عوامل فساد اداری در افغانستان و راه های بیرون رفت ازان
حشمت الله بیان
فساد اداری یکی پدیده شومی است که درادوار تاریخ گریبانگیر دستگاه ها و سازمان ها بدون در نظرداشت مرزها، زمان و مکان وجود داشته و مانع پیشرفت کشور ها به ویژه کشور های آسیایی و افریقایی گردیده است.
فساد اداری درافغانستان از دوره های مختلف نظام شاهی گرفته تا امروز استمرار پیدا نموده و ریشه در سوابق تاریخی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور ما داشته و سیر صعودی هم داشته است، که سبب مشکلات و عقب مانی کشورمان در همه عرصه گردیده است.
فساد اداری از منظر نخبگان امور متفاوت بوده مانند:خویش خوری، رابطه سالاری، واسطه ناحق، اعمال نفوذ جهت کسب منابع شخصی، استفاده غیر مجاز از عواید دولت، عدم پرداخت مالیات، سرقت دارایی عامه، تقلب، اختلاس، زرع، تولید و قاچاق مواد مخدر، سرقت اسناد، ائتلاف اوراق و اسناد رسمی، تجاوز از صلاحیت، استفاده از امکانات دولت و اوقات رسمی در امور شخصی، امتناع از وظیفه بدون عذر قانونی، عدم حضور در اوقات کاری در وظیفه، کتمان حقیقت، جعل، تزویر، اخذ هرنوع تحفه، تعلل بی مورد در اجراآت وظیفه محوله، تطمیع غیر قانونی، تهدید، دخیل ساختن ملاحظات قومی، مذهبی، لسانی، گروهی، حزبی، منطقوی، جنسی، شخصی در انتخاب و استحدام اشخاص بدون اهلیت و...
متأسفانه که تمامی موارد یادشده در کشورمان کاربرد داشته و سبب تضعیف دولت افغانستان از هر لحاظ گردیده است. در قسمت جلوگیری آن تا اکنون اقدامات جدی و عملی از جانب ادارات و مسؤولین مربوط صورت نگرفته است؛ در حالی که در درازای چهارده سال گذشته برای از بین بردن این پدیده مهلک از از دامان حکومت افغانستان و جامعه جهانی به صدها میلیون دالر به مصرف رسیده است. قبلاً نهاد های جهانی در رابطه به فساد گسترده در افغانستان یافته و گزارش های شان را پخش نموده بودند. هفته گذشته نیز پروژه عدالت جهانی که یک سازمان چند ملیتی در ایالات متحده امریکا می باشد، گزارش سالانه اش را در رابطه به فساد در کشور های جهان منتشر نمود، که باز هم افغانستان ، پس از ویزویلا در صدر فاسد ترین کشور های منطقه وجهان در هشت شاخص کاری قرار گرفته است.
اگر این این فساد گسترده به همین گونه ادامه یابد، نه اینکه دولت نیم بند افغانستان بیشتر ازین تضعیف خواهد شد؛ بعید نیست که در کنار دیگر مشکلات، سبب سقوط آن نیز خواهد گردید.
بنابرین برای رهایی ازین بن بست ، ضرور است تا دولت مداران، مسؤولین کارکنان ادارات کشور مان و در کل تمام شهروندان کشور در گام نخست، متوجه عملکرد های زشت گذشته شان درین راستا شده، ترسی از پروردگار و روز رستاخیز را در دل های شان جا دهند و بر حال شهروندان اکثریت خاموش این سرزمین رحم نمایند. افزون بران امنیت و معیشت زندگی لازم را برای شهروندان کشور فراهم، روش های کاری ادارات را سهلتر، راه اندازی برنامه های آموزشی دوامدار از اضرار و تبعات بد فساد اداری را برای کارکنان در ادارات دولتی و تبلیغات از طریق رسانه ها و منابر مساجد را گسترده تر نمایند تا اگر خدا بخواهد به زودی این پدیده نامیمنون از دامان کشور مان پاک و نام افغانستان از صدر لیست فاسدترین کشور جهان به دور گردد.