مهرالدین مشید
برخورد دوگانه با تروریزم، تروریزم رانیرومند و جنگ افغانسان را طولانی می کند
برخورد دوگانۀ امریکا، در برابر تروریزم کابل را گیچ و تروریستان را فربه کرده است
روز سه شنبه برابر با 13 مارچ 2018 که ۱۶ سال، ۵ ماه و ۷ روز از طولانی ترین جنگ امریکا در افغانستان سپری می شود. جنگ امریکا در افغانستان در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آغاز شد؛ اما جنگ به گونۀ عملی در ۷ اکتوبر آغاز شد که طالبان از پذیرش درخواست امریکا مبنی بر تحویلی اسامه انکار کردند. طالبان پس از یک ماه مقاومت شکست خوردند و با برگزاری کنفرانس بن حامد کرزی بحیث رئیس ادارۀ موقت به قدرت رسید و در انتخابات ریاست جمهوری به مقام ریاست جمهوری برگزیده شد. منشور سازمان ملل متحد ، بیان می‌کند که تمام اعضای این سازمان باید بیانیه‌های بین‌المللی خود را با اهداف صلح‌جویانه مطرح کنند و هیچ یک از اعضا حق استفاده از نیروی نظامی را غیر از دفاع شخصی ندارد. قانون اساسی ا آمریکا نیز بیان می‌دارد که عهدهای بین‌المللی مانند منشور سازمان ملل متحد توسط تمامی کشورها از جمله ایالات متحده تصویب شده و جزیی از قانون اعلی در آمریکا می‌باشد. از همین رو شورای امنیت سازمان ملل متحد هیچ وقت اجازه فعالیت نظامی و حمله به افغانستان را به آمریکا نداده بود.[۳۱] اما امریکا در دفاع از مشروعیت این جنگ، اعلام نمود که اجازه جنگ از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد از آنجا که این جنگ براساس نوعی دفاع شخصی زیر ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد حساب می‌شود، نیاز نیست و این یک حمله متجاوزانه نیست.[۳۱][۳۲] همچنین انتقادهای وجود داشت که حمله به افغانستان و تجاوز به آن را تحت ماده ۵۱ به هیچ وجه قانونی نمی دانست و توجیه آن برای حمله های ۱۱ سپتامبر به دلیل آنکه این حمله یک «حمله مسلحانه »از طرف کشوری نه؛ بلکه حملۀ تروریستی از جانب یک گروه بود، غیرقابل قبول خوانده شد.[۳۳]
در آغاز این جنگ تعداد نیرو های امریکایی ۱۳۰۰۰ تن بود و به تدریج شمار آنان افزایش یافت و تعداد آنان تا پیش از انتخاب اوباما به مقام ریاست جمهوری امریکا در سال ۲۰۰۹ به ۳۱۰۰۰ رسید و شمار این نیرو ها در زمان اوباما به ۷۱ هزار سرباز رسید در نیمه اول سال ۲۰۱۱ شمار نیروهای آمریکایی در افغانستان به ۱۰۱ هزار نفر رسید. پس از آنکه اوباما فرمان خروج نیرو های خود را از افغانستان اعلان کرد. شمار نیرو های امریکایی در دسامبر ۲۰۱۲به ۶۶۰۰۰، در اگست ۲۰۱۳ به ۶۰۰۰۰، در دسامبر ۲۰۱۳به ۴۶۰۰۰، در جنوری ۲۰۱۴به ۳۸۵۰۰ ، در فبروری ۲۰۱۴به ۳۶۵۰۰ و بالاخره شمار این نیروها در سال 2016 به هشت هزار رسید واکنون ۱۳ هزار نیروی امریکایی در افغانستان حضور دارند.
