احمد سعیدی
پاکستان بعد از این همکاری میکند یا باز مکاری
بعد از حادثه خونین در ورسک رود پشاور که به موجب آن تعداد زیادی از اطفال کشته و زخمی شده اند مقامات پاکستان اظهار می نمایند که بعد از این علیه تروریزم صادقانه مبارزه می کنیم در این راه با افغانستان و ناتو بر علاوه عملیات مشترک و شریک ساختن اطلاعات آماده هر گونه همکاری هستیم هرچند بسیاری از آگاهان امور معتقد اند همکاری نزدیک میان افغانستان و پاکستان، برای ختم جنگ افغانستان آن هم در آستانه خروج نیرو های ناتو از کشور در ختم سال ۲۰۱۴، بسیار مهم و با ارزش است اما هنوز هم سیاست های اسلام آباد برای افغانستان با در نظرداشت گذشته ای پاکستان روشن نبوده مبهم و فرصت طلبانه بخاطر لحظه ای در تنگا نفس کشیدن است نه تنها افغانها بلکه شماری از اعضای کنگره آمریکا تاکید دارند و می گویند: افغانستان نیاز دارد با کشورهای همسایه خود همکاری کند ولی مراقب اسلام اباد نیز باید باشد زیرا همه میدانند و تجربه نشان داده است که پاکستان منبع بسیاری از چالش ها و مشکل آفرینی ها برای افغانستان بوده است بعضی ها به این باور اند که مشکل اصلی که پاکستان دست از مداخله در امور افغانستان بر نمی دارد پیوند نا گسستنی با شناخت خط مرزی دیورند دارد این خط در زمان حکمرانی امیر عبدالرحمان خان در افغانستان، در معاهده‌ای با هند که آن زمان تحت استعمار بریتانیا بود تعیین شد؛ ولی پس از آن که کشور پاکستان به‌وجود آمده دولت های افغانستان بشمول حکومت آقای حامد کرزی دیگر این خط را به عنوان مرز دو کشور به رسمیت نشانختند و همین امر تا امروز هم مشکلات جدی را بین دو کشور ایجاد کرده است. بعضی از تحلیل گران باور دارند که آقای اشرف غنی به گذشته های کهنه مانند خط دیورند کمتر باور دارد . پیوند های اقتصادی فرا مرزی را بهتر میداند و ممکن در این راستا آنچه را که آقای کرزی در مورد خط دیورند گفته است آقای غنی هرگز به زبان نیاورد و تکرار آنرا اصل مطلب نداند تا موجب بی اعتمادی پاکستانی ها فراهم نسازد همین اردوی پاکستان حالا که داد از مبارزه علیه تروریزم میزند .از سال 1947 تا امروز سیاست جهادی را در دستور کار خود قرار داده است، این سیاست همیشه دو هدف عمده داشته یکی کشمیر را از هند جدا و آن را به پاکستان ملحق نمودن و هدف دوم روی کار آوردن حکومت دست نشانده و مزدور در افغانستان که در همه امور منتظر دستور و هدایت پاکستان باشد و بس همه میدانند پاکستان در حال حاضر با مشکلات جدی روبه‌رو است. که بدون تدابیر آگاهانه در راه بیرون رفت از این معضلات در دراز مدت ضربات خورد کننده ای انتظار آن کشور خواهد بود با همه بی اعتمادی های گذشته که بین افغانستان و پاکستان وجود داشته به باور نویسنده سفر های اخیر مقامات پاکستانی به افغانستان اقدامی است که حاکی از بهبود روابط میان افغانستان و پاکستان است و خوش‌بینی‌ها را برای آغاز فصل جدیدی از همکاری میان این دو کشور را افزایش خواهد داد اما عوامل و انگیزه ها چیست که پاکستان در این روز ها از خود حسن نیت نشان می دهد همه آگاه اند که چندی قبل رئیس جمهوری افغانستان در سفر به پاکستان بر سر افزایش مبادلات تجاری و کمک به روند برقراری صلح پشت در های بسته حرف های برای مقامات پاکستانی ها داشته .در آن سفر آقای غنی با "ممنون حسین" همتای پاکستانی خود نواز شریف صدر اعظم "راحیل شریف" فرمانده ارتش پاکستان و همچنین "مولانا فضل الرحمان" رئیس حزب جمعیت علمای اسلام آباد صحبت های داشته که به استثنای سخنان بی مورد مولانا فضل الرحمن سخنان و مذاکرات با مقامات دیگر پاکستانی تا کنون رسانه ای نشده اند . اما حمله خونین هفته گذشته در یکی از مکاتب نظامی پاکستان در ورسک رود پشاور باعث آن گردید تا لوی درستیز پاکستان جنرال راحیل شریف و رضدوان اختر رئیس ISI با عجله به کابل سفر نمایند میتوان این سفر را از زاویه های مختلف برسی کرد .
