علی رستمی
شرح واحوال دودانشمد وپژوهیشگر تاریخی ابوجعفرمحمدبن جریرطبری واحسان طبری.
دو اندیشمند تاریخی هریک ابوجعفر طبری واحسان طبری که در اعصار مختلف تاریخی زندگی داشتنداز خود اثار گرانبهای تاریخی بجا گذاشته اندکه شوربختانه درمورد این اثار وشخصیت شان یک عده از هموطنان ما شناخت درستی ودقیق ندارند ونقل قولهایکه در مظامین ومقالات تاریخی از نام انها تذکر بعمل اورده میشود ، وارونه پیوند میدهند. در حالیکه این دوشخصیت از لحاظ اندیشه وطرزتفکر جایگاه معین را درجامعه داشتند. فلهذا برای شناخت دقیق از زندگی انها، سوانح مختصری هرکدام انرا به حضور خوانندگان محترم م پیشکش مینمایم.
ابوجعفر محمدبن جریر بن یزیدبن کثیر بن غالب الطبری
ابوجعفر طبری در اخر سال 224 ویا اول سال 225 هچری در"امل" مازندران تولد یافته است. ابن کامل که ازجمله شاگردان وی است درمورد احوال وشرح زندگی استاد خود چنین نگاشته است : " از ابن جریر پرسیدم که چرا این تردید درسال تولد واقع شده است ،در پاسخ گفت: مردمان شهر ما چنان عادت دارند که منشأ تواریخ خودرا حوادث واتفاقات قرار میدهند نه سنوات (عربها نیز قبل از اسلام تاریخ ثابت نداشتند وحوادث ووقایع اتفاقیه را مبداء تاریخ خود قرار میدادند وچون حادثه دیگری پیش می امد باز مبداء تاریخ را ازهنگام شروع میکردند مانند عام افیل وعام اجدب وغیره)وتاریخ ولادت من مصادف بوده است بایکی از حوادث جاریه. سپس ازانکه بزرگ شدم، ازحادثهء مزبور جویا شدم، پیرمردان وریش سفیدان اختلاف کردند،برخی گفتند حادثه ء نامبرده دراخر ساال«224» بوده است وجمعی دیگر عقیده داشنتند که ان واقعه دراول سال «225» اتفاق افتاده است .""
طبری منسوب است به طبرستان که بنام مازندران در کشور ایران شهرت دارد.
وفات طبری به سن «84»سالگی ،درروز شنبه 25 شوال ودفنش در روز یکشنبه سال «310هجری»دربغداد رویداده است، ودرخانه خودش بخاک سپرده شده است.
طبری درمیان دانشمندان اسلامی از مقام عالی برخورداربود ومیگویند، به اندازه وی کمتر کسی پیدا خواهدشد که بمانند طبری درعلوم وفنون گوناگون دینی وادبی تسلط داشته باشد. اثار ومولفات طبری از جمله نفیس ترین وپر ارزش ترین اثار علمای ایران دردوره ء اسلام از جانب علمای اسلامی وانمود شده است.
یاقوت حموی درکتابهای خود شرحی جامع درمورد زندگانی ومقام علمی واثار وتألفات سیره واخلاق ان تحریر داشته است. طبری درهفت سالگی قران را از برکرده است ودرهشت سالگی با مردم جماعت کرده ودر نه سالگی شروع بنوشتن حدیث کرده است.
اغاز فرا گرفتن نوشتن وعلم حدیث به گفته ابن کامل" درری" ونواحی نزدیک ان بوده که از محمد بن حمید رازی اموزش گرفته است.
نظر به اثار تاریخی وبالخصوص در جلد شانزده دنبالهء تاریخ طبری واحوال واثار طبری ازغریب بن سعد قرطبی امده است که :" طبری متجاوز از صد هزار حدیث ازابن حمید رازی فرا گرفت وانهارا نوشت".
ابن الندیم در کتاب الفهرست خود از محمد رازی نام میبرد واورا از شیوخ واساتید بزرگ طبری میداند.
علما ونویسندگان اسلامی تحریر داشته اند که محمد بن جریر درمدت چهل سال ازعمرش هرروزچهل ورق مینوشت ونطر به عمرش که «86»سال تخمین شده است ، اوراق مصنفاتش را برروزهای حیاتش تقسیم کردند بهر روز «14» ورق رسیده است.
طبری در علوم متداول عصر خود از قبیل:" حدیث، فقه، تفسیر، قرائت ، قران، نحو،لغت،عروش، شعر، حساب هندسه،جبر ومقابله، منطق، جدل، طب مهارت داشت درجمله استادان محسوب میگردید.
