ابراهیم ورسجی
دشواری های نوازشریف وکرزی درجهت سازش باطالبان
طالبان نیروی هستند که باید سرکوب شود؛نه اینکه باآن سازش ومصالحه کرده شود!
سید فضل حیدر،نویسنده وفعالِ جامعه ی مدنی درپاکستان
مارهای گزنده رادرباغچه ی خانه ی خود نگاه کرده اید که همسایه هایتان رابگزند؛حتماً خود تان راهم می گزند!
هیلاری کلنتن وزیرخارجه ی سابق امریکا درخطاب به همتای پاکستانی اش درماه اکتبر2011
ابراهیم ورسجی
27-11-1392
این نوشته دردوبخش تهیه شده است:نخست،دشواری های نوازشریف درسازش باطالبان پاکستانی.دوم،دشواری های کرزی درسازش باطالبان افغانی.درضمن،مقایسه ی هم میان دشواری های هردوصورت گرفته است.واقعیت این است که ازسه هفته بدین سو،بازارتبصره ونظریه پردازی درباره ی گفت وگوهای صلح وسازش میان حکومت نوازشریف وتحریک طالبانِ پاکستانی دررسانه های دولتی وغیردولتی آن کشوربسیارداغ شده است؛درحالیکه،بیشترازپنج سال می شود که شورای عالی صلح درکابل تلاش های بی نتیجه داشته است تامیان حکومت کرزی وطالبان،آشتی برقرارنماید.اینکه، چراتلاش های پنج ساله ی حکومت کرزی درجهت سازش باطالبان تاکنون بی اثرمانده است؛ وآیا تلاش های نوازشریف به سرنوشت تلاش های کرزی روبرومی شود، یامی تواند درسازش میان حکومت پاکستان وطالبانِ دست ساختش به نتیجه ی مثبت برسد؛ دراین نوشته، پی گرفته می شود.روشن است که درجهت رسیدن به سازش باطالبان پاکستانی-افغانی،هم حکومت پاکستان ،هم حکومت فاسد ودرمانده ی کرزی بادشواری های بی شماری روبرومی باشند که بدون توجه دقیق به آن ها،نمی توان برای گفت وگوهای هردوجانب باطالبانشان دستاوردی سازنده ی راپیش بینی کرد.
بهرصورت،واقعیتِ تلخ این است که خیزش ساختگی- تروریستی ای طالبان دردوطرف مرزِ مشترک دیورند،نتیجه ی غفلت ها ،چشم پوشی ها وغرض رزی های حکومت های فاسد پاکستان وافغانستان بویژه بلندپروازیی نظامی ها-امنیتی هائی پاکستانی می باشد.ازاین رو،تازمانی که، به ندانم کاری ها- پلشتی ها – زشت کاری هایی گذشته پایان داده نشود؛ وتوسعه ی اقتصادی-اجتماعی- فرهنگی- سیاسی درهردوکشورهمسایه بربلند پروازی های سیاسی- امنیتی- قومی- قبیلگی نه چربد،بحث ازسازش باطالبان هم دراسلام آباد، هم درکابل،دستاوردِ صفری خواهد داشت.درحالیکه،دربرخورد باطالبان، فرصت طلبی وبلند پروازی های منطقه ی و ازهمه مهم تر،بهره برداری ازترورریسم طالبانی درسیاست های امنیتی وخارجی پاکستان توسط ارتش آن کشور؛وتلاش های بی نتیجه ی کرزی ومشاورانِ بی سواد- شکم پرست – دالرِامریکائی خوارش ، برای سازش باطالبان به کمک پاکستانی هادرجهت دورزدنِ سیاست شکست خورده-افغانی امریکا وپرده کشی برجنایت های حکومت فاسدِ کرزی علیه منافع مردم افغانستان بویژه جاده سازیی آن برای بازگشت طالبان وتامین منافع پاکستان درکشورما،ادامه داشته باشد؛پرسمان سازش باطالبان که پرورده ی ذهنیت بیمار فاشیست های قبیلگی ای نوکرپاکستان درکابل می باشد؛ راه بدهی نخواهد برد.دراین راستا،برای نویسنده،پرسمان جالب این است که چرارهبرانِ ترکیه که حکومت شان موفق ترین حکومت درخاورمیانه وجهان اسلام می باشد،دست به برگزاریی هشتمین گردهمائی ترکیه-پاکستان وافغانستان درجهت تامین صلح درکشورماآن هم به کمک پاکستان درازکردند؛پاکستانی که بدون شک، عامل بحران وتروریسم درافغانستان می باشد تاکمک کننده به بیرون رفت ازآن؟
طرفه اینکه،ازسال2007تاکنون،هشت بارحکومت ترکیه گفت وگوهای سه گانه ی صلح میان انقره-کابل-اسلام آباد را میزبانی کرده است که هشتمین گردهمائی، روزپنجشنه13فوری-24دلو،بکارخود درانقره پایان داد.نویسنده که ازروزدو شنبه،روزنخست سفرررزی ونوازشریف ودسته های کاری شان به انقره، تلاش های بی فرجام حکومت ترکیه رادنبال کرده است،به این نتیجه رسیده است که، ترک هادرباره ی بحران افغانستان وریشه ی آن که درطالب- تروریست پروریی پاکستان نهفته است،آگاهی ندارند.چرا؟به این خاطرکه، اگرآگاهی می داشتند،ازهفت گردهمائی بی دستاورد گذشته که میزبانِ آن بودند پندگرفته به میزبانی هشتمین آن دست نمی زدند.پس ازپایان نشست انقره وکنفرانس رسانه ی سه جانبه،وقتیکه اعلامیه ی کوتاه وگفت وگوی نوازشریف رابارسانه های پاکستانی خواندم؛جالب این است که درآن، تنهابه این پرسمان تاکید شده است که :"افغان ها سرنوشت خود راخود تعیین نمایند وپاکستانی ها وترک ها درجهت گفت وگوهای سازشکا رانه میان حکومت کابل وطالبان، کمک شان می نمایند"!ازنظرنویسنده،اصل کمک به گفت وگوهای صلح میان طالبان وحکومت کابل آن هم توسط پاکستان،چنان تکراری وبی مزه می باشد که شاید خود نظامی هاوسیاست کاران آن کشورهم بخندند که چگونه با واژه ها بازی می کنند وپرسمان های بنیادی راکژ وکوله به خورد رسانه ها میدهند تاعوام فریبی ووقت گذرانی کرده باشند!
