داکتر یارمحمد « حیدرزاده »
اهمیت احیاء جنگلات و درختان سایه بان
در دامنه ها و وادی ها !
جنگلات و درختان به عنوان یکی از مهم ترین سامان های حیات بخش جامعه بشری است که موجودیت ، احیا و حفاظت از آن در طبیعت ؛ بر علاوه تامین آسا یش ، رفاه ، پاکی ، طراوت ، صحت و سلامتی مردم و جامعه میگردد. بلکه حیوانات و پرندگان مختلف را بخاطر غذا و پناگاه تولید مثل به محل میکشد و از جانب هم باعث رشد جنگلات شده و بعضی پرندگان نیز در انتقال دانه ها از یکجا ، بجای دیگر و در گسترش ساحه سبز میشوند.
کارشناسان فائو « سازمان خواروبارو زراعت ملل متحد » متعقداند که : اگر سطح جنگلات یک کشور از « ۲۵ در صد» خاک آن کمتر شود، آن کشور از نظر وضعیت محیط زیست انسانی ، در حالت بحرانی به سر میبرد. این در حالی است که سطح پوشش جنگلات و مرتع در وطن ما افغانستان « ۳،۵ در صد » ساحه آن را جنگلات طبیعی انبوه ارچه ، بلوط و چوب چهار تراش و از جمله حدود « ۴۵۰ هزار» هکتار آن در ختان پسته پرا کنش در لایات شما ل ، شمال شرق و شمال غرب کشور که محیط آنجا به نشونما پسته زار بطور خود رو مساعد است و روییده است.
حدود « ۴۶ در صد » چراگاه های طبیعی سرزمین وطن ما ، در دامنه ای کوها قرار داشته و شکل موسمی « فصلی » را دارد . علفچر ها در غذا و حاصل دهی حیوانات تاثیر مستقیم داشته و تابع شرایط جوی و اقلیمی و رشد نباتی همان چراه گاه می باشند . بعضی چراگاه نواحی ولایات از عدم نحوه اداره چراه گله ها به خاطر اضافه چراندن حیوانات از بین رفته اند. بگونه مثال : در نواحی جنوب ، بامیان ، پنجشیر ، دایکندی ،غزنی ، بادغیس ، تخار و بدخشان چراگاه ها مراتع به کمبود علوفه ذخیره برای زمستان چهارپایان مواجع شده اند
بر اساس مطالعاتی که در سال « ۲۰۰۴ م » با همکاری مُو سسات خارجی در مور پوشش درختان سایه بان صورت گرفت ، مشخص ساخته اند که : درولایات بدخشان و هرات « ۵۰ درصد » و در ولایت بادغیس « ۸۰ در صد » از اثر قطع و اضافه چرانی گله ها پشش گیاهی و درختان سایبان از بین رفته است. همچنان کوههای غربی کشور که عاری از جنگلات است و« ۶۰ الی ۸۰ در صد » نیاز به کاشت نباتات سیابان دارند و دیگر کو های کشور « ۳۰ الی ۵۰ در صد » نیاز به کاشت نباتات سایبان دارند.
وضیعت محیط زیست کشور ما فغانستان ، در سایر بخشها ی اکو سیستم طبیعی آن آسیب دیده ار « ۳۰ الی ۵۰ درصد » دامنه های کوه ها عریان از پوشش نباتی شده و هر لحظ امکان رانش توده های لای گل و سیل وجود دارد.
گزارشات و برسی اداره محیط زیست سازمان ملل متحد حاکی از آن است که افغانستان در طی سه دهه سال جنگ ، نظارت بر جنگلات و اضافه چرانی گله ها در چراگاه ندارد و از جانب هم بخاطر احیای ساحات سبز تدابیر لازمه اتحاذ نشده و نه هم اقدامات عملی و طرح پلان پیشبنی برای احیا ی مجدد جنگلات و در ختان سایبان اتخاذ شده است . بنآ ؛ ضرورت مبرم است تا به مطالب ذیل در بخش « جنگلات و درختان سایه بان در دامنه ها و وادی ها » توجه لازمه و تخصصی توام با جلب همکاری « ادارات محیط زیست سازمان بین المللی » صورت گیرد :
ــ از دست دادن جنگلات ، پوشش بوته ها جنگلی در مراتع و دشت ها ، در حقیت محیط زیست در معرض نابودی قرار میگیرد.
چون زمانی که پشش جنگلی قطع شود ، پرندگان حیوانات وحش در محل کم شده و آرام آرام آلودگی های محیط زیستی در محل بیشتر می شوند . اگر درخت و ساحت سبز در منطقه وجود نداشته باشد با کمبود هوای تازه تنفس مواجه خواهند شد.
