محمدعلی مهرزاد
مبارزه با مواد مخدر در افغانستان، يا جنگ بي پايان!؟
سازمان استخبارات پاكستان به حيث دلال سياسي، به ا صطلاح دولت تبعيدي برای سران تنظیم های افغانستان در آن كشور سرهم بندي کرد ه ازين طريق وارد معـركه شد. سازمان سيا،به منظور حمايت ازسران تنظيم ها كه وابستگي زيادي به تجارت مواد مخدر به عنوان منبع درآمد خود داشتند ، با گروه طالبان كه قبلاً زمينه رشد كشت خاشخاش را مساعد ساخته بودند ؛ يك رقابت غير قابل تصوروغير پيش بيني شده را در بين گروهاي طالب وسران تنظيم ها كه ازيك منبع آبخوره داشتند براه انداختند.
چون انتقال ترياك وتبديل آن به هيروين به خارج نه تنها از نظر هزينه ووسا يل تبديل ترياك به هروين بصورت سنتي زمان گير ونهايت ساده وغير معياري بود؛ وهم چنان بسيار فراتراز توانمندي هاي امارت طالبان وحكومت تبعيدي سران تنظيم ها درپاكستان بود . براي تنظيم وانتقال مواد مخدروتبديل آن به هيروين به كارشناسان ماهر ووسايل مدرن ضرورت ايجاد شد ، البته براي تحقق اين هد ف كثيف و درعين حال تجارت سود آور؛ لازم به يك سلسله تغيرات وجايبجايي مهره هاي ساخته وبافته شده در پاكستان وافغانستان شدند . موضوع رشد وانتقال كشت ترياك براي تقويه وهزينه جنگ در افغانستان يكي از راهاي بود كه قبلاً درجريان جنگ ويتنام در (( مثلث طلايي)) شكل گرفته واز محك تجربه سالم بدرامده بود ، ودر افغانستان بحیث تکرار تاریخ سربرون آورد.
پديده مواد مخدر يك امر تصادفي نبوده بلكه مي توان بحيث تكرار تاريخ از آن در تحولات امروزي در افغانستان نامبرد. تنظيم هاي ساخته شده در پاكستان براي اينكه بتوانند تضميني از قدرت هاي مطرح در بقاي خود داشته باشند؛ درامررشد مواد مخدر بحيث شريك وپارتينر با اطمينان تعهد سپردند. ظهوربزرگترين اماكن توليد مواد مخدردراسيا جنوب شرقي وانتقال آن به افغانستان زير نظرو كمك سازمان استخبارات پاكستان نقش عمده اي ايفا نمود .
با ايجادامارت طالبان، افغانستان را به عنوان يكي از بزرگترين مركز كشت خاشخاش و توليد كننده ترياك وصادر كننده هيروين در جايگاه اول قراردادندوبه قول روزنامه ( كريستين ساينس مانيتور) چاپ فرانسه (( مانوئل نوريگاه)) رئيس سازمان اطلاعات پاناما ويكي از قدرتمند ترين مردان اين كشور ، به مدت بيش از يك دهه به عنوان يكي از عمال رده بالا ي سازمان سيا به فعاليت مواد مخدر مي پرداخت . اين در حالي است كه مقامات مبارزه با مواد مخدر در امريكا وي را به عنوان فردي كه شديداً در امر تجارت مواد مخدر و پولشويي دست داشت معرفي كرده بودند . نوريگاه پروازهاي (( مواد مخدردر برابر اسلحه )) را براي شورشيان ( كنترا) تسهيل مي نمود .پيلوتان ونيروهاي محافظ در اختيار انها قرار مي داد ومكان هاي امني براي افراد كارتل وهم چنين خدمات بانكي براي انها فراهم مي كرد . مقامات ادا ره پوليس مبارزه با مواد مخدر امريكا ، نامه هاي در تمجيد از مبارزه وي با قاچاق مواد مخدر به وي ارسال كرده بودند .
جالب اینجاست که اداره مبارزه با مواد مخدر امریکا در سال 1971 سعی نمود ویرا دستگیر کند ، ولی سازمان (سیا) مانع دستگیری وی شدند . ناگفته نماند که سازمان سیا در آن وقت توسط بوش پدراداره می شد ، سالانه صدها هزار دالر به علت فعالیت های نوریگاه در امریکا لاتین به وی پرداخت می کردند.
پس از سقوط یکی ازطیارات سیا بر فراز نیگارا گوا و افشا شدن اسناد موجود درین طیاره که درانها اطلاعات بسیاری از فعالیت های سیا در امریکای لاتــــین ثبـــــت شــده بود ، دولـــت بوش با بی میلی واکراه در سال 1989 به کشورپاناما حمله نمود و نوریگاه را اختطاف نمودند ، البته نکته جالب توجه اینجاست که این حمله به بهانه مبارزه با مواد مخدر صورت گرفته بود .اگرچه بازهم تجارت مواد مخدر از طریق کشور پاناما پس ازین حمله بازهم متوقف نگشت .
