دکتورعلی احمد کریمی

پیامد فجایع سوریه برای افغانستان وسایرکشورها

 درجنگ پنج ساله سوریه صدهاهزارنفرتلف ، شهرهاویران ومیلونها نفرآواره گردیده اند، بحران وفجایع سوریه خطربی امنیتی رانه تنها درکشور های همسایه ومنطقه افزایش بخشیده است بلکه تنور اختلاف ها ومقابله جویی رامیان کشورهای بزرگ جهان مانند دوران جنگ سرد داغ  گردانیده است. سرگی شایگو وزیردفاع روسیه درهمایش بزرگ نظامی وعلمی هوشداردار که بحران سوریه می تواند درهرکشور جهان صورت بگیرد، خطر درگیری ها ومناقشات نظامی درجهان باقیمانده وبیم وقوع مناقشات نظامی درقلمرو جمهوری های سابق شوروی ازبین نرفته است. بررسی وتحلیل های علمی ونظامی نشان می دهد که دراینده نزدیک جهان شاهد درگیری های جدید خواهد بود. وزیردفاع روسیه باردیگراعلام نمود که روسیه برای مقابله به هرنوع تهدید آمادگی کامل دارد.روسیه علاقمند به مقابله جویی های نظامی نیست اما مانند امریکا واتحادیه اروپا ازمنافع خوددرمنطقه یورو- آسیا بدون توجه به غرب دفاع خواهد نمود . به باور کارشنسان نظامی غرب روسیه  قصد حمله را به اعضای ناتو ندارد اما روسیه مواضع خودرا دراوکرائین،بلاروسیه ، ارمنستان،آذربایجان ، گرجستان وجمهوری های آسیای میانه در آینده نیز تقویت خواهد بخشید،بلاروسیه متحد روسیه است وروسیه مطئمن است کشورهای مانند اوکرائین،گرجستان، آذربایجان وارمنستان درگیرمناقشات اند ونظربه اساس نامه پیمان نظامی ناتو کشورهای درگیرمناقشه نمی توانند عضو ناتو گردند. غربی ها آگاه اند که فشارآنها پیرامون شبه جزیره کریما، ابخازی واوکرائین، روسیه راوادارمیگرداند تا به مدرن سازی وتقویت نیروهای دفاعی خود ادامه بدهد وحل این اختلافات بااستفاده اززور بیشتر به بی امنیتی وبی ثباتی اروپا  تمام خواهد گردید وازهمین سبب بعدازاجلاسیه سران ناتو دروارسا درماه جولای 2016 ، لحن وزبان غربی هادرباره سرگیری روابط وهمکاری ها نرم ترگردیده است، ماموریت جان کری به دستورکاخ سپید به مسکوبعد ازاجلاسیه سران ناتو درواسا ومذاکرات طولانی درباره همکاری های دوابرقدرت درمبارزه باداعش وجبهه النصر که درروسیه سازمان های منموع  شمرده میشوند بیانگرآنست که حل مناقشات سوریه بدون همکاری های دوجانبه به بن وبست روبرو گردیده است اگرچه تاهنوز محتوی اصلی مذاکرات فاش نگردیده است، کارشناسان غربی به این واقعیت تقریبا اتفاق نظر دارند که در شرایط کنونی پذیرش اوکرائین وگرجستان به عضویت ناتو باعث تحریک بیشتر روسیه خواهد گردید وغرب باید با تدابیربازدارنده نظامی از پیشروی های جدید پوتین قانع گردد. امریکا وناتو دردکترین نظامی خود روسیه راتهدید برعلیه امنیت ومنافع خود می دانند و به فشارهای سیاسی وتحریم های اقتصادی وحتی ورزشی برعلیه روسیه ادامه میدهند وروسیه نیزتوسعه ناتورا درنزدیکی مرزهای خود تهدید به امنیت ملی خود می پندارد ودرواقع هم اکنون درمحاصره کشورهای ناتو قراردارد. روسیه وناتو هردو خطروعواقب درگیری های احتمالی