داکتر یارمحمد « حیدرزاده »
زون بندی آب و هوای کشور از لحاظ مساعد بودن برای کشت زراعت و چار وا داری!
« ۹ » زون ایجاد شده که بر بنیاد چگونگی آب و هوای کشور از لحاظ زراعت تقسیمات شده است . هدف نهادین آن به زراعت پیشه گان می آموزند که چگونه با به دیده داشتن آب و هوای کشور در بخش های زراعت باغداری و مواشی رسیده گی کنند.و این تقسیمات با ویژه گی های وشرایط آب و هوا گزینش گیاه ها را از کشت برداشت محصول رهنمایی می کند.
با در نظر گرفتن خصوصیات خاک و ویژه گی های عمده اقلمی ومشخص نمودن منطقی عملیات زراغتی بر اساس شرایط اکولوژیکی موجود با محیط و اطراف زون های ایجادشده « نزدیکی به ساحل ، دریا چه ، دره ، کوه ، یخچالهای طبیعی و جنگل » موثرترین عامل رشد نوع نبات در یک منطقه محسوب میگردد و این خوصیات طبیعی حائیز اهمیت خاص در انتخاب کاشت نباتات می باشد و تا اندازه ای زیاد به شرایط مناطق زون بندی شده بستگی دارد.
لطفاٌ بررسی کنید آنچه درحال حاضر در محل زون بندی در حال رشد است وبخاطر اطمینان سازی تولید کنندگان وقت خود را با چگونه کاشت محصول زراعت صرف کنند تا یک نبات مطمیناٌ بدون اشتباه کشت و حاصل خوب باکیفیت اسنتدرد مواد غذایی دهد.
در هر حال یکی از مفید ترین گرایش های استفاده از ارقام عناصر مهم اقلیمی در کشت نباتات است کار برد ویژه گی های عمده اقلیمی در بخش کشاورزی از مرحله کاشت تا برداشت محصول می باشد و در واقع کشاورزی نوین پایدار بدون مطالعه دایمی شرایط کشت ، استفاده ارقام عناصر مهم اقلیمی و خاکشناسی قابل تصور نیست.
اهمیت ارقام عناصر مهم اقلیمی امروزه اطلاعات مربوط به وضع رشد و نما نباتات ، پیشبینی مقدار عملکرد ها ، در تعین نیاز آبیاری ، مقدار آبیاری و دوره های آبیاری با رعایت درجه حرارت و رطوبت ، تاریخ کشت و کود دادن و تهیه د ستور العملهای مربوط به حفاظت نباتات در مقابل بعضی پدیده های نامساعد ویژه گی های عمده اقلیمی چون « یخ بندی ، ژاله ، باد های شدید ، بلند روی درجه حرارت و کم آبی یعنی خشکسالی » در ارتباط با دانش هواشناسی کشاورزی« درجه حرارت ، رطوبت ، فشار هوا ، باد ، برف ، باران و تابش آفتاب » می باشد. باید یاد آور شد نباتات جز نهایت مهم فکتور اقلیمی است به سه گروپ تقسیم بندی شده اند: « سخت سر مقاوم به خشکی ، حد متوسط نیاز به آب ، نیاز بیشتر به آب می باشند».
بنابراین ؛ زون بندی آب و هوا کشور ما از لحاظ زراعت بر همین اصول استوار می باشد. کاشت انواع نباتات نظر به درجه حرارت و رطوبت بارندگی در اراضی کشور کوهستانی باعث پیشگیری از بروز فاجعه زیست محیطی و تداوم تولید دربخش زراعت و در نتجیه باعث خود کفایی غذایی و اقتصادی کشور می شود.
ضمناٌ باید خاطر نشان سخت که : افغانستان یک کشور بزرگ کوهستانی است ، دارای پستی ها و بلندی ها است ، پستی و بلندی ها موجب تعدیل آب و هوا می شود و همین پستی وبلندی ها باعث تفاوت بسیار آب و هوای شهر و نواحی ولایت شده است.
پستی ها وبلندی ها نقش بسیار مهم در رشد اقتصادی کشور ما دارند زیرا همین دریا های خروشان ما از کوه های برفگیری سرچشمه می گیرند وبه بطرف وادی های مستعد ما می ریزد.