ازاین رو،بی فایده نخواهدبود اگرنکات مهم اعلامیه ی مشترک انقره بازتاب داده شود.وقتیکه روزجمعه14فوریه-25دلو،گزارش های- خبری تحلیلی رادرسایت جنگ،روزنامه های "جنگ ودی نیوز"روزنامه های اردووانگلیسی زبان، چاپ پاکستان را مطالعه می کردم،نظرم به گزارشی کوتاهی درباره ی بیانیه ی مشترک سه جانبه درانقره خورد؛ودرگزارشی یادشده،نکات مهم اعلامیه این هامی باشند:درگردهمائی سه جانبه درباره ی مسایل امنیتی جهانی- منطقه ی بحث به عمل آمد،درگفت وگوها،ازهرسه کشور،وزیران خارجه ودیگرمقام های مهم سهم گرفتند،هرسه کشورعلیه تروریسم مبارزه می نمایند،دربازگشت مهاجرین افغانی ازپاکستان به کشورشان،جامعه ی جهانی کمک نماید،جامعه ی جهانی پس از2014به توسعه ی اجتماعی-اقتصادیی افغانستان کمک نماید،تصمیم پاکستان درجهت تمدید ماندنِ مهاجرین افغانی درخاکش ،ستایش برانگیزمی باشد،تامین امنیت افغانستان به سود امنیت جهانی می باشد،ترکیه وپاکستان درجهت تامین امنیتِ افغانستان همکاری می کنند،روابط پاکستان وافغانستان درسمت سازنده روبه پیش دارد،طالبان بایدبخشی ازفرایند صلح شوند،افغانستان وپاکستان درجهت استواربخشی ای نظم مرزی باهم کمک می کنند.(1) نگاهی به سخنان بازتاب داده شده که فشرده ی اعلامیه ی سه جانبه می باشد؛روشن می سازد که "نشستند وگفتند وخوردند ورفتند"! وچیزی هم نصیب شرکت کننده هادرگردهمائی یادشده نشد!
ازهمه مهم تراین که، درگردهمائی روزپنجشنه13فوریه-24دلو، درانقره، درکنارنوازشریف، ژنرال راحل شریف،فرمانده ارتش وژنرال ظهورالاسلام،رئیس آی اِس آی هم درگفت وگوها حضورداشتند.درواقع،حضوراین دوژنرالِ تربیت کننده وادامه ی دهنده فرایند تروریزه کردن افغانستان درگردهمائی انقره،ازاین اصل حکایت می نماید که می کوشند به مسخره گری های چند ماهِ پسین کرزی خوراک برسانند تابه حماقت های خود ادامه داده برای تطبیق برنامه ی آن هاپس از2014جاده سازی نماید.دراین بازیی منافقانه ی ژنرال ها ونوازشریف،دوپرسمان زیربسیارمهم می باشد:نخست،چگونه حکومت ترکیه فریب دغلکاریی پاکستانی ها راخورده بازی تکراری- شکست خورده ی قبلی راباردیگرروی صحنه آورده است.دوم،کرزی شاید با امید واریی فراوان به کابل برگشته کله ی پوک خود رامانند گذشته گرم کرده باشد که "گربه، یعنی پاکستان، بافرارسیدنِ زمانِ تخلیه ی کاملِ افغانستان ازنیروهای غربی، عابد شده ومی کوشد درفرایند صلح میان نوکرانِ دریشی- جیلک پوش خود درکابل وطالبان یاشاخه ی ریشویی ارتشِ خود درهردوسوی مرزمشترک که دروزیرستان،کویته وبخشِ ناظم آبادِ کراچی، برای آن هاامارت اسلامی ساخته است تاکالای تروریستی خود رابه افغانستان صادرکند،صلح برقرارنماید"!
اکنون که ازدستاوردِ صفری یاشعاریی گردهمائی سه جانبه ی انقره ،سخن گفته شد،وارد برهه ی دوم نوشته می شوم.شایانِ یادآوری است که دراین بخش ازنوشته، به دشواری های پرداخته می شود که، حکومتِ نوازشریف وحکومتِ درمانده وفاسدِ کرزی،دربرخورد باآن ها وبرومی باشند.طوریکه رسانه های رسمی ونارسمی ای پاکستان گزارش کرده اند،نوازشریف دو هفته پیش ازسفربه انقره،به کمیته ی حکومتی متشکل ازافرادِ زیرمسئولیت داده بود که به گفت گوهای صلح باطالبان دست بزنند:عرفای صدیقی،محمدعامر،رستم شاه مومندورحیم الله یوسزای.برپایه ی فرمان نوازشریف،اعضای کمیته زیرنظرچودری نثارعلی خان،وزیرداخله بکارخود ادامه بدهند.وقتیکه طالبان ازتوظیف کمیته ی گفت وگوبرای گفت وگوهای صلح توسط نخست وزیرآگاه شدند،ازمیان اعضای خود دست به گزینش نزده بلکه ازمیان سیاست کاران مذهبی ومذهبی نمای پاکستان اعضای کمیته ی گفت وگوباکمیته ی حکومتی راتعیین کردند که این هامی باشند:مولوی سمیع الحق،رهبریک شاخه ی جمعیت العلمای اسلام،مولوی عبدالعزیز،امام ومدرس درمسجد سرخ،دراسلام آباد،پروفیسورابراهیم ،رهبرجماعت اسلامی درولایت خیبر- پشتونخواه وملوی کفایت الله ازشاخه ی جمعیت العلمای اسلام زیرفرمان مولوی فضل الرحمن وعمران خان،رهبرتحریک انصاف.
