مهرالدین مشید
پایان باجگیری های ارتش و به صدا در آمدن ناقوس کودتا در پاکستان
تقلب انتخاباتی افغانستان نزاع انتخاباتی کهنه را در پاکستان برانگیخت
عمران خان رهبر حزب"تحریک انصاف پاکستان" و طاهر القادری رهبر حزب "منهاج القرآن" از مدتی بدین سو تظاهرات گسترده را برضد حکومت نوازشریف به راه افگنده اند. این دو مخالف سیاسی نوازشریف صدراعظم پاکستان مدعی اند که در انتخابات نخست وزیری پاکستان در سال گذشته تقلب وسیعی به نفع آقای شریف صورت گرفته است و خواهان استعفای او و برگزاری انتخابات قبل از وقت شده اند.
عمران خان و منهاج القادری پیش از این نیز هشدار های برای حکومت پاکستان داده بودندو هر از گاهی از حکومت آن کشور می خواستند تا بمباری طیارههای بدون پیلوت از سوی امریکا در وزیرستان را متوقف بسازد. وی برای رسیدن به این هدف یک بار مانع عبور کاروان های نظامیان ناتو از خاک پاکستان شد. وی از دولت پاکستان خواست تا مانع عبور کاروان های ناتو از خاک آن کشور شود و باری هم بر رسم اعتراض راهپیمایی بزرگی را به سوی وزیرستان راه اندازی نمود. هرچند خان پس از کشته شدن حکیم الله محسود به مخالفت هایش برضد نواز شریف افزایش داد. حزب خان اکنون حکومت ایالتی پشتونخواه را در دست دارد و یکی از دو مسیر مهم تدارکاتی ناتو را در اختیار دارد. نوازشریف رهبر شاخۀ مسلم لیگ نواز تا کنون بار ها خواسته است به گونه یی با عمران خان مصالحه نماید و با دلجویی نمودن وی مانع راهپیمایی او در پاکستان درگیر در جنگ هراس افگنی شده است واما تا کنون در زمینه موفقیتی بدست نیاورده است.
به همین گونه منهاج القرآن در ماۀ جنوری گذشته از کانادا وارد پاکستان شد و در اجتماع هزاران طرفدارانش خواستار تشکیل یک بلاک منطقه یی متشکل از کشور های ایران، افغانستان و پاکستان در جهت توسعۀ اقتصادی و رفاۀ زنده گی مردم این حوزه گردید. وی افزود که او برای تغییر سیستم سیاسی و انتخاباتی به کشورخود بازگشته و خواهان رجوع به سیاست‌های محمد علی جناح ،بنیانگذار پاکستان است. وی خواستار سیستم پاکستان بر اساس قانون اساسی آن کشور گردید و هشدار داد اگر دولت تا ۱۰ جنوری (۲۱ جدی) قانون اساسی را در کشور اجرا نکند، از طرفداران خود درخواست نمود تا در تاریخ ۱۴ جنوری (۲۵ جدی) تظاهراتی میلیونی به طرف اسلام‌آباد را راه اندازی کنند. وی عامل اصلی مشکلات پاکستان را سیاست های غلط دولت پاکستان عنوان کرد که در نتیجۀ آن تاجران آن کشور سرمایه های شان را به خارج از آن کشور منتقل کرده اند. وی تاکید کرد، هر کس خواهان پایان یافتن حمله طیاره های بدون سرنشین امریکایی و آزادی از یوغ بیگانگان به ویژه امریکا است،او را همراهی کند.