امریکایی ها توانستند، طالبان را در یک ماه شکت بدهند و مغرور شدند و در موافقت با پاکستان صدها طالب را اجازۀ خروج از افغانستان و رفتن به پاکستان دادند. در واقع شکست امریکا در برابر تروریزم از همین خوشباوری امریکا آغاز شد که به وعده های میان تهی اسلام آباد باور کرد. هنوز دیری نشده بود که طالبان به کمک استخبارات پاکستان دوباره سازماندهی شوند. بزرگ ترین اشتباۀ امریکا این بود که با سیاست های پاکستان محور به افغانستان نگاه کردند و شرایط پاکستان را بر حکومت نوبنیاد افغانستان تحمیل کردند. این در واقع آغاز بازی دردناکی بود که پایان اش نه تنها برای افغانستان فاجعه بار و نهایت دردآور تمام شد؛ بلکه امریکا را هم به شکست فاحش در مبارزه با تروریزم دچار کرد.
شگفت آور این است که با افزایش نیرو های امریکایی در افغانستان گراف ناامنی ها همزمان با نیرومند شدن طالبان گراف صعودی را پیمود. در این مدت جنگ امریکا زیر نام مبارزه با ترویزم نشیب و فراز های زیاد سیاسی با پاکستان و نظامی با افغانستان را پیمود. در این مدت چهار بار رابطۀ امریکا با پاکستان به تیره گی کشانده شد که یک بار سبب قطع شدن اکمالات نیرو های امریکا از راۀ پاکستان شد. در این مدت بار ها مقام های امریکایی از کمک های مستقیم آی اس آی به طالبان سخن گفتند و حتا لوی درستیز پیشین امریکا شبکۀ حقانی را بازوی اردوی پاکستان خواند؛ اما کاخ سفید هیچ گاهی نخواست تا در برابر اسلام آباد موضع جدی و فیصله کن بگیرد. هر باری که روابطش اش تیره شد، پس از مدتی دوباره ترمیم شد و وعده خلافی های پاکستان در برابر واشنگتن و کابل ادامه یافت. رویکرد سازش امریکا با پاکستان تا جایی پیش رفت که کابل را خسته گردانید و رئیس جمهور پیشین افغانستان امریکا را متهم به به درازا کشیدن جنگ افغانستان کرد و حتا امضای پیمان امنیتی را با امریکا را منحصر به گشوده شدن باب گفت و گو ها با اسلام آباد عنوان کرد. ناپاسخگویی امریکا سبب تیره گی روابط امریکا و کرزی شد.
آقای کرزی امریکا را متهم به سیاست های دو روی کرد و تاکید کرد که امریکا، افغانستان را از نظر پاکستان می نگرد. از همین رو امریکا را مسؤول ادامۀ جنگ افغانستان خواند. تنها آقای کرزی در مورد سیاست های امریکا در افغانستان تردید نداشت. بسیاری ازآگاهان کشور بدین باور بودند و هستند که افغانستان قربانی سیاست های دو پهلوی امریکا و معاملۀ پشت پردۀ آن با پاکستان شده است. تنها زمامداران و آگاهان افغانستان در مورد سیاست های امریکا در شانزده سال گذشته مشکوک نیستند؛ بلکه شماری مقام ها و کار شناسان امریکایی نیز در این مورد دیدگاۀ شبه دارند، ؛ اما کاخ سفید هرگز به انتقاد های حکومت افغانستان در رابطه به پاکستان گوش نداده و اعتنایی نکرد. هرچند رئیس جمهور ترامپ سیاست های جدیدی را در پیوند به پاکستان اتخاذ کرده و در ظاهرحکایت از افزایش فشار براین کشور را دارد؛ اما هنوز هم گمانه زنی هایی در مورد سیاست های ترامپ در رابطه به جنگ افغانستان وجود دارد که حکایت از عدم شفافیت کاخ سفید در این مورد را دارد. چنانکه راهبرد مبارزه با تروریزم امریکا با انتقاد تند آگاهان این کشور نیز رو به رو می باشد. چنانکه جورج ویل (1) نویسنده و مبصر امریکایی در یک مقاله در 11 مارچ نوشته است که با مصرف حدود یک تریلیون دالر و قربانی ۲۳۰۰ عسکر امریکایی، جنگ هنوز هم در افغانستان ادامه دارد که وزارت دفاع افغانستان، اداره سابق ایالات متحده امریکا تحت رهبری رئیس جمهور بارک اوباما را ملامت می‌داند که در سال ۲۰۱۴ میلادی بدون این‌که وضعیت در افغانستان را در نظر بگیرد، در