دراین باره که چراطالبان اعضای کمیته ی را که به نمایندگی ازآن ها باکمیته ی حکومتی گفت وگونمایند ازمیانِ اعضای خود انتخاب نکرده وافراد یادشده را ازبرون برگزیدند،بدوعامل زیربرمی گردد:نخست،این افراد به گروه های پیوند دارند که پیشتر،درگردهمائی همه احزاب پاکستان، ازگفت وگویی حکومت باطالبان حمایت کرده بودند.دوم،این ها ازجاری کردن شریعت باکمی تفاوت باشیوه ی طالبانی حمایت می کنند.ازسوی دیگر،همان گونه نوازشریف فرمان داده بود که کمیته ی حکومتی زیرنظروزیرداخله کارنماید،طالبان یک کمیته ی10نفری ازاعضای خود تشکیل داده به آن وظیفه سپردند که برروند گفت وگوهامیان کمیته ی حکومتی وکمیته ی طالبی- درظاهربیرون ازسازمان آن ها،نظارت نماید.ازاین به بعداست که، دشواریی حکومت نوازشریف وطالبان درجهت پیشبرد گفت وگوهای صلح آغازمی شود.بطورنمونه،مولوی عبدالعزیز،ملاامام مسجد سرخ فربه ترازطالبان خواستاراجرای شریعت شد وهمچنان ازکمیته بیرون شد وعمران خان هم که پیشترموضع طالبی داشت ازآن کناره کشید.شاید دلیل کناررفتن عمران ازکمیته این باشد که، درولایت خیبر-پشتونخواه،حکومت ازحزب اومی باشد ودرپارلمان هم موقف حزب مخالف رادارد ومی داند که درپاکستان بدون دهن کژی به امریکانمی توان سیاست کرد؛ وموقف امریکاهم درباره ی طالبان روشن است! یعنی پایان دادن به تروریسم،روی آوردن به مبارزه ی قانونی وپذیرش حقوق زنان. به سخن دیگر،عمران خان بخاطرآینده ی حزب وسیاست خود به گونه ی نمایشی ازطالبان دوری گزید.ازسوی دیگر،جای ملاکفایت الله ازگروه ملافضل الرحمن را،ملایوسف شاه گرفت.پس درکمیته ی تعیین شده توسط طالبان،ملاسمیع الحق،پروفیسورابراهیم وملایوسف شاه باقی ماندند؛وملاسمیع الحق هم رئیس کمیته ی یادشده می باشد.
پس ازتعیین وآغازبکارکمیته های حکومتی وطالبان،روز6فوریه این مطلب درسایت روزنامه ی اردوزبان"جنگ"پخش شد که کمیته های حکومت وطالبان اعلامیه صادرکردند.برپایه ی اعلامیه ی یاد شده،کمیته ی حکومتی پنج نکته راپیش کش کرده است که کمیته ی طالبان باید آن رابه وزیرستان برساند:اول،گفت وگوهامطابق قانون باشد.دوم،دایره کارگفت وگوهامنحصربه منطقه ی شورش زده باشد نه همه ی پاکستان.سوم،به همه فعالیت های مخالف امنیت پایان داده شود.چهارم،کمیته ی حکومت باکمیته ی تعیین شده توسط طالبان مذاکره کند یاباکمیته ی ده نفره که آن هابه حیث نگران توظیف کرده اند.پنجم،فرایند گفت وگوکوتاه باشد.چراکه مردم انتظارشنیدن خبری خوشی رادارند.ازسوی دیگر،کمیته ی سه رکنی طالبان،درمقابل کمیته ی حکومتی،سه نکته پیش کش کرد:اول،دایره ی کارکمیته ی حکومتی واختیاراتش چیست؟دوم،کمیته ی حکومتی تاچه اندازه توان قبولاندن خواسته های طالبان به حکومت رادارامی باشد.سوم،نخست وزیر،فرمانده ارتش ورئیس آی اِس آی باید باکمیته ی طالبان گفت وگونمایند"! درواقع این اصل سومی حکایت ازاین دارد که ازدیدگاه کمیته ی طالبان،کمیته ی حکومتی گفت وگوباطالبان ازتوان لازم برخوردارنیست.برخلاف،همین برداشت راکمیته ی حکومتی نسبت به کمیته ی طالبان دارد که درخواست پنج گانه بازتاب داده شد.
بهرصورت، در ادامه ی پیشبرد کارهای سپرده شده به کمیته ی بیرون طالبی ای طالبان،روزشنبه8فوریه،ملایوسف شاه وپروفیسورابراهیم، باچرخبال حکومتی درمیرانشان،مرکزوزیرستان شمالی پیاده شدند تاپیام های کمیته ی حکومتی درجهت پیشبرد گفت وگوهای صلح را به رهبران طالبان رسانیده وپیام آن ها راگرفته به اسلام آباد،برگردند.طوریکه گفته شد،پیام کمیته ی حکومتی به طالبان این بود که"گفت وگوها درچارچوب قانون پاکستان ومنحصربه مناطق آشوب زده ی قبایلی وپایان دادن به دهشت گردی می باشد."پس ازبازگشت ازوزیرستان،هر دوعضوکمیته ی طالبان که بارهبریی آن هادربخش کوهستانی وزیرستان دیدارداشتند،روزیکشنبه9فوریه طی گفت وگوبارسانه هاموضع طالبان راصلح جویانه وطرف دارسازش باحکومت ابرازنمودند.بااینکه،سخنان پروفیسورابراهیم وملایوسف شاه درباره ی موضع طالبان امیدوارکننده بود؛امادرروزهای بعد،اول، طالبان براین موضع اصرارورزیدند که قانون پاکستان سکولاراست؛ازاین رو،گفت وگوهادرچارچوب شریعت باید صورت گیرد.موضعی که سبب نگرانی حکومت شد.بهرحال،دوپرسمان زیرنشان داد که سازش باطالبان بدورازدشواری ها نمی تواند باشد:نخست،پیشنهاد15ماده ی طالبان درسمت گفت وگوباحکومت وبازگردانی صلح درپاکستان.دوم،افزایش عملیات تروریستی درپاکستان.
