احمد سعیدی
امریکا تا چند دهه دیگر افغانستان را ترک نخواهد کرد
از امضای قرار داد امنیتی بین ایالات متحده امریکا با افغانستان که در روز های نخست حکومت وحدت ملی به امضا رسید اضافه تر از سه سال میگذرد زمانیکه حامد کرزی رئیس جمهور قبلی افغانستان از امضای قرار داد امنیتی با امریکا سر باز زده بود وزیر دفاع امریکا در جریان بازدید از پایگاه نظامی بگرام خطاب به سربازان خویش گفته بود ماموریت نیروهای این کشور در افغانستان "با موفقیت انجام شده" و اکنون، زمان بازگشتن شما به خانه های تان است. در همین حال نیز نگرانی های خویش را نسبت به عدم امضای پیمان نامه نظامی میان افغانستان و آمریکا اظهار کرده بود وی حین ملاقات با بعضی از مهره های داخل نظام در حکومت کرزی که خیلی طرفدار امضای قرار داد امنیتی با امریکا بودند گفته بود در صورت که این قرار داد امضا نشود طالبان با کمک پاکستان در صدد سرنگونی حکومت شما بر خواهد آمد و دوباره قدرت را در دست خواهند گرفت. از طرف دیگر عدم حضور نیروهای نظامی تاثیرات منفی بر اقتصاد، اشتغال، و امنیت افغانستان خواهد گذاشت این سخنان زمانی اظهار شده بود که آقای حامد کرزی رییس جمهور قبلی افغانستان اعلان نموده بود امضای پیمان امنیتی بین افغانستان و امریکا را به بعد از انتخابات که رئیس جهور جدید به قدرت خواهد رسید میگذارم به معنی که هرکس بعد از من به قدرت می رسد میتواند در این مورد تصمیم بگیرد در آن روز ها عده ای به این باور بودند که پا فشاری جناب کرزی بخاطر امضا نکردن قرار داد امنیتی نوعی امتیاز گیری کرزی از آمریکایی ها مبنی بر حمایت از نامزد مورد نظر او که گفته می شد شاید آقای اشرف غنی باشد ارتباط داشته است در آن زمان عده ای بشمول زمامداران به این باور بودند که امریکایی ها اگر قرار داد امنیتی با آنها امضا نشود افغانستان را ترک میکنند اما من از روز های نخست به این باور نبودم میدانستم حضور امریکایی ها در افغانستان و مسایل سیاسی ، اجتماعی ، امنیتی افغانستان آن چیزی نیست که به ظاهر دیده می شود. نیروهای نظامی آمریکا برای کنترل منطقه در افغانستان آمده اند و حداقل 50 سال خواهند ماند امریکایی ها از اول میدانستند اگر آقای حامد کرزی حاضر به امضای پیمان امنیتی نشود، فرد دیگری را برای امضای آن تشویق خواهند کرد.چنانچه این کار در روز های اول حکومت وحدت ملی تحت رهبری آقای اشرف غنی انجام دادند. از طرف دیگر در ابتدا هنوز که پیمان امنیتی امضا نشده بود این سوالات جامعه سیاسی و امنیتی افغانستان مطرح بود که آیا نیروهای آمریکا به عنوان نیروهای اصلی در افغانستان از این کشور اگر قرار داد امنیتی امضا نشود خارج می شوند؟ پاسخ این پرسش در آن زمان بستگی به امضای پیمان امنیتی توسط آقای کرزی وهمچنین نوع برخورد با این قرار داد گفته می شد. در همان روز ها به نظر می رسد که آمریکایی ها بر این تصمیم هستند که اگر آقای کرزی آن قرار امنیتی را امضا نکند مقام دیگری را برای امضای آن تشویق کنند. در همین حال خروج نیروهای آمریکایی و ناتو با در نظر گرفتن مساله عراق امکان پذیر نیست. هم در داخل افغانستان که خواهان ادامه حضور نیروهای آمریکایی هستند و هم خود آمریکایی ها با توجه مصارف های سنگینی که کرده اند و اهداف استراتژیکی که در منطقه دارند، و همچنین تجربه عراق، تمایلی به خروج از این کشور درحال حاضر ندارند. به باور من به طور حتمی اضافه تر از 10 هزار نیروی نظامی امریکایی در 9 پایگاهی که پیش بینی شده بطور خصوصی که تا هنوز رسانه ای نگردیده حضور خواهند داشت. اما پیامدهای این حضور چه خواهد بود؟ اول اینکه طالبان نمی تواند امیدوار به تصاحب قدرت و استقرار حکومت خود در افغانستان باشد. دوم اینکه پاکستان نیز که خواهان ایجاد حکومت هماهنگ با آنها بود، دیگر به این مهم دست نخواهد یافت. از این رو با تشویق طالبان برای نشست بر سر میز مذاکره سعی در حل مساله از طریق سیاسی خواهد داشت. در این صورت طرح ژنرال پترائوس مطرح می شود که بر اساس آن مناطق جنوب و شرق افغانستان در اختیار طالبان خواهد بود که این کار نیز نه منطقی است و نه مورد قبول مردم افغانستان هنوز که قرار داد امنیتی امضا نشده بود بخصوص در سال های نخست حضور امریکایی ها در افغانستان بشمول من اکثر مردم افغانستان فکر میکردند که آمریکایی ها صرفا برای مبارزه با تروریسم به منطقه آمده و در نهایت نیز با طالبان که به صلح تن در ندهند مقابله میکنند اما حالا به یقین بدون تردید میدانم که حضور آمریکا تنها بخاطر مبارزه با تروریزم در منطقه نیست. آمریکا به منظور موقعیت استراتژیک افغانستان که در همسایگی ایران، کشور های آسیای میانه چین، هند و پاکستان قرار دارد، به این کشور آمده است استراتیژی را که حکومت دونالد ترامپ در مورد افغانستان و جنوب آسیا به تازه گی اعلان کرده نیز این پیام را می رساند که امریکا بنام مبارزه با تروریزم اهداف دیگری را دنبال میکند نه تنها من بلکه هر آگاه سیاسی و امنیتی به درستی میدانند که بعد از اعلان استراتیژی امریکا در باره افغانستان و جنوب آسیا طی ماه ها و سال های آینده رقابت میان چین و روسیه از یک طرف و آمریکا و اروپا از طرف دیگر در منطقه شدت خواهد گرفت. پیش بینی می شود که چین طی 20 الی 30 سال آینده تبدیل به قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی شده و آمریکا را عقب خواهد زد بر این اساس آمریکا نیاز دارد که زیاده خواهی چین را از طریق افغانستان و پایگاه های نظامی که می سازد کنترل کند. در عین حال روسیه، هند و ایران نیز از نظر آمریکا باید کنترل شوند. حضور آمریکا بر اساس اهداف راهبردی است. به یقین موضوع طالبان و تروریزم مطرح نیست. موضوع داعش که بیشترین مشکل را نسبت به طالبان برای آمریکا و اروپا ایجاد می کند امریکا درحالیکه از این گروه تشویش دارد ولی از عمق عملکرد های آنها نیز آگاهی دارند بنظر بعضی از سیاسیون امریکا طالبان یک گروه محلی بوده که اهداف محلی را دنبال می کند که می تواند در چارچوب مسایل افغانستان و پاکستان کنترل شوند و امریکا این گروه را دشمن خطرناک خود نمیداند اما به نزد امریکایی ها گروه داعش یک سازمان جهانی بوده و از این ظرفیت برخوردار است که در داخل آمریکا و اروپا عملیات نظامی انجام دهد.