داکتر یارمحمد « حیدرزاده »
ایجاد زون بندی آب و هوا از دیدگاه زراعت
ایجاد زون بندی آب و هوا در افغانستان ؛ برای ترویج ، رشد و توسعه زراعت و کشاورزی لازم و ضروری است واز جانب هم از هدررفتن فصول و هم در مصرف کشت صرفه جوی میکنید.
زون ممکن است یک منطقه به وسعت صد ها متر یا هزاران متر باشد و شرایط آب و هوا
و اثرات فصلی در گیاهان منطقه بسیار شبیه می باشند.
آب وهوا ی اراضی افغانستان به اساسی تحقیق و ارزیابی هوا شناسی ذیلآ پیشبینی
شده است:
ساحات شمال کشور:
دارای ارتفاعات بیشتر از«
۲۳۰۰
متر » از سطح بحر میباشد و زمستان آ ن سرد و طویل در بعضی نواحی کوهستان آن تا
مدت شش ماه فصل زمستان دوام می نماید.
ساحات شمال شرقی کشور :
دارای ارتفاعات «۹۰۰ تا ۱۳۰۰ متر» می باشد وتابستان آن گرم بوده رطوبت آن سلانه آن «۲۰۰ ملی متر» می رسد.
ولایت : کنرو نورستان از وزش بارنهای موسومی هند مستفید می گردد و همچنان ننگرهار ، لغمان و کنر دارای آب و هوای مدیترانه ای هستند .
موقعیت جغرافیایی زون شرقی ؛ یک منطقه کوهستانی است و در این زون شرایط آب و هوایی و اثرات فصلی در رشد گیاهان و نباتات بسیار شبیه میباشد.
ساحات جنوب غرب کشور :
دارای ارتفاعات کمتر«۹۰۰
متر» می باشد و تابستان آن خشک وگرم است ورطوبت سالانه «
۳۳
ملی متر » در زرنج ثبت شده است.
ساحات نواحی کابل :
دارای ارتفاعات « ۱۳۰۰ تا ۲۳۰۰ متر» از سطح بحر است ، دارای اقلیم معتدل می باشد و چهارفصل بصورت جداگانه منقسم می شود ورطوبت سلانه آن از «۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر» میرسد.
قابل تذکر است که :
ولایات « ننگرهار ، خوست و مناطق کوهستانی نورستان و لغمان» که تحت تاثیر باد
های موسمی جنوب شرق قرار می گیرند ؛ آب و هوای نیمه استوایی دارند.
آب هوای مدیترانه در منا طق شرقی « جالاآباد و مرکز لغمان » وجوداشته و البته
بلندترین درجه حرارت «۵۱
درجه » سانتیگراد در ولایت نیمروز ثبت شده و پاین ترین آن منفی «
۵۲،۲
ــ درجه سانتی گراد » درولایت غور ثبت شده است.
قسمت اعظم محصورلات نباتی درمملکت از زمین های آبی بدست می آید و ترویج و توسعه
نباتات نظر به تجربه زون بندی آب و هوا ازبکستان و سویدن که از دانش هواشناسی
زراعت خود را از مواد غذایی به خود کفایی رسانیده اند.
همچنان باید اضافه کرد که :
توده های هوایی که در فصول مختلف وارد افغانستان می شوند عبارتند از: « توده هوای سرد قطبی، توده هوای اقیانوسی،توده هوای اقیانوس هند ، توده هوای گرم و مرطوب » میباشد و جانب هم آب و هوای افغانستان به شش منطقه ذیل : « گرم و خشک بیابانی ، آب و هوای کوهستانی ،آب و هوای مدیترانه ای ، آب وهوای استپی ، آب و هوای موسمی ، آب و هوای تندرا آلپی » تقسیم شده است.
بنآ ؛ افغانستان نیاز به زون بندی با در نظر گرفتن شرایط آب هوایی و اقلیم مناطق نواحی خود دارد و زون بندی مناطق زراعتی کشوربا درنظر گرفتن شرایط آب و هوا و اقلیم منطقه مانند :
« بارندگی، درجه حرارت حداقل مطلقه، رطوبت نسبتی هوا، دوام تابش آفتاب، بارش برف ، توزیع ژاله ، فشار، بخارات آبی و باد » در انتخاب نباتات برای کشت در یک محل راهنمایی و کمک میکند.
البته آب و هوا و شرایط رشد حتی در داخل یک زون هم متفاوت است. بنآ؛ نباتی را برای ترویج انتخاب کرد که تا حد زیادی با شرایط آب و هوای منطقه زون سازگار باشد.
افغانستان سرزمین دره ها است؛ در دامنه های هندوکش ، دره های بیشمار شاداب وسرسبز موقعیت دارد که معروف ترین آنها هریک: « دره واخان ، در شغنان ، منجان ، جرم در ایم کشم در بدخشان، ورسج ، فرخار ، دره اشکمش در تخار، خوست و فرنگ ، سمندان اندراب، خنجان دو آب سر آب در بغلان در شمال هندوکش و از طرف جنوب هندوکش دره پیج ، دره نور ، دره کرم ، دره پشال ، باندول، اشپی، اسکین ، پنجدره نجراب، دره هزاره ، بازارک ، پاران ده ، در آرزو، سالنگ ، اشاوه ، شکاری، کپچاق ، چهارده بامیان ، سیغان کهمرد » میباشد.
این دره های زیبا برای رویاندن بوته های میوه ای وترویج نباتات خیلی مساعد
هستند و این دره ها بین دو کوه موقعیت داشته و دارا ی آب و هوایی خاص می باشند
.
بنآ برین وضیعت دره دامنه های ، زمین های همواری و دشت های مستعد کشور ایجاد
زون بندی آب هوای افغانستان از لحاظ زرعت ضروری پنداشته میشود.
ـــ ایجاد زون بندی آب هوا در اراضی نواحی کشور باعث پیشگیری از بروز فاجه زیست
محیطی و تداوم تولید دربخش زراعت می شود.
ــ ایجاد زون بندی آب و هوا یکی از مفید ترین گرایش های دانش هواشناسی زراعت ،
از مرحله « کشت تا برداشت محصول » میباشد.
ــ ایجاد زون بندی آب وهوای با استفاده از ارقام عناصر مهم اقلیم چون: « درجه
حرارت ورطوبت و بارندگی » در تعین مقدار آبیاری و موثر راه یابی جهت توسعه و
ترویج نباتات پیش بینی برای دوره های آبیاری، تهیه دستور العملهای مربوط به
حفاظت گیاهان و غله جات کشت شده در مقابل پدیده های نامساعد آب و هوا لازم و
مفید میباشد.
البته اجرایی طرح زون بندی آب هوا ؛ از لحاظ زراعت و کشاورزی یکی از مکلفیت
اساسی وزارت زراعت به همکاری کادر های مسلکی اداره حفاظت محیط زیست کشور می
باشد.
داکتر یارمحمد « حیدر زاده »
داکتر علوم محیط زیست
منابع و ما خذ:
ــ اتلس افغانستان چاب «
۱۹۸۵
م » اداره سروی کارتوگرافی جیوکارت پولند.
ــ یادداشت های تحیقیقاتی من از دوره « ماستری ـ داکتری طی سالهای
۱۱۹۹
الی
۱۹۹۵ » .
ــ سایت اینترنتی در امور زون بندی آب و هوا کشور سویدن
بالا
بازگشت