شریف بها
افغانستان در میان کشمکش های قدرت ها
افغانستان در ادوار تاریخ جغرافیه یی بوده که قدرت های جهان به آن چشم تصرف دوخته و همواره میدان جنگ میان قدرت ها بوده و تاکنون چندین بار آتش توپخانه های متجاوزین بر این کشور تحمیل شده و قدرت ها که چشم طمع دارند همیشه با استفاده از خود افغانها، جنگ را در افغانستان شعله ور نگهداشته اند. اما در این اواخر مداخلات روسیه در هماهنگی با کشور های چین وپاکستان در قضایای افغانستان بار دیگر اوج گرفته است .
رسانه یی شده حمایت روسیه از طالبان و مخالفت با حذف نام گلبدین حکمتیار رهبرحزب اسلامی افغانستان یک باب دیگر از مداخله آنکشور در امور افغانستان را نشان میدهد،نگرانی روسیه از گسترش گروه داعش در سرحدات میان افغانستان وکشور های آسیای میانه ،انکشور را وا داشته است تا با طالبان خود را نزدیک سازد.
بالاخره پیامد های این همه ، یعنی حضور امریکا در افغانستان ،گسترش داعش به سوی شمال کشور و حمایت روسیه از طالبان ، برای افغانستان چه خواهد بود . کشوری که همواره از دید اقتصادی وابسته به دیگران بوده و حتی تاهنوز نمیتوانیم که مصارف نظامی خود را مستقلانه بدوش داشته باشیم.
در چنین مقطع حساس که حاکمیت قانون در کشور با گذشت هر روز تضعیف شده میرود و حکومت وحدت ملی نیز توانمندی ندارد تا بحران ها را مهار نماید اما تلاش روسیه در افغانستان بار دیگر درب ادامه وتشدید جنگ در افغانستان را باز میکند .
نشریه فارن پالیسی در شماره اخیر خود مقاله یی را به نشر سپرده و مساله افغانستان را از جمله ده بحران بین المللی عنوان کرده است که در سال 2017 این کشور با آن مواجه خواهد بود. این اظهارات در حالی صورت میگیرد که باگذشت پانزده سال از سقوط رژیم طالبان وحضور نیروهای ائتلاف در افغانستان، هنوز هم زمینه گسترده از مداخلات کشور های همسایه و منطقه در افغانستان وجود دارد.
پاکستان یگانه کشوری در منطقه حامی تروریزم و تروریزم پروری بوده و همیشه از آن ناحیه افغانستان بیشتر آسیب زده است ولی در این مرحله قناعت پاکستان بدلیل حضور چشمگیری هند درافغانستان فراهم نشده واکنون در نزدیکی با روسیه به پروژه یی دیگری زیر نام مبارزه علیه داعش پرداخته اند. اکنون روسیه دارد مداخلات پنهانی خود را که از سال 2009 بدینسو اغاز کرده بود علنی ساخته و شامل کشور های چون ایران وپاکستان گردید که پروژه های زیانباری را در افغانستان حمایت کرده اند .
نزدیکی روسیه با طالبان و گسترش فعالیت های داعش در افغانستان به خصوص در شمال کشور بعید نیست که قدرت های جهان در محل سوم( افغانستان) شاخ بشاخ شوند که دراین میان باز هم بیشترین نفع پاکستان خواهد رسید. زیراپاکستان از دهه هفتاد میلادی تاکنون منحیث یک کشور کتلست در منطقه بازی کرده که تا اکنون همه زوایا را به نفع خود چرخانده است. چون اخیر جایگاه پاکستان نزد غربی ها تا حدی متزلزل شد ، پاکستان با مهارتی که دارد خود را شامل پروژه یی خبیث دیگر با روسیه وچین در امور افغانستان ساخت .نشست سه جانبه میان روسیه ،چین وپاکستان میرساند که در بازی نزدیک شدن روسیه با طالبان نقش همان کتلست را بازی کرده است و دراین پروژه نیز جای پای برای خود باز کرده است.
از جانبی دیگر حملات اخیر بر نماینده گان دیپلوماتیک روسیه در کشورهای ترکیه وبلجیم از مواردی است که دارد جنگ سرد کشور های قدرتمند به جنگ گرم مبدل میشوند اما پاسخ روسیه به حریفانش میتواند چه باشد؟ اکنون نقش روسیه در قضایا افغانستان وسوریه برازنده است که انجام میدهد. مداخله نظامی روسیه در سوریه و حمایت از طالبان در افغانستان از مواردی قملداد میشود که سد راه برنامه های غرب در این کشور ها خواهد بود . دراین شکی نیست که پروژه داعش هم زاده یی پروژه های قبلی از سوی شماری از کشور های منطقه و جهان برای اهداف مشخص است و اکنون که جهان دارد بسوی دوقطبی میرود برنامه های کشور های قدرتمند با حساسیت های یکدیگر مواجه میشوند که صدمات آن بر کشور های جهان سوم مثل افغانستان وارد خواهد شد.
تشدید جنگ و سقوط کندز و اظهارات مقامات محلی نشاندهنده آنست که روسیه بدون تعلل برنامه های مداخله گرایه خود را در افغانستان علنی ساخته است،و این رقابت کشور های قدرتمند بر اوضاع امنیتی اقتصادی و اجتماعی افغانستان وکشوری که میان کشور های چین ، ایران، پاکستان وکشور های اسیای میانه اهمیت جغرافیایی خود را دارد بی اثر نخواهد بود .
بناءباور بر این است که مداخلات روسیه در افغانستان سریع به پیش میرود وهمچو عملکرد کشور های منطقه زمینه را برای اغاز جنگ در کشور مساعد میسازد زیرا در افغانستان گروه های خود سر موافق و مخالف بیشترفعالیت دارند در حالیکه حاکمیت قانون روبه تضعیف است و نیز تجربه نشان داده است که کشور های متخاصم همیشه از همچوگزینه ها استفاده موثرکرده اند وبعید نیست که بار دیگر کشور های قدرتمند وفرصت طلب برای منافع خود از همچو گزینه وشبکه ها استفاده نمایند.
با درنظرداشت موارد فوق ، وضعیتی حاکم و حضور نیروهای ناتو و امریکا در افغانستان ، زمینه را برای آغاز مداخلات روسیه وسایر کشور های همسایه و منطقه در افغانستان مساعد ساخته و جنگ نیابتی میان کشور های منطقه وقدرت ها در افغانستان براه انداخته شده و باعث خواهد شد که جنگ برای دراز مدت ادامه یابد .زیرا منافع بسیار از کشور در افغانستان نهفته است و هر کدام آن برای بدست آوردن منافع شان تلاش های جدی را از راه های مختلف اغاز کرده اند که بدون شک صدمه انرا جغرافیه یی بنام افغانستان متحمل شده و کشور ما به میدان جنگ سرد و گرم کشور های قدرت طلب و قدرتمند مبدل خواهد شد.
نوشته/ شریف بها
مورخ/1395.10.20
بالا
بازگشت