دکتورعلی احمد کریمی

موفقیتهای دیپلماسی پوتین درسرگیری روابط با ترکیه

اردوغان رییس جمهورترکیه بعدازکودتای نافرجام بجای سفربه امریکا وکشورهای اتحادیه اروپا متحدین ترکیه، درپیمان نظامی ناتو به مسکو سفرنمود وپیش ازدیداربا پوتین درگفتگوی بامعاون خبرگزاری اترتاس بیشترازپنج بارپوتین را دوست گرامی خود نامید. پوتین نتایج مذاکرات را باهمتتای ترکی خود درزمینه های گوناگون مانند جهان گردی، اقتصاد وتجارت، انرژی واحیای همکاری  لوله های گاز« مسیرجنوبی» ازعمق دریای سیاه به ترکیه وازطریق ترکیه به کشورهای اروپا وتاسیس نیروگاه اتمی آکو سازنده ومثبت ارزیابی نمود.ترکیه بعدازآلمان ازخریداران عمده گازروسیه است. رسانه های روسیه احیای همکاری هارا باهمسایه جنوبی ودوامپراطوری که طی سه صدسال بارها باهم درنبرد بوده اند صفحه جدید درروابط دوکشورارزیابی می نمایند اگرچه درباره صداقت دوستی اردوغان درمیان کارشناسان روسیه اتفاق نظروجود ندارد ولی درشرایط دشوارکنونی وبی ثباتی های منطقوی احیای همکاری هارا به نفع هردو کشورمی دانند. روسیه امیدواراست که ترکیه بعدازکوتای نافرجام که کریملین اولترازهمه کودتا رامحکوم وپشتبانی خودرا ازرییس جمهورمنتخب اعلام نمود موضعگیری مشابه با روسیه درباره  سوریه و اسد اتخاذ نماید . به باورآگاهان سیاسی پوتین درسرگیری روابط باترکیه با استفاده  ازاستراتژی هدفمندانه رفتارمی نماید درحالیکه اردوغان به خاطرمشکلات داخلی اهداف تاکتیکی رادرنظردارد . امریکا واتحادیه اروپا بعدازکودتای نافرجام به ترکیه فشاروارد می نمایند که اردوغان درتصفیه حساب بارقبای خود بدرفتاری مینماید.اردوغان بعدازملاقات باپوتین به خاطرآرام از این نوع فشارها چشم پوشی نموده وحتی به غرب می آموزد تادرروابط خودازگرایش های یک جانبه با استاندر دوگانه خود داری ورزند.سرگیری همکاری های روسیه وترکیه بعد ازسرنگونی بمب افگن روسیه درماه نوامبرسال گذشته نشان داد که هردوکشوربخاطراهداف درازمدت درمنطقه بطورمشترک ازمنافع خود همکاری نمایند وعملا نشان دادند که دولتها دوستان دائمی ودشمنان دائمی ندارند ومنافع دائمی خودرا دنبال مینمایند، ازاین رو سرگیری روابط را میتوان موفقیت جدید پوتین دربازی های بزرگ ژئوپولیتیک کواند چون ترکیه را وادارگردانید تا مبتکر سرگیری روابط گردد. میان روسیه وترکیه پیرامون سوریه، خاورمیانه، قفقازو  تاتارها اختلاف نظر وجود دارد اما هردو جانب برای حل این اختلافات حاضر به گفتگو ومذاکره گردیده اند . سرگیری روابط  بدون تردید نقش وجایگاه روسیه را درمنطقه خاورمیانه ارتقا خواهد بخشید، سران کشورهای اتحادیه اروپا اگرچه ظاهرا مخالف احیای روابط ترکیه وروسیه نیستند ولی کارشناسان ورسانه های گروهی این کشورها بیم دارند که انقره دراثرفشارمسکو مجبوربه موضعگیری های مشابه روسیه درسوریه خواهد گردید تا اردوغان بکمک پوتین  درمقابل کشورهای اتحادیه اروپا ازسیاست مستقل پیروی نمایدواین سیاست باعث اختلاف نظرهای بیشترمیان اعضای ناتو گردد. اتحادیه اروپا ازسال 1963 تاکنون به بهانه های مختلف سیاسی مانع پذریش عضویت ترکیه به اتحادیه اروپا  میگردد واین عمل کاسه صبرانقره رالبریز ومایه بی اعتمادی بیشتر ترکیه به عضویت اتحادیه اروپا گردیده است. غربی ها زیاد ترازهمه هراس دارند که همکاری های مشترک  روسیه وترکیه درسوریه باعث تقویت نقش روسیه درمنطقه