عارف عرفان
پشت پردهٔ تنشهای سیاسی آمریکا-پاکستان ؛؛
اخیراًموازی به سیرخداد های جهانی ومنطقوی ،تنشهای شگفت انگیزی در خط مناسبات
سیاسی واشنگتن واسلام آباد در چرخش است.
در یک رویکرد جدید نیکی هیلی نمایندۀ ایالات متحدۀ امریکا در سازمان ملل متحد
اظهار داشت که اگر پاکستان به حمایت از دهشت افگنان و تروریزم ادامه دهد، رئیس
جمهور دونالد ترامپ مایل است تا تمام کمک‌ها را به آنکشور قطع کند.
نیکی هیلی، به خبرنگاران گفت "پاکستان برای سال‌ها بازی دوگانه کرده است. هم با
ما کار میکند و هم به دهشت افگنانی پناه میدهد که بالای نظامیان ما در
افغانستان حمله میکنند. این بازی برای حکومت فعلی امریکا قابل قبول نیست."
رئیس جمهوری ترامپ در نخستین ساعات سال
۲۰۱۸
میلادی در تویتر خود نوشت "ایالات متحده در
۱۵
سال گذشته احمقانه بیش از
۳۳
میلیارد دالر به پاکستان مساعدت کرده است و آنان (پاکستان) جز دروغ و نیرنگ به
ما چیزی نداده و رهبران ما را احمق فکر کرده اند.
آنان به دهشت افگنان پناهگاه امن داده اند، دیگر بس است."
همچنان مایک پنس معاون رییس جمهور آمریکا به تاریخ
۱۹
دسامبر در یک سفر اعلام ناشده وارد کابل گردیدواظهار داشت: "پاکستان از مدت‌های
طولانی به این طرف پناه‌گاه‌های امن برای طالبان و بسیاری از سازمان‌های
هراس‌افکن فراهم کرده است، اما دیگر این روزها پایان یافته است."
مجموع واکنشهای شدید سیاستگران کاخ سفید در برابر اسلام آباد زمانی صورت
میگیرد،که آمریکا طی نزدیک به چهار دهه اخیر یکی از زارعین اصلی بذر تخمه های
تروریستی ودهشت افگنی دربستر هراس پروری پاکستان بوده وکاربرد پروژه های مشترک
دهشت افگنی وتروریستی ،لاجرم افغانستان را به بلاد خون وآتش مبدل ساخت.
اعجاب انگیز است که در تداوم سیگنال های هوشدار دهنده پیشین کاخ سفید، درست
حدود دوماه قبل کنگرس ایالات متحده آمریکا اعطای کمک (۷۰۰
)ملییون
دالر برای پاکستان را به تصویب رسانید.(*)
اما مسیر وخاستگاه واکنشها معلوم است .اینبار نیز دراوج کشاکشهای
سیاسی،اقتصادی وبازیهای رقابتی ،افغانستان بی هیچ ربطی با محتوای اصلی این
منازعات به حیث" بز" در دایرهٔ حلال میدان بزکشی چاپ اندازان آمریکا وپاکستان
قرار داده شده واین ملت افغانستان است که لاجرم در میان دوپلهٔ آسیاب قربانی
اصلی این تنشهای های سیاسی میگردند.
با وجود اینکه ایالات متحدهٔ آمریکا تا کنون بیش از یک (تریلیون )دالر در نبرد
افغانستان هزینه نموده وحدود
۲۳۰۰
تن از سربازان امریکا درین پیکار جان باخته اند اما هنوز سخن از برنامهٔ نبرد
پنجاه سالهٔ آمریکا در افغانستان در میان است. چشم انداز این برنامهٔ جنگی نشان
میدهد که هرگونه پیروزی کوتاه مدت آمریکا در جنگ نیابتی کشور به منزلهٔ حکم
شکست آنکشور وبستن پروندهٔ حضور آمریکا در افغانستان رادارد.
به سهولت قابل درک است که آمریکا در یک رویکرد راهبردی وتحقق خواسته های بیشمار
،آسمانخراشهای نیویارک را به باد داد نه بخاطر سرکوب چند تروریست ولگرد!
خوب است تا در آیینهٔ انکشافات سیاسی ومنطقوی دریابیم که چرا وچگونه پس از نبرد
چهار دههٔ پاکستان در افغانستان وتبدیل آنکشور به پرورشگاه وآموزشگاه تروریستی
،سران کاخ سفید از خواب بیدار شدند وبامهر ورزیهای بیسابقه، با مردم افغانستان
همدرد گردیده وبخاطر التیام زخمهای خون آلود شان، پاکستان را هوشدار میدهند(!)