ــ احیای مجدد جنگلات و درختان در کشور ما افغانستان مهم است ! و همچنان برای تامین علف چرای و هزم سوخت پخت پز و گرم کنی خانه ها ی چیزی کم از نصف جمعیت کشور ما که در مناطق دامنه ها در روستا ها ساکنند، زندگی شان بطور مستقیم و یا غیر مستقیم به منابع طبیعی محل شان وابسته اند و هم از طریق « چاروا پروری و پیشه زراعت » امراری حیات میکنند. .
ــ عوامل آب و هوا و جنس خاک در پراکندگی نشونما نباتات و گیاها ن در یک سرزمین نقش بی سزایی دارند. نشو نما درختان در یک محل در جذب آب باران وهم در جلوگیری از فرسایش خاک موثر می باشد.
ــ با غرس در ختان و کاشت بوته های دانه ها ی بومی در نقاط صیقل شده از پوشش گیاهی از وقوع زمین لغزش ها و انواع حرکات دامنه ای و آمدن سیل جلوگیری خواهیم کرد و از جانب هم پوشش گیاهی و نباتات از خطرات احتمالی جلوگیری مینماید.
ــ پوشش نباتی مانع از برخورد مستقیم باران به زمین می شده و در نتیجه آب باران به آرامی از سطح پوشش گیاهی به زمین می رسد وجریان آن در اثر موجودیت نبات به علت یکی از عوامل عمده کندی حرکت نمودن توده ای تخریبی خاک و برف کوچ یا رواناب سیلاب می گرد.
ــ در میان تمام نباتات درخت به نسبت داشتن ریشه های عمیق مهم ترین تبخیر کننده ها به شمار میروند و در واقع به کمک ابحار این درختان است که دامنه باران ها را در روی زمین گسترش میدهند و تولید آب قابل استفاده برای سایر اجسام حیه مینمایند وهمین درختان هستند که منابع آبی را حفظ و فرسایش خاک را نیز کاهش می دهند.
ـــ موجودیت درختان و بوته ها در یک محل باعث خنکی هوا و افزایش ذخیره منابع آب زیر زمینی در منطقه میشوند. قرار احصائیه یک درخت در یک محل معمول بطور نورمال در طول یک روز از ۱۲۵۰ الی ۱۵۰۰ لیتر آب زیرزمین را بشکل دوامدار به اتمسفیر هوا تبخیر میمناید .
ــ احیای پوشش جنگلی و بوته ها ودرختان در یک محل موجب ایجاد اکوسیستم طبیعی می کنند. و گروه خاصی از حیوانات وحش ، از جمله پرندگان مختلف را به محل می کشاند و نباتات بخاطر فعالیت های میتابولیکی « آب سوخت و سازی » شان برای جذب مقدار زیاد آب ضرورت دارند و یک مقدار آب را بشکل دوامدار و دورانی از سطح برگ ها وساقه خود به هوا تبخیر مینمایند.
باید خاطر نشان ساخت :
اهمیت ، احیای و حفاظت از محیط زیست کشور یکی از مکلفیت های اساسی اداره حفاظت محیط زیست کشور با واحد های دومی آن در تمام ولایت میباشد . از جانب هم سازمان بین المللی حفاظت محیط زیست در صدد است تا اکوسیستم ها را در کشور های آسیب پذیر؛ و نحوه زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم کشور عقب ماننده را با برنامه ریزی پروژه های بزرگ کلیدی مدیریت ، بازسازی و سازماندهی کند . بنآ ؛ ضرورت است تا با طرح پلان منطقی ، تخصصی و انکشافی توجه اساسی سازمان بین المللی حفاظت محیط زیست معطوف گردد .
اگر برای شما دوست گرامی کدام زحمت نه باشد در پای مضمون در صفحه عمومی فسبوک من در جهت راه های بهبود محیط زیست کشور ما تبصره کند از کمنت شما محترم ممنون
سلام استاد محترم و مهربان سعیدی صاحب خدا کند که جور و صحمند با فامیل محترم تان باشد . مضمون ارسال در ایمل شما استاد محترم وعزیزم کرده ام . از همکاری و زحمت شما استاد محترم یک جهان سپاس
****
داکتر یارمحمد « حیدر زاده »
داکتر علوم محیط زیست
منابع و ماخذ :
۱ــ گزارش راجع به قطع جنگلات افغانستان « روز نامه ۸ صبح » .
۲ـــ مبادی جنگلنداری پوهنتون کابل ۱۳۸۵ .
۳ـــ استفاده از یادداشت های شخصی و سایت اینترنتی جنگل پروری کشور سویدن .
بالا
بازگشت