عبدالو کیل کوچی
سوریه آماجگاه ایتلافات واختلافات
شورشهای داخلی ، ایجاد پایگاهای نظامی ، جابجایی نیرو های جنگی مجهز با تخنیک و سلاح پیشرفته، هجوم عسکری ولشکری ، لنگر اندازی کشتی های بزرگ طیاره بردار در آبهای ساحلی ، پرواز طیارات بی پیلوت وبا پیلوت جنگی بم افگن ومداخلات خواسته ونا خواسته کشورها با شتاب گسترده ، زمین وهوای کشور سوریه را آماجگاه جنگهای تمام عیار نیابتی و کشمکش های رقابتی قرار داده است . چنانچه از یکطرف نیروهای امریکایی ومتحدین اروپایی آن یعنی ناتو وترکیه ، عربستان سعودی ،قطر واسراییل و از سوی دیگر روسیه ، چین ، ایران ، حزب الله لبنان وعراق ، همه دریک ایتلاف جنگی علیه تروریزم ، القاعده ، داعش وشرکای منطقوی آن قرار گرفته و نقاط مورد نظر در خاک این کشور را آماج حملات خود قرار میدهند که در جریان جنگ نمیتوان بروز احتمالی تناقضات اوپراتیفی وتفاوتهای عملیاتی را در میدان جنگ نادیده گرفت .
با این حال وهوا، در کشورنچندان بزرگ سوریه با گستردگی پهنای جنگ و ساز وبرگهای نظامی آن آیا میتوان بحران را تحت کنترول نگهداشت ؟ درحالیکه جنگ سوریه با تمام پیچیدگی هایش روز تاروز کسب شدت کرده و در چشم انداز اینگونه مسایل با توجه به حالات جنگی مشابه ، اوضاع یکنیم دهه گذشته یعنی جنگ های ضد تروریزم در افغانستان وقبل از آن غراق را به ذهن انسان تداعی میکند . که یکطرف تروریزم ، القاعده وطالب ، سوی دیگر فرا خواندن نزدیک به کل جهان به جنگ علیه آن گروهای دهشت افگن .
واضحاً در حال حاضر راه اندازی مبارزه جمعی کشورها با تروریزم وداعش مبرمترین مسُله امنیت جهانی را تشکیل میدهد . اما تفاوت جنگ پانزده بیست سال قبل با جنگ فعلی درین جاست که در جنگ های گذشته نتنها القاعده وتروریزم ازبین نرفته بلکه دامنه جنگها گسترده تر شده وشکل فراکشوری و فرامنطقوی را بخود میگیرد که حتا در امتداد جنگهای گذشته داعش ظهور کرد . حالا دیده شود که سرنوشت جنگ تمام عیار و فراگیر سوریه بکجا خواهد رسید .
بقول دوچه وله : روسیه وایالات متحده برای جلو گیری از رویداد های خطر ناک احتمالی ، حین بمباران هوایی در جنگ سوریه بتفاهم رسیده اند . هر چند امریکا وروسیه با تفاهم وهما هنگی نظامی راه مشترکی را در پیش گرفته اند ولی جریان بر خورد ها با دشمن مشترک ، پراتیک جنگی مواضع قدرتهای یاد شده را مشخص میسازد. بدین معنا که منافع واهداف متفاوت منطقوی آنها شکل وماهیت تحرکات جنگی هردو ابر قدرت را در سوریه راتشکیل میدهد .از جمله ایالات متحده امریکا.
امریکا : بقول رادیو آزادی در بخش گزارشها وپیام ها می خوانیم : ریس جمهور امریکا اظهار داشت که اتحاد روسیه با بشار اسد وایران این کشور را در چشم اکثریت مردم سوریه دشمن معرفی میکند . ریس جمهور اوبا ما این را هم تصدیق نمود که برنامه امریکا برای تعلیم وتجهیز گروهای میانه رو مخالف رژیم اسد موثر نبوده است . بگفته ریس جمهور اوباما بآنها همچنان برای تقویه کرد ها در شرق سوریه تلاش میکند. بگزارش منابع خبری دیپلیماسی ایرانی از قول محمد علی مهتدی تحلیلگر مسایل خاور میانه مینویسد ....با اعلام کمک ۶۰ میلیون دالری امریکا به مخالفان سوری راه را برای کمک بیشتر دیگر کشور ها باز کرد. ازسخنان وموضعگیری های فوق معلوم میشود که کشور های فرانسه ،آلمان ، اسراییل وانگلستان ،عربستان سعودی ، قطر وترکیه ایتلاف بزرگی از قوت های نظامی در آن کشور بوجود آورند. بقول این روزنامه هم امریکا وهم انگلیس عربستان وقطر به معارضان سوری اسلحه میدهند. سیل اسلحه بسمت سوریه جریان دارد که بیشتر آن از طریق ترکیه وارد سوریه میشود ومعارضان سوری در خاک اردن توسط امریکایی ها آموزش می بینند . با اینحال یک تحلیلگر اسبق پنتا گون میگوید که آیا حمایت روز افزون از گروه های مسلح سوریه متضمن دستا ورد پایدار خواهد بود .داعش در اثر حملات امریکا تضعیف شده است ، اما همچنان یک دشمن قویست وقادر است گستره میدان جنگ را بالا ببرد .