چنانچه در سال های اخیر داعش توانسته در امریکا کشور های اروپایی عملیاتی را انجام دهد از سوی دیگر اطلاعات نا تائید شده ای وجود دارد که آمریکا در تلاش است تا گروه داعش را به سمت ایالت سین کیانگ چین، علیه این کشور، یا داغستان و چچن علیه روسیه، یا در سوریه برای مهار نفوذ ایران و روسیه و در کشور های آسیای میانه منتقل کند. به باور من مساله پیچیده تر از آن است که در ظاهر امر به نظر می رسد. آمریکا از منطقه تا 50 سال دیگر بیرون نمی رود اما بحران ها را به سود خود مدیریت می کند. بعد از امضای پیمان امنیتی مردم افغانستان نسبت به گذشته شاهد تحرکاتی از سوی پاکستان و طالبان و برای ایجاد هزینه مادی یا نیروی انسانی _ به صورت عملیات های انتحاری یا درگیری های محلی زیادتر بوده ایم از سوی دیگر با فرا رسیدن زمستان عملیات مخالفین دولت افغانستان بخاطر سردی هوا فروکش خواهد کرد اما در فصل بهار تشدید خواهد گردید از سوی دیگر گفته می شود که در بن بست سیاسی افغانستان هرکس به دنبال امتیاز است بعضی ها به این باور اند که مناسبات رهبری حاکمیت موجود با طالبان نسبت به حکومت آقای کرزی بهتر است اما مناسبات نیرو های شمال با طالبان سر و سامانی ندارد رهبران حکومت وحدت ملی هم جناب آقای غنی و آقای عبدالله عوض آوردن امنیت و آسایش به دنبال حفظ قدرت خود در همین تیم کنونی اند. تیمی که گفته می شود توسط آمریکایی ها بر سر کار آمده از طرف امریکایی ها حمایت می شوند حتی اگر سخنان آقای گلبدین حکمتیار را باور کردنی بدانیم جنگ در افغانستان میان دو قومیت غیرپشتون و پشتون که خطرات جدی برای افغانستان و منطقه دارد حرف دیگریست اما من شخصا سخنان آقای حکمتیار را که گویا در افغانستان جنگ قومی است نه باور دارم و نه منطقی میدانم و نه همچو سخنان را ارزشی میدانم باور دارم جنگ در افغانستان افغانی ، منطقوی ، وفرا منطقوی است تروریزم دشمن بشریت است در این نوشته ضرور نمیدانم در مورد سخنان میانتهی جناب حکمتیار از این بیشتر چیزی بگویم به هر صورت در حال حاضر امریکا بعد از امضای قرار داد امنیتی مصارف هنگفتی قوت های مسلح افغانستان را به عهده دارد در چنین شرایطی برای تامین منابع مالی نیروهای نظامی افغانستان اما جز معدود کشورهایی که تعهد رسمی داده اند، هنوز پاسخ حتمی و مثبتی از دیگر کشورهای عضو ناتو بطور مشخص دریافت نشده است. از این رو به نظر می رسد که ناتو و آمریکا برای کاهش مصارف نیروهای خود نیز تجدید نظر کند.
چنانچه در حال حاضر آمریکا نیز با چالش های اقتصادی در درون خودش مواجه است
ولی بر اساس آنچه که آمریکا می خواهد تا 50 سال آینده در افغانستان بمانند و منطقه را کنترل کنند، 10 میلیارد دلار رقمی نیست. آمریکا مشکلات مالی داشته و بدهی های دولت سر به تریلیون می زند ولی با تمام این اوصاف به نظر نمی رسد که برای این رقم تقاضای کمک کنند. متاسفانه در حال حاضر افغانستان کاملا به لحاظ مالی وابسته به کمک های بین المللی است و حتی اردو و پولیس این کشور مکمل وابسته به دالرهایی است که آمریکا آنرا می پردازد آنچه که در حال حاضر نسبت به هر مشکل دیگری افغانستان را تهدید میکند رقابت های بسیار شدید بین روسیه ، امریکا بین هند و پاکستان بین ایران و سعودی بین چین و امریکا است.
از سوی دیگر با گذشت هر روز حاکمیت موجود بطرف قومیت باور های زبانی زیادتر گام بر میدارند انحصار قدرت در ارگ ریاست جمهوری نیز مشکلی است که اعتماد ملی را متضرر ساخته و بر ضعف و ناتوانی های حکومت افزوده است.
نتیجه : بعضی ها آینده افغانستان را خیلی خوش بینانه پیش بینی میکند اما واقعیت این است که مسائل افغانستان به این سادگی نیست که ما فکر کنیم اگر آمریکایی ها صادقانه علیه تروریزم و داعش مبارزه کنند و بر پاکستان و کشور های دیگری حامی ترویزم فشار وارد کنند همه چیز قابل حل و فصل است.
بالا
بازگشت