در همین سخنرانی طاهر القادری در روز های پایانی سال 2012 تهدید کرد که اگر به خواست هایش پاسخ داده نشود این جمعیت را به مرکز سیاسی کشور، یعنی اسلام آباد گسیل خواهد داد. که این اتفاق رخ داد و بر طبق گزارش خبرگزاری ها جمعیت چند ده هزار نفری از پنجاب به طرف اسلام آباد حرکت کردند و پس از دو روز تجمع در اسلام آباد بر اساس مذاکرات و توافقی که با دولت صورت گرفت، متفرق شدند. همزمان با این تحولات، اتفاق دیگری که رخ داد این بود که دادگاه عالی حکم بازداشت راجا پرویز اشرف، نخست وزیر پاکستان را صادر کرد. پرونده شکایت از راجا پرویز اشرف به اتهام سو استفاده و اخذ رشوه از شرکتهای خصوصی تولید برق موسوم به اجاره ای به 15 دسامبر 2011 باز می گردد (آذرماه 90) که طی آن دو تن از وزرای سابق پاکستان از حزب مخالف (حزب مسلم لیگ نواز شریف) اقای اشرف وزیر سابق اب وبرق را متهم به سوء استفاده کردند وعلیه ایشان شکایتی را به ثبت رساندند.
و هزاران طرفدار قادری و عمران خان خود را از شهر لاهور به اسلام آباد رسانده اند و
حکم بازداشت اقای راجا پرویز اشرف به اتفاق 15 تن دیگر از مقامات سابق این کشور به اتهام سوؤ استفاده، اختلاس، فساد و اخذ رشوه موقعی اعلام شد که طاهر القادری در حال سخنرانی خود برای حاضرین در نشست اعتراضی و تظاهرات گروه منهاج القران بود و وقتی خبر را به ایشان در حین سخنرانی رساندند. وی با قطع سخنان خود و اعلام موضوع که با تشویق تظاهر کنندگان روبرو شد از اقدام دیوان عالی پاکستان تشکر کرد و اعلام داشت با دستگیری ایشان ما به نصف هدف خود رسیدیم. این حرکت قوۀ قضائیه به قادری معنای نشان دادن چراغ سبز تلقی گردید.
آقای قادری بحیث یک عالم دین و شخص متصوف سابق استاد در دانشگاۀ حقوق بین المللی پنجاب بود. وی در سال ۲۰۱۰ فتوایی را در مخالفت با طالبان و حملات انتحاری در پاکستان صادر کرد. آقای قادری موسس دانشگاۀ منهاج در زمان حضورش در پاکستان رهبری حزب سیاسی تحریک عوامی پاکستان را بر عهده داشت. وی بنیانگذار سازمان بین‌المللی میانه‌رو منهاج القران است که در بیش از ۹۰ کشور جهان دارای شعبه است و هدف آن ترویج اسلام معتدل و غیرافراطی، ایجاد روابط و درک سالم میان جوامع و ادیان و آموزش اسلام میانه رو به جوانان است. افکار آقای قادری از شماری جهات شباهت با افکار آقای گولن ترکی دارد و اما با تفاوت این که گولن طرفدار امریکا و قادری به نحوی در مخالفت با امریکا وسیاست های آن قرار دارد.
