داکتر یارمحمد حیدرزاده
شناخت شاخص های محیط زیستی ولایت ننگرهار
ننگر هار یکی از ولایات شرقی کشور است وازسطح در
یا 599 متر ارتفاع دارد ومرکز این ولایت شهر جلال آباد است و دارای 7727 کیلو
مترمساحت می باشد که در فاصله 150 کیلومتری شرق کابل موقعیت دارد.
شاخص های محیط طبیعی ننگر هار:
ولایت ننگر ها در بین کوه ها واقع است و از جمله ولایات نیمه گرم سیر کشور به حساب می آید و آب هوای آن در فصل تابستان 45 درجه سانتی گراد و در فصل زمستان تا مثبت 2 درجه سانتی گراد می رسد. نواحی جنوب شرق، جنوب غرب و مرکز آن دارای اقلیم مدیترانه است ودر زمستان آن برف نمی بارد و معمولاَگرم میباشد و سطح بارش آن در زمستان از 242 تا 390 ملی متر میرسد.
سفید کوه از جمله سلسله
کوه هندوکش در جنوب و بین ولایت لوگر و ننگرهار موقعیت دارد، طول این کوه 180
کیلومتر است و سطح ارتفاع متوسط آن 3500 متر است ودراکثریت فصل های سال پراز
برف می باشد.
دریای سرخ رود ازکوتل غوربند سفید کو ه سرچشمه
میگیرد و آب آن دایم جریان نیست و ازدریا کنر تنها نواحی کوز کنر ، کامه گوشته
و لعل پور ه آبیاری میشود.
در ولایت ننگر هار به طور مجموعی نزدیک به 150
هزار هکتار جنگلات طبیعی خود رو وجود دارد که از جمله حدود 10 هزار هکتار آن در
خت کاج میوه جلغوزه گران بها است.
دربین جنگلات این ولایت حیوانات مختلف وحش« پلنگ
، سیاه گوش خرس ؛ شادی ، گرگ ، روباه ، پشک وحشی و انواع بز کوهی » زندگی می
کند. معادن ذغال سنگ ، شوکان و مرمر از ذخایر قابل ذکر در این ولایت است.
شاخص های محیط اجتماعی ولایت ننگر هار.
ولایت ننگر هار یکی از بزرگ ترین شهرهای بزرگ کشور جز سرزمین کابلستان باستانی محسوب می شد و به سبب همشه بهار بودن آن درفصل زمستان قابل جلب توجه بسیاری از شاهان آریایی وخراسان بود.
بنا براین 495 کاریز
سیستم ابرسانی، آبیاری ، تمدن فنی علمی دومان هخامنشی ، صفاریان ، سامانیان و
بابریان دراین سرزمین نیمه گرم سیر تا کنون وجود دارد و به این سیستم آبرسانی
آبیاری فعایت دارد.
شهر جلا آباد 1556 - 1605 میلادی در دوره سلطنت
جلالدین محمد اکبرشاه نواده بابر شاهنشاه گورگانی هند ساخته شده است و این شهر
باستانی بنام جلالدین مسمی است.
ولایت ننگرهاردر امتداد راه ترانزیتی کابل –
پشاور پاکستان موقعیت دارد به عنوان یکی از بزگترین شهر در کشور از نگاه راه
ترانزیتی از اهمیت بسیار اقتصادی در برخود دار است.
در ولایت ننگر هار فعالیت شماری از فابریکات بزرگ
و کوچک وجود دارد که ماریل نوع سنگ مرمر و این فابریکات در جریان سال 2003
میلادی ایجاد شده است که ده ه کار گر در آنها مصروف کار هستند.
استخراج خود سر معادن پیامد های زیستی محطیی ،
اقتصادی ، اجتماعی و اکولوژیکی با خود به همراه داشته که منجر به تغییرات مثبت
و منفی در وضعیت معیشتی ساکنین منطقه می گردد.
از دید گاه دانش محیط زیسطی قطع جگلات و اسخراج
خود سر معادن منجر به تخریب مناظر طبیعی , میراث های طبیعی حیات وحش و پرندگان
چراگاها میشود وبهبود آن ده ها سال زمان می برد.
ولایت ننگر هار دارای 35
هزار هکتار زمین آبی است و بیشتر مردم ننگر هار مصرف کشاورزی« زراعت ، باغداری
و چاروا داری » هستند و تولید ات خانواده ستروس« نارنج ، مالته ، لیمو ، سنتره
چکوتره » زیتون در این ولایت از حاصل خوب برخور دارد است که پروژ ه انکشافی
ناوه ننگر ها یکی از نمونه های خوب آن در این ولایت است.
در ولایت ننگرهار 400 باب مکاتب ابتدایی و لیسه
وجودارد که 12 باب آن مکتب مسلکی زراعت و یک لیسه ویژه تجارت نیز فعال است.
همچنان16 دارلمعلمین واز جمله یک دارالمعلمین مرکزی در ننگر هار فعالیت دارد که
تنها دانشگاه ننگر دارای 13 فالکولته فعال داردودوفالکولته آن «
ژورنالیزم واداره عامه » است.