نظامی را میدانند، اختلافات روسیه وامریکا بیشتر ریشه سیاسی دارد، امریکا وغرب می خواهند تاروسیه درمناقشات منطقوی وجهانی مطابق قواعد آنها بازی نماید، اما روسیه با پیروی ازسیاست مستقل می خواهد که غربی ها اورا بگونه ابرقدرت اتمی وموثر دربازی های بین المللی به رسمیت بشناسد ومزاحم منافع روسیه درجمهوری های سابق نگردد، تضاد منافع درروابط روسیه وغرب یک امرمعمولی بوده ودرآینده نیزباقی خواهد ماند اما تصادمات احتمالی نظامی درمرز های کشورهای جدیدالتاسیس ناتو وروسیه خطر درگیری های نظامی رابعد ازجنگ دوم جهانی بیشترگردانیده است .غربی ها الحاق شبه جزیره کریما وحمایت روسیه راازجداطلبان شرق اوکرائین مخالف معیارها وقوانین بین المللی می داند که راه حل  سیاسی قابل قبول رابرای هردوجانب دشوارگردانیده است. سال 2017 شاید سال آبستن حوادث خطرناک برای جهان باشد. تضاد منافع میان امریکا وروسیه مخصوصا در اوکرائین می تواند عواقب خطرناک وغیرقابل پیشبینی داشته باشد. جنگ های لفظی وخبری خوشبین ترین کارشناسان رابه آینده صلح بد بین گردانیده است، امریکا حمایت روسیه را درشرق اوکرائین تهدید به ثبات اروپا تبلیغ می نماید وبه اروپا فشاروارد مینماید که دفاع ازاوکرائین را به منزله دفاع ازامنیت اروپا تلقی نمایند. جورج سورس ملیاردرامریکایی ومهندس انقلاب های رنگی در جمهوری های سابق شوروی، می گوید« شهروندان اوکرائین فعال ترین وفداکارترین متحد اروپا است، اوکرائین هاحاضراند بیمرند اما ازوطن خود برعیله روسیه دفاع مینمایند وهمانطورمدافعین اتحادیه اروپا نیزمی باشند واین فداکاری آنها رویداد نادر وتازه درتاریخ اروپای نوین محسوب میگردد.» بحرانهای افغانستان، سوریه، عراق، اوکرائین ولبیا، افزایش خطرداعش وسایر سازمانهای تروریستی، موج های جدید مهاجرت وترافیک موادمخدر خطروقوع جنگ ها را مانند سوریه برای هرکشوردرجهان ناگزیرو حتمی گردانیده است. کشورهای جهان درآستانه تحولات نگران کننده نفس می کشند. نتایج انتخابات ریاست جمهوری در امریکا می تواند تاثیرات متفاوت به آینده جهان داشته باشد. تحلیلگران غرب اوباما را ضعیف ترین رییس جمهور امریکا میدانند که نتوانست صلح وامنیت رادر افغانستان وسوریه تامین نماید وسیاست ضعیف او شهرت ومحبوبیت پوتین را درجهان ارتقا بخشید اوباما با ژست سیاسی درماه های اخیرریاست جمهوری خود ازسفر سازشگرانه وداد وبگیر کری  به روسیه برای حفظ نام وآبروی خود بگونه ای برنده جایزه نوبل پیش ازترک کاخ سپید استفاده نمود. تا هنوزمعلوم نیست که کدام یک ازنامزدان ریاست جمهوری امریکا مالک کاخ سپید میگردد ولی هم اکنون اعلامیه های ترامپ چون سیاستمدارجنجالی مایه نگرانی وتعجب متحدین امریکا دراروپا گردیده است .