پلان بعدي فعاليت دولت جورج بوش رئيس جمهورسابق امريكا توسط ريچارد هالبورك ، نماينده خاص ايلات متحده دركابل؛عبارت بود ازميان برداشتن وخنثي كردن دولت افيوني در افغانستان كه از اهميت بخصوص برخورداربود ؛ درغير آن به نظرايشان تمامي تلاش ها ي امريكا دراين كشور با شكست مواجه ميشود ! بنابران ، سوال اين جاست كه چطورشدكه ماموريت آغازين كه با تمايل ساخت وساز وبهبود اقتصاد متزلزل افغانستان جنگ زده واز ميان بر داشتن تجارت مواد مخدر آغازشد ؟ولي برعكس به توليد ترياك به پيمانه اي خارج از تصوردرسطح جهان ركورد قايم كرد !؟
بدون شك پاسخ اين سوال را ، مي توان در شكست نيروهاي بين المللي كمك به برقراري صلح وامنيت در افغانستان ( ايساف) تحت فرماندهي امريكا كه نتوانست ويا نخواست در آمد جايگزيني براي دهقانان افغان دخيل در كشت ترياك ميسر وممكن سازد .
اکنون شما خود می توانید سقوط طالبان را با ( نوریگا) در پاناما مقایسه وپیامد آنرا در حوادث امروز از دید کارشناسانه بررسی کنید، که در جوار سرحدات افغانستان چه بازیهای در جریان است.اصولاً بایدپیرامون اینکه کدام عامل موجب شد تا جریان مواد مخدرازامریکا ی لاتین به جنوب شرق آسیا وبخصوص در افغانستان به بهانه سقوط طالبان تا اکنون ادامه دارد قابل بررسی ونهایت ایجاب غورهمه جانبه را می کند .
در دوران اشغال افغانستان توسط شوروی سابق عمده ترین منبع کسب در آمد برای تنظیم ها ی ساخته وبافته شده در پاکستان رشد بي سابقه مواد مخدر بود .همچنان سیستم اطلاعاتی پاکستان (ISI) در راستای جنگ پنهانی که با شوروی در افغانستان داشتند ، کمک های زیادی برای قاچاق مواد مخدر به اربابان جنگ افغانی نمودند.
بنابر گزارش اخير سازمان ملل متحد درافغانستان طي سال گذشته توليد مواد مخدر نزديك به 50 درصدافزايش بعمل آمده است. ازقول ژاک لوک لماهو،رئيس دفتر سازمان ملل متحد درامرمقابله با مواد مخدر وجرايم ، نقل قول شده است كه گفته بود: (( سود حاصل از توليد ترياك افغانستان در سطح جهان 68 مليارد دالراست اما تنها ده درصـــــد آ ن در اين كشور باقي مي ماند ؛ ارزش تجارت ترياك در صادرات چيزي در حدود چهارمليارد دالر است كه يك چهارم آن به دهقانان مزارع كاشت خشخاش ومابقي به مقام هاي منطقه اي شبه نظاميان ، جنگ سالاران وقاچاقچيان مواد مخدرمي رسد.))
سوال كه درين روزها حتي نزد نيروهاي ائيتلاف مطرح شده واز خود مي پرسندكه هدف از آمدن ما به افغانستان در سال 2001 ميلادي اين بود كه تا موازي مبارزه با تروريزم منبع عايد كه تروريستان ازآن تغذيه مي كنند نابود وافغانستان را از وجود قا چاقچيان داخلي وخارجي كه دهقانان را وادار به كشت خشخاش ميكنند وكودكان معصوم كه در شهرهاي بزرگ به حيث فروشنده گان ومصرف كننده مواد مخدر تبديل شده اند پاك كنند، در حاليكه از نظرهزينه مادي كه درين مدت 13 سال مصرف شده دوبرابر زمان وپول است كه در جنگ جهاني دوم بعمل آمده است .!؟
اخبار( کرستین ساینس مانیتور) از قول یکی از استادان پوهنتون کا لیفرنیا نقل قول نموده است که در یکی از سخن رانی های خود به شکل طنزوشوخی گفته بود: (( به همه گان معلوم وروشن است که افانستان یکی از بزرگترین تولید کننده های مواد مخدر در جهان بوده است ؛ واین شاید هم یکی از دلایل بسیار عمده آمدن قوای ناتو وبخصوص امریکا در افغانستان باشد . البته بعد از شکست شوروی ویک قطبی شدن قدرت امریکا ، امریکا به این عقیده رسیده باشد که هرگز اجازه ندهد ویا قبول نکند که یک کشور کوچک و فقیرچون افغانستان بتـــــواند یکی از (( بزرگترین ها)) از نظر تولیدات مواد مخدر در قلب آسیا عرض اندام کند ؛ وما با این نیروی نظامی که داریم به تماشا بنشینیم .!البته بعد از تحقیق پلان شکست طالبان امریکا توانست که یکی دیگر از القاب ((بزرگترها)) در جهان را هرچند به شکل غیر مستقیم هم باشد به نام خود ثبت وبه قدرت جهانی خود به افزاید.