طوریکه از شواهد تاریخی استباط میشود نخستین کسیکه «تاریخ عمومی» را تدوین کرد« یعقوبی» بودکتاب تاریخ وی بنام«تاریخ یعقوبی» شهرت دارد که تاریخ اسلام از ظهورمحمد پیغمبراسلام تا روزگار خلافت معتمد عباسی میباشد. بعداز تاریخ یعقوبی" تاریخ بزرگ" تالیف ابوجعفر محمد بن جریر طبری میباشد که از اغاز خلقت تا حوادث سال«302» هجری را دربرداردکه بر اساس گفته عالم فرهیحته ونویسنده زبردست شهیر کشور سلیمان راوش «مادر کتابهای تاریخ» است.بعدازاین دوتاریخ کتاب تاریخ مروج الذهب مسعودی (وفات346 هجری) میباشد. این سه تاریخ تمام حوادثات تاریخی را از اغاز اسلام تا دوران خلفای عباسی که سینه به سینه انتقال یافته ، دربردارند . مطالعه این کتابها برای هر فرد معتقد وبا ارمان خالی از مفاد نیست. برای اینکه مارا در روشنی رویدادهای تاریخی از لحاظ دینی مذهبی وتاریخی بشکل واقعیی ان باخبر میسازد.
دکتراحسان طبری نویسنده ،شاعرونظرپردازجنبش چپ ایران در قرن معاصر
شادروان دکتر احسان طبری در جدی19سال 1295در ایران چشم به جهان کشود. در شش سالگی نسبت استعداد عالی به مکتب دینی شامل شده وقران را با خواندن ونوشتن اموخت و به سن هفت سالگی در مدرسه احمدیه شامل شده وبعد از پایان دوره دبیرستان با خانواده اش به تهران امده دوره دبیرستانی را تکمیل وبعدأ به دانشگاه حقوق رفته واز انجا فارغ التحصیل گردید. درجریان اموزش دردانشگاه حقوق در پهلوی ان به علوم ادبی وعربی پرداخت ومکتب سپهسالاردرنزد اساتید کسب دانش کرد وبا فلسفه وعلوم عقلی اشنایی پیدا کرد.
در عنفوان جوان با تقی ارانی یکی از رهبران حزب توده ای ایران اشنا شد. وی از جمله 53 تن بود که در سال 1316 در دوران رضاشاه نسب ارتباطش با تقی ارانی دستگیر وزندانی گردید.
بعداز انکه از زندان درسال 1320 ازادمیشود در تاسیس حزب توده ایران سهم فعال گرفت واز جمله موءسسین ان حزب بشمار میرود . درسال 1325 درنخستین کنگره نویسندگان ایران در تهران شرکت کرد. در سال 1337 با اعلام غیر قانونی شدن حزب توده ایران ونسبت سوِ قصد نافرجام علیه رضاشاه درسال 1338 به اعدام محکوم شد ه وناگزیر به خارج در شوروی سابق پناهنده گردید. بعدآ در انجا به تحصیل ادامه داده در اکادمی مسکو به تحصیل پرداخت. وتا مقام استادی رسید، بعدازسپری نمودن چند سالی به کشور المان دموکراتیک سفر کرده ودر شهر لاپیزیک اقامت گزید. در برلین تخصیل خودرا در بحش علوم اجتماعی ادامه داده وبه دریافت مقام علمی «دکتر هابیل» درفلسفه نایل امد.تخصصش در زمینه تاریخ، فلسفه وادبیات بود. به زبانهای عربی ، پهلوی، روسی ، المانی، انگلیسی ، فرانسوی ، ترکی اذری وترکی اسلامبولی اشنایی داشت. پایان نامه خودرا در باره فلسفه ابن سینا ودارلتمعارف بزرگ شوروی سابق از مدرسه عالی حزب کمونست شوروی بدست اورد. در رشته تاریخ فلسفه به مقام علمی «نامزدعلوم فلسفی » دست یافت.
زنده یاد احسان طبری در سال 1368 در عمر 72 سالگی جهان را بدرود گفت. نام اجسان طبری نه تنها درایران بلکه درحوزه تمدنی اسیای مرکزی مانند کشورما افغانستان ، تاجکستان ، عراق وغیره ازان بمثابه تئوریسن برجسته نیروهای چپ دموکراتیک ونپر مضامین واثار بجا گذاشته از جایگاه عالی برخوردار است وخدمات شایانی را درنشر ایدیالوژی طبقه کاگروصلح وسوسیالیزم نقش ارزنده داردواز احترام بی نهایت زیادی برخوردار میباشد.
اثار وکتابها ی نشر شده زنده یاد احسان طبری
فروپاشی نظام سنتی وزایش سرمایداری
شناخت وسنجش مارکسیسم
روشنفکران مأیوس
زایش وتکامل تئوری انقلابی
رانندهء ستم
دهه نحستین
برخی بر.سی ها درباره جهانبینی ها وبینشهای اجتماعی درایران ودر باره سبرنتیک یا دانش گردانش
درمورد "منطق عمل" وسایر مطالب تئوریکی در مجلات دنیا وسایر نشرات حزب توده ایران.
شادروان احسان طبری در قلوب هزار انسان دموکرات چپ وانسان دوست که به انسان وانسانیت وخواستار عدالت واقعی حاکمیت زحمتکشان میباشند جای داشته وفراموش ناشدنی میباشد.
بالا
بازگشت