بصیرهمت
پاکسازی خاندان سعودی
مجله مسایل بینالمللی، روزنامه های نیویارک تایمز و گاردین
نوامبر - 2017
شب چهارم نوامبر امسال، نقطه عطفی برای عربستان سعودی بشمار میرود.در این شب سه حادثه در ریاض بوقوع پیوست . گرفتاری و توقیف تعدادی از شهزاده های سعودی ، نخبگان و تجار عمده ،اعلام استعفای سعد حراری ، نخست وزیر لبنان در ریاض، نه در لبنان و فیر راکت بالیستک از جانب حوثی های یمن که میدان هوایی شاه خالد را هدف گرفته بود . در محور همه این حوادث محمد بن سلمان ولیعهد کنونی عربستان قرار دارد. محمد بن سلمان 32 ساله که میخواهد اختیارات و صلاحیت های دولتی را در ختیار گیرد و راه رسیدن به قدرت شاهی را در اینده برای خویش هموار نماید .
تصفیه خاندان : لست طویلی را که در رابطه به دستگیری و توقیف اعلام گردید، سعودی ها و سایر ناظران کهنه کار را حیرت زده ساخت . لست، شامل کسانی در سطح بالای خاندان سعودی بود که هرگزاسیب پذیری انان تصور نمیرفت . این همه گرفتاری ها در ظاهر تحت نظر کمیته مسیول بنام کمیته ضد فساد تحت ریاست محمد بن سلمان ولیعهد سعودی صورت گرفته است .
در این شب چهارم نوامبر ، مرد با نفوذ و قدرتمند خاندان سعودی ، شهزاده متعب ، نیز از وظیفه سبکدوش گردیده است . شهزاده متعب فرزند شاه عبداله نه تنها رقیب محمد بن سلمان در جانشینی وی در قدرت بود، بلکه یکتن از شهزاده های رده بالای خاندان ،فرد صاحب همه چیز و رییس گارد ملی عربستان بود .
گارد ملی عربستان سعودی متکی بر اصل و پایه قبیلوی این خاندان برای دفاع از خاندان سلطنتی ایجاد گردیده است . این گارد برای مدت طولانی توسط شاه عبدالاه ، شاه سابق،و بعدا توسط همین متعب که یکی از پسران شاه عبدالاه است اداره میشد .
قوتهای مسلح عربستان سعودی از سه نهاد جداگانه ذیل تشکیل گردیده اند :
نیروی ارتش ،گارد ملی عربستان ، قوتهای امنیتی وزارت امور داخله این کشور . هریک از این قوتها توسط شاخه جداگانه خاندان اهل سعود رهبری واداره میگردند . زیرا این نوع رهبری جداگانه قوتها از وجود یک رهبر نظامی نیرومند که قومانده و رهبری همه قوتها را در دست داشته باشد، جلوگیری می نماید و امکان هرنوع کودتا را ضعیف میسازد. این ستراتژی در عربستان سعودی، از تجربه کودتا های نظامیان نیرومند شرق میانه ،از جمله جمال ناصر و قذافی که با داشتن اختیارات همه ارگانهای قوای مسلح در کشور شان ، توانستند رهبران حاکم کشور های شان را سقود دهند،در خاندان سعودی پیاده شده است .
مگراز تغیرات کنونی در عربستان تحت رهبری محمد بن سلمان چنین بنظر میرسد که وی با اهداف که در رابطه با برخی ریفورم های اقتصادی و اجتماعی در پیش گرفته میخواهد موقعیتش را نیرومند تر سازد و همه شاخه های قدرت را در کنترول خویش در اورد .
در این گرفتاری ها ی یوم شنبه 4 نوامبر ،مالکین و صاحبان کمپنی های نشراتی چون ام.بی.سی.و روتانا شامل اند که هردو کنترول تلویزیون های عمده عرب زبان و نهاد های نشراتی رادارند .در این دستگیری و توقیف الولید بن طلال، از ثروتمند ترین افراد خاندان سعودی و بکر بن لادن،برادر بن لادن، تاجر نیرومند امور ساختمانی شامل اند.
از چهارم نوامبر تا کنون (دهم نوامبر)طوریکه بازرسان کل سعودی اعلام نمود، به تعداد 201 تن جهت بررسی بازداشت شده اند واین رقم بزرگتر شده میرود. در جریان شب چهرم نوامبر، به تعداد 11 شهزاده سعودی و 38 تن از افراد نخبه بشمول چهار وزیر و تاجران کشور دستگیر و تحت بررسی قرار گرفته اند . طوریکه قبلا اشاره گردید،از جمله شهزاد ه گانی که تحت نظارت قرار گرفتند شهزاداه متعب بن عبدالاه قوماندان گارد ملی سعودی است. وی متهم به این گردیده که از پول بودجه هنگفت گارد سعودی به نفع خویش سوء استفاده نموده و از قرار دادی های خریداری وسایل و تجهیزات نظامی برای گارد ملی و معاشات افراد که اسما ءشان صرف در روی کاغذ موجود است و خودشان وجود فزیکی در گارد ملی ندارند، خود را ثروتمند ساخته است . در این اقدام، در حدود 2000 حساب شخصی بانکی مسدود شده و بنابر اعلام مقدماتی مسیولین، در حدود 100 ملیارد دالر طی چند دهه اخیر حیف و میل گردیده است .
کمیته ضد فساد ،تحت رهبری محمد بن سلمان، میتواند هر ان هر کسی را بخواهد به اتهام فساد باز داشت نماید . مگر خاندان سحودی منابع عایداتی شان را هیچگاهی برملا نساخته اند ،همچنان دقیقا معلوم نیست که به چه مقدار در امد نفت این کشور به جیب اعضاء خاندان و شهزاده های سعودی میریزد .و مقادر هنگفت پولی که این شاهزاده گان از بابت قرارداد های بینالمللی بدست میاورند هیچگاهی مشخص نشده است . شاه کنونی ،شاه سلمان ،هیچگاهی توضیح نداده است که مبلغ 28 ملیون دالر که در لندن یک منزل مدرن را خریداری نموده از کدام مدرک بوده است و یا پسرش همین محمد بن سلمان، شخص نیرومند کنونی، که به هدایت وی تعدادی زیادی بجرم فساد دستگیر شده اند، هیچگاهی نگفته است که از کدام مدرک یک کشتی 500 ملیون دالری را از تاجر روسی خریداری نموده است .
اسنادی که هفت سال قبل از جانب ویکی لیکس به نشر رسید، افشا میسازدکه چگونه اعضا خاندان سلطنتی از راه های گوناگون ،از قرار دادها ی عمده بینالمللی و بزنس های شخصی شان ، پول بدست میاورند . پسران موسس کشور سعودی، هریک ماهانه 270 هزار دالر و هریک از نواسه ها و فرزندان نواسه های موسس کشور سعودی، ماهانه مبلغ 8000 دالر از پول سرشار نفت و سایر درامد دولتی پول دریافت میدارند . شهزادگان سعودی با دریافت صد ها جریب زمین و جایداد در ساحات پرمنفعت عربستان از دولت، و بعدا فروش انها به تجاران و سرمایه دارن ملیون ها دالر منفعت میبرند .
برخی از تحلیلگران و منتقدین این تصفیه و باصطلاح خانه تکانی را که توسط محمد بن سلمان صورت گرفته اقدامی بخاطر سرکوب مخالفین و تمرکز قدرت توسط محمد بن سلمان ارزیابی می نمایند .
در عربستان سعودی اتحادیه های صنفی و تجاری فعال وجود ندارد. احزاب سیاسی مخالف دولت موجود نیست، رسانه های جمعی و تلویزیونها که حد اقل بتوانندازادانه افکار عمومی و حوادث روزمره را انعکاس دهند وجود ندارد. رهبران و مسیولین نهاد های مذهبی از جانب دولت تعین میگردند و اوامر و پالیسی خاندان سعودی را تعقیب می نمایند .
بنیاد خاندان سعودی بر سه پایه استوار است :
تقسیم قدرت بر پایه یک بیلانس اجماع و توافق میان اعضا خاندان سلطنتی
وفاداری و مشارکت روحانیون وهابی در دفاع و دوام سلطنت
سیستم توذیع برخی خدمات و عرضه کمکهای مادی برای شهروندان سعودی
بخشی از پلان ریفورم محمد بن سلمان، جلب سرمایه گذاری خارجی در عربستان است.ماه گذشته محمد بن سلمان از تجاران و سرمایه گذاران خارجی در همین هوتلی که تعدادی از شهزاده گان و سرمایه داران سعودی بعدا بازداشت گردیدند، دعوت نمود تا در اعمار شهر جدیدی که با تکنولوژی مدرن و در سطح بالای خدمات شهری اعمار میگردد، سهم گیرند .
در عربستان سعودی، مانند سایر کشور های دیگر سیاست داخلی و خارجی باهم امیخته و در هم بافته اند . و دولت ها معمولا تهدیدات خارجی را بهانه ای جهت توجیه اعمال و سیاست های سختگیرانه خویش در امور داخلی قرار میدهند .محمد بن سلمان در اغاز سال 2015 که قدرت را بدست گرفت، ارزوی رهبری کشور های عربی بخصوص کشور های سنی عرب را در شرق میانه دارد . وی از اغاز رسیدن به موقعیت های عمده تصمیم گیری و دفاعی در عربستان موضعگیری شدید و خصمانه ای را بر علیه ایران اتخاذ نمود و ایران را به ایجاد پرابلم های گوناگونی در منطقه خاور میانه متهم نمود .محمد بن سلمان بحیث وزیر د فاع، رول رهبری کننده جنگ در یمن را داردکه این جنگ بخاطر جلوگیری از نفوذ ایران در یمن دنبال میگردد .تا کنون سه سال از جنگ یمن سپری میگردد، مگر راه حل نظامی برای ان سراغ نشده است .
راکت فیر شده از جانب حوثی های یمن به ریاض، بدین معنی است که حوثی های یمن هنوز هم میتوانند قدرت رزمی شانرا تبارز دهند . با فیر راکت از جانب حوثی ها ایتلاف برهبری عربستان سعودی اعلام نمود که ایران درعقب این فیر این راکت بالیستیک قرار دارد . و عربستان این عمل ایران را عمل تمام عیار جنگی بر علیه عربستان خواند .
رابطه عربستان – ایران طی چندین دهه است که با ناهنجاری ها و فراز و نشیب گوناگون همراه بوده است .مگر ادامه وضع کنونی، وضع منطقه را در بحران خطرناکی قرار داده است . محمد بن سلمان که ایران را تهدید جدی در منطقه میداند، میخواهد نشنلیزم سعودی ها را در برابر ایران تحریک نماید . وی قطر را کشوریکه همسایه و کشور دارای منبع سرشار نفت است در انزوای سیاسی و اقتصادی قرار داده است.و در شرایط که اداره قصر سفید از هرگونه اقدام محمد بن سلمان در برابر ایران دفاع می نماید ، وضع منطقه روز تا روز بسوی بحران کشانده میشود .
ایالات متحده و بریتانیا تمویل کننده گان تسلیحات عربستان در جنگ یمن اند .با وجود تلفات انسانی که در نتیجه بمباردمان های دوامدار و بی مسیولیت عربستان در یمن ببار امده و امراض گوناگون، قحطی و گرسنگی دامنگیر مردم این کشور گردیده است ، و حملات سنگینی که در تابستان امسال برعلیه ملیشه های شیعه در داخل عربستان ، در ولایت شرقی این کشور، از جانب ارتش عربستان صورت گرفت وشهر را کاملا تخریب نمود ، واشنگتن و لندن هیچگونه اعتراضی در برابر این حملات نشان ندادند .
در عین حال، ایران نیز نفوذ خود را در منطقه توسعه میدهد. در سوریه، لبنان و عراق که اکنون داعش مواضعش را از دست داده است ،ایران دهلیز تازه ای را با سوریه و لبنان باز نموده است . اسراییل اعلام استعفای نخست وزیر لبنان ،سعد حراری ، در خاک عربستان را تایید و در مقابل، ایران و حزب الاه را خطر جدی برای منطقه ارزیابی نمود . اسراییلی ها از هر گونه توسعه نفوذ ایران در سوریه و لبنان نا خشنود اند و بدنبال بهانه ای جهت سرکوب حزب الاه لبنان و منافع ایران در شرق میانه اند . با انکشافات جاری در شرق میانه، اتحاد ها و بلاک های منطقوی جدیدی در منطقه در حال شکل گیری است . یک محور، محور واشنگتن ، تل ابیب ، ریاض و ابودبی است که در برابر محور دیگری چون ایران ، حزب الاه و سایر متحدینش قرار دارد .پایان
بالا
بازگشت