داکتر یارمحمد حیدرزاده
شناخت شاخص های محیط زیستی ولایت کنر
کنر یکی ولایات کوهستان در زون« 5 » واقع است که درشرق کشور موقعیت دارد و
ارتفاع آن از سطح بحر 1200 متر می باشد . مساحت ولایت کنر 4339 کیلومتر مربع
است و مرکز این ولایت شهر اسدآباد می باشد و در فاصله
۲۱۷
کیلومتری در شرق کابل واقع شده است
.
شناخت محیط طبیعی خوست:
کنر ولایتی کوهستانی و جنگلی است و زمین زراعتی بسیار اندک دارد و کوهای آن دارای تنوع زیستی گوناگون در سطح کشور است. اقلیم کنر از وزش بارنهای مونسونی هند در تابستان مستفید می گردد ؛ بنابراین تابستانی را بار می آورد در ماه اسد بارندگی حد اعظمی و در ماه قوس بارندگی حد اصغری را نشا ن میدهد که برای رشد خودرو تنوع جنگلات مفید واقع شده است و در زمستان کوه های شمال کنر از بابت جبه سر سایبیریا برفباری های زیادی آن باعث یخبندان برف های دایمی شده است وبرای دوران آب شرایط مساعدی را بار می آورد و از همین بابت دریا خروشان کنر دایم جریان است. اقلیم این ولایت در فصل تابستان گرمی درجه حرارات آن به 38 تا 41 سانتی گرار د میر سد ؛ اما درفصل زمستان سرد آن 7- تا 15 - سانتی گراد نیز می سد. حیات وحش بز مارخور یکی از گونه های بزرگ جنثه بزکوهی است که در جنگلات کنر در ارتفاع 500 تا 3500 متر از سطح دریا زندگی می کند .
شاخص های محیط اجتماعی کنر :
نام قدیم کنر جخان سرای است که کلمه فارسی جخان دهی است که آب از رود خانه و محصول آن اهالی آن زراعت است واز فرهنگ جغرافیایی آریایی است . بنا بر این اسد آباد مرکز کنر شهر باستانی است و نام پسر ارشد سامان اسد نام داشت در این منطقه نظامی در دوران ابومسلم داشت از همان زمان بنام او مسمی گریده است. اسد در پیوستن به جنبش ابومسلم همراه پدر شد و ازجمله نزد یکان حاکم خراسان به شما ر می آمده است و کوشش سیاسی – نظامی اسد « شیری » بود که اساسی ترین زمینه های لازم را برای اقتدار آل سامان در 796 میلادی فرهم ساخت.
از دیگاه زیست شناسی امیر سدعلی بن شهاب معروف سیدعلی همدانی عارف ،عالم و شاعر قرن هشتم خراسان و از مبلغان عمده اسلام در اسدآباد کنر زندگی و در گذشته است ومزار او بنام همدانی در ختلان« کلاب » است و سید جمال الدین اسدابادی از نوادگان امیرسیدعلی همدانی می باشد.
در هرصورت ولایت کنر کوهستانی است و زمین زراعتی بسیار اندک دارد و کوه های آن دارای جنگلات بی مانند چارتراش در سطح کشور است. جنگ و نا امنی زمینه را برای بهره برداری بی رویه از این جنگلات برای شماری از افراد سود جو فراهم کرده است و تغیرات اقلیم واثرات منفی آن بر پوشش گیاهی و درختی از بابت قطع خود سران جنگلات و چرا مفرط وارد مرحله خطرناکی در زون شرق و جنوب شرق کشور شده است.
اکثر نواحی کنر مناطق آسیب پذیر است و طغیان آب دریاهای فرعی کنر و سرازیر شدن
سیلاب خانه های زیادی را با خطر روبرو کرده است و هر سال زیاد شدن آب دریا کنر
با عث ویرانی شدن سربند جوی ، نهر ، کانال های آبرسانی زمین های زراعتی و خانه
ها می شود و تلفات جانی هم به بار می آورد.
در کنر 481 باب مکتب وجود دارد ، که 239 باب آن
ابتدایه است و 107 باب مکاتب متوسطه دارد و 78 لیسه دارد ویک دانشگاه با
فالوکته ها ی مختلف « شریعات ، زراعت ، تعلیم وتربیه ، کمپیوترسایس » میباشد.
آینده انکشاف کنر :
آینده انکشاف هر ولایت را از منابع دست داشته محیط آن می توان پیامد های مثبتی
را در تمامی عرصه های زندگی فراهم آورد.
1- اکثر مناطق نواحی شمال کنر مساعد برای میوه
جات ، کشت گل ها بمنظور استحصال عطر می باشند و زنبور داری تاثیر مثبت بلای
وضعیت اقتصادی دهاقین نیز دارد.
2- جریان مطمین ردوخانه های فرعی دریا کنر دارای
ظرفیت چرخاندن پره های توربین تولید برق آبی و انرژی مورد نیاز مردم ولایت
دارد. و تولید برق آبی راه به مشکلات زیست محیطی ولایت یعنی جلوگیری از قطع
درختان برای جمع آوری هزم سوخت در کنر یاری می رساند.
3- جلب کمک های جامعه جهانی برای کاهش آسیب پذیری
در حفظ جنگلات کنر موثر در برابر تغییر اقلیم که از جمله شامل حفظ و احیای جنگل
نیز می شود. آموزش ابتدای و عالی دید بانها به منابع طبیعی کنر از جمله جنگلات
می تواند در یافت زمینه های توسسعه جنگلات جلغوزه وروش های استفاده نهال شانی
درخت کاج و جمع آوری معیاری میوه جلفوزه برای در آمد سالم اقتصادی مفید باشد.
هموطنان این رساله اندیشه مسلکی من در مورد آینده
انکشاف ولایت کنر است اگر قابل نقد است نقد کننید به نظریات تک تک شما آگاهان
قلم بدست برای رفع پیشگیر رویدادهای طبیعی این ولایت حادث خیز طبیعی خواهشمندم
در پای این مضمون تبصره سومند کنید تا یک طرح جامع برای مدیریت سیلاب ها آن و
آینده انکشاف ولایت کنر که حکومت توجه لازم به دست گیرد داشته باشیم و قایا قبل
از وقع این سرزمین زیبا جلوگیر تام تما
نماید.
داکتر یارمحمد « حیدر زاده »
داکتر علوم در بخش محیط زیست سویدن
منابع :
.اتلس افغانستان اداره و کار تو گرافی جیو کارت
پولید 1978 کابل .
.شناسنامه افغانستان بصیر احمد دولت آبادی 1371
کابل .
. یاداشت های تحقیقاتی دوره داکتری من سالهای
1991 الی 1995 .
.افغانستان و اقلیم آن نور محمد نورزایی ریاست
هواشناسی کابل چاب مطبعه دولتی سال 1361 هجری شمسی .
.خلیلی . ناجی . محمد رضا : فرهنگ و تمدن اسلامی
در قمرور سامانیان تهران امیر کبیر 1386 .
بالا
بازگشت