الف : در قدم اول هئیت پاکستانی خواست با جهان این پیام را برساند که حادثه ای را که در پشاور رخ داده تروریستی است و از قلمرو افغانستان رهبری شده ما به افغانستان میرویم که مرکز تروریزم آنجاست
ب : خالد خراسانی که سخنگوی ملا فضل الله است به نماینده گی از طالبان پاکستانی مسئولیت حمله در پشاور را پذیرفته است به باور پاکستانی ها چون فضل الله در گوشه ای از کنر و سرحد بین افغانستان و پاکستان رفت و امد دارد باید مقامات افغانی آنرا به پاکستان تسلیم نمایند.
ج : پاکستانی ها از حادثه پشاور علیه زمامداران خود سخت خشم گین اند هئیت پاکستانی جهت فروکش کردن احساسات مردم پاکستان خواست به مردم پاکستان بگوید این حادثه خونین کار ملا فضل الله است که در قلمرو افغانستان بود و باش دارد و از آن طرف حمایت می شود در حالیکه حقیقت هرگز اینطور نیست.
د : از طرف دیگر تروریزم را که پاکستان بخاطر ویرانی افغانستان و کشتار مردمان بی گناه این کشورتربیه نموده بود حالا دامنگیر خود پاکستان گردیده در چنین وضیعت مقامات پاکستانی به رهبری دولت افغانستان آماده گی همکاری نموده و حتی اظهار کرده اند حاضریم با ناتو و افغانستان در عملیات مشترک در سرحدات صادقانه همکار باشیم اینکه چرا پاکستان میخواهد بعد از این از عقل سلیم کار بگیرد در این نوشته عوامل و انگیزه های گوناگون مورد برسی قرار بگیرد .
اول : وضیعت امنیتی و اقتصادی و اجتماعی در پاکستان خیلی شکننده است پاکستان با مداخلات بی شرمانه خود در امور افغانستان حیثیت ملی و بین المللی خود را از دست داده اکثریت مردم اعوام پاکستان از سیاست های مداخله گرانه ای ISI و نظامی گران پاکستان در امور افغانستان راضی نیستند مخالفت های عمران خان با نواز شریف مبارزه بلوچ ها بخاطر آزادی و ده ها چالش های دیگر که پاکستان را بطرف تجزیه ثوق میدهد نیز میتواند عامل دیگری شمرده شود .
دوم : فشار عربستان سعودی چین به پاکستان برای همکاری در روند صلح طوریکه آشکار است داکتر اشرف غنی بعد از اشغال وظیفه به عربستان سعودی و چین سفر کرده بود و در این سفرها از دو شریک استراتژیک پاکستان خواسته است که تا این دو کشور بالای پاکستان برای همکاری بیشتر در روند ایجاد صلح در افغانستان فشار بیاورند. نه تنها سفر هفته قبل راحیل شریف و رضدوان اختر بلکه پیش از آن نیز این دو مقام پاکستانی بشمول سر تاج عزیز مشاور امنیتی نواز شریف صدر اعظم پاکستان سفر های به کابل داشته اند، و با داکتر اشرف غنی رئیس جمهور و داکتر عبدالله عبدالله رئیس شورای اجرایی گفتگو و مذاکره نموده اند .
سوم : پاکستانی ها خوب میدانند که حکومت وحدت ملی در حال حاضر از پشتیبانی امریکایی ها برخوردار است این حکومت میتواند از حمایت آمریکا برای فشار بر پاکستان در زمینه قطع دخالت در امور امنیتی و آوردن ثبات در افغانستان گام های موثری بر دارد. همچنین چین که یکی از قدرت های پرنفوذ بر پاکستان است برای رهبری افغانستان در سفر اخیر اشرف غنی به پکن برای همکاری در زمینه واداشتن اسلام آباد به کاهش تنش و همکاری برای صلح قول مساعدت داده است. این نیز میتواند پاکستان را وادار سازد تا عاقلانه بعد از این فکر کند .
