شهناز حق شناس
به مناسبت زادروز کنفسیوس متفکر چینی
اپک تایمز 22 شهریور 1397
مجسمه کنفوسیوس در پکن (Frederic J. Brown/AFP/Getty Images)
برخی پژوهشگران ۲۷ آگوست را زادروز کنفوسیوس ـ آموزگار، فیلسوف و متفکّر بزرگ چین می‌دانند که در سال ۵۵۱ پیش از میلاد به دنیا آمد و افکار او هرگز کهنه نشده است. تایوانی‌ها ۲۸ سپتامبر را زادروز کنفوسیوس می‌دانند. تطبیق ایام ماههای قمری چین با تقویم خورشیدی میلادی موجب شده است که در زادروز کنفوسیوس اختلاف باشد. زادروز کنفوسیوس در تایوان « روز معلم » عنوان گرفته است.
قرنها است که افکار کنفوسیوس با آیین زرتشت که از دو قرن پیش از کنفوسیوس در آسیای غربی ترویج شده بود مقایسه می‌شود و موارد مشابه در آنها استخراج شدهاند و در این زمینه در اوایل قرن ۲۰ کتابی جامع در هند انتشار یافت که گویا در کانادا تجدید چاپ شده است.
اندرزهای کنفوسیوس بر پایه اخلاقیات، مسئولیت و هماهنگی در جامعه قراردارد و کارکنان دولت (سازمان های عمومی) و مقامات عمدتا طرف خطاب او هستند. نظرات و اندیشه‌های کنفوسیوس سه قرن پس از وفات او مورد توجه رهبران وقت چین قرارگرفت و ضابطه روابط دولت و مردم شد.
مطلب دیگر : موسسات کنفوسیوس : قدرت نرم چین در نفوذ به کشورهای دیگر
در سال ۱۲۴ پیش از میلاد، در چین برای تدریس این افکار کنفوسیوس یک آموزشگاه عالی ایجاد شد و از سال ۷۰۰ میلادی تا قرن ۱۹ که چین در چنگ قدرت های جهانی وقت قرار گرفت و به مناطق نفوذ تقسیم شد، در این کشور کسانی که متقاضی اشتغال به امور عمومی ازجمله کارمندی دولت بودند باید امتحان کتبی اندیشه‌های کنفوسیوس را با نمره خوب می‌گذراندند که این افکار و نظرات در پنج کتاب گردآوری شده بودند.
« شیائو یان » امپراتور چین در مارس ۵۲۱ میلادی پیامی برای قباد ساسانی، شاه وقت ایران نوشت که متن آن تا به امروز باقی مانده، به بیشتر زبانها ترجمه شده و یک سند تاریخی بسیار جالب است. وی در پیام خود نوشته بود : داشتن روابط نزدیک، دوستی، تفاهم و همکاری با پارسیان و استقرار نمایندگی‌های دائمی دو دولت در پایتخت های یکدیگر برای او یک آرزوی دیرین و تحقق آن یک موهبت است. ما چینیان شاگردان کنفوسیوس هستیم که با زرتشت شما عقاید و نظرات مشترک داشته است.
مطلب دیگر : اعتراض والدین نگران و فعالان حقوق بشر درخصوص فعالیت موسسات کنفوسیوس در مدارس تورنتو
عقاید کنفوسیوس در قرون ۱۹ و ۲۰ تحت تاثیر فرضیه‌های فلاسفه و متفکّران غرب قرار گرفت و کمرنگ شد، ولی از ربع قرن آخر قرن ۲۰ و بویژه پس از کمرنگ شدن مارکسیسم بار دیگر مورد توجه واقع شده و آن قسمت از نظرات او که به « دمکراسی کنفوسیوسی » معروف است یک نیروی فکری پیشرو بشمار می رود.
هواداران افکار کنفوسیوس به ویژه تاکید او به وجود عدالت و انصاف و پرهیزگاری در مدیران جامعه و ثبوت این شرط پیش از انتصاب و یا انتخاب را مورد ستایش قرار می‌دهند و آن را حلال مسائل ملی و جهانی امروز می دانند که روزی نیست که رسانهها خبر از فساد اداری و اخلاقی یک مقام دولتی یا سیاستمدار در یک گوشه از جهان ندهند و می‌گویند تاکید کنفوسیوس که میان اعضای جامعه، هماهنگی و همکاری و صمیمیت باشد و هر عضو جامعه از رفاه نسبی برخوردار و حقوق او بدون تعرض و محترم باشد و شخصیت و شئون او رعایت شود برطرف کننده مسائل امروز بشر است که اخلاقیات، انصاف و صداقت میان آنها هر روز بیش از پیش رنگ می‌بازد.
چند نکته از کنفوسیوس :
ـ به سخن حاکم [رئیس] اگر عمل نشود فراموش خواهد شد.
ـ بی اعتنایی به انتقاد، هشدار و اعتراض، خطر به وجود میآورد.
ـ در کشوری که مدیریت خوب داشته باشد، فقیر کمیاب است.
ـ زیان کشور از فساد داخلی، بیشتر از تعرّض دشمن خارجی است.
ـ سالخوردگی وقتی لذت بخش است که در جوانی اشتباه نکرده باشیم.
ـ قناعت و ساده زیستن، ترس و نگرانی را دور میکند.
ـ زندگی ساده است، ما خودمان آن را پیچیده میکنیم.
کنفسیوس در دهم آگوست سال ۴۷۹ پیش از میلاد (همزمان با حکومت خشایارشا بر ایران) در هفتاد سالگی درگذشت
بالا
بازگشت