دراین راستا،بهتراست که پیشنهاد15ماده ی طالبان درجهت پیشبرگفت گوهای صلح باحکومت بازتاب داده شود:1- به حملات درونیزپایان دهید.2- قانون شرع رادرداد گاه هانافذ نمائید.3- نفاذ نظام آموزشی-اسلامی درنهادهای دولتی وخصوصی.4- طالبان پاکستانی وخارجی اززندان هارهاکرده شوند.5- بازسازی مکتب هاوخانه های که درحملات درونزویران شده اند.6- سپردن اداره ی منطقه ی قبایلی به نیروهای محلی.7- برون کردن ارتش ازمناطق قبایلی یاهفت ایجنسی زیراداره ی حکومت مرکزی وبستن پسته های بازرسی.8- تمام دوسیه ها وادعاهای اقامه شده علیه طالبان لغواعلام کرده شوند.9- زندانی های دوطرف رهاکرده شوند.10- حقوق برابربرای همه یاداراهاونادارها.11- به خانواده های قربانیان حملات درنیزکاریاوظیفه داده شود.12- سودازنظام بانکی پاکستان برداشته شود.13- به حمایت ازجنگ امریکاعلیه تروریسم پایان داده شود.14- نظامی دموکراسی به نظام اسلامی تعویض شود.15- روابط باامریکاقطع کرده شود.(2) خواست یاد شده ی طالبان ازحکومت نوازشریف نشان میدهدکه سازش حکومت باآن هاچقدر دشوارمی باشد؟
پس ازخواست دشوارپذیریادشده،تروریسم به گونه ی بی سابقه ی در دو هفته ی گذشته که پرسمان کمیته سازی های دوطرفه درجهت گفت وگووتامین صلح درپاکستان داغ ترشده بود،بالاگرفت.درواقع،افزایش عملیات تروریستی چنان برای حکومت ناگواربود که روزجمعه14فوریه-25دلو،حکومت ازطالبان خواست که به عملیات تروریستی پایان داده شود؛زیراکه بزیان گفت وگوهای دوجانبه تمام می شود.به این معناکه گفت وگووتروریسم باهم پیش رفته نمی توانند!همچنان،حکومت ازطالبان خواست که برای اعتمادسازی،فرزندانِ اسیرِسیدیوسف رضاگیلانی،نخست وزیرپیشین و سلمان تاثیر،والی سابق پنجاب راکه دومی توسط محافظ طالبش ترورشد،نیزرهانمایند.وقتیکه حکومت چنان درخواستی ارائه کرد،طالبان سه خواسته ی دیگرراپیش کش کردند:1- گفت وگونه تنها درباره ی مناطق آشوب زده ی قبایلی،بلکه درباره ی همه ی پاکستان صورت بگیرد.2- گفت گودرروشنائی قرآن وسنت صورت بگیرد.3- حکومت بچه ها،زنان وکهنه سالان زندانی رارهانماید که اصل سومی راحکومت پذیرفت.نگاهی به خواسته های ناهمگون کمیته های حکومت وطالبان ازیک دیگر،نشان میدهد که هردوطرف بجای نزدیکی باهم ازهم بیشتردورمی شوند.بطورنمونه،خواسته های15گانه ی طالبان ازحکومت وخواسته هایی حکومت ازآن به گونه ی تهیه وپیش کش شده است که عمل کردن به آن هاازعهده ی هردوطرف بیرون می باشد.مثلن،طالبان بدون تروریسم زنده مانده نمی توانند وحکومت هم بادورشدن ازامریکا هیچ کاره می شود آن هم درزمانیکه بانک جهانی برای سرپانگهداشتن اقتصاد ورشکسته ی پاکستان، به اشاره ی امریکا6.6میلیارد دلاربرای حکومت نوازشریف قرضه فراهم کرده است.افزون برآن،امریکا وعده کرده است که درمبارزه باترریسم ورفع بحران انرژی نیزپاکستان راکمک می نماید.
ازهمه خنده دارتراین که،طالبان ازیک طرف پیشنهاد15ماده ی برای حکومت درجهت پیشبردگفت وگوهای صلح داده اند؛وازطرف دیگر،به گستره ی تروریسم وبم گذاری فزونی بخشیده اند.بطورنمونه،درهفته ی گذشته دریک سینمادرپشاوربم گذاری شد که درآن8نفرکشته وچندین نفرزخمی شدند.پس ازآن،به بس حامل پولیس درکراچی حمله کرده13نفرراکشتند.ازاین سبب،روزپنجشنبه14فوریه-24دلو،حکومت اعلام کرد که طالبان به عملیات تروریستی خود پایان دهند وعملی نشان دهند که درگفتارخود صادق می باشند.به تایید موضع حکومت،کمیته های حکومت وطالبان که مسئولیت گفت وگوها رابدوش دارند،اعتراف کردند که کارهای خلاف امنیت توسط طالبان،ادامه ی گفت وگوهاراناممکن ساخته است.درچنان شرایطی،روزپنجشنه14فوریه-24دلو،ناصرخان درانی،بازرس کل پولیس ولایت پشتونخواه گفت که:"برای راه اندازیی عملیات خودکشانه درولایت خیبر،خودکش هاخریده می شوند.ناصرخان درانی درگفت وگوباشبکه ی تلویزیون"جئونیوز"گفت که: برای حمله روزدهم فوریه درعیسی خان گری،خود کش خریده شده بود.همچنان،همین خودکش های خریداری شده درماه سیپتامبر2013به قصه خوانی بازاروبس حکومتی حمله کرده بودند.