خروج انگلس از اتحادیه اروپا وحدت وهمبستگی اروپا را متزلزل گردانید، کودتای نافرجام درترکیه اردوغان رانجات داد اما خطربی ثباتی های تکان دهنده ترو پس لرزه های این کودتای نافرجام منطقه رابه تشویش افگنده است. درروسیه درماه سپتمبر سال جاری انتخابات زودرس پارلمانی برگزارمیگردد. طبیعت سیاسی روسیه با امریکا واروپا کاملا فرق دارد، مبارزات سیاسی وانتخابات پارلمانی در روسیه نگران کننده نیست، درروسیه به علاوه حزب حاکم، روسیه واحد، سایرجناحهای مخالف مانند کمونیستها، لیرال دموکرات ملی گرا وروسیه عادل و میانه رو ازسیاستهای خاریجی ولادیمرپوتین رییس جمهورمقتدرحمایت می نمایند، بحرانهای اوکرائین وسوریه برخلاف پیشگویی های غرب عامل وحدت ملی و اتفاق نظربی سابقه میان دیپلماتها ونظامیان روسیه درتاریخ معاصر این کشورگردیده است. غربی ها درتبلیغات خود برای تحریک مردم ونارضایت های عمومی برعلیه پوتین شکست خوردند. مردم پوتین را ناجی روسیه میدانند وبه دموکراتهای که گرایش یکجانبه به غرب دارند چون ستون پنجم و دشمنان منافع ملی روسیه می نگرند. رییس جمهور جدید امریکا درباره همکاری های دوجانبه ونظم عمومی درجهان باپوتین باید مذاکره نماید.  روسیه داعش و وتروریسم راتهدید به امنیت ملی خود می پندارد، نیروهای امنیتی ونظامی روسیه درمبارزه باتروریسم از تجهزات وآمادگی کامل وحمایت مردم برخوردارند، منتهی مشکلات اقتصادی بدترازتروریسم برای روسیه چالش برانگیزگردیده است وادامه اختلافات ومقابله جویی های نظامی مانع  برنامه های مدرن سازی توسعه های اقتصادی روسیه خواهد گردید. امریکا به سرکردگی ناتو به چالشها وظایف و مشکلات جدید درافغانستان مواجه خواهد گردید، ادامه فجایع کنونی نه جنگ ونه صلح برای اکثریت مردم افغانستان غیرقابل تحمل گردیده است، مردم افغانستان به خاطرترس ازجنگ داخلی و تکرارجنایت های گذشته مخالف حضورامریکا درافغانستان نیستند، اما دولت دستنشانده امریکا رامقصرفساد، بیعدالتی های اجتماعی، عدم تساوی طلبی وتوزیع ناعادلانه مشاغل میدانند. مردم از دولت بیمار وناکارآمد وحدت ملی متنفرند واگر امریکا به حمایت آنها ادامه بدهد وازانتخابات شفاف مطابق اراده اکثریت پشتیبانی نه نماید وضع درافغانستان آشفته تر خواهد گردید.خشونت ونارضایت های سرتاسری مقام وحیثیت امریکا را درجهان که خودرا مانند فراعنه مصرباستان ناف زمین تصورمی نماید اخلاقا ضعیف وباعث افزایش روحیه ضد امریکایی وتشویق افراطگرایی درمنطقه وجهان خواهد گردید. جنگ درافغانستان کشورهای همسایه واداربه عکس العمل خواهد گردانید وشرایط افغانستان باسوریه فرق دارد اگرشعله های آتش جنگ دامنگیرکشورهای همسایه گردد آنگاه امریکا باید با کشورهای بزرگ منطقه درگیر گردد.سخنان وزیردفاع روسیه که فجایع سوریه به هرکشوری درجهان رخ خواهد داد با اعلامیه های سیاسی و تبلغاتی هراس افگنانه سیاستمداران فرق دارد. رییسان جمهوری می آیند ومی روند ولی اوباما بعد ازخود میراثهای خطرناک نظامی وسیاسی بجا گذاشته است وحل این مناقشات به درایت های سیاسی واحترام به تمامیت ارضی کشورها نیازدارد تادستآورد های علمی، تاریخی وفرهنگی بشریت تباه نگردد.

دکتور علی احمد کریمی- تحلیلگراموربین المللی- مسکو