د افغانستان نجات له چا څخه ؟

محمد انور ولید : ۱۳۹۶ لمریز کال ـ  د چنګاښ ۱۲مه

په دې وروستیوکې په خپله خوښه دافغانستان ځینې خوابدي چارواکي له ځینونورومغرضوعناصروسره غاړه غړۍ شوي اود پردیوافغان دښمنانو په لمسون په کورد ننه لاریونونه اوتماشې جوړوي اوله کوره د باندې د تېرپه څېرائتلافونه اونقشې جوړوي .

څوورځې کېږي چې ځیني پېژندل شوي افغانان په ترکیه کې سره را ټول اوخپلمنځي پټې سلا ومشورې یې سره وکړې . خپلواو پردو هم ددوی پردغه کار باندې د خپل زړه بړاسونه وایستل اود د ښمن د تبلیغاتوپه ژرنده یې د افغانانود سره پاشلواویوله بل څخه د لیرې ساتلو په خاطرنورې اوبه هم ورزیاتې کړې .

که لږ د افغانستان نازکوحالاتوته د تاریخ په دغه حساس پړاوکې ځیرشو، دابه راته په ګوته کړي چې په افغانستان کې د تېروکلونوپه پرتله د ټړامپ د ادارې له راتلوسره سم امنیتي حالات تربل هروخت نه خراب اوکورنیواختلافاتوورسره جوخت زورواخیست . خو پوښتنه دا را پیدا کېږي چې دا ولې ؟

آیا د افغانستان په اړه د ټرامپ د ادارې د سترا تیژۍ مجهول ځنډېدل د افغانستان د کورنیوستونزو را ولاړېد وسبب شول اوکه له موقع څخه پرسؤاستفادې سره د پخوا په څېرد خپلومفتوامتیازاتوترلاسه کولوله پاره ځینې غیرمسؤول او واجب الاحترام عناصرله پرله پسې ځانمرګي بریدونواود سیمې له پردیو استخباراتوسره د نظام د کاواکه کېدو په خاطریوځای ځانونه د مدني فعالینوپه نوم همآهنګ اوله ملت څخه یې هغه څه پټ کړل ، په کوموتورونوچې دوی ککړبلل شوي دي ، خورنګ اوسرلیک یې داسې ورکړچې ګواکي موږ د بېګناه هېوادوالوپه غم غمجن یواوحکومت یې په امنیت کې پاتې راغلی ، خودایې ونه ویل چې موږ بېرته یا خپلې څوکۍ اوپه حکومت کې غوښنه ونډه اویاهم د افغانستان وېشل غواړو .

داچې د اروپا پُل یا د منځني ختیځ یوه هېواد (ترکیې) ته دا خلک د چا په اشاره ورغلي اوله چا سره یې خبرې کړې ، آیا ددوی د اروپایي اتحادیې خواخوږي هم ددوی په لمسولوکې شامل دي که څه ؟ دا یې لا نه ده معلومه ، خووخت به خپله د دوی پټې خبرې اودیدو وادید وروسته را لوڅ کړي چې د پردې شاته کومولاسونواوکوموخولوکلیدي رول په کې لوبولی ؟

اوس خود افغاني خوابدوعناصروله خولې یوازې همدا یو شعار( د افغانستان نجات ) له خولې را وؤت ، خو دا هم لا ګُونګه ده چې له ( نجات ) څخه ددوی موخه څوک دي ؟ پخوا خودوی د افغانستان له نوم سره هم حساسیت درلود ، ولې اوس څه وشول چې د افغانستان نجات غواړي ؟

که چېرته د افغانستان نجات غواړي ، نو دلته دوه احتماله وجود لري :

 یودا چې دوی د بهرنیوځواکونو وتل غواړي ، په داسې حال کې چې دوی د بهرنیو ځواکونو په مرسته بېرته په (۲۰۰۱) زیږدیزکال کې د بُن د پرېکړې خلاف په سؤ استفادې سره له کولاب اوعلاؤالدین څخه د (B_52) د وزراو(۷۰ ) مېلیونه ډالروپرمټ را غبرګ اوپه خپل زړه ددولت پرکلیدي څوکیودافغانستان د اصلي میراث خوارو په څېرداسې ورکښېناستل چې بل هېچا ته یې ونډه په کې ورنه کړه ، کورني عائدات ، بهرنۍ مرستې ، د ( پي آر ټي ) ګانواو بیا رغونې ټول قراردادونه اوخپلسرې نمایشي ټاکنې یې ټولې د کرزي ترچپنه اوخولۍ لاندې په خپله بډه ووهلې ، پردي جنګونه اوجګړې او د ناټو بمبارۍ یې یوازې پرپښتنو باندې روا اومشروع بللې ، پرسوله خویې هسې ملنډې وهلې اود سولې بجټ یې د خپلو ملګروله پاره یوه ( ان جي او ) وبلله ، پښتون مېشتې سیمې یې پرناټو باندې بمبارد او لوټ کړې ، اختلاسونه او بډې رشوتونه دوی وخوړل ، اداري فسادونه دوی وکړل او د ښې حکومتولۍ مخه یې پرداسې کرېکټرونو باندې ډپ کړې وه چې هغوی خپله په پردیو هوایي ډګرونو کې له میلیونونوغلا کړیو ډالرو سره ګیر را غلل ، خواوس چې د ناټو مخ د افغانستان شمال ته ورواوښت ، دوی پوه شول چې دا زېرمې خو په یوه منډه له موږ څخه وړي ، لومړی ناټو په (۲۰۰۱ ) زیږدیز کال کې ویلي وو چې په نوره دنیا کې موږته یوه پوسته هم دومره ارزانه نه وه لوېدلې لکه اوس چې افغانستان موږ ته ارزانه په لاس راغۍ ، له بل پلوه وروسته ناټوهم پوه شوه چې زموږ پیسې هسې خوشې په افغانستان کې ولګېدلې اوهېڅ ځای یې ونه نیو . نو ددوی دا غوښتنه هم هسې بې ځایه ده ، ځکه چې ناټو دوی راوستله خو په افغانستان کې یې ډېرې ځاني اومالي قربانۍ ورکړې ، دا چې په افغانستان او سیمه کې د نړیوالې ټولنې د حضور موخه به کومې پایلې له ځانه سره ولري ، دا به وروسته ثابته شي ،خو د راتلو اصلي لامل یې طالبان اواصلي عامل یې همدا د ټلوالې څو تنه مشران دي او بس . 