انگیزه های آهنگ تهدید
...........................
به باور آگاهان سیاسی تهدید های کاخ سفید علیه پاکستان همزمان است با تصمیم
مقامات پاکستان در خصوص حرکت آنکشور جهت استفاده از "ویان "چینایی بعوض دالر
آمریکا در تبادلات تجارتی میان چین وپاکستان(۲*)
دومین رویکردی که خشم مقامات واشنگتن را علیه پاکستان برانگیخته است عبارت از
پیوستن پاکستان در خط استراتیژیک مواصلاتی" یک کمر بند یک جاده"ویا جادهٔ جدید
" ابریشم "است که به ابتکار چین بنیاد گردیده است(۳*)
چند روز قبل از سفر مورخ
۱۹دسامبرمایک
پنس در کابل ،خبر گزاری رویترزخبر دلچسپی راتحت عنوان "پاکستان برنامهٔ
کاربرد"ویان چینایی" را در معاملات تجارتی با چین ارزیابی نموده که باعث نگرانی
آمریکا خواهد گردید"
همچنان" دان" روزنامهٔ انگلیسی زبان پاکستانی اعلام داشت که پاکستان پیشنهاد
مربوط به جاگزین سازی ویان چینایی به عوض دالر آمریکا در مناسبات دوجانبهٔ
تجاری با چین را مورد بررسی قرار میدهد.
رویترز همچنان خاطرنشان ساخت که دهلیزگاه اقتصادی چین وپاکستان که به سیستم
جادهٔ ابریشم خطوط مواصلات زمینی وبحری منتهی میگردد مبتنی بر ابتکارات
استراتیژیک" یک کمربند یک جاده" است که در سال۲۰۱۳
توسط چین در راستای نقش بلند پروازانه آنکشور در اقتصاد جهانی اساس گذاشته شد.
گفتنیست که دولت چین متعهدگردیده است تا مقدار
۵۷
ملیارد دالر در راستای انکشاف خطوط مواصلاتی جدید بحری وزمینی جادهٔ ابریشم" یک
کمربند یک جاده "در پاکستان وگسترش آن با
۶۰
کشور آسیای ،افریقای واروپایی هزینه نماید.
بیگمان رشد ونیرومندی اقتصادچین بخاطرچرخش اقتصادی جهان در" محور" شرق، برای
آمریکا چالش بزرگی پنداشته میشود.
طرح اقتصادی بلند مدت بین پاکستان و چین شامل زیرساخت های شبکه اطلاعات، انرژی،
کشاورزی، گردشگری و سایر زمینه های تجارت میگردد.
یکی دیگر از انگیزه های تنشهای سیاسی میان پاکستان وآمریکا عبارت از مخالفت
پاکستان با برسمیت شناختن بیت المقدس به حیث پایتخت اسرائیل بود.دونالد ترامپ
قبلا هوشدار داده بود که کشورهای که در مخالفت با اعلام واشنگتن جهت برسمیت
بخشیدن بیت المقدس به حیث پایتخت اسرائیل قرار گیرند،از کمک های امریکا محروم
میگردند.
ریکس تیلرسون وزیر خارجهٔ آمریکا قبلا برای پاکستان هوشدار دادکه آمریکا موضوع
خروج دولت پاکستان را از ردیف متحدین اصلی غیر ناتو مورد بررسی قرار خواهد
داد.تیلرسون گفت ایالات متحده می تواند موقعیت سیاسی پاکستان را به عنوان یکی
از متحدان اصلی غیر ناتو در نظر بگیرد.وی گفت: "ما دارای برخی از اهرم هایی
هستیم که از لحاظ میزان کمک پولی و کمک های نظامی که به آنها داده می شود،مورد
بررسی قرار داده شود.البته همه گزینه ها در روی میز قرار دارد.
به باور آگاهان سیاسی در زمان کنونی با توجه به گرایشهای اجتماعی وسطح تنفر
مردم پاکستان علیه سیاستهای آمریکا،پاکستان ترجیح میدهد تا به عوض گزینش نزدیکی
با واشنگتن ،در"محور"شرق تکیه نماید.
آخرین نظرسنجی که توسط مرکز تحقیقات جهانی «پوی» راه اندازی شد ،نشان داد که
۲۲
در صد مردم پاکستان درخط همگرایی با آمریکا ودر مقابل
۶۲
در صد در خط مخالف سیاست همزیستی با آمریکا قرار داشتند.
گفتنیست که از سال
۲۰۰۴
حدود
۳۴۵۰
تن از شهروندان پاکستان در نتیجهٔ حملات هواپیماهای بی سرنشین آمریکا جان باخته
اند.
