الحاج همراز کابلی
دیدها وگذری به آیندۀ افغانستان
جمعبندی الحاج همراز کابلی
خروج آمریکا از افغانستان پس از 2014 برملا شد امریکا همانگونه که حضورخود را درعراق مبتنی برشرایطی برای ادامه نپذیرفت از اوضاع عراق و افغانستان بخوبی می توان درک کرد که اهمیت این دو کشور برای آمریکا قابل مقایسه نیست.
نگرش ها در موردافغانستان پدیدار است که آمریکا برای آسیا استراتیژی دراز مدت
دارد زیرا آسیا در قرن بیست و یکم از نظر ملحوظات نظامی ، اقتصادی وامثالهم
مسئلۀ مهم برای دنیا پنداشته میشود میتوان گمان برد که آمریکا حساب ویژه ای
برای افغانستان گشوده زیرا افغانستان درآسیا و برای امریکا اهمیت ویژۀ را
داراست
افغانستان از نظر موقعیت جئواستراتیژیک در کنارقدرتهای بزرگی چون چین، هند،
روسیه و ایران قرار دارد آمریکا میتواند با استفاده از افغانستان مانع از توسعه
قدرت و نفوذ این قدرتها درمنطقه شود.
روسیه و چین رقبای جدی آمریکا در چهار دهه آینده محسوس است و پیشبینی ها چین را قدرت اول جهان در 40 سال آینده معرفی کرده اند.
پس آمریکا افغانستان را با این حالت رها نمیکند و نمیرود.
از آنسو با توجه به تداوم تهدیدهای تروریستی و افراط گرایی در افغانستان و
منطقه، این منطقی بود که دولت کنونی افغانستان شرائط آمریکا را برای تداوم حضور
در این کشور پذیرفت در صورت عکس آن بیگمان نبود که تیم جدیدی قدرتی دیگری
ریاست جمهوری افغانستان را بدست بگیرد و این تیم با توجه به شرائط پیچیدۀ
افغانستان حاضر به همکاری دراز مدت با امریکا خواهد شد.
برخی بدین عقیده ا ند که وضعیت افغانستان را با عراق مقایسه نموده نتیجه گیری
کنند اما برای آمریکا حضور در عراق آنقدر اهمیت نداشت چرا که آنها درادوارعراق
، منطقه خاورمیانه پایگاه نظامی و حضور یافته اند اردن، بحرین، ترکیه حتی در
قطر و عربستان سعودی .
در این منطقۀ از آسیا جایی که افغانستان قرار دارد موضوع متفاوت است بنا بر این در خصوص چشم انداز آینده افغانستان باید گفت این کشور با تداوم همکاری های جامعه جهانی خواهد توانست تهدیدها را عقب بزند مشروط بر اینکه دولت مردان و مسئولان این کشور شرایط حساس افغانستان را درک کرده و با مدیریت قوی سعی کنند که بحران کنونی را مهار نمایند
گمانه زنی های موجود است که اوباما در دور دوم ریاست جمهوری خود قرار دارد نیزنسبت به دورۀ نخست اقتدارش بیشترش خواهد بود بسا ملاحظاتی را که در دور اول داشت اکنون ندارد .
ماشاهد یک نوع نرمش از جانب مخالفان مسلح نظام کنونی نیز استیم و آقای محمد اشرف غنی رئیس جهور افغانستان نیز اظهار داشت که برای رسیدن به صلح و مذاکرات با مخالفان ازا ین روز ها بهتر برای افغانستان میسر نیست و ما امید وار استیم که پایه های صلح متین برای اعمار کشور و مژدۀ نیکی برای مردم افغانسان باشد روی همین نیک نظری ها بدیهی است که شرایط کشور به زوال برود آمریکا مصمم به حضور بلند مدت در افغانستان است طالبان ناگزیرخواهند پذیرفت که با آمریکا کنار بیایند.
با ژرف نگری ها به این مسئله ما در آینده شاهد شکل گیری ائتلاف های مختلف در عین حال جدی در صحنه بازی قدرت در افغانستان خواهیم بود .
ممکن برخی جریان های مخالف مسلح مانند طالبان و حزب اسلامی سعی کنند روند کنونی را بر هم بزنند لیک در دراز مدت این گروه ها بدنبال امتیازهای در صحنه قدرت خواهند آمد و برایشان جای پای خوهند پالید.
عملکرد آمریکا در یک دهه گذشته در افغانستان هویدا ساخت که تهداب این کشور بر حذف طالبان نیست این احتمال قوی است که آمریکا می خواهد در دهۀ آینده این گروه را نیز در چارچوب های قانون وارد صحنه بسازد.
امریکا در موضوع صلح با طالبان ارزش میدهد امااز دستآورد های افغانستان نیز محافظت می نماید.
امریکایی ها می خواهند مسئله طالبان را یا با تفاهم یا با سرکوب به هر نحوی ممکن حل کنند در غیر این صورت این کشور با چالش های فزاینده مواجه خواهد بود.
اینکه آمریکا توافق کرده طالبان دفتری در قطر داشته باشد و مذاکرات با گروه طالبان انجام شود شرایط برای مشارکت طالبان در قدرت مهیا است این بحث طالبان است که ایا این ظرفیت را دارند یا نه ؟
به راحتی پیش بینی میتوان کرد که چشم انداز آینده افغانستان بگونۀ نیست که بازگشت این کشور به شرائط گذشته را پیش بینی کرد زیرا در این کشور چین هم هند و سایر قدرتهای منطقه منافع استراتیژیک مهمی دارند واجازه نمی دهند این کشور دوباره به وضعیت گذشته برگردد.
نفوذ هند در افغانستان زیاد است هندی ها بازی خوبی را در افغانستان عملی کرده اند آنا ن در طرح های عمرانی و زیرساخت ها به یاری افغانستان کوشیدند کارهای عام المنفعه انجام بدهندو حتی در برخی موارد به صورت رایگان برای افغانستان خدمات را نیز نموده اند که این مسئله سبب شد تا نفوذ خوشبینان آنها در میان مردم عادی افغانستان افزایش یابد .
چین نیز سرمایه گذاری های کلانی در افغانستان ظرف یک دهه گذشته انجام داد از این رو اجازه نمی دهد افغانستان ثبات و امنیت خود را از دست بدهد.
آمریکا در افغانستان در یک دهه گذشته مرتکب اشتباهاتی شده بعید به نظر می رسد این کشور یک بار دیگر آنرا تکرار کند. یکی از اشتباهاتی که در جنگ کنونی افغانستان ایالات متحده مرتکب شده جدی نگرفتن خطر ظهور مجدد طالبان و قدرت گرفتن این گروه بود.
بعد از سقوط رژیم طالبان، ادارۀ بوش تصور می کرد که طالبان کاملاٌ از بین رفته دیگر خطر جدی متوجه دولت افغانستان نیست این برداشت ادارۀ بوش سبب شد تا طرح کاهش نیروی نظامی افغانستان مطرح شود به این ترتیب طالبان یک بار دیگر در سال های 2005 و 2006 ظهور کردند. اکنون امضای سند همکاری های استراتژیک میان افغانستان و امریکا به این معناست که امریکا به تعهدات بلند مدت خود در قبال این کشور پای بند می باشد .
نظری به دور تر در سال های 1990 افگنیم مشاهده میشود که اشتباه آمریکا و غرب باعث حوادث دهۀ 90 در افغانستان شد.
حال می توان تصور کرد که امریکا بار دیگر به خانه خود بر می گردد ؟
یاراه برای حضور شورشیان افراطی در افغانستان بازگردد؟
اگر غرب پیش از وقت افغانستان را ترک میکرد ویا کند شبکۀ القاعده توان آن را پیدا خواهد کرد که تمام کشورهای غربی را تحت تهدید خود قرار بدهد.
باید خاطر نشان گردد که تمامی مسائل به نحوۀ مدیریت بحران توسط دولت مردان و نخبگان افغانی نیز بستگی دارد باید دید که دولت مردان افغانستان تا چه میزان واقعیت های افغانستان را بخوبی درک کرده و تصامیم مناسب خواهند گرفت.
قوماندان عمومی نیرو های ناتو در
افغانستان گفت که در امریکا حمایت از افغانستان زیاد است آنها نسبت به آیندۀ
افغانستان امیدواراند.
وی این سخنان را در دیدارش
با عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه حکومت در قصر سفید ابراز داشت.
در
خبرنامه اى که از سوی ریاست اجرائیه حکومت، به آژانس خبری پژواک ارسال شده بود
آمده است که در این دیدار، جنرال جان کمپبل قوماندان عمومی نیروهای ناتو در
افغانستان در مورد سفر اخیرش به امریکا به رئیس اجرائیه معلومات داد.