درحالیکه بازرس کل پولیس ولایت خیبر- پشتونخواه ازخرید وفروش عملیات خود کشی کننده ها درقلمروکاریی خود سخن می گوید،همتایانش درشهرکراچی،شهرتجارتی پاکستان سخن های هماننداوحتابدترازاو درباره ی شهریاد شده دارند.مثلن،راجه عمرخطاب،افسرامنیتی کراچی گفته است که اگرگفت وگوهای صلح میان حکومت وطالبان به شکست مواجه شود،شهرکراچی دچارتهدید می شود.ازنظرعمرخطاب،کراچی منبع مالی طالبان است.بته خوری،قبضه برای تاوان،اغوابرای تاوان،زورگیری برای پول،وفرستادن پول برای رهبران طالبان درافغانستان ومنطقه های قبایلی پاکستان می باشد.همچنان،بشیرخان،رهبرعوامی نشنل پارتی درکراچی، گفته است که طالبان برکراچی حاکم می باشند.روزشنبه15فوریه-26دلو،درگزارش پخش شده درسایت جنگ،آمده بود که:"پولیس کراچی ادعاکرده است که دردانشگاه کراچی یک بخشی ازسازمان القاعده راکشف وافراد آن را دستگیرکرده است.ازمیان دستگیرشده ها،ازسه نفرشان اسنادی تروریستی بدست آمده است.درعین روز،بازناصردرانی بازرس پلیس پشاور،درگفت وگوباکامران خان در"جئونیوز"گفت که درولایت خیبر،بازاربم گذاری وخرید وفروختِ خود کش گرم شده است."
درحالیکه راجه عمرخطاب،رئیس پولیس کراچی ازگسترش تروریسم ودست گیری کارکنان شبکه ی القاعده درآن شهرسخن می گوید؛وناصرخان درانی،بازرس پولیس ولایت خیبر،ازخرید وفروش خود کشان درقلمروکاریی خود سخن می گوید،نشریه ی امریکائی والستریت ژورنال:ازسلطه ی طالبان بریک سوم شهرکراچی سخن گفته است.گستره ی که درآن25لک یادوونیم میلیون انسان زندگی می کنند که اکثریت بخش پشتون نشین شهررا دربرمی گیرد.برپایه ی گزارش نشرشده دروالستریت ژورنال،باوجود5ماه جنگ حکومت علیه طالبان درکراچی،آن هاگرفت خود رابرشهرکراچی یابزرگترین شهرتجارتی پاکستان استوارکرده اند.گزارش ازسلطه ی طالبان بریک سوم شهرکراچی توسط والستریت ژورنال،پس ازگفت وگوبابرنامه ریزان شهری ،امنیتی ها وتاجرانِ آن شهرفراهم شده است.(3) باتوجه به وضع ناگوارشهرکراچی وگسترش تروریسم درآن وخرید وفروش خود کشان درولایت خیبر- پشتونخواه،خیزش بلوچ هاعلیه حکومت دربلوچستان وگسترش تروریسم طالبانی دردیگر بخش های پاکستان که تنهاازآغازسال2014تاکنون که45روزازآن می گذرد؛درواقع ،طالبان در44روزگذشته ، باوجود گرم شدن بازارگفت وگوهای صلح باحکومت نوازشریف،46حمله ی تروریستی کرده361نفرراشهید و487نفررازخمی کرده اند.ازاین رو،به صراحت می توان گفت که دشواری های نوازشریف دربرخورد باطالبان بسیاربیشترازآن است که اوفکرمی کند.
بادرنظرداشت دشواری های بی شمارپیشِ روی حکومت نوازشریف درجهت برخورد باطالبان،سه عامل می تواند اورا دراین مسیرپرخم وپیچ کمک نماید:نخست،کمائی کردن کمک ارتش وکنارزدن آن ازشکل دهی سیاست های امنیتی وخارجی که ازتروریسم بهره برداری ابزاری می کند.دوم،خداحافظی بانظریه ی طالبان خودی وناخودی.سوم،کمائی کردن حمایت امریکا دربراندازیی تروریسم ودورزدن سلطه ی ارتش برسیاست های امنیتی وخارجی.روشن است که درصورت کسب حمایت امریکا؛حکومت نوازشریف می تواند که حمایت حکومتی پس ازکرزی درافغانستان رانیزازآن خود نماید.به این معناکه،بهترین راه مهارطالبان پاکستانی-افغانی،همسویی درست اسلام آبادوکابل می باشد.درصورت ناسازگاریی رفتارحکومت های پاکستان وافغانستان ،تهدید وخواسته های طالبان ازهردوجانب فزونی هم می گیرد.بطورنمونه، روزشنبه15فوریه-26دلو،شهزاچودری در مقاله ی که درروزنامه ی نیوزبه نشررسانیده بود،یادآورشده است که:طالبان سه خواست ازحکومت پاکستان دارند:نخست،پرداخت تاوان جنگ شان علیه حکومت که به10میلیارد دلارمی رسد.دوم،بخشش تمام حمله کننده ها ورهائی زندانی هایشان که به400نفرمی رسند.سوم،ارتش پاکستان از7ایجنسی بایدبیرون برود.(4) درواقع،تنهاپرسمانی که ارتش دربرخورد باطالبان باحکومت نوازشریف همراه می شود،همین بیرون شدن ارتش ازایجنسی هامی باشد.ازهمه مهمتراینکه،ارتش ونوازشریف می دانند که بیرون شدن ازایجنسی های 7گانه رسمیت بخشیدن به امپراتوریی طالبانِ ناخودی شده می باشد.این هم درشرایطی که ناتوازافغانستان بیرون می شود؛ وارتش پاکستان جنایت کارانه به مهارطالبان پاکستانی ونگهداشت طالبان افغانی نیازمبرم دارد.پرسمانی که کرزی ناتوان ازشناخت آن می باشد!