روسیه : پوتین در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد سیاست کشور های غربی ،وامریکا در منطقه خاور میانه را سبب اصلی تشدید نا امنی وتولد گروه های مثل داعش والنصره دانست . بنقل از گروه بین المللی مشرق در راستای جنگ روسیه با تروریزم وداعش ، دهها کشتی وناو شکن روسیه در مقابل سواحل سوریه استقرار دارند حملات موشکهای بین القاره یی که از چهار کشتی این کشور در سواحل شرقی دریای حزر شلیک شد پیام های خاصی از سوی این کشور به اقدامات روسیه در خاور میانه ابعاد تازه میدهد . بقول دوچه وله ، روسیه گفته است که میخواهد تروریستها را عقب براند ولی در زمینه اهداف این عملیات اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. امریکا نگران آنست که روسیه بر علاوه بمباران داعش ، جنگجویان مخالف اسد را نیز سرکوب کند .
واما ایران : به گفته باشگاه خبری ، با ورود روسیه معادلات در حال تغیر بوده وبشار الاسد بخشی از راه حل جنگ درین کشور است . بقول منابع خبری بی بی سی نقش روبرشد ایران در جنگ داخلی سوریه نمایان است ودرابظه به ایران از اعزام نیرو به سوریه گزارشهای زیادی موجود است . همچنان بقول منابع خبری طلوع : سرباز گیری ایران ازمهاجران افغانستان مقیم ایران برای جنگ در سوریه نیز جریان دارد .
اتحادیه اروپا : جولیس بارنیس دیسی عضو ارشد شورای روابط خارجی ارو پا میگوید مداخله روسیه ضربه اعظم بدولتهای حامی جناح مخالف بویژه در منطقه شامل قطر ،عربستان سعودی وترکیه است که احتمال واکنش متقابل قوی آنها را در پی خواهد داشت بگفته تحلیلگران با گسترش جنگ داخلی سوریه عربستان سعودی موضع اش را روشن کرده است از آغاز قیام در سوریه این دید گاه در عربستان حاکم بوده است که بشار اسد باید برود . بگفته تحلیلگران توجه ریاض به حمایت از شورشیان در جنوب متمر کز بوده است . ضمن آنکه متحدانش شامل ترکیه وقطر طبق گزارشها از شورشیان در شمال شبه نظامیان اسلامی حوزه محافظه کار احرار الشام حمایت کرده اند .
بشارالاسد : بشار اسد که در جریان جنگ روز بروز از توان دفاعی بالا تری برخوردار میشود، با اشاره به برخی از کشور های غربی میگوید این کشور ها برای مبارزه با تروریزم اراده ندارند . همچنان بشار اسد با ساندی تایمز گفت ایتلاف تحت امر امریکا ساختگی است این ایتلاف هیچ وضعیت ملموسی نداشته ولی گروه های تروریستی موجود در سوریه از جمله داعش والنصره را نشُات گرفته از تفکر وهابی دانست وی ادامه داد حمایتهای نا محدودی که از تروریستها صورت گرفته علت اصلی طولانی وپیچیده تر شدن بحران سوریه است .
بآنکه موضوع جنگ سوریه در جلسه سه جانبه امریکا ،روسیه وسازمان ملل بتاریخ ۱۱ دسامبرسال گذشته میلادی وپس از آن چند بار دیگر در سطوح مختلف به برسی گرفته شد اما با توجه به نکات فوق که به آن اشاره شد جلسات، بدون شک اگر ممد واقع شود ولی نخواهند توانست ظرف از هم پاشیده سوریه را یکجا ی کند زیرا حوادث اخیر شرق میانه پلانها ومرزبندی های سیاسی را از هم پاشید . دارد آهسته آهسته آتش جنگ از خاک سوریه به بیرون از سرحدات زبانه میکشد .رفتن تروریستان به لبنان معالجه شان در ترکیه تعلیمات آنها در کشور اردن واشغال قسمتی از شمال عراق توسط قوای نظامی ترکیه ،موضعگیری های قطر ،عربستان سعودی ،ایران وحزب الله لبنان وکشور اردن تحرکات ناتو وکشور های اروپایی وعربی دامنه جنگ را بصورت مستقیم وغیر مستقیم تا بیرون از سرحدات این کشور خواهد رساند .
واما از سوی دیگر بنظر میرسد تحولات اخیر جنگی در سوریه نشاندهنده آنست که اخیراً در نتیجه آزاد سازی بعضی شهر های مهم سوریه از تسلط داعش ودیگر تروریستان وعقب نشینی مخالفان جنگ در سوریه سرنوشت جنگ وصلح را بنفع دولت سوریه مشخص خواهد نمود .
چنانچه که معلوم است اقدامات اخیر سازمان ملل متحد وتصمیمگیری شورای امنیت سازمان ملل متحد، با تصویب قطعنامه در ارتباط با بحران سوریه ،ضمن تاکید بر لزوم حفظ حاکمیت ملی ،استقلال وتمامیت ارضی سوریه ، خواستار آغاز مذاکرات همه جانبه گروه های درگیر در اوایل سال ۲۰۱۶ ونهایتاً انجام انتخابات آزاد در سوریه طی ۱۸ ماه پس از آغاز مذاکرات گردید .
این در حالیست که نیروهای زمینی وهوایی دولت سوریه برای آزاد سازی برخی از مناطق مهم ونقاط استراتیژی پیشرفتهایی داشته اند که در اثر آن شکستهای سنگینی را بر مخالفان دولت واردکرده واین تحرکات بمثابه موفقیتهای جنگی ، اوضاع را به نفع دولت سوریه وسرنوشت آینده بشار اسد تغیر خواهد داد .
عبدالو کیل کوچی
بالا
بازگشت