مطالب بالا اخیرا تنش‌ها بین دولتهای آمریکا و افغانستان افزایش یافته چون دولت افغانستان در مذاکرات صلح آمریکا با طالبان در حاشیه قرار گرفته وحمدالله محب مشاور امنیت ملی افغانستان «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا را متهم کرده که در مذاکرات صلح آمریکا با طالبان منافع شخصی خود را دنبال و میخواهد نقش «نائب السلطنه» آمریکا در افغانستان را بازی کند. باتوجه به ابعاد شخصیتی خلیلزاد، ۶۸ ساله، متولد شهر مزارشریف افغانستان با تابعیت آمریکایی است که وی در نشست بن ، نقش پررنگی داشت و بنیانگذار ساختار دولتی افغانستان پس از طالبان است؛ دارا بودن تعصبات قومی، از دیگر مواردی است که خلیلزاد را به عنوان فردی ناصالح در فضای سیاسی افغانستان معرفی کرده است. خلیلزاد به عنوان آمریکایی افغان‌تبار رویکردی دلال‌‌‌‌منشانه، قوم‌‌‌محور در مسائل افغانستان را دنبال می‌کند.زیراخلیل زاد در دیدارها یش ، به شکاف‌های قومی در افغانستان دامن زده و باعث بدبینی خاصی نسبت به حضورش در مذاکرات تحت عنوان «گفت‌وگوهای صلح» شده است.
- سی ویکم - مارچ – ۲۰۱۹ – میلادی
بالا
بازگشت