کمپبل گفت که خوشبختانه در
امریکا حمایت از افغانستان زیاد است و آنها نسبت به آیندۀ افغانستان امیدواراند.
وی اضافه کردکه نیروهای
امنیتی افغان، خوب درخشیده و حالا حمایت و توجه جامعه جهانی را به دست آورده
اند.
در خبرنامه ریاست اجرائیۀ
کشور کمک های جامعه جهانی بخصوص امریکا را مثبت خوانده و از آن قدردانی نموده
اند.
دراین خبر نامه اظهار نظر
شده که نیروهای امنیتی افغان، به حمایت بیشتر نیاز دارند زیرا با تهدیدها ی در
منطقه به تنهایی مقابله کردن کار مشکل است نیاز است که جامعه جهانی به طور خاص
امریکا، از نیروهای امنیتی افغان حمایت دوامدار نمایند.
به گفتۀ وی نیروهای افغان
فاصلۀ درازی را پشت سر گذاشته اند امروز با چند سال قبل تفاوت دارد تجربۀ خوب
را بدست آورده اند به خوداعتماد پیدا کرده اند و می توانند که به مخالفین مسلح
دولت جواب بدهند.
در صحبتی رئیس اجرائیۀ
کشور گفت با این همه، نیروهای افغان به سلاح ثقیل، تجهیزات عصری و نیروى هوایی
نیاز دارند، که حکومت وحدت ملی، از کشور های حمایت کننده آرزوی این کمک را دارد..
درهمین حال عبدالله در
دیدار با اری مکی سفیر فنلد در افغانستان، روی انکشاف روابط میان دو کشور تاکید
نمود.
در دیداری رئیس کمیته
خدمات نظامی سنای ایالات متحده رئیس اجرائیۀ کشور گفت که افغانستان در عرصه های
سیاسی، اقتصادی، نظامی و اجتماعی پیشرفت های زیادی داشته ولی هنوز هم به کمک
های جامعه بین المللی نیازمند است.
این سناتور با نفوذ امریکایی می گوید که آغاز کار حکومت وحدت ملی در افغانستان امیدوار کننده است زیرا در نخستین روز های کاری حکومت جدید توافقنامۀ امنیتی میان افغانستان ، ایالات متحده و ناتو را امضا کرد رسیدگی به قضیۀ کابل بانک نیزاز سر گرفته شد.
کارل لیفین، رئیس کمیته خدمات نظامی سنای ایالات متحده گفت که اولین عملکرد های حکومت جدید در افغانستان مایۀ امیدواری برای آیندۀ بهتر افغانستان است. به باور او، رهبران حکومت وحدت ملی، نه به آجندای گروه گرایی و فرقه گرایی، بلکه به عمران افغانستان تمرکز کرده اند.
آقای لیفین در نشستی در انستیتیوت صلح ایالات متحده گفت که هدف اصلی ماموریت امریکا در افغانستان، تقویت قوای امنیتی آن کشور است تا از مردم شان حراست کنند. او گفت که این انکشاف "بدترین کابوس برای طالبان است."
بعد از آغاز کار حکومت جدید، گروه طالبان حملات شان را در نقاط مختلف افغانستان افزایش داده اند. شهر کابل و برخی ولایات شاهد حملات طالبان بود ند اما دیده شد که این حملات را قوای مسلح افغانستان به تنهایی پاسخ دادند .
آقای لیفین می گوید که نیرو های افغان بالاتر از توقع نظامیان امریکایی، به پیشرفت های قابل ملاحظۀ دست یافته اند.
سناتور لیفین افزود "قوای امنیتی افغان موفقانه به حملات طالبان پاسخ داده اند؛ امینت دو دور انتخابات را تامین کردند. طالبان تهدید کرده بودند تا از انتقال صلح آمیز قدرت جلوگیری کننداما به گونه چشمگیری ناکام ماندند.
این سناتور دیموکرات می افزاید که بعد از سال ۲۰۱۶، مسوولین نظامی امریکا مستقر در افغانستان باید اوضاع آن کشور را ارزیابی کنند و با در نظر داشت وضیعت امنیتی، پیشنهادات شان را به رئیس جمهور امریکا ارائه نمایند.
آقای لیفین گفت که ایالات متحده و شرکای بین المللی آن در افغانستان دستآورد های فروانی داشته است و این پیشرفت ها باید درک شود در غیر آن آنچه به دست آمده ممکن از دست برود.