خوانندگان محترم کاملاً می دانند که این سخنان طنز آلود استاد امریکایی گویا ی واقعیت امروز افغانستان هستند . در طی 12سال کارشناسان سیاسی به این باور رسیده اند که امریکا نه تنها کاری برای جلوگیری از کشت و تجارت مواد مخدردر افغا نستان نکرده است ، بلکه در بسیاری موارد قاچاقبران در راه نیل به اهداف خود به مافیای مواد مخدر،ازحضور نیروهای ناتو در افغانستان، به شکل مستقیم ویا غیر مستقیم ،بزرگترین استفاده وبهره را برده باشند.
قراراسناد که ازطرف اسنودن ویک مقام ارشد امریکا یی درین روزها به نشر سپرده شده است هشدارداده است که افغانستان به حیث (( دولت مواد مخدر- وجنایتکار)) تبدیل شده است .؟ دفاع در مقابل این گفته ها دفاع مشروع است ویا خیر؟وایا بااظهارشرم می شود ویابا این فعالیت های خنثی وغیر موثروزارت مبارزه علیه مواد مخدر؛ می توان انتظارداشت که مواد مخدر محو ونابودشود!؟ ازقول اخبار (( کرستین ساینس مانیتور)) نقل شده است که افغانستان بخش اعظم از هیروین مصرفی بریتانیا را تولید می کند ، بدین ترتیب پس ازدر خواست های مداوم دولت انگلستان ، امریکا ازسازمان سیا که در داخل افغانستان بنام ( پژواک دلتا ) فعالیت داشتند روبروشد. این تیـم ها ی که به مافیایی مخدر داخل افغانستان ارتباط نزدیک دارند استدلال نموده اند که این امرمی تواند همکاری بین سیا واین سوداگران مرگ را به خطراندارد.؟
روزنامه نیویارک تایمزطی یک مقاله ای اشاره به همکاری بین سیا وقاچاقبران مواد مخدر نوشته بود: بزرگترین قاچاقچی افغانستان که در سال 2008 میلادی در زندان امریکا به سر می برد ، عامل سیا بوده است . به نوشته این روزنامه امریکایی ؛ جمعه خان براهویی در قبال دریافت مبلغی هنگفت ، اطلاعات مربوط به طالبان ، فساد دولت افغانستان وقاچاقچیان مواد مخدر را دراختیارسیا قرار می داد.وی که از خطرناک ترین قاچاقبران مواد مخدر وحامی طالبان معرفی شده بود ، در سال 2008 میلادی گرفتار وبه زندان افتاد ؛ نیویارک تایمز به نقل از چند مقام امریکایی که نامشان ذکر نشده است ، نوشت ، جمعه خان براهویی مد تها مخبر امریکا بود واطلاعاتی را دراختیارماموران سازمان سیا واداره مبارزه با مواد مخدر امریکا قرار می داد .
جمعه خان که درسال ها برای سیا خدمت می کرد ، بعد از حمله امریکا به افغانستان به یکی از بزرگترین قاچا قچیان مواد مخدر این کشور تبدیل شد .این در حالی است که منابع اگاه امریکا یی گفته بودند که وی پیش از ان مبالغی هنگفت از امریکا دریافت کرده بود . بر اساس گزارش نیویارک تایمز، جمعه خان حتی د رسال 2006 برای دیدار و گفتگوبا مقامات سیا واداره مبارزه با مواد مخدرامریکا به طورمحرمانه به امریکا منتقل شد. جمعه خان اکنون در امریکا به سر می برد ودر باره اقرار مصلحتی به جرم با مقامات امریکا سرگرم مذاکره است.
البته سازمان سیا واداره مبارزه علیه مواد مخدرامریکاتا اکنون از اظهارنظردرباره دوسیه ی جمعه خان خود داری کرده اند . برخی از کار شناسان معتقد اند که که سازمان سیا علاوه بر جمعه خان با برخی قاچاقچیان مهم افغانستان از جمله حاجی احمد بشیرنورزای که ر سال 2005 دستگیرشد همکاری نزدیک داشته است .
درین گزارش طوری نتیجه گرفته شده که پرواضح است که امریکا وسازمان سیا نه تنها تلاش لازم در جهت انهدام تجارت مواد مخدر در افغانستان انجام ندادند، بلکه در جهت کنترول ومنع مداخله گرانه پاکستان وایران در امر ترافیک مواد مخدر از طریق سرحدات این دوکشور بعمل نیاورده است ، ودر ضمن وبساید (( التر ناتیو)) از قول یکی از نظامیان شوروی سابق در جنگ افغانستان نوشته است که : فروش مواد مخدر یکی از منابع در آمد طالبان در جنگ است ، بلکه نیروهