احمد سعیدی
شورای امنیت و شکایت نامه افغانستان
به نقل از رسانه های مختلف اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به آقای محمود صیقل نماینده دائمی افغانستان در سازمان ملل متحد هدایت داده است تا شکایت نامه ای کتبی را به نماینده گی از دولت افغانستان بخاطر مداخلات بی شرمانه پاکستان در امور افغانستان به شورای امنیت ملل متحد بسپارد مطابق به فصل ششم منشور ملل متحد با در نظرداشت مادهٔ ۱۱ و ۹۹ آن شورا که در آن مقررات معین بخاطر صلاحیت های شورای امنیت تسجیل گردیده آن شورا میتواند در خصوص حل وفصل اختلافات یا وضعیتی که صلح جهانی را تهدید کند به طرفین در قدم اول توصیه نماید. در ابتدا هر وضعیتی که صلح جهانی را به مخاطره بیندازد باید از طرق مسالمت‌آمیز (مذاکره، میانجی‌گری، رسیدگی قضایی بخصوص تعین نماینده جهت برسی آنچه که در شکایت نامه درج گردیده باشد آنچه که در آن شورا تا کنون معمول بوده است در تصامیم اولی به طرفین معضله توصیه صورت میگیرد اما هرگز بطور آنی دستور نظامی صادر نمی‌شود. اما در صورت عدم مراعات توصیه های شورا و در حالیکه در تنش‌ها افزودی بعمل آید بعداً تصامیم شورای امنیت میتواند الزامی نیز باشد .
طبق فصل هفتم منشور
سازمان ملل متحد شورا
قدرت زیاد و گسترده‌ای برای ارزیابی تصمیم‌های گرفته شده در وضعیتهای «تهدید
صلح جهانی، تخطی از رویه‌های صلح، یا اعمال خشونت و زور» در سطح جهانی دارد. در
چنین وضعیت‌هایی، کار شورا محدود به توصیه نمی‌شود و میتواند اقدامات جدی
مانند استفاده از نیروهای مسلح نظامی برای
نگهداری یا بازگرداندن صلح و امنیت جهانی انجام
دهد. شورای امنیت پس از بیان دقیق کیفیت حقوقی یک وضعیت و قبول آن به عنوان
تهدیدی برای صلح یا نقض صلح یا عملی تجاوزگرانه ابتدا تصمیمات موقتی اخذ می‌کند
(تصمیم‌هایی که جنبهٔ غیرنظامی دارد) تا از پیچیده‌تر شدن اوضاع جلوگیری نماید.
سپس در صورت نیاز، میتواند مجازات‌هایی از قبیل قطع کامل یا جزیی روابط
اقتصادی، ارتباطات زمینی، هوایی، دریایی، دریایی، پستی، تلگرافی، بیسمی و دیگر
وسایل ارتباطی و همچنین قطع روابط
دیپلماتیک را
در نظر بگیرد و تمام دولت‌های عضو سازمان موظف‌اند آن‌ها را اجرا نمایند.
چنانچه شورای امنیت تشخیص دهد که اقدامات پیش بینی شده در مادهٔ
۴۱ (مجازات‌های
دیپلماتیک و اقتصادی) در حد کافی بوده نمی‌تواند از نیروهای
نظامی،
هوایی و دریایی یا هر وسیلهٔ دیگری که برای حفظ یا برقراری صلح و امنیت
بین‌المللی لازم است (تصمیمات نظامی) علیه دولت یا دولت‌های تهدید کننده صلح،
یا ناقض صلح، یا متجاوز استفاده نماید . رهبران کشورهای
جهان در اجلاس
جهانی سران ۲۰۰۵ اعلام
کرده‌اند:
جامعهٔ بین‌المللی از طریق سازمان ملل، مسئولیت دارد از ابزارهای مناسب دیپلماتیک، انسان‌دوستانه و امکانات دیگر مطابق فصل ۶ و ۷ منشور برای کمک به محافظت از جمعیت‌ها (افراد غیرنظامی) در برابر کشتار جنگی، جنایات جنگی، پاکسازی قومی و جنایت علیه بشریت سود برد. شورای امنیت ملل متحد یکی از جمله ارگان مهم سازمان ملل متحد است این شورا به طور دائمی مشغول به کار است در حالی که جلسات مجمع عمومی سازمان ملل بنابر جداول زمانی خاص و یا برخی ضرورت ها تشکیل می شود. مقررات مربوط به اساسنامه داخلی شورای امنیت، نیز توسط خود شورا تصویب شده‌است. این شورا به نحوی سازمان یافته‌است که بتواند به طور دائم انجام وظیفه کند و در زمان‌های مشخصی اجلاس برگزار نمی‌کند. به محض اینکه شرایط ایجاب کند با درخواست رئیس شورا فوراً تشکیل جلسه می‌دهد. از این روی هر عضو شورای امنیت، یک نمایندهٔ دائمی انتخاب می‌کند که در مقرّ سازمان ساکن باشد تا شورا بتواند در مواقع لزوم تشکیل جلسه دهد. این مورد جزء اصول بسیار مهم منشور ملل متحد است که برای مقابله با ضعف جامعهٔ ملل در گذشته بود .
شورای امنیت معمولاً در مقر سازمان ملل متحد تشکیل جلسه می‌دهد. اما میتواند به درخواست هر عضو شورا و یا دبیرکل در جای دیگری که برای انجام وظیفهٔ خود مناسب می داند تشکیل جلسه دهد. قوت شورای امنیت سازمان ملل متحد بر میگردد بر این اصل در حالیکه سایر ارکان سازمان ملل متحد فقط قادر به دادن توصیه‌هایی به دول عضو هستند، شورای امنیت قادر است تصمیمات لازم‌الاجرایی در چارچوب منشور ملل متحد اخذ و تمامی دول عضو را موظف به اجرای آن نماید. تصمیمات شورای امنیت تحت عنوان قطعنامه با رأی اکثریت به تصویب می‌رسد. هر عضو شورای امنیت دارای یک حق رأی است. تصمیم در خصوص مسائل مربوط به نظام‌نامه و طرز کار با رأی مثبت ۹ دولت اخذ می‌شود. به عبارت دیگر رأی‌گیری در خصوص مسائل برنامه کار، رأی‌گیری با اکثریت عددی است. در این رأی‌گیری صرفاً وجود ۹ رأی مثبت کافی است و نوع عضویت رأی‌دهنده (دائمی یا غیر دائمی) مورد توجّه نمی‌باشد. تصمیم گیری در خصوص سایر مسائل با اکثریت کیفی است. در اکثریت کیفی نوع عضویت رأی‌دهنده مورد توجه است و هر پنج عضو دائم و حداقل ۴ عضو غیر دائم باید رأی مثبت دهند تا موضوعی تصویب شود. همچنین منشور اعضای دائم را هنگامی که خود یک طرف اختلاف هستند از رأی دادن در خصوص تصمیماتی که به موجب مندرجات فصل ۶ و بند ۳ از مادهٔ ۵۲ منشور اتخاذ می‌شود ممنوع کرده‌است اما حق وتو در حال حاضر پنج کشور بزرگ جهانی امریکا ، روسیه ، چین ، فرانسه ، انگلیس ، از حق وتو بر خوردار اند.
در صورتی‌که یکی از اعضای دائم شورای امنیت رأی منفی دهد این رکن نمی‌تواند هیچ تصمیمی اتخاذ کند. تا به حال چندین بار دیده شده از اعضای دائمی که در مسئله‌ای ذی‌نفع بوده‌است سبب شده‌است تا شورای امنیت به عنوان رکن اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی فلج شود و نتواند اخذ تصمیم نماید. نمونهٔ استفاده از این رأی منفی را می‌توان وتوهای مکرر ایالات متحده آمریکا در خصوص قطعنامه‌هایی که به اسرائیل عملکردی انتقادی دارد و همچنین وتوی چین در خصوص اجرای عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد در گواتمالا دانست چرا که چین ارتباط و همکاری دولت گواتمالا با تایوان را مغایر با حاکمیت و منافع ملی خود می‌دانست.[۲۵][۲۶]پذیرش حق وتو از همان ابتدا در کنفرانس سانفرانسیکو با انتقاد دیگر کشورها مواجه شد چراکه آن‌ها معتقد بودند به رسمیت شناختن این حق در واقع نفی اصل برابری دولت‌ها می‌باشد. اما این پنج عضو با این استدلال که بیش‌ترین نقش اساسی در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و تأمین مالی و نیروی نظامی سازمان ملل بر عهده آن‌ها است و اگر صلح و امنیت بین‌المللی به خطر افتد و اختلافی به جنگ منتهی شود آن‌ها هستند که نقش اساسی در پیش‌گیری از خصومت‌ها و خاموش کردن آتش جنگ دارند این امتیاز را برای خود قانونی و برحق می‌دانستند. ۵ عضو دائم شورای امنیت در نهایت با وجود تمام انتقادها جامعهٔ بین‌المللی را تهدید کردند که اگر حق وتو برای آن‌ها به رسمیت شناخته نشود موضوع تأسیس سازمان ملل متحد به طور کلی منتفی خواهد شد. در نتیجه این امر، سایر کشورهای عضو به این نتیجه رسیدند که اساساً ایجاد چنین امتیازی برای اعضای دائم بهتر از آن است که سازمان ملل اساساً تشکیل نشود گرچه در حال حاضر بعضی از عوامل سبب شده از تأثیر حق وتو تا حدودی کاسته شود. مادهٔ ۲۷ منشور برای اخذ تصمیم مقرر کرده‌است که اعضای دائم باید رأی مثبت دهند و رأی منفی آن‌ها مانع از اتخاذ هرگونه تصمیمی خواهد شد. این ماده هیچ اشاره‌ای به غیبت عمدی اعضا در جلسات شورا و امنتاع از دادن رأی نکرده‌است؛ بنابراین غیبت عمدی در جلسات و امنتاع از دادن رأی وتو محسوب نمی‌شود. کشور های آگاه و مدیران پخته کار که بحیث نماینده گان یک کشور در سازمان ملل متحد ایفای وظیفه مینمایند باید درک عمیق از کشور های که چه دایمی و چه نوبتی در شورای امنیت ملل متحد حضور و مسئولیت دارند داشته باشد نماینده یک کشور بشمول افغانستان زمان شکایت خویش را به شورای امنیت بسپارد که قبلاً با شیوه لابی گری فعالیت های موثری را انجام داده باشد در صورت که همچو فعالیت ها محدود و پیش بینی شده بخاطر اکثریت در شورای امنیت قبلاً اتخاذ نشده باشد شکایت نامه ان کشور حتی شامل اجندا نخواهد شد. به باور من حکومت وحدت ملی در حال حاضر از فضای فعالیت بسیار زیادی در شورای امنیت ملل متحد بر خوردار نیست به باور من پاکستانی ها در گذشته و حال در ملل متحد لابیان فعال و کارای دارند انگلیس و امریکا نیز با این لابی گری ها نسبت به منافع افغانستان منافع پاکستان را ارجیت میدهند بسیار خوب میبود که ما قبل از امروز در شورای امنیت علیه پاکستان شکایت مینمودیم در حال حاضر من طرفدار شکایت نامه افغانستان به سازمان ملل متحد هستم اما نابسامانی ها ضعف در سیاست گذاری ها نبود تصدیق حقانیت افغانستان در جامعه جهانی بخصوص شورای امنیت این تلاش افغانستان بطور کیفی اثر گذار و کار ساز نخواهد بود دلیل اصلی آن، تغییر فضای بین المللی در حال حاضر بنفع افغانستان بوده میتواند و از سوی دیگر حکومت وحدت ملی تا کنون نتوانسته فعالیت مثمر را در سطح بین المللی برای تغییر جو غالب درمیان کشور های دنیا انجام دهد مشکلات اقتصادی امنیتی سیاسی در کشور بخاطر سیاست های حاکم و منجمله نا امنی ها که توسط جوخه های مرگ علیه مردم ما انجام می گیرد دولت نتوانسته شواهد موثر را به جامعه بین المللی بخاطر مداخله پاکستان ارایه دارد روی این اصل سیاست دفاع از حقانیت افغانستان تا کنون در باور های جهانی عقیم مانده است جناب محمود صیقل نماینده افغانستان در سازمان ملل متحد سابقه کاری در سفارت افغانستان در استرالیا و همچنان زمانی معین اقتصادی وزارت امور خارجه در دوره تصدی وزارت خارجه دوکتور عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه بوده است وی تحصیلات خود را در رشته مدیریت و اقتصاد به پایان رسانیده و بعد از سقوط حکومت طالبان گاهی در وزارت خارجه و گاهی در پروژه شهرک سازی ده سبز ولایت کابل به تحلیل مسائل سیاسی و اقتصادی افغانستان بویژه در كنفرانسهای بین المللی گاه و بیگاهی نقشی داشته است . بهتر می بود شخصیت ها و دست اندر کاران که تجارب کافی دارند قبل از تحویل شکایت نامه دیدگاه اعضای شورای امنیت ملل متحد را به باور ها های افغانستان همسو میساختند این شکایت نامه تقدیم خواهد شد با در نظرداشت ضعف و ناتوانی های مدیریت در این راستا آنچه که باید دست آورد داشته باشد هرگز نخواهد داشت .
بالا
بازگشت