آقای لیفین افزود ایالات متحده و شرکای بین المللی آن تلاش دارند تا افغانستان بار دیگر به لانۀ امن دهشت افگنانی مبدل نشود که ممکن بر امریکا و دیگران حمله کنند.
سناتور امریکایی در ادامۀ صحبت هایش وضعیت اقتصادی افغانستان را در مقایسه با زمان طالبان به مراتب بهتر خوانده تاکید دارد که برای تداوم و خودکفایی اقتصادی، افغانستان برای چندین سال نیاز به کمک های ایالات متحده و سایر شرکای بین المللی دارد.
این سناتور پر نفوذ امریکایی در مورد پیشرفت های سیاسی، اقتصادی و نظامی افغانستان خوشبین است، اما هوشدار می دهد که در نبود کمک های دوامدار بین المللی، همه دستآورد های سالیان گذشته ممکن از دست برود.
به باور این سناتور امریکایی ها و قوای افغان برای تامین امنیت و مبارزه بر ضد گروه طالبان متعهد اند ولی آنان به کمک های جامعه بین المللی در قسمت آموزش، تجهیزات زمینی و هوایی نیاز دارند.
هند نیز از خروج نیروهای خارجی از افغانستان، از افزایش ناامنی، تهدید به سرمایه گذاری ها و از کاهش علاقمندی های امریکا در منطقه اظهار نگرانی کرده بود.
به گفتۀ کارشناسان نگرانی دیگر هند پس از خروج سربازان خارجی از افغانستان، بود که مبادا گروه های شورشی تحت نفوذ پاکستان در افغانستان تمرکزیابد و فعالیت های دهشت افگنی را به سوی آن کشور سوق بدهند.
خالد مجیدیار، تحلیلگر سیاسی افغان در واشنگتن می گوید که هند در قبال بی ثباتی افغانستان اخیراً به دلیل اینکه تعداد اکثریت نیروهای خارجی در آن کشور کاهش یافته و تمرکز ایالات متحده امریکا بیشتر در مبارزه علیه تندروان گروه دولت اسلامی در عراق و سوریه است نگران است.
به گفتۀ آقای مجیدیار "حضور طالبان در افغانستان منجر به تقویت طالبان پاکستانی در مناطق قبایلی و گروه های افراطی در پنجاب گردیده که از سال ها به این سو در کشمیر و داخل هند فعالیت می کنند.
این آگاه سیاسی افغان به رادیو آشنا صدای امریکا گفت که نگرانی های دهلی جدید جنبه های اقتصادی نیز دارد.
هند تا حال کم و بیش دو میلیارد دالر را در کمک های توسعه یی در افغانستان به مصرف رسانیده است اما کارشناسان می گویند که حالا آن کشور، پروژه های بازسازی خود را در افغانستان در صورت تشدید حضور طالبان بعد از خروج نیروهای خارجی، در معرض تهدید جدی می بیند.
سید مراد راهی، تحلیلگر دیگر افغان مقیم ایالات متحده امریکا می گوید هند، پاکستان را به چشم کشوری می بیند که همواره لانه های امن دهشت افگنان و شورشگرایان بوده وعلیه نیروهای خارجی در افغانستان جنگیده اند اما با خروج نیروهای خارجی تمرکز تندروان به سوی هند داده خواهد شد.
به گقتۀ آقای راهی "د سترسی و نفوذ پاکستان بر طالبان در افغانستان بیشتر به ضرر هند تمام میگردد زیرا بار بار دیده شده است که منافع هند در داخل افغانستان مورد حمله قرار گرفته و استخبارات هند همواره پاکستان را متهم می کند.
آقای مجدیار به این باور است که هند با درنظر داشت تجربۀ که از پیامد های پس ازخروج نیروهای شوروی پیشین از افغانستان دارد نگران است که مبادا ایالات متحده امریکا نیزپس از خروج نیروهای خود علاقمندی اش به منطقه کاهش یابد و زمینه برای دهشت افگنی و درگیرهای که باعث بی ثباتی منطقه میشود، مهیاگردد.
آقای راهی ابراز عقیده می کند تا زمانی نیروهای خارجی در افغانستان باقی بماند، حضور امریکا در منطقه نیز پدیدار خواهد بود دهشت افگنی که بیشترپاکستان ذید خل شمرده می شود و حضور تندوران گروه اسلامی نیز در منطقه مهار خواهد شد.
بالا
بازگشت