بل داچې که چېرته د افغانستان له نجات څخه ددوی موخه افغان ؤلسمشراودا څوتنه پښتانه وي ، نودا بیا بله پوښتنه ده ، ځکه دوی د تېرپه څېرپاچاهي ګردشي غواړي ، خوافغانان نورله هغه ډول حکومتولیوترسپنګو پورې راغلي اونورد تېرپه څېرهغسې حکومتونه نه غواړي .

اوسنی جمهوررئیس یو مسلکي او په کارپوه انسان دئ ، دا مهال همداسې یوه کس ته په ړنګ افغانستان کې اړتیا ده ، دا سړی نه غل دئ او نه هم ډاکو . دا یو په خاوره ، خلکو ، خپلواکې او پرمختګ باندې مین سړی دئ . زراوګرد یې نه خوښېږي . شمال ، جنوب ، شرق ، غرب او د افغانستان منځنۍ برخې ورته یو خېل دي ، پرټولو یې زړه خوږېږي . خومتأ سفانه چې دوی له همداسې یوکس څخه نجات غواړي ترڅوافغانستان بیا په خپل ګروت کې ټینګ ونیسي ، پښتانه په کې وځپي، په برخلیک یې له کینه کښوګاونډیانوسره ناروا معاملې وکړي ، اوبه په کې خړې کړي او دوی خپل کبان په کې ونیسي . هو ! ددوی د نجات لاره همدغه ده .

خوڅاکن په څاکې وي ، دوی به هېڅکله هم دغه ډول خپلې شومې موخې ته ونه رسېږي . یوموتی خپلواک افغانستان د څوتنود قمار وهلوځای نه دئ . دلته نورپه افغانستان کې د سبزپوشانواونارنجې پا څونونووخت تېرشوی ، که روسان ، اوایرانیان له ناټوسره څه سیاسي ، پوځي اواقتصادي ستونزې لري هغه دي له ناټو سره په ژینیوکې حل کړي ، له افغانستانه دې سوریه نه جوړوي . اوامریکا اوچین دې د ورېښمولاره د واخان د کانال له لارې له تورغنډۍ ، اسلام قلعې اوچابهارسره ومښلوي ترځوله دې لارې د امریکا او چین اقتصادي ګټې د افغانستان او منځنۍ آسیا له لارورڅخه  د پاکستان په پرتله شل برابره زیاتې شي ، خود افغانستان ملي ګټې  دي پاکستان ته په نذرانه کې نه ورډالۍ کوي . دداسې معاملو پرځای دې د افغانستان په امنیتي اواقتصادي ثبات او پیاوړتیا کې د زړه له اخلاصه ونډه واخلي ، ځکه د افغانستان امنیتي او اقتصادي ثبات د سیمې او ټولې نړۍ له ثبات سره تړاولري .

که افغانستان اوافغان نظام هرچا پرخپلو پښو ودراوه ، هغه بریالی او برلاسی دئ . اوکه افغانستان اوافغان نظام هرچا تخریب کړ، هغه د سیمې اونړۍ په کچه ناکام دئ . ځکه د افغانستان بریا د سیمې اونړۍ بریا ده اوفساد یې د سیمې اوټولې نړۍ فساد دئ .
 لکه شاعرچې وایي : ژباړه :

(( افغانستان د آسیا زړه دئ ، که دا زړه روغ وي ټوله آسیا ورسره روغه ده ، اوکه دا زړه ناروغ او فاسد وي ټوله آسیا ورسره ناروغه او فاسده ده . ))

بل ځای بل شاعرویلي :

                                  کرد ګلو کړه چې سیمه دې ګلزارشي  +  اغزي مه کره په خپوکې به دې خارشي