می گردد، رییس جمهورروسیه درطول ده ماه درجنگ با تروریسم درسوریه نه تنها تفوق قدرت نیروهای مسلح روسیه را به جهانیان نشان داد بلکه بگونه ای متحد ازاسد دفاع نمود واین روش پوتین که درروز بد متحدین خودرا تنها نمی گذارد می تواند الگوی برای اردوغان وسایرکشورهای منطقه درهمکاری های درازمدت باشد. روزنامه تایمزلندن موفقیت های نظامی ودیپلماسی پوتین رادرسوریه نوع انتقام گیری روسیه ازامریکا درافغانستان در زمان بریژنف مقایسه می نماید واین مقایسه را تایمزلندن درارتباط به سخنان اوباما رییس جمهور امریکا که حملات نظامی روسیه رادرسوریه  چون تهاجم نیروهای شوروی به هندوکش خواند تعبیروتفسیرمی نماید وازیک جانب حضورطولانی روسیه رادریک کشوراسلامی تکراراشتباه  شوروی درافغانستان پیشگویی می نماید وازجانب دیگرعملیات نظامی روسیه را درمقابل داعش و سایر سازمانهای تروریستی انتقام گیری ازامریکا بخاطر افغانستان وانمود تحلیل می نماید،همانطوریکه امریکا درافغانستان بخاطرویتنام ازشوروی انتقام گرفت، امروزپوتین در سوریه بخاطرافغانستان ازامریکا انتقام می گیرد. اما واقعیت تحولات سالهای اخیرحاکی ازآن است که دراثرمداخلات امریکا درکشورهای خاورمیانه وافغانستان  تنها جنگ وویرانی نصیب مردم گردیده اند. تحولات اخیردرجهان به نفع امریکا رشد نمی نماید. رویدادهای ترکیه برای امریکا می تواند خطرناک ترازانقلاب سال 1979 ایران تمام گردد که بساط چندهزارساله رژیم طرفداربه امریکا راجمع نمود.اردوغان بااستقلال عمل وبدون توجه به بروکسل وواشنگتن دست دوستی وهمکاری رابه یگانه رقیب بالقوه ناتو درجهان فشرد. اردوغان درکنارهمکاری اقتصادی ، سیاسی وتجارتی به همکاری های نظامی وامنیتی باروسیه نیزابراز علاقمندی نموده است. اعلامیه های هیجانی وانتقاد گرانه میان ترکیه وناتو شاید منجربه طلاق وجدایی آنی  آنها نگردد ولی استقلال عمل اردوغان درمقابل امریکا وناتو مخالفت صریح به سیاست خودسرانه امریکا درامورداخلی سایرکشورها است که ازآن جمله کشورهای بزرگ منطقه مانند چین وهند نیزمخالف جهان یک قطبه درنظم نوین بین المللی می باشند ورویداد های کنونی درجهان ادامه سیاست عملگرانه پوتین است که درسال 2007 درکنفراس امنیتی مونیخ یکه تازی را درروابط بین المللی محکوم نمود.روسها برخلاف امریکا باپیروی ازآزادی درسیاست های راهبردی، استقلال عمل واقتدار ملی ازمنافع خود دفاع می نمایدو برخلاف فلسفه نئوریالیست های امریکا که درجهان باید یک ثبات دهنده وجود داشته باشد تاانکسارقدرت صورت نگیرد معتقد اند که هیچ قدرتی ولو بزرگ مانند امریکا به تنهایی نمی تواند دنیا رااداره نماید. امریکا چون یگانه ابرقدرت در جهان علاقمند نیست تا داوطلبانه قدرت را بادیگری تقسیم نماید واآنرا علامه ضعف می پندارد. امروزکشورهای بزرگ جهان مانند چین، هند،برازیل وحتی تعدادی ازکشورهای کلیدی اروپا مخالف سیاست سلطه جویانه درهمکاری های بین المللی می باشند. تحولات منطقه وجهان می تواند درافغانستان بیشترازهمه تاثیرگذارباشد. امریکا می داند که درافغانستان درمحاصره کشورهای متخاصم محصورگردیده است ودرافغانستان همه ازادامه وضع کنونی ناراضی اند واگرامریکا درسیاستهای خود به خاطرتامین امنیت ورفاه عمومی تجدید نظرنه نماید به عواقب ناگوارترازویتنام روبرو خواهد گردید.

دکتورعلی احمد کریمی- تحلیلگردراموربین المللی- مسکو