شاخص های محیط معصنوی ننگر هار:
بند برق بزرگ آبی درونته
ده ها سال قبل از سوی یک کمپنی روسی ساخته شده است که تا کنون نیز فعالیت دارد.
بند ذخیره آبی زیری بابا که کار های اعمار آن در سال 1385 هجری وشمسی تکمیل شده
و دها هکتار زمین را در نواحی کوز کنر آبیاری کرده است و کانال ننگر هار به طول
۷۰
کیلو متر درشرق کشور احداث گرده است در مجموع
۲۵
هزار هگتار زمین زراعتتی و باغات را تحت پوشش آبیاری قرار میدهد.
کار خانه های کوچک تولیدی مانند نشایسته، نمک،
چپلی، پکول و کتان در نواحی و شهر جلال آباد فعال است که ده کار گر در آنها
مصروف کار هستند.
شاخص های انکشاف آینده ننگر هار:
ننگر هار گرچ همیشه بهار است و دارای منابع آبی فروانی نبوده بجز دریا فصلی سرخ رود دیگر دریا ندارد وشهر جلا باد در نقطه وسطی رودخانه کابل و کنر موقیعت دارد که احتیاج بگرفتن آب از دریا کابل یا کنر بوسیله حفر کانال ها وساحت بند های آب گردان دارد.
1- آ ب و هوای اطراف جلا آباد و نواحی آن مساعد زراعت و باغ داری است و از بابت نیمه گرمسیر بودن آن خاک این نواحی باید در یک سال سه بار حاصل دهد تا در زمستان سبزیجات ولایت مشرقی و شهر کابل را مرفع نماید.
2- سد آبی درونته و آب گیری ازآن برای تامین آب فارم غازی آباد که در آن خانواده ستروس « مالته ، نارنج ،لیمو زیتون » در کاشت آنها هقانان فعالیت داشت باید بازسازی ودوباره فعال کرده علاوبراینکه ازتولدات آن تجارت بین دوکانداران ولایت کشور رونق می گیرد. با سبزشدن آنها هوای منطقه سرد و پاک وصاف شده ، امراضی که درگذشته اهالی خورد و بزرگ را درمنطقه مصاب ساخت، بیقین کم خواهد شده.
3 - دراقلیم آب و هوای ننگر هار شرایط احداث باغ های خرما موجود است و بطور کلی اقیلم نواحی جنوب شرق و جنوب غرب ننگر هار از رشد خوب وثمر دهی در خت خرما بالایی برخور دار است و درخت خرما در زمستان معتدیل وتابستان گرم وخشک برای رسیدن میوه خرما میباشد.
4-
فعالیت سبز خانه در محیط نیمه گرم سیر « مانند
مرکز ننگر هار و نواحی جنوب وجنوب غرب آن » علاوه بر تهد ید سلامت اهالی می
تواند باعث به خطر افتادن امنیت ملی کشور که ذخیره منابع آبی ما از برفچال ها و
یخچالهای طبیعی است می شود.
به بابت آن که جریان دریاهای خروشان ما از در دره
ها ی شاداب می گذرد از همین قلل یخچالی در یا های سیر آب می شوند و اگر بی
توجهی از طرف ادارات مسئول در محل های احداث ساخت سبزخانه ها صورت گیرد ، خدا
ناخواسته انقدرخطرناک خواهد بود که نمی توان به آن به فکر د.
5- قطع "بی رویه" جنگلات در ننگر هار اثرات تغییرات اقلیم آن را تقویت می‌نماید. در اثر قطع درختان "ساحات باز در جنگل‌ها ایجاد میشود. زمین در ساحات باز اگر دوباره با غرس نها ل تازه پوشش داده نشود، دچار فرسوده گی می‌گردد. زمین‌های فرسوده رطوبت خود را به آسانی از دست داده و درختان ساحات مجاور خود را دربرابر کمبود آب آسیب پذیرتر می‌کنند.
هموطنان این رساله اندیشه
مسلکی من در مورد آینده انکشاف ولایت ننگر هار است اگر قابل نقد است نقد کننید
به نظریات تک تک شما آگاهان قلم بدست برای رفع پیشگیر رویدادهای طبیعی
خواهشمندم در پای این مضمون تبصره سومند کنید تا یک طرح جامع برای مدیریت سیلاب
ها آن و شاخص آینده انکشاف ولایت ننگر هار که حکومت توجه لازم به دست گیرد
داشته باشیم و قایا قبل از وقع این سرزمین زیبا جلوگیر تام تما نماید
داکتر یارمحمد « حیدر زاده»
داکتر علوم در بخش محیط زیست سویدن
منابعک
.اتلس افغانستان اداره و کار تو گرافی جیو کارت
پولید 1978 کابل
. شناسنامه افغانستان بصیر احمد دولت آبادی 1371
کابل
یاداشت های تحقیقاتی دوره داکتری من سالهای 1991
الی 1995
. جغرافیه ولایات افغانستان – داکتر غلام جیلانی
عارض – کابل -1379 شمسی
. انتشرت دانشگا کمبریج فهرست پادشاهان گورکنی
هند
بالا
بازگشت