دشواری های کرزی درجهت سازش باطالبان
پس ازبازتاب دشواری های نوازشریف دربرخورد باطالبان،به بازتاب دشواری های کرزی درزمینه پرداخته می شود.واقعیت این است که دربرخورد باطالبان،دشواری های کرزی بیشترازدشواری های نوازشریف می باشد.ازاین رو،لازم است که درکناریادآوری ازدشواری های هردوطرف،کمی مقایسه هم صورت بگیرد تاروشن شود که چگونه هردوآقامی توانند بادشواری های روزافزون روبروشوند؟ ازاین که دربالا، ازبسیاری دشواری های نوازشریف یاد آوری شد؛پس ایجاب می کند که به بخش کمتریاد آوری کرده شده ی دشواری های اوهم درنگ کرده درکناردشواری های کرزی وحکومت بعد ازکرزی، هردومقایسه شوند،تاراه برون رفت هم نشان دهی کرده شود.واقعیت این است که، شریف هم دشواری دارد وهم برتری؛ درحالیکه، کرزی دشواری ها فراوان وبرتری هرگزندارد.بطورنمونه،نوازشریف درکنارخیزشی طالبان وشاخه های تروریستی- خودکش آن ها،بایک خیزش پرخاش گرانه تااندازه ی جدائی خواهانه درولایت بلوچستان هم روبرومی باشد.افزون برجدائی خواهی بلوچ ها،شریف یک برتری ودوضعف دارد که بدون مهارآن هاسازش باطالبان یابرخورد نظامی باآن هامی تواندسرنوشت حکومت شریف راوارونه رقم بزند.
بطورنمونه،دربخش سیاسی، حکومت ولایت خیبرپشتونخواه،ولایتی که سرنوشت آن تعیین کننده ی سرنوشت طالبان می باشد،ازدست شریف برون ودردست عمران خان،یکی ازمهره های آی اِس آی قراردارد که گوشه ی چشم مهربانانه ی نسبت به طالبان دارد.درولایت بلوچستان هم،اعضای حزب مسلم لیگ نوازشریف ازحکومت ولایتی کنارکشیده بربحران جدائی طلبی بحرانی دیگری راافزوده است.درولایت سند که طالبان بریک سوم آن سلطه دارند،شریف مناسبات خوبی باحزب مردم،حزب حاکم برآن ولایت قایم کرده است.طرفه اینکه بلاول بوتوی جوان موضع داغتری دربرابرطالبان گرفته است که برای شریف سازنده می باشد.بطورنمونه،روزشنبه115فوریه-26دلو،بلاول بوتودرستدیوم مکلی،باشرکت دریک جشن واره ی سندی گفت که:اسلام خدمت به انسانیت است؛طالبان می خواهند قانون وحشت رادرپاکستان تطبیق نمایند وبرایشان درس عبرت خواهم داد! (5) امانوازشریف باجنبش قومی- مهاجر به رهبریی الطاف حسین که ازلندن برحزب خود فرمان می راند،دشوای دارد.دربخش مذهبی هاهم،شریف باحزب های مذهبی درشیوه ی برخورد باطالبان دشواری دارد.مثلن،احزاب مذهبی، برخی شریعت طالبانی می خواهند.بطورمثال،جمعیت علمای اسلام شاخه های ملافضلووملاسمیع که هردودرکمیته ی تعیین شده توسط طالبان نماینده دارند؛جالب این است که ملاسمیع الحق،رئیس آن کمیته می باشد.درواقع،هردوگروه طالبی می اندیشند وجماعت اسلامی هم به سوی شریعت مداریی طالبانی نزدیک شده است.به این معناکه احزاب مذهبی پاکستان وطالبان درپرسمان اجرائی شریعت باهم تبانی دارند که تنگنابرای شریف ثابت شده می تواند.
افزون بردشواری های یاد شده،شریف دوبرتری دارد:نخست،سلطه بربزرگترین ولایت پاکستان یاپنجاب که توسط برادرش شهبازشریف اداره می شود وفرمانده تازه ی ارتش که گماشته ی خودش می باشد.درواقع،در8ماهی که ازحکومت شریف می گذرد،درولایت پنجاب تااندازه ی تروریسم رامهارکرده است ودراسلام آبادهم دومقام مهم کشور،یعنی رئیس دستگاه عدلی وفرمانده ارتش راخودش گزینش کرده است.به این معناکه،اگرمانند حکومت پنجاب،فرماندهی ارتش دربرخورد باتروریسم همکارش شود، درمهارترریسم می تواند دستاورد داشته باشد.درسیاست خارجی هم آشکاراست که امریکا دربرخورد باطالبان درکنارش ایستاد می شود.همین که روزشنبه15فوریه،سخن گوئی وزارت خارجه ی امریکاگفت که مبارزه باتروریسم درسطح جهان تنها وظیفه ی امریکا ودیگرکشورهاهم باید درزمینه اقدام نمایند؛وهمچنان، اعلام کرد که ازموضع ضد تروریستی حکومت پاکستان حمایت می کند.نشانگراین است که، واشنگتن، پاکستان را دربرخورد باتروریسم تنهانمی گذارد.ازسوی دیگر،همین که بانک جهانی6.6میلیارد دلارقرضه برای پاکستان باسهولت وعده کرد،آشکارمی شود که شریف می تواند بدوستی امریکا درمبارزه باطالبان، شماره ی بانکی بازنماید.
برخلاف نوازشریف،کرزی دربرخورد باطالبان دروضعیت بسیارناتوان ودشواری قراردارد.بطورنمونه،حکومت کرزی به حیث فاسد ترین حکومت درجهان شناخته شده است؛شناختی که مورد تایید پایه گذارانِ امریکائی اش هم می باشد.روشن است که، یک حکومت فاسد نمی تواند مردم راراضی نماید؛ چه ماند به اینکه، طالبان رابه فرایند گفت وگوهای صلح بکشاند.ازهمه مهم تراین که،طالبان هم بروی فساد حکومت کرزی وهم برروی نوکری ودست نشاندگی اوتوسط امریکاشماره بازکرده اند.ازسوی دیگر،افزون برناتوانی،فساد ودرماندگی حکومت کرزی به امید واریی طالبان وپاکستان پس از2014افزوده است.ازسوی دیگر،سپری شدن تاریخ مصرف کرزی برای همه ی بازی گران غربی ومنطقه ی وتخریب رابطه باامریکاتوسط اوالبته بابیانیه های بیهوده وخود داری اش ازامضای معاهده ی امنیتی با آن کشوربا وجود تایید لویه جرگه،باعث شده است که بیشترازپیش طالبان نسبت به فرایند گفت وگوهای صلح باحکومت کابل بی علاقه شوند.چرا؟به این خاطرکه طالبان ونظامی های پاکستانی ای پرورش دهنده وکمک کننده شان،می دانند که کرزی دیروزچه بود،امروزچه شده است وفرداچه خواهد شد؟ ازاین رو،اورافریب می دهند تاجفنگیات گفته رابطه ی خود رابیشترازپیش باامریکاتیره وتارنماید،تازمینه برای بازگشت طالبان به کابل مساعدشود.وقتیکه ازناتوانی کرزی وسپری شدن تاریخ مصرفش سخن گفته می شود،نباید ازناتوانی ای همکاران پشتونش دردستگاه دولت هم بی یادآوری گذشت.
بطورنمونه،ناکارآمدیی دارودسته ی پشتوزبان کرزی به اندازه ی است که در12سال گذشته هیچ کدام شان نتوانستند وبه روستاهاوشهرهای جای پیدایششان واقع درجنوب افغانستان سفرنمایند.مثلن،رحیم وردک،وزیرسابق دفاع وکاندیدکنونی ریاست جمهوری،کریم خرم،رئیس دفترکرزی وفاروق وردک،وزیرمعارف کرزی،هرسه ازولایت وردک می باشند،نتوانستند که سفری به ولایت خود نمایند.بله،می توانند به آن ولایت سفرنمایند،اگرآی اِس آی،اجازه شان بدهد.افزون بروردکی های شامل دردسته ی کرزی،زاخیل وال،وزیرمالیه،نورالحق احدی،رئیس گروهک افغان ملت،امین ارسلا،اشرف غنی،زلمی هیوادمل،وچندین پشتوزبان دیگرکه درکنارکرزی کمک های جامعه ی جهانی راحیف ومیل کرده اند،نمی توانند به ولایت های خود بروند.اکنون داوری باشمااست که این کرزی واین دسته اش که بدون کمک امریکاحتاباکمک آن هم نتوانستند درمیان مردم خود رفت وآمد نمایند،چگونه می توانند بامشکل تروریسم طالبان ودسیسه های پاکستان علیه افغانستان بویژه بهره برداریی ابزاریی آن ازپشتون های دوطرف مرز،دست وپنجه نرم نمایند؟ طرفه اینکه، طالبان ونظامی های پاکستانی به خوبی می دانند که درمناطق پشتون نشین کنارمرزپاکستان وضعیت چگونه است ومردم چگونه به سوی کرزی ودسته اش می نگرند؟به سخن دیگر،پایگاهِ مردمی ای راکه باید ازکرزی ودسته اش می شد؛بسیارآسان طالبان به کمک پاکستان ازآن خود کرده اند.ازاین رو،سخن گفتن ازاینکه طالبان باکرزی صلح می نمایند خنده آورمی باشد.
ازجانب دیگر،اعضایارهبران شاخته های متعدد جبهه ی متحدِ مخالف طالبان بااینکه درمیان خود اختلاف نظردارند وهمین که چندین نفرآن هامعاون چند کاندید ریاست جمهوری شده اند،نشان میدهد که همسوی باهمی شان چگونه است؟امادریک پرسمان متحد می شوند که مبارزه علیه طالبان ویکه تازی پاکستان درافغانستان می باشد.اگرطالبان درپنج سال گذشته هیچ ارزشی به شورای عالی صلح کرزی قایل نشده اند، یک علت عمده ی آن ناهماهنگی میان کرزی ودسته ی متعصبش بانیروهای جبهه ی متحدِ سابق می باشد.اگرچه طالبان فهمی سیاسی ای ندارند که این باریکی های جهان سیاست رادرک نمایند، امانظامی ها واطلاعاتی های پاکستانی برای آن هاعام فهم می نمایند که حکومت کرزی باتناقضات درونی ای که دارد،جمع نادانی وناتوانی ای شخصِ او وابرازچرندیات پسینش دررابطه به امضای معاهده ی امنیتی باامریکاونقش آن کشورپس از2014درافغانستان،هرگزاجازه نمی دهد که حکومت داری دراین کشورجنگ- تروریسم- طالب زده تحقق پیدانماید.به این معناکه،طالبان باید خوشحال باشند که کرزی ودسته ی پشتوزبانِ نابکارش هم درمیان پشتون هاپایگاه پیداکرده نمی توانند وهم بامتحدان سیاسی شان دردرون وبیرون حکومت تفاهم کرده نمی توانند.ازاین رو،آینده به نفع طالبان وبادارشان یعنی پاکستان تمام می شود!