پاکستان پس از عملیات در میدان هوایی کراچی مذاکرات با طالبان را قطع نمود و نشست امنیتی مقامات پاکستان در اسلام آباد با حضور راحیل شریف رئیس ستاد کل ارتش، زهیر الاسلام رئیس سرویس اطلاعاتی و نواز شریف نخست وزیر پاکستان و همچنین رهبران پارلمانی از جمله اسفندیار ولی رهبر حزب ملی عوامی، سید خورشید شاه رهبر اپوزیسیون در مجلس و مولانا فضل الرحمن رهبر جمعیت علمای اسلام شاخه فضل و پرویز ختک سروزیر ایالت خیبرپختونخوا و شهباز شریف وزیر اعلی ایالت پنجاب برگزار شد. نمایندگان تمام احزاب سیاسی پاکستان در بیانیه یی حمایت خود را از عملیات ارتش با هدف تقویت دموکراسی و جلوگیری از بی نظمی و هرج و مرج در آن کشور اعلام کردند؛ اما عمران خان در نشست یادشده اشتراک نکرد و آن را تلاشی برای دستیابی اهداف سیاسی عنوان نمود. نوازشریف پیشنهاد باز شماری آرای 10 حوزۀ انتخاباتی را از سوی شریف رد کردو آن را طرفند سیاسی خواند. وی گفت که شریف این موضوع را بعد از راهپیمایی 14 اگست عنوان کرده است. این راهپیمایی به دنبال افزایش بی اعتمادی ها میان شریف و مخالفان او به وقوع پیوسته است. از همین رو است که حالا
هزان پاکستانی به هدف پایان دادن به حکومت نوازشریف صدراعظم فعلی این کشور در حالی دست به تظاهرات زده اند و به نوشتۀ ایکانومیک تایمز راهپیمایان خواهان استعفای نواز شریف صدراعظم فعلی و برگزاری انتخابات قبل از وقت شده اند. عمران خان ادعا کرده که تقلب گسترده در انتخابات سال 2013 که در آن نواز شریف برنده شد، صورت گرفته است. تظاهرات در اسلام آباد را تا زمانی رهبری خواهد کرد که صدراعظم نواز شریف از موقف اش کنار برود. هرچند عمران خان ادعا کرده که میلیون ها نفر را برای اشتراک در این تظاهرات دور هم جمع خواهد کرد اما تا کنون تعداد تظاهر کنندگان به چند هزار نفر می رسد. روزنامۀ والستریت ژورنال تعداد تظاهر کنندگان را در حدود هفتاد هزار نفر گزارش داده است. آگاهان سیاسی بدین باور اند که تظاهرات مردمی بیم مداخله اردوی پاکستان را در پاکستان افزایش داده است. این در حالی است که نواز شریف اکثریت کرسی های پارلمان را در دست دارد و حکومت وی تنها با دخالت اردو می تواند کنار برود. اوضاع در این کشور رو به وخامت می رود و از همین رو ستره محکمه پاکستان در 16 اگست با نشر اعلامیه یی از حکومت و اردوی آن کشور خواست تا مطابق قانون اساسی پاکستان عمل کنند و در برابر هر گونه نقض قانون اساسی هشدار داده است ؛ اما سیاستمداران پاکستانی بدین باور اند که شاید معامله یی در پیش باشد که می تواند شامل اصلاحات انتخاباتی و باز شماری آرا در برخی از حوزه ها باشد؛ اما اوضاع سیاسی در پاکستان رو به وخامترفته و بعید است که همچو معامله ها از وخامت اوضاع بکاهد.
آنجه در پاکستان به یک فرهنگ مبدل شده است، همان مداخۀ اردوی آن کشور درهمچو موارد است که کودتای نظامی وخلع نخست وزیر را در پی دارد. از همین رو است که اردوی قدرتمند پاکستان در راس بازی های سیاسی قرار دارد و حرف اول را در شرایط خطرناک سیاسی در آن کشور می زند. چنانکه ارتش پاکستان همین اکنون محل های مهم دولتی را تحت کنرول گرفته و به مظاهره کننده گان هشدار داده است تا حد خویش را بشناسند و به آنجا ها داخل نشوند. ارتش زمانی چنین اتخاذ موضع نمود که عمران خان از هواخواهنش خواست تا از پارلمان پاکستان استعفا کنند و تهدید کرد که در صورت عدم استعفای شریف محل های مهم دولتی را اشغال خواهند کرد. شریف استعفای زرداری را خلاف قانون اساسی پاکستان می داند و پارلمان و رییس جمهور زرداری نیز از آن حمایت می کنند. عمران خان هرگونه مصالحه با شریف را رد کرده است و تاکنون مذاکرات قادری با شریف به نتیجه نرسیده است. از سویی هم محکمۀ پاکستان از هردو مخالف خواسته است تا پنجشنبه 28 اگست به محکمه حاضر شوند و در پیوند به تظاهرات خویش وضاحت بدهند که این می تواند؛ سبب چالش تازه یی در پاکستان شود.
