احمد سعیدی
تنها آقای رئیس جمهور این نوشته را نخواند
جناب آقاي غنی در این نوشته خاطر جمع باشید در مورد پروژه کاسا 1000 یا مخفف CASA در حال حاضر چیزی نمیگویم آنچه که من را وادار ساخت تا در مورد آن نامه ای بنویسم این است آقای غنی رئیس جمهور روی تصادف لحظات پیش تصاویر شما را یکجا با رئیس جمهور ترکمنستان و نخست وزیر پاکستان بشمول نماینده هندوستان که بتایخ 22 قوس 1394 حین افتتاح پروژه تاپی در ترکمنستان گرفته شده بود در یکی از سایت ها دیدم با خود گفتم بعد از افتتاح کار عملی این پروژه بخصوص در خاک افغانستان چه شد نخست با خود گفتم به من چه مربوط است ( صلاح مملکت خویش خسروان دانند ) باز وجدانم اجازه نداد تا این سکوت را نشکنم حالا قلم گرفته ام میخواهم حقیقت تلخ را با در نظرداشت ضرورت های عینی و ذهنی جامعه افغانی با شما شریک سازم اینکه چه کرده میتوانید یا نمی توانید نه زور دارم و نه زر که کار گشا شود در گذشته بعد از افتتاح امید می رفت
پایپ لاین گاز ترکمنستان كه ازطریق افغانستان باید عبور نمايد کارش در خاک افغانستان باید آغاز شود اما نشد که نشد شخصاً تا هنوز نمیدانم چرا جهت به ثمر رسیدن همچو پروژه های مهم اقتصادی غفلت میشود . چرا تصامیم موثری اتخاذ نمی شود
جناب رئیس جمهور شما ميدانيد كه اگر پایپ لاین گاز ترکمنستان از طریق افغانستان کار عملی آن به ثمر برسد سالانه در حدود چهارصد ملیون دالر برای افغانستا ن درامد دارد . درست است که کار افتتاح بدست شما صورت گرفت اما طی اضافه تراز 15 سال مقامات مختلف عالی رتبه افغانستان با مشاورین وکارشناسان زیاد خویش سفرهای زیاد به پاکستان ، ترکمنستان حتی ، هندوستان وایران داشته اند . تا این پروژه حیاتی به حاصل برسد مبالغ هنگفت بخاطر کار عملی این پروژه با سفر های مقامات افغانی مصرف شده حتی انجینر جمعه محمد محمدی وزیر قبلی معدن ویکتعداد همکارانش دراین راه جان هاي خودرا از دست دادند كه روي شان شاد باد .
جناب رئیس جمهور بعد از افتتاح این پروژه توسط شما غیر مستقیم دیده می شود که اغاز کار به طرف نا اغاز شدن ونااميد شدن ميرود خواستم از این فرصت استقاده نموده تاريخچه مفصل را از اين پایپ لاين گاز را بنويسم تا اگر وزراي مربوط بشمول خانم نرگس نهان وقت داشته باشند حدي اقل يك مرتبه نوشته مرا مرور كنند و متوجه شوند كه چه كار بزرگ و سودمند اگر توجه جدی نشود در حالت از دست رفتن است .
جناب ريئس جمهور ميدانيد كه عصر ساینس و تکنالوژی که منچر به رشد بی سابقه صنعت در کشور های جهان و بخصوص در کشور های امریکای شمالی ، اروپا وبرخی از کشور های اسیایی گردیده ، درحقیقت امر سنگ بنای اساسی ان مواد خام و انرژئیکه چرخ های ماشین الات غول پیکر را به حرکت در می اورند می باشد .
تحقیقات جیولوچیکی که در سال های اخیر در کشور های پیشرفته جهان صورت گرفته است ، نشاندهنده انست که ذخایر مواد خام
ومنابع انرژیتیکی آنها قسما به پایان رسیده ویا در اینده نزدیک به صورت کل به پایان خواهند رسید واین حالت نهایت نگران کننده برای کشورهای پیشرفته جهان میباشد ، ولی یگانه اتکای این کشورها به منابع دست ناخورده کشور های چهان سوم میباشند که باید با استفاده از ان نیازمندی انرژیتیکی خویش را مرفوع سازند .