ازهمه مهم تراین که،افشای سخنان بی معنای کرزی توسط رابرت گِت،وزیردفاع سابق امریکا،مبنی براینکه "بسیاری تباه کاری ها وآزارواذیت مردم درافغانستان نه توسط طالبان،بلکه توسط نیروهای اتحاد شمال صورت می گیرد"؛مناسبات کرزی ودسته ی نادان- متعصبش رابامتحدانِ غیرپشتوزبانِ حکومتی شان برهم زده است که ازهرنگاه به نفع طالبان وپاکستان می باشد.جالب این است که چنان یاوه گوئی های را،کرزی درزمانی کرده ومی کند که هم تاریخ مصرفش نزد بادارش سپری شده است وهم پاکستانی ها بدون این که برایش امتیازی بدهند،ازش امتیازهم می گیرند.بطورنمونه،درگردهمائی انقره،طوریکه رسانه های پاکستانی پخش کردند،پاکستان تروریسم پروری وصادرنمودن تروریسم به افغانستان راکه سالهاست ادامه دارد،زیرسایه ی حضور ملا فضل الله پاکستانی درکنربه کرزی بارکرده است.مثلن،درکنفرانس روزپنجشنه13فوریه-24دلو،درانقره،کرزی یک فضولی کرد که جایش نبود؛به این خاطرکه ریاست جمهوریی کرزی مملوازفضولی هامی باشد! ونوازشریف هم درادامه ی تهمت های قبلی،یک اتهام دیگربه افغانستان وارد نموده است که فضولی کرزی واتهام شریف ازاین قرارمی باشد:کرزی درگردهمائی انقره گفت که "رهای طالبان اززندان به امریکاارتباط ندارد؛ونوازشریف درگفت وگوهای آشکاروپنهان برای کرزی گفته است که:"اکنون تروریسم درپاکستان توسط کسانی رهبری وسرپناهی می شود که درافغانستان پناه گرفته اند"! این اتهام مغرضانه ی شریف، اشاره به حضورملافضل الله،رهبرکنونی طالبان پاکستانی درکنرمی باشد.درحالیکه،ملافضل الله درکنرزیرحمایت طالبان افغانی یابه گونه ی غیرمستقیم زیرسرپرستی آی اِس آی قراردارد،نه حکومت کرزی که ازناتوانی وناکارآمدیی آن پاکستان، طالبان رابازسازی ودربخش های اغلباً پشتون نشین افغانستان برای آن هاپایگاه مردمی رافرهم کرده است.جالب این است که،کرزی هم طوریکه که دررسانه های پاکستانی خواندم،به شریف اطمنان داده است که درزمینه اقدام می کند! به این معناکه پایگاه تروریسم نه پاکستان،بلکه افغانستان می باشد.ازهمه خنده دارتراینکه،روزشنبه15فوریه-26دلو،کرزی طی گفت وگوباسلمان خورشید،وزیرخارجه ی هند درقندهارکه بخاطرآغازبکاردانشگاه کشاورزی/زراعتی به آنجاآمده بود،گفته است که"اگرامریکاپاکستان بخواهند گفت گوهای صلح میان حکومت اووطالبان امروزآغازمی شود.همچنان،ازهند خواستارکمک نظامی شد."خواستی که مخالف وعده هایش به نوازشریف درانقره می باشد.
دراخیر،می خواهم به کرزی،نوازشریف وفرماندهِ ارتش پاکستان بگویم که ازطالبان بازی وسازش باتروریسم یاابزارساختن آن ها درسیاست های داخلی وخارجی خود داری نمائید.زیراکه،ازاین نمدِ کهنه کلاهی برای تان دوخته نمی توانید! اگردوخته می توانستید،وضع بحرانی- جاری درپاکستان وافغانستان را ایجاد نمی کردید.پس بهتراست که بجای گفت وگووسازش باطالبان دردوسوئی مرزهای مشترکِ افغانستان وپاکستان،به سخنان نغزسید فضل حیدروهیلاری کلنتن، مبنی براین که"طالبان نیروی می باشند که باید سرکوب شوند،نه اینکه باآن هاسازش کرده شود،ومارهای گزنده را درباغچه ی خانه تان پرورش ونگهداری کرده اید که همسایه هایتان رابگزند؛دقت نمائید که خودتان راهم نیش می زنند"،توجه ژرف کنید! درغیرآن،باورداشته باشید که روزگاری هیچ ماربازی به فرجامی خوبی نرسیده است! شایان توجه است که، سرکوب طالبان وتروریسمی همزادِ آن ازدوطریق میسرمی شود:نخست،درک این پرسمان توسط ارتش پاکستان که شریعت طالبان هم بااسلام ومنافع افغانستان وپاکستان درتضاد است وهم باخواست جامعه ی جهانی.دوم،وقتیکه این گونه درک بدست آمد،برای چپنِ کاری پوشانیدن به آن، دروازه ی حلقه ی حمایت ازطالبان وتروریسم درآی اِس آی باید بسته شود.دراین صورت،آن های که طالب هستند بخاطرمطالعه ی قرآن دوباره به مدرسه می روند؛وآن های طالب نیستند،یامدنی می شوند یاباید زندانی شوند.تنهادراین صورت است که، کرزی ونوازشریف،می توانند بردشواری های برخاسته ازطالبان سازیی ارتش پاکستان،برتری پیدا نمایند!
پانویس ها:
1-اعلامیه ی گفت وگوهای سه جانبه میان افغانستان،ترکیه وپاکستان درانقره
www.jang.com.pk/jang/feb2014-daily/14-02-2014/410552.htm
2-15point-for-talk,TTPpublishes15point draft for talks,by Zahirshah Sherzai
www.Dawn.com/news/1085920/TTP-finalises15-point-for-talk
3-طالبان بریک سوم کراچی سلطه دارند،والستریت ژورنال
www.jang.com.pk/jang/feb2014-daily/15-02-2014/main3.htm
4-FATA:post-2014,Shahzad chaudry,Saturday/february15/2014
www.the news.com.pk/today-news-9-232752-fata—post-2014
5-www.jang.com.pk/jang/feb2014-daily/16-02-2014/main.htm
اسلام؛خدمت به انسانیت است؛ طالبان می خواهند قانون وحشت را درپاکستان نافذ نمایند،به آن هادرس عبرت خواهم داد! بلاول بوتوزرداری
بالا
بازگشت