این در حالی است که پاکستان در هر دهه دستخوش تظاهرات خیابانی می شود. چنانکه جنرال پرویز مشرف در سال 2007 رییس ستره محکمه را برکنار ساخت و به تظاهرات هزاران نفر که به حمایت از حقوق دانان راه اندازی شده بود، توجه نکرد. این سبب شد تا زمامداران نظامی محبوبیت خود را از دست بدهند. مشرف از سرقوماندانی اردو استعفا نمود و مجبور شد که یک سال بعد از قدرت هم کنار برود. حالا سرنوشت نواز شریف هم به سرنوشت مشرف پیوند ناگسستنی خورده است که با دشواری های قبلی مشرف با ارتش پاکستان و به دوران انداختن دوسیۀ قبلی او و از سویی هم با عواقب نتایج عملیات در وزیرستان روبه رو است. نه تنها این که عدم رونمایی بهیود اقتصادی و تغییر مثبت در زنده گی مردم پاکستان در کنار یک حکومت فاسد نیز از جمله دشوار هایی است که قادری را برضد او برانگیخته است . بعید نیست که این بار تظاهرات کنونی نیز مانند گذشته سبب سقوط نواز شریف شود و اما پرسش این است که آیا این گونه سرنگونی ها حلال مشکلات مردم پاکستان است یا خیر؟ درست زمانی ممکن است که رهبران پاکستان برای زمامروایی مردم و تقویت موسسات دولتی مانند پارلمان وارد عمل شوند تاپارلمان پاکستان بصورت واقعی ممثل ارادۀ حاکمیت ملی و واقعی در پاکستان باشد.
قدرتمندی ارتش در پاکستان سبب شده تا هر سیاستمدار پاکستانی بالاخره شعار های طمطراق در زمان رقابت های انتخاباتی را عاجزانه در پای ارتش این کشور بریزد و مشت کوبنده را بر دهن ملت پاکستان وارد کند. از همین رو حکومت های نیرومند ملکی بالاخره در پای ارتش پاکستان"انده" مانده اند و تسلیم اهداف بلند پروازانۀ استراتیژیک نظامیان آن کشور شده اند. آشوب های هر دهه زمانی در پاکستان پایانی می یابد که پایه های واقعی نظام مردم سالار دراین کشور حاکم شود، موسسات دولتی تقویت یابند و از صلاحیت های راستین یک نظام مردم سالار بهره مند شوند. از همه مهمتر این که حکومت پارلمانی دراین کشور از صلاحیت های واقعی برخوردار شود و ارتش حق دخالت در حکومت ملکی را نداشته باشد. حضور حاکمان ضعیف و فاسد در پاکستان سبب شده تا حکومت های ملکی در این کشور دست و پای بین ارتش باشد و هر تحول سیاسی در پاکستان عقیم باقی بماند تا حکومت های ملکی تحت حمایت نظامیان به تاراج دارایی مردم پاکستان ادامه بدهند وارتش هم با باجگیری از حکومت های ملکی حاکمیت قانون در این کشور را زیر پای بگذارد. هر از گاهی که باجگیری ها پایان می یابد، ارتش وارد میدان می شود و دست به کودتا می زند. از همین رو است که هر از گاهی ناقوس کودتا در پاکستان به صداد در می آید. ارتش پاکستان توانسته است تا طی چندین دهه زیر نام اهداف استراتیژیک در رقابت با هند، دست به کودتا های پیهم بزند و سرمایه های زیادی بدست آورد. بدین وسیله هر از گاهی مردم پاکستان را قربانی اهداف ماجراجویانه و هژمونیستی خود بگرداند. ارتش پاکستان توانسته است تا با استفاده از رقابت با هند پاکستان را به لانۀ هراس افگنان جهان میدل کند و هراس افگنان را به سراسر جهان و بویژه افغانستان و هند بیشتر صادر نماید. یاهو
بالا
بازگشت