چهارم : عربستان سعودی نیز از کشورهایی است که نفوذ ایدئولوژیک عمیقی بر اسلام آباد دارد و دو کشور از نظر روابط حسنه با گروه های تندروی بنیاد گرا و تروریستی و حمایت از افراط گرایی، مواضع همسانی دارند. چنانچه نواز شریف در دوران حکومت جنرال مشرف مدت ده سال در تبعید به عربستان سعودی با فامیلش به سر می برد از حمایت و مهمان نوازی های خانواده آل سعود بر خوردار بود نزدیکی حکومت وحدت ملی با امریکا چین سعودی تا اندازه توانسته سرزمین همسایه افغانستان را به رویدادی فوق العاده مهم و استراتژیک تبدیل می کند؛ اما به رغم خوش بینی هایی که در این خصوص در سایه رفت و آمدهای دیپلماتیک شکل گرفته، با توجه به ناامنی های موجود در افغانستان، هنوز امیدهای بسیار اندکی برای دستاوردهای ملموس و کوتاه مدت این سفر وجود دارد. آنچه را محمد اشرف غنی رئیس جمهوری جدید افغانستان در دیدار با جنرال راحیل شریف فرمانده ارتش پاکستان درکابل درباره مسائل امنیتی در مرزهای مشترک و مبارزه با تروریسم گفته است و آنچه را که راحیل شریف از افغانستان تقاضا نموده به زمان ضرورت دارد.
پنجم : مقامات پاکستان و افغانستان میدانند بدون امنیت و همکاری صادقانه در راه صلح افزایش میزان تجارت دو کشور که در سفر رئیس جمهور افغانستان به پاکستان تعهد گردیده و این میزان از دو نیم میلیارد دلار به پنج میلیارد دلار در دو سال آینده ارتقاع یابد دور از امکان است اما با فرا رسیدن امنیت همه چیز امکان پذیر میگردد . باور دارم نا امنی وعدم اعتماد بین دو کشور باعث آن گردیده تا مشکل تاجران افغان، فراهم شدن زمینه صادرات و تسهیل ترانزیت کالا بین دو کشور تا کنون راه حل همه جانبه ای پیدا نکند .
ششم : تمایل اسلام آباد برای داشتن روابط دوستانه با کابل جنرال راحیل شریف لوی درستیز پاکستان با بیان اینکه اولویت اسلام آباد روابط دوستانه با کابل است، بر اراده و تمایل کشورش برای داشتن روابطی بر اساس احترام و اعتماد متقابل با افغانستان به عنوان یکی از اصلی ترین اولویت های سیاسی خارجی اسلام آباد تاکید کرده است. بر علاوه رئیس جمهوری صدر اعظم و حتی لوی درستیز پاکستان انتقال صلح آمیز قدرت و تشکیل دولت وحدت ملی در افغانستان را دستاوردی گرانبها برای مردم همسایه شمالی خوانده اند و حمایت خود را از رویکردهای رهبری جدید افغانستان برای برقراری ثبات و آرامش در این کشور اعلام نمودند. در حال حاضر اکثر از مقامات رهبری پاکستان در ظاهر صلح و ثبات و آرامش افغانستان را به نفع مردم پاکستان میدانند می گویند تروریسم دشمن مشترک دو کشور است و دو طرف باید به تلاش های مشترک برای شکست دادن این پدیده شوم همکاری را ادامه دهند.
هفتم :تاکید بر ضرورت اجرای خط لوله تاپی طرف پاکستانی نیز بر ضرورت اجرا و تکمیل سریع طرح خط لوله گاز موسوم به تاپی که از مسیر ترکمنستان - افغانستان - پاکستان و هند می گذرد، نهایت ضرورت دارد رئیس جمهور پاکستان با اشاره به آمادگی کشوری برای همکاری واقعی و صادقانه با افغانستان تاکید کرده که دیدگاه پاکستان این است که با تمام کشورهای همسایه به خصوص افغانستان روابط عمیق اقتصادی داشته باشد.رئیس افغانستان نیز به این باور است که حکومت وحدت ملی افغانستان نماینده اکثریت قاطع مردم این کشور بوده و متعهد به گشایش یک فصل جدید همکاری ها با کشور همسایه خود یعنی پاکستان است. اما این خوش بینی ها جاده یک طرفه نیست شماری از منتقدان به ویژه نمایندگان شورای ملی به حکومت هشدار می دهند که افغانستان در تعامل با پاکستان باید محتاطانه عمل کند و فریب حیله گری های این کشور را نخورد.به نظر می رسد تشدید ناامنی ها، عدم توقف حملات موشکی پاکستان به ولایات شرقی کشور و همچنین سوء سابقه پاکستان در نقض مکرر تعهدات خود به دولت افغانستان مخصوصا طی ۱۳ سال گذشته عامل اصلی این بدبینی هاست. که باید پاکستان در این راه گام های عملی را بخاطر ایجاد اعتماد بردارد . و در قدم اول بخاطر ایجاد اعتماد بین دوکشور لانه های تروریستی را که در آن طرف خط دیورند وجود دارد بردارد و ثابت سازد که آنچه را در راه مبارزه بخاطر آوردن صلح به افغانستان می گوید صادق است .در غیر آن مردم افغانستان حق دارند شک داشته باشند .
بالا
بازگشت