مورد خروج نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان تصمیم گرفت که این موضوع جنگجویان طالبان و دیگر گروه‌های مسلح را جرأت داد تا به جنگ دوام بدهند. همزمان با این شماری از کارشناسان افغان هم مداخله پاکستان در جنگ افغانستان و تصمیم بدون سنجش اداره سابق امریکا را عوامل عمده دوام جنگ در افغانستان می‌دانند و بدین باور اند که امریکا طالبان را جدی نگرفتند و جدیتی را که با القاعده داشتند، با طالبان نداشتند و در ضمن سیاست های مغرضانۀ پاکستان در مورد کابل و واشنگتن را جدی نگرفتند، پاکستان توانست از این سوء استفاده بکند و مشکل بعدی هم اعلان جدول زمانی توسط آقای بارک اوباما برای خروج نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان بود که این معنای یک چراغ سبز را برای طالبان و پاکستان داشت.
هنوز هم گمانه زنی هایی وجود دارد که امریکا به پایان جنگ افغانستان کم علاقه است . چنانکه اسوشیتدپرس (2)در یک گزارش تازه نگاشته است که با گذشت 16 سال جنگ در افغانستان حالا به نظر میرسد که امریکا علاقه یی برای پایان یافتن جنگ افغانستان ندارد. این شبکه در مطلبی زیر عنوان "اردوی امریکا حضورش در افغانستان را افزایش می‌دهد" می‌نویسد که نشست استماعیۀ مجلس سنا امریکا صرف چهاربار از افغانستان نام گرفته شد و سناتوران در مورد افغانستان هیچ نپرسیدند. این شبکه این بی تفاوتی سناتوران را نشانۀ بی پایانی جنگ افغانستان و نبودن چنین اراده عنوان کرده است.
این در حالی است که آنتونی کردستمان، یکی از ناظران واشنگتن بر جنگ افغانستان و از مرکز مطالعات ستراتیژیک و بین‌الملل ماه گذشته میلادی نوشت که دولت افغانستان در تاکتیک‌های نظامی و برنامه‌هایش برای ارتقای ظرفیت‌های نیروهای افغانستان به دستاوردهای زیادی دست پیدا کرده؛ اما در زمینۀ ثبات سیاسی و مدنی به پیشرفتی دست نیافته است که روی سخنان او بیشتر متوجه امریکا است.
از سوی دیگر نیویارک پوست (3)هم نوشته است که امریکا و ناتو تعهد های شان را در مورد افغانستان عملی نکرده و افزوده که واشنگتن مسؤول تمام حوادث در افغانستان است، به دلیل این که وعده هایش را در پیوند به معاهدۀ امنیتی کابل – واشنگتن ناتمان گذاشتها است. آگاهان مسایل استراتیژیک دلیل آن را ماندن امریکا برای سال های طولانی برای رسیدن به اهداف استراتیژیک اش در منطقه عنوان کرده اند. چنانکه واشنگتن پوست نوشته است که رابرت گیتس وزیر دفاع امریکا گفته بود که هدف امریکا تشکیل یک حکومت مرکزی نیرومند در افغانستان است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا افغانستان در گذشته چنین حکومتی داشت، بدون معطلی پاسخ داده بود که "نه". آگاهان از این اظهارات گیتس چنین برداشت کرده اند که امریکا می خواهد از موقعیت استراتیژیک افغانستان برای سال های طولانی استفاده کند. به باور گیست امریکا در کوتاه مدت نمی خواهد، افغانستان نظام قوی داشته باشد و به قول شاید آن زمان هنوز نرسیده باشد. بنا بر این نگرانی های آنتونی کوردمن عضو ارشد مرکز مطالعات استراتیژیک و بین المللی و یکی از ناظران بحران افغانستان ناموجه نیست که می گوید، امریکا هیچ کاری را برای ثبات سیاسی و مدنی افغانستان انجام نداده است. وی می افزاید که امریکا استراتیژی روشن حکومتی، سیاسی و اقتصادی نیر برای ایجاد ثبات در افغانستان ندارد. به همین گونه، نیویارک تایمز (4) هم در شمارۀ اخیر خود نوشته است که هفده سال جنگ امریکا در فغانستان، افزون بر افزایش گروه های تروریستی جنگ را در این کشور طولانی کرد و گروۀ داعش اکنون ده ها مرکز در افغانستان دارد.