در یک رویکرد پارادوکسی شاید مردمان پاکستان بپرسند که چرا هواپیماهای بی
سرنشین،شهروندان غیر نظامی پاکستان را هدف قرار داده اما در کشور همسایهٔ شان
افغانستان، هلیکوپتر های سرنشین دار باعث انتقال تروریست ها به محلات معین
گردیده وآنها را اکمالات مینماید؟
یکی دیگر از دلایل،سطح روز افزون تنفر شهروندان پاکستان علیه آمریکا در ذهنیت
های اجتماعی مردم پاکستان جایافته است.مردم پاکستان اغلب حکومتهای پاکستان را
به حیث نظام های دست نشانده ووابسته به آمریکا تلقی نموده وباور دارند که
سازمان« آی اس آی »تحت سایهٔ سازمان استخباراتی
«سی
آی ای» فعالیت نموده وبه آن سازمان متکی میباشد.
به باور آگاهان سیاسی ایالات متحده آمریکا از طالبان و سایر سازمان های
تروریستی به عنوان یک فرصت برای ارعاب دولت پاکستان بخاطر استفاده از« یوان
چینی» به جای دلار آمریکا استفاده می کند.
واشنگتن بدون فرمانروایی دالر آمریکابر چشم انداز اقتصادی آسیای مرکزی،
نمیتواند سیاست خود را بر پاکستان دیکته نماید،لذا واشنگتن ازیکسو نسبت به
گشایش رخنه در امپراطوری دالر آمریکا در جهان نگران است واز سوی دیگر موضوع
خروج پاکستان از قیمومیت تاریخی وسنتی آمریکا انها را شدیدآ نگران ساخته است.
آیا پاکستان در حال برنامه ریزی برای دور زدن دلار آمریکا به نفع یوان چینی
است؟
آری!برحسب دیدگاه آگاهان امور در نهایت چنین رویکردی اتفاق خواهد افتاد. شاید
طرح پیوستن پاکستان به ابتکار جدید جاده ابریشم چین بتواند فرصتی برای رهایی از
فساد دولتی، بازگرداندن حاکمیت ملی، برقراری صلح با هند و احترام به اراده مردم
پاکستان باشد.
در درازنای تنشهای سیاسی میان واشنکتن -اسلام آباد خطر انسداد خطوط مواصلاتی
تورخم یک تهدید جدی برای پنتاگون جهت اکمالات نطامی نیرو هایش درافغانستان
پنداشته میشود.ازینرو همین اکنون واشنگتن در جستجوی خطوط الترناتیف قرارداشته
ودر نظر دارد تا با تامین روابط نزدیک سیاسی با مقامات ازبکستان ،این دروازهٔ
اکمالاتی را در ازبکستان استقرار بخشد.(۴*)
روی همین برنامه به تاریخ
۱۹
دسامبر، در آستانه سفر مایک پنس به افغانستان ، ترامپ با رئیس جمهور ازبکستان،
شوکت میرزایویف گفتگوی تلفونی داشت وموضوع امنیت منطقه و جستجوی فرصت ها برای
همکاری بهتر را مورد بحث قرار دادند. ترامپ و میرزایویف در مورد نقش ازبکستان
در مرکز آسیا، از جمله حمایت از استراتژی امریکا و تلاش های ایالات متحده در
افغانستان بحث نمودند.
قابل یاددهانیست که در سایهٔ تغییرات سیاست واشنگتن رییس جمهور اشرف غنی عازم
تاشکند گردید وموافقتنانه های اقتصادی را با مقامات ازبکستان به امضا رسانید.
اما بزرگترین مانع که این سیاست هوس آلود، واشنگتن را به چالش میکشد عبارت از
واکنشهای احتمالی روسیه وچین در مدار اقمار سیاسی شان کشور ازبکستان است.
در چنین برهه این پرسش مطرح میگردد که آیا روسیه وچین برای آمریکا اجازه خواهد
داد تا در چوکات برنامه های رقابتی ،درتداوم شکستهای پیهم آمریکا در قلمرو
خاورمیانه،چشم انداز استقرار پروژه داعش در افغانستان وتنیدن آمریکا در تلک
افغانستان ، آنکشور ،قطعهٔ ازبکستان را در قمار باخته شده در میان قفسهٔ
افغانستان به بازی گیرد؟
با احترامات بی پایان خواننده عزیز؛
عارف عرفان
لندن،جنوری
۲۰۱۸
منابع :
* indian express 11/11/2017
۲*
global research 30/12/20
۳*global
research 30
دسامبر2017
۴*Asia
times25,12/20017 by Mk Bahadur komar
بالا
بازگشت