شریف بها
مکثی بر اصلاح سازی سیستماتیک در کمیسیون های انتخاباتی افغانستان
پس از سقوط رژیم طالبان در افغانستان ، نظام شکل مردمی به خود گرفته و گام بسوی دموکراسی نو پا گذاشته شد. از انزمان تا کنون مردم افغانستان با تحمل مشکلات فراوان بار ها به پای صندوق های رای رفته و در پروسه ملی انتخابات (پارلمانی ، ریاست جمهوری و شورا های ولایتی ) شرکت کرده و سرنوشت مردم و کشور را رقم زدند.
در این مدت در هر پروسه انتخاباتی چالش ها و کشمکش های وجود داشت، بخاطر داریم که در انتخابات سال 2009 میان اقای حامد کرزی رییس جمهور پیشین افغانستان و داکتر عبدالله عبدالله نیز کشمکش های روی نتایج انتخابات وجود داشته ، که بالاخره انتخابات به دور دوم رفته و یک جانب انصراف داد.
همچنان در انتخابات ولسی جرگه و شوراهای ولایتی نیز روی نتایج چالش ها به میان امد وحتی نامزدان معترض دست به اعتراض زده و در جاده خیمه ها را بستند . در عین زمان انتخابات سال 2014 پرچالش ترین انتخابات کشور طی یک دهه اخیر محسوب شده زیرا این دور انتخابات بی نهایت به درازا کشیده شد و بدلیل بی باوری روی نتایج انتخابات به دور دوم رفت ، اما پس از برگزاری دور دوم انتخابات میان داکتر اشرف غنی و داکتر عبدالله عبدالله ، چالش ها بیشتر اوج گرفت که در نتیجه عدم پذیریش نتایج انتخابات از سوی دو نامزد پیشتاز و با گذشت پنج ماه حالت بحرانی و سر در گمی بالاخره حکومتی توافقی زیرنام وحدت ملی ایجاد گردیده و در متن توافق میان دو کاندید پیشتاز ،اصلاح فوری نظام انتخاباتی افغانستان یکی از بندهای اصلی موافقت‌نامه سیاسی است .
اکنون با گذشت چندین ماه فشارها برای کار روی اصلاح قوانین و نهادهای انتخاباتی پ روز به روز افزایش یافته است . اما بنابر گزار ها هنوز هم میان دو تیم در رابطه به اصلاحات در کمیسوین ها انتخاباتی اختلاف نظر وجود دارد . یکی از ستون های حکومت وحدت ملی بر برکناری تمامی اعضای ارشد کمیسیونهای انتخاباتی پافشاری دارد. افرادی که از نظر تیم عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت وحدت ملی، در زمینه سازی تقلب در انتخابات ریاست جمهوری دست داشتند.
به همین منظور بحث ها به اوج رسیده و همواره افراد واشخاص با دید مختلف از سوی نهاد های ناظر پروسه های انتخاباتی در رسانه ظاهر شده بر وارد کردن اصلاحات در کمیسیون های انتخابات پافشاری دارند و تاکید دارند در صورتیکه اصلاحات در کمیسیون های انتخاباتی وارد نشود ، انتخابات ولسی جرگه یی که در پیش رو داریم به گونه که لازم است برگزار نخواهد شد. بیشتر اختلافات در پروسه های انتخاباتی روی عملکرد کمیسیون های انتخاباتی و عدم پذیریش نتایج انتخابات از سوی رقبای انتخاباتی بود و این امر همواره باعث شده است که مردم نیز از شرکت در پروسه ملی انتخابات دلسرد شوند و حتی شماری زیاد از هموطنان ما عمدا در این پروسه شرکت نکردند ونخواهد کرد .
در این شکی نیست که در کمیسیون انتخابات به اصلاحات عمیق نیاز است اما نگرانی های نیز وجود دارد، مداخله در امور کاری کمیسیون و بجابجایی افراد تیم های شامل نظام یکی از نگرانی ها عمده در ساختار کمیسیون است .
باور بر این است که برای ساختار کمیسیون انتخابات به گونه ملی و مستقل نیت یی وجود ندارد و همه تلاش ها برای دسترسی به نتایجی است که قرار است در انتخابات پارلمانی که گمان اغلب در زمان معین آن برگزار نشود، خواهد بود.
از سوی دیگر برای وارد کردن اصلاحات در نظام انتخاباتی ، طرح ها و دیدگاه های طرف های سیاسی و ملی بشمول جامعه مدنی، احزاب سیاسی و نهاد های مربوطه دولتی نیاز جدی واساسی است ، زیرا نقش احزاب و نهاد های مدنی نیز برخواسته از اصل دموکراسی میباشد و بی اعتنایی در مقابل انان ، زیر پاگذاشتن اصل دموکراسی تلقی میشود.
در عین حال برای برگزاری انتخابات شفاف در کشور به چند اصل مهم نیاز است ، ایجاد سیستم انتخاباتی ، تقویه بخش تخنیکی به گونه اساسی ومدرن ، توزیع تذکره های الکترونیکی و استفاده از منابع بشری که متاسفانه نظام انتخاباتی ما وابسته به فعالیت های منابع بشری ربط دارد نه به سیستم وتخنیک ، زیرا کمیسیون های انتخاباتی افغانستان از زمان ایجاد آن همواره براصل سیستم نه بلکه استوار بر منابع بشری بوده است که این خود امکان احتمال وجود تقلب را به گونه گسترده در پروسه نشان میدهد.
از سوی دیگر با وجود این گونه چالش ها ،کاستی ها ،ضعف مدیریت و عدم میکانیزم اساسی معضل که به ان مواجه هستیم عدم پذیرش فرهنگ نتایج انتخابات در کشور ما بوده که متاسفانه نهادینه نشده است ، هرگاه پروسه های ملی ما برسیستم استوار شد ، طبعیتا از مداخلات منابع بشری کاسته میشود.
باور بر این است که دستگاه انتخاباتی افغانستان باید بگونه سیستماتیک اصلاح گردد یعنی با در نظرداشت مسایل فوق سیستم طوری طرح ریزی شود که هرگز فردی و یا مقامات بلند پایه حکومتی و حتی رده های بلند کمیسیون های انتخاباتی با جراات کامل نتوانند در ان مداخله نمایند که این اصل نیاز به بودجه هنگفت دارد و باید برای ایجاد اعتماد مردم بر انتخابات که یک اصل دیموکراسی خوانده می شود همچو تلاش ها را بخرچ داد تا نتایج انتخابات از سوی اشخاص و گروه بازنده ، مورد تاید قرار گیرد .
واگر به همین منوال پیش برود و بنام اصلاح کمیسیون های انتخابات اهداف مغرضانه در خفا تعقیب گردد ، در اینده روی نتایج انتخاباتی اعتمادی وجود نخواهد داشت ،علاوه بر اینکه مشروعیت نظام زیر سوال خواهد بود ولسی جرگه نیز از حمایت مردمی اش برخودار نخواهد بود بدین معنی که افراد واشخاص منحیث نماینده مردم از طریق رای نه بلکه بر اساس مصلحت های پنهانی بنام برگزاری پروسه انتخابات داخل ساختمانی بنام شورای ملی خواهند شد و حیثیت انتخابات و پروسه های ملی در افغانستان اهمیت را از دست داده و اصل دموکراسی زیر پا خواهد شد.
پایان
شریف بها
1393.11.27
بالا
بازگشت