این رویکرد واشنگتن شک و تردید ها در میان اعضای سنای امریکا را نیز افزایش داده است. چنانکه رولا باکرعضو سنای امریکا در مجلس استماعیۀ سنای امریکا گفت که این کشور سیاست روشنی در قبال افغانستان ندارد که این سبب افزایش نگرانی های شهروندان امریکا شده است. این شک و تردید ها سبب شده تا شماری نماینده گان سنای امریکا نظر متفاوت داشته باشند. چنانکه بردشرمن عضو کمیتۀ خارجی سنای امریکا گفت و گو ها را یگانه راه برای بیرون شدن بن بست جنگ افغانستان عنوان می کند و می گوید که حاکمیت ملی افغانستان احترام دارند و باید این حکومت با طالبان گفت و گو کند. گفتنی است که هدف سفر اخیر وزیر دفاع امریکا به کابل نیز گفت وگو با طالبان بود. چنانکه وی ابراز کرد که هدف امریکا به پیروزی رساندن جنگ در افغانستان است و مهم نیست که این پیروزی چگونه بدست می آید و به علاقمندی عناصری از طالبان برای گفت و گو برای صلح اشاره کرد که شماری آگاهان این گونه موضع گیری های امریکا را به نحوی نشانگر عدم ثبات و تصمیم راسخ این کشور در جنگ با تروریزم می دانند که بیشتر سبب تقویت و بلند رفتن مورال تروریستان می شود؛ زیرا اظهارات وزیر دفاع امریکا نشاندهندۀ ارادۀ ضعیف این کشور و تردد در رابطه به جنگ و عذر برای صلح تروریستان را نیرومندتر می سازد. در این میان گزینۀ فشار بر طالبان تا بمباران لانه ها و به دام افگندن رهبران آنان از نظر کابل باید در دستور کار امریکا قرار داشته باشد. گفتنی است که امریکا درکنار سرکوب وافزایش فشار بر طالبان باید با کشور های ایران، پاکستان، روسیه و چین بر سر نسخۀ ثبات افغانستان باید به توافق برسد. در این شکی نیست که صلح یک گزینۀ مهم و حیاتی برای افغانستان است، اما چگونه باید عمل کرد تا مبادا صلح قربانی معامله یی شود که پیامد آن خطرناک تر به مردم افغانستان باشد و بیشتر اجماع بر این است تا زمانی که امریکا سیاست های دوگانه را به کلی کنار نزند و در پیوند به مبارزه با تروریزم برخورد شفاف نکند و شبکه های تروریستی را از صحنه نبردارد، جز این راهی وجود ندارد؛ زیرا طالبان حاضر به گفت و گو نیستند. از سویی هم پاکستان هرگز تمایل به صلح ندارند و طالبان راه اندازان برنامۀ استراتیژیک این کشور اند و از سوی دیگر برخورد دوگانۀ امریکا، در برابر تروریزم کابل را گیچ و سرخورده و تروریستان را فربه تر می کند. یاهو
1 - ویسا شمارۀ 22 حوت 1396
2 - ویسا شمارۀ 22 حوت 1396
3 - ویسا شمارۀ 22 حوت 1396
4 - ویسا 23 حوت 1396
بالا
بازگشت