در عصر کنونی همه نهاد های صنعتی با استفاده از انرژی نفت و گاز که یکی از ارزانترین انرژی محسوب میگردد ، نیازمندی روز افزون خویش را مرفوع می سازند که این انرژی اغلبا در کشور های شرق میانه و کشورهای اسیای مرکزی به حد کافی دریافت میگردد و جهان صنعتی نیز با اتکای ذخایر غنی شرق میانه و اسیای مرکزی برنامه های تولیدی خویش را طرح ریزی می نمایند به هر میزانیکه رشد صنعتی گسترش می یابد به همان اندازه تقاضا برای انرژی بیشتر میگردد .
با تحقق همچو اهداف نباید اهمیت سرمایه گذاری های خارجی و اهمیت ان در رشد اقتصاد کشورهای چهان سوم را از نظر به دور افگند ، بلکه به ان اهمیت قابل ملاحظه و در خور اهمیت باید قایل گردید .
جناب رئيس جمهور در جهان امروز سرمایه گذاری های خارجی بخش عمده از فعالیت های اقتصادی در سطح جهان تشکیل میدهند ، کمتر کشور ها را میتوان سراغ کرد که سرمایه گذاری ها را در خود نداشته باشد ( بخصوص در کشورهای جهان سوم ) طرز و تفکر جهانی شدن اقتصادی و تشکیل و ایجاد اتحادیه های بزرگ منطقوی وجهانی یک عامل عمده رشد و تقویه سرمایه گذاری خارجی محسوب گردیده و ابعاد تازه را به ان بخشیده اند .
قبل از فروپاشی اتحادشوروی سابق که سیستم های اقتصاد پلان مرکزی ( اشتراکی و سوسیالیستی ) و اقتصاد بازار ازاد
( سرمایه داری یا کپیتا لیزم ) به مثابه دوقطب مخالف در برابر هم قرار داشتند ، سرمایه گذاری خارجی نیز رنگی دیگری بخود اختاص داده بود – تشکیل اتحادیه های بزرگ و تقسیم منطقوی جهان خود قدمی در جهت رشد وانکشاف سرمایه گذاری خارجی به حساب می رفت ، اما همچو مراودات تنها در میان کشورهای سرمایه داری در یک قطب وجود داشت ، ولی برخلاف ان سرمایه گذاری های خارجی در میان کشورهای بلاک شرقی ( کشور های سوسیالیستی ) به گونه بود که تنها در میان خود میتوا نستند با احداث واحد های اقتصادی مشترک بپردازند زیرا سیاست انحصاری حاکم بر سیستم اقتصاد مبتنی بر پلان مرکزی اجازه نمی داد تا همچو روابط با کشور های غیر سوسیالیستی برقرار نماید .
این مفکوره را اقتصاد دانان پیرونظام سوسیالیستی بنام " استرگراسیون اقتصادی " یاد می نمودند اما بعد از اضم
لال اتحاد شوروی سابق که حاکمیت اقتصاد پلان مرکزی از چار چوب نظام مسلط به موجب فروپاشی ان حذف گردید و سرمایه گذاری های خارجی نیز رنگ دیگری بخود اختصاص داد .
کشورهای جهان سوم و بخصوص انهائیکه تحت سیطره نظامی سوسیالیستی متکی بر اقتصاد بسته ورهبری شده به سر می بردند ، وارد بازار ازاد شده و امکانات به کار اندازی منابع و معادن طبیعی شان را توسط همکاری به کشورهای دیگر بدست اوردند که روی همین تغیرات کیفی و نهادی زنجیر های انحصار و اسارت باز درهم شکست وسرمایه گذاری های جدید ، رقابت های جدید اقتصادی را به میان اورد .
کشورهای عقب مانده و در حال رشد توسط جلب سرمایه گذاری های خارجی توانستند امکانات استفاده از منابع طبیعی و اقتصادی خویش را به مساعدت کشورهای پیشرفته و دارای وسایل و امکانات بهتر تخنیکی و اقتصادی دریابند ، زیرا کشورهای متمول و دارای تخنیک و تکنالوژی پیشرفته بیشتر علاقمند استفاده از منابع اقتصادی کشورهای غیر رشد یافته بودند و پیوسته تلاش می ورزیدند تا از این منابع دست نا خورده به نفع جانبین استفاده بعمل اورند ، با بکار برد همین شیوه کشور های عقب ماند قادر به ان میگردند تا اهنگ رشد اقتصادی را در کشور قوت و نیروی بیشتر بخشیده و تدریجا بسوی خود کفایی اقتصادی قدم بردارند که میتوان مثال روشن انرا منابع نفتی سرشار ووافر کشور ترکمنستان را قلمداد نمود ، که بعد از فرو پاشی اتحادشوروی سابق مورد توجه کشورها و کمپنی های مختلف قرار گرفته و مدت بیش از (15) سال بدینسو بالای طرح و چگونگی تطبیق ان همین اکنون کار جریان دارد .
اکمال کار روی پروژه انتقال نفت و گاز از ترکمنستان به کشورهای افغانستان ، پاکستان ، هند ، وسایر کشورهای دیگر در جنوب و جنوب شرق ایا باعث ان خواهد گردید تا از یکسو کشور ترکمنستان از رشد اقتصادی برخوردار گردد و از سوی دیگر به نفع کشور های استهلاک کننده ورشداقتصادی ان بیانجامد .
کمپنی پترو شیمیایی کشور ار جنتاین ( بریداس ) برای نخستین بار جهت تطبیق این پروژه تلاش ها را بعمل اودر که موجب عقد موافقتنامه های متعدد میان ترکمنستان و کمپنی بریداس گردید ، ولی کمپنی ( یونوکال ) امریکایی که مرکز ان درایالت کالیفورنیا میباشد نیز وارد صحنه غرض راه اندازی مسابقه در خصوص پروژه گردید ، ولی سر انجام در زمان تسلط طالبان در افغانستان کمپنی بریداس از مسابقه دست برداشته و بکنار رفتن ان پروژه انتقال نفت و گاز به کمپنی یونوکال باقی ماند که رژیم طالبان نیز با کمپنی متذکره داخل مذاکره گردید ، ولی باید گفت که کمپنی یونوکال نهایت دیر تر وارد صحنه گردید واین زمانی بود که کمپنی یونوکال ا همیت اقتصادی خویش را از دست داده وبحیث ابزار سیاست های دولت مردان امریکایی مبدل گردیده بود نه یک پروژه اقتصادی در گذشته بخاطر تطبیق و تمدید پایپ لاین ها دو نوع طرح وجود داشت که از جمله نخستین طرح ان متکی بران بود که پایپ لاین ها از ولایت دولت اباد ترکمنستان اغاز و در خاک افغانستان از مسیر ولایات فاریاب ، شبرغان ، مزار شریف ، سمنگان ، بغلان ، ارتفاعات سالنگ ها ، پروان ، کابل ، و جلال اباد به قلمرو پاکستان داخل گردیده که بعدا به نقاط دیگر پاکستان و حتی کشور هند تمدید خواهند گردید و دومین طرح ان متکی بر ان بود که پایپ لاین از مسیر ولایات فاریاب ، غور ، هرات ، هلمند ، کندهار ، وبعدا در داخل قملرو پاکستان گردیده و از مسیر سپین بولدک ، پیشین ، گوادر وملتان به داخل خاک هند باید منتهی گردد . اما در حال حاضر این مسیر تغیر یافت ترکمنستان ، هرات ، قندهار و بلوچستان به هر صورت
کارشناسان امور در مورد ظرفیت ذخیروی این منبع انرژی عقیده بر انست که باوصف مصرف باحجم وسیع ان میتواند برای مدت اضافه تر از (80) سال پی در پی نیازمندی های کشورهای آسیا ، اروپا و امریکا را بر اورده سازند .
*مصارف مجموعی ساختمان این پروژه (83) ملیارد دالر تخمین گردیده بود .
* * طول مجموعی پایپ لاین به ( 1650) کلومتر می رسد ، که از جمله (169) کیلومتر ان در داخل ترکمنستان ، ( 750) کیلومتر در داخل افغانستان و متباقی (731) کیلومتر ان در پاکستان تمدید میگردد
* تعداد بیش از یکصد هزار نفر اعم از کارگران فنی و ماهر و کارگران و مستخدمین عادی دران با اعطای امتیازات مناسب مصروف کار خواهد گردید ، که از جمله برای تعداد ( 3-5 ) هزار نفر افغانها نیز زمینه های کار با پرداخت حقوق وامتیازات مناسب مهیا خواهد شد .
میعاد اکمال کار پروژه متذکره از ( 5-7 ) سال پیشبینی گردیده بود که بعد از ان به بهره برداری باید سپرده شود .
* از درک حق العبور برای افغانستان سالانه مبلغ ( 35) ملیون دالر عواید پیشبینی گردیده بود .
* در احداث این پروژه برای افغان ها شانس ان میسر ميگردید که با حجم ( 2-3 ) ملیارد دالر سرمایه گذاری نماید .
* قرار بود در امتداد پایپ لاین یک شاهراه بزرگ با نظر داشت استندرد های بین المللی نیز اعمار گردد که با اعمار ان کشور های هند وپاکستان از مسیر افغانستان به کشور های اسیای میانه اتصال ميیافت .
آقای رئیس جمهور به یقین شما میدانید با احداث پروژه تمدید پایپ لاین از ترکمنستان که یکی از بزرگترین پروژه ها محسوب می گردد نه تنها اوضا ع اقتصادی منطقه را دیگر گون می سازند ، بلکه بالای اوضاع سیاسی واجتماعی منطقه نیز تاثیر مثبت رامی گذارد در صورتیکه پروژه پایپ لاین ترکمنستان ، افغانستان پاکستان وهند تحقق یابند علاوه از منافع مشترک در عرصه اقتصادی باعث مشترکات متعدد تاریخی ، کلتوری ، مذهبی وسیاسی نیز خواهد گردید که تطبیق این روند تاثیرات مثبت بالای تامین صلح وثبات دایمی درمیان کشور های هند ، پاکستان ، افغانستان ، وترکمنستان رونما خواهند کرد . من تضاد های اقتصادی ، سیاسی و امنیتی کشور های منطقه را میدانم بهتر است عوض برخورد های مسلحانه بر دیپلوماسی کارا و حل مسالمت امیز قضایا حق مقدم داده شود ، مسلما" جمهوری اسلامی افغانستان درزمینه موقف اصولی وپرمنفعت درجهت تامین منافع ملی دربرابر قضایائیکه در حال شکل گیریست اتخاذ خواهد نمود ، زیرا افغانستان که از موقعیت خاص ژیوپولتیک در منطقه وجهان برخوردار اند.
برای جهانیان نیز درخوراهمیت می باشد ، اگر درگذشته ها افغانستان به مثابه معبر استراتیژیک برای تجارت ابریشم قرار داشت ویا منحیث خط مایل میان امپراطوری های روسیه تزاری وبرتانیا ی کبیر نقش خویش را داشته ویاهم به نبرد گاه داغ دوران جنگ سرد میان ابرقدرت های بزرگ جهانی یعنی ایالات متحده واتحاد شوروی سابق مبدل گردیده بود ، ولی باگذشت زمان وفرازونیشیب های متعدد که با تحمیل خسارات سنگین جانی ومالی متقبل گردیده ، ولی اکنون افغانستان باردیگر حیثیت گذر گاهای رابخود گرفته وکشور های جهانی نیز بانقش مجدد افغانستان که درعرصه های مختلف خود را امتیاز خواهند ساخت مهر تائید وصحت می گذارد .
برخی از محققین وپژوهشگران امور اقتصادی افغانستان را به کانون و گذر گاه ثقیل بسوی نفت های عمیق درمنطقه وجهان می پندارند .
اقاي غنی باوصف این همه دیدگاه ها اوضاع کنونی درکشور مستلزم انست تا روابط اقتصادی باتمام کشور های جهان وبخصوص باکشور های منطقه وکشور های همجوار بانظرداشت منافع ملی درنظر گرفته شود ، زیرا مشکل عمده واساسی که پیوسته ازاین ناحیه دامنگیر افغانستان گردیده اینست که درعرصه برقرار ی روابط ومناسبات اقتصادی توازن وبیلانس درنظر گرفته نشده و همواره بصورت یک جانبه بایک ویا چند کشور محدود معاملات صورت گرفته است که درواقعیت امر منافع ملی را متضرر واسیب پذیر ساخته است ، طوریکه فوقا" نیز تذکر بعمل امد افغانستان کشور یست که تامین همکاری های اقتصادی باکشور های مختلف جهان راباید یک امر حتمی وضروری پنداشته ، زیرا موقعیت جغرافیای ان ایجاب می نماید تامنافع بسیار ی از کشور ها را با ان پیوند داده که این فکتور حساس ایجاب انرا می نماید تا درخصوص همچو قضایا را تعقل ودقت کامل باید کارگرفت وباتوجه به ان اهداف مطلوب راجستجو وردیابی باید نمود .
جمهوری اسلامی افغانستان با اتخاذ سیاست های فعال ، معقول وسنجیده فضای اعتماد متقابل را با کشور های جهان رشد وگسترش داده تا انها به سرمایه گذاری واحداث پروژه ها جدید اقتصادی تشویق وترغیب گردد ، اتکای یکسر ه سیاسی بایک یاچند کشور محدود وایجاد فضا تیره گی روابط باکشور های دیگر از یک سو سرمایه گذاری های خارجی را تقلیل بخشیده واز سوی دیگر دربرابر استقلال سیاسی و و حاکمیت ملی مشکلات وپرابلم ها را ایجاد می نماید .
درپایان تحلیل وبررسی موضوع مطلوب ومورد نظر باید خاطر نشان ساخت که بدون تامین امنیت سراسری درکشور مفاهیم بازسازی ، اعمار مجدد ،سرمایه گذاری های کشور های خارجی وبصورت عموم رشد اقتصادی و ساختار نظام نوین که دربرگیرنده همه عرصه ها باشد ، محض یک تیوری فاقد انتطباق عملی بوده ، بنا" نمی توان بدون تامین وتحکیم بیشتر امنیت سراسری با ارزو های معقول خویش نایل امد ، پس ایجاب می نماید تا درامر تامین امنیت سراسری همه امکانات وفرصت های لازمه راباید بکار برد ، زیرا تامین امنیت در داخل کشور وبخصوص درمحلاتی که امکان احداث پروژه ها و سرمایه گذاری های جدید دران متصور باشد ، رکن عمده واساسی برای جلب وجذب سرمایه های خارجی پنداشته می شود وهمچنان ارائه تضمین دررابطه به تامین امنیت کارکنان و حفظ وسایل وافزار کار برای اتباع کشور های خارجی مساعدت کننده وهمچنان سیستم بانکداری فعال وبدون موانع اداری شروطیست که بدون ان جلب سرمایه کشور های خارجی امکان پذیرنیست ، برای تامین امنیت موثر وسراسری همانا ایجاد فضای اعتماد میان مردم ، جمع اوری اسلحه ، قطع مداخلات خارجی برخی از کشور ها ،از میان برداشتن گروپ های مسلح غیر مسول بطور کلی وقطعی از جمله مشکلات وپرابلم های اند ، که تا الحال دامنگیر رشد سریع اقتصادی بسوی ابادانی کشور جنگ زده مان گردیده است ، که مستلزم اتخاذ تدابیر عملی درجهت تحقق اهداف ستراتیژیک ونهایی می باشد .
پروژه تمدید پایپ لاین گازترکمنستان بنابر دلایلی از جمله عدم امنیت و ثبات سراسری بعد از افتتاح بدینسو به تعویق افتیده است واکنون زمان ان فرارسیده است که مشکلات عایده از سر راه ان برداشته وگام های عملی درجهت تطبیق وتحقق ان برداشته شود ، زیرا کشور ما شدیدا" نیازمند مساعدت های خارجی بوده وما با اراده متین واستوار از همه مشکلات بسوی ساختمان افغانستان نوین عبور نموده و باب جدید حیات سیاسی و اقتصادی را با امید پیروزی ها باید اغاز نمود . وكاري ولقميه ناني براي مردمي افغانستان عزيز چاره سازي كنيم كه متاسفانه مسولين امور نقاط عمده شاهرگ هاي اقتصادي را یا نمیدانند و یا چندان تلاش نمیكنند كه نمونه انرا در همين شرايط خط لوله گاز تركمنستان بود كه نتايج ثمردهي آن در حال حاضر منفي به نظر مي رسد.
جناب آقای غنی ، آيا شما منحیث رئیس جمهور حق ندارید تا از وزرای مربوط و مشاورین که در این زمینه وظایف مشخص دارند بپرسید کار بکجا رسیده ، مشکلات چیست و وراه حل آن در کجا نهفته است.
. جناب رئیس جمهور از شما میخواهم اگر دارید دپلوماسی سياسي وتجارتی خویش را به کاربیندازید تا این لوله گاز ازترکمنستان که آغاز گردیده از خاک افغانستان بگذرد در غير آن جفا ي بزرگ ایست که ملت افغانستان به ان روبرو میشود .امید ورام نامه ام درقبرستان چون نامه های دیگران به خاک سپرده نشود خواستم خویشرا اندکی بانوشتن این نامه تصلی کرده باشم وجدانم را منحيث يك افغان ارامش خاطر بدهم .
در ضمن از اعضاي پارلمان افغانستان نيز تقاضا دارم تا در شرايط موجود كه ملت ما بكار ولقمه نان ضرورت دارد درين مورد توجه خاص نمايند .نگذارند مانند همیشه بعد از افتتاح همه چیز به فراموشی سپرده شود.
بالا
بازگشت