مطا لعه پستی ها و بلندی ها هوای « ۹ » زون ایجاد شده تاثیر گذار است سبب می شود تا محیط طبیعی خود را بهتر بشاسیم و ازآن استفاده معقول در زراعت ، باغداری و چار پا پروی کنیم.
از دید تخصصی من سه عامل درآب و هوا زون تاثیر گذار است
الف ـ رشته کو
ب ــ وزش باد و ریزش باران
ت ـ دشت ها ی خشک و کویر
کوه های که دارای یخچالهای طبیعی برف چالها اند موجب کوتا شدن فصل حاصلدی غلات و درختان میوه درمنطقه می شود و همچنان همین کوه ها زمینه های ریزش باریش موسومی در منطقه را فراهم ساخته است. در حالی که دشت های خشک ونیمه خشک موجب طولانی شدن فصل حاصلدی در منطقه می گردد.
: به همین دلیل آب و هوا زون ها ی ایجادشده را مورد بررسی می گیریم
زون شماره « ۱» شمال زیر تاثیر فشار جزیره آیسلند و دریای بالنیک دریای خزر است که کتله های معین مرطوب از قسمت شمال غرب به این زون داخل شده سبب برفباری و بارندگی می شود وو به اجرای پروژه های آبیاری در دشت ها این زون تنوع خوب نباتی را برای کشور تشکیل می دهد.
زون شماره « ۲ و۳» شمال شرق و شرقی از سبب وزش جبهات سرد سایبریا در زمستا ن ۱ تا ۲ متر ریزش برف دارد و زمستان نواحی کوهستان تا مدت شش ماه دوام می نماید. در این زون نباتات به گونه ای علفی می روید افزون بر آن در این زون زمینه های کشت حبوبات نیز فراهم می باشد.
شماره « ۵ » زون جنوب شرق این زون از وزش بارنهای مو سومی هند تمام مناطق زون از رطوبت مستفید می گردد و در این زون شرایط آب و هوایی و اثرات فصلی دررشد گیاهان و نباتات بسیار شبیه است.
آب هوای زون شماره « ۶ » زون مرکزی( کابل ، پروان ، کاپیسا ، پنچشیر ، لوگر ، وردک و بامیان ) زیر تاثیر ات چهار جبهه « جبهه ای خفیف گرم خلیج فارس ، جبه ای خفیف دریا بالتیک و خزر ، و اثرات جبهه ای خیف سرد سا یبریا و جبهه ای مرطوب باران بحر هند » قرار می گرد. در مناطق ارتفاع متوسط زون ، پسته ، انجیر، بادم وحشی ، بلوط بته های ارغوان نیز می روید. با دره های شاداب آن از لحاظ آب هوای و طبیعت یکی از مناطق کم نظیر در کشورما است
زون مرکزی دارای تنوع وسعی از چشم اندازهای طبیعی نواحی دهات آن انواع درختان میوه دار نظیر بادام , چهار مغز, زرد آلو, آلوبالو ,گیلاس ,سیب شفتالو , ناک, انار, انواع انگور وانواع توت ( سفید توت ,کبودتوت , شاتوت ) پوشش گاهی انبوه ی از درختان نیز مشاهده می کنید.
« ۷» زون جنوب ( زابل ، غزنی ، ارزگان و دایکندی) زیر تاثیر اثر ات بسیار خفیف هر چهار جبهه خلیج فارس ، جبه ای دریا خزر ، سرد سا یبریا و جبهه ای مرطوب باران بحر هند » قرار می گرد.
این زون تما ماٌ در محاصره کوه ها بوده است و آب هوای زون در تابستان مجموع معتدل است و چهارفصل بصورت جداگانه منقسم می شود و در زمستان برف باری دارد.
درجه حرارت مناطق زون جنوب از منفی 10 تا مثبت ۳۰ در تغیر است در این مناطق نباتات می روید که تخم یا پندک آن باید حرارت منفی صفررا سپری کند.
زون شماره « ۸ » زون جنوب غرب ( قندهار ٬ هلمند ٫ فراه و نیمروز ) زیر تاثیر بخار هوای آب گرم خلیج فارس قرار دارد و به همین سبب هیچ برف ریزی در دشت های آن دیده نه شده است و از همین جهت اکثر ساحات زون جنوب غرب خشک بوده و فرش نباتی درآن کمتر دیده می شود. به اجرای پروژه های آبیاری از دریای هیرمند ، فرارود و کجرود بخش های بزرک منطقه قادر به رشد مواد غذایی برای ۱۰ میلیون نفر زمین است و به یک زون مدرن کشاورزی و صناع تشکیل خواهدشد.
زون شماره « 9 » زون غرب ( هرات ٫ باد غیس و غور ) نیز زیر تاثیر فشار پست جزیره آیسلند است که کتله های معین مرطوب از قسمت شمال غرب به کوه بابا می رسد و سبب برف گیری و بارندگی می شود و باعث رشد تنوع خوب نباتی در دامنه ها از قبیل بادام وحشی پسته زار جنگل ارچه تشکیل داده است. شرایط آب و هوایی خاک نواحی زون غرب زمینه مناسبی را برای کشت گیاهان دارویی فراهم ساخته است و زیره سفید « کرابیه » و زعفران قلم عمده تولیدی و صادراتی محصولات زراعتی زون غرب کشور را تشکیل می دهد.
البته اجرایی طرح ها ی و راه نمودهای برای حل مشکلات زون های ایجادشده آب هوا از لحاظ زراعت یکی از مکلفیت اساسی وزارت زراعت به همکاری کادر های مسلکی اداره حفاظت محیط زیست کشور می باشد.
1ــــ تحقیق در مورد تغییر موضعی آب و هوا در زون های ایجادشده « ایجاد کمبربندهای سبز حفاظتی در شرایط دشوار مناطق خشک و نیمه خشک ، آبیاری دامنه ها جهت سرسبزی و شادابی ، احداث سبز خانه ها و ایجاد طویله های حیوانات در مناطق یخ بندان دیررس نباتات»
۲ــــ استفاده از ارقام عناصر مهم اقلیم چون: « درجه حرارت ، رطوبت و بارندگی » حرارت که از جمله عناصر اساسی و فوق العاده مهم اقلیمی یک زون بشمار می رود در تعین مقدار آبیاری و موثر راه یابی جهت توسعه و ترویج نباتات پیش بینی برای دوره های آبیاری است.
۳ــــ آموزش حرفه ای دانش هواشناسی« ویژکی های عمده اقلیم » کشاورزی؛ علاوه از تقویت تولید محصول زراعتی و حیوانی در اراضی نواحی کشور ما را از پشگیری بند روی درجه حرارت باعث بروز فاجعه زیست محیطی و تداوم تولید در بخش فعالیت های زراعتی و درنتجه باعث سرسبزی کشور میشود.
بخاطریکه ویژگی عمده اقلیمی یکی از مفید ترین گرایش های دانش هواشناسی کشاورزی در رشد زراعت علمی و حرفه ای از مرحله « کشت تا برداشت محصول » میباشد.
خلاصه ، هدف مناطق مشخص شده «۹ » زون بندی کشور از لحاظ مساعد بودن برای کشت زراعت و چاروا داری ؛ جدول های ارقام عناصر مهم اقلیم زون های مخشص شده به عنوان یک راهنما مشاهده شده است و تولید کنندگان میوه کشور می توانند استفاده از ارقام عناصر مهم اقلیمی جدول ها انتخاب یک نباتات در محل سازکار آب هوا و خاک مطمیناٌ بدون اشتباه کاشت و حاصل خوب باکیفیت اسنتدرد مواد غذایی خواهد داد.
داکتر یارمحمد « حیدر زاده »
داکتر علوم محیط زیست کشور سویدن
منابع و ما خذ
اتلس افغانستان چاب « ۱۹۸۵ م » اداره سروی کارتوگرافی جیوکارت پولند
ــ یادداشت های تحیقیقاتی من از دوره داکتری طی سالهای ۱۹۹۱ الی ۱۹۹۵ »
بندی کشور سویدن
بالا
بازگشت