تاج محمدبلوچ، سرباز مشروطیت وجنبش امانی

به مناسبت ۹۸مین سالگرد اعلان استقلال

۱۹اگست ۲۰۱۷

بازهم نزدهم اگست، سالروزاعلان استقلال سیاسی کشور توسط شاه مترقی امان الله خان فرا رسید. خاطرهٔ پُرارزش اعلان استقلال درین روز بخاطری ماندگار شده است و با وصف بروز حوادث سیاه و ناگوار طی حد اقل چهار دههٔ اخیر، در دلهای مردم ما زنده است که، استقلال وترقی خواهی که امان الله خان بحیث الگوی آن در تاریخ برامد کرد، بر خواست وآرزوی مردم افغانستان تکیه داشت. متأسفانه این خواستهای مردم هنوز هم ازتحقق فاصلهٔ زیادی دارد. اما فرارسیدن ۲۸ اسد (۱۹ اگست) یکبار دیگر خواستهای استقلال وترقی اجتماعی را در اذهان مردم ما برجسته میسازد واین امریست نیکو.

فارو از چند سال بدینسو به همین مناسبت شخصیتهای ملی و ترقیخواه را که در دوران امانی سهم قابل ملاحظه درتقویت جنبش امانی داشته اند، به معرفی میگیرد. اینبارمیرویم به سراغ مرحوم تاج محمد بلوچ. علامه عبدالحی حبیبی درصفحه ۳۸ کتاب مشروطه خواهان مینویسد:((تاج محمد خان بلوچ یکی از منوران کابل وشخص گویا وپویا، پسرمحمد علی خان ... وبرادرمحمد شریف خان پغمانی بوده که در رأس یکی از گروه های فرعی مشروطه خواهان اول کار میکرد.)) تاج محمد بلوچ مثل هر مشروطه خواه دیگر، جنبش و دولت امانی را کم وبیش بحیث تحقق دهنده خواسته های دیرین سیاسی خود دیده و با آن همکار و پشتیبان بود.

در رابطه با تمایلات سیاسی تاج محمد بلوچ علامه حبیبی در همانجا میویسد: ((تاج محمد بلوچ در عصر امانی، همواره با روشنفکران عصرمانندعبدالرحمن لودین پسرکاکا سید احمد خان وغیره محشوربود)). تاج محمد بلوچ وظایف دولتی هم در دوران امانی داشت:((‍مدتی حاکم دولت آباد بلخ ومدیرخارجه قطغن وهرات بود وبه جنرالی رسید. در حدود ۱۳۰۶ شمسی [۱۹۲۷] میلادی در فراه قوماندان قوای افغانی مقرر شد، که یک مفرزه هزارنفری اشترسواران بلوچ را درچخانسورتشکیل داد، تا با اشاره مرکز، دروقت ضرورت، شبانه به بندرگوادرساحل بلوچستان تاخته بتواند. ولی این امر به اثر اغتشاش داخلی صورت نگرفت)) (همانجا))

بلوچ از عناصرنامدار ملی و ترقیخواه زمان خود بود. با داشتن چنین اوصاف نه تنها خار چشم اغتشاشیون سقوی بود بلکه رژیم نادری که متعاقبأ قدرت را بدست گرفت، به قلع وقمع وطنخواهان زیادی پرداخت که تاج محمد بلوچ نیزشامل آنها بود. علامه حبیبی در همانجا مینویسد: ((بلوچ پس از سقوط دولت امانی در کابل بود وچون از عناصر امانیست وانتی انگلش بشمار می آمد، چند روز بعد از جلوس محمد نادرشاه، غفلتأ گرفتار واعدام گردید. ۱۳۰۸ شمسی(۱۹۲۹/۳۰م).

روح همه شهدای راه استقلال، آزادی و ترقی اجتماعی افغانستان شاد باد!

"هیأت اجراییه فارو"

 

---

FAROE, Post Box 707,   2300 AS,   Leiden,     www.afghandiaspora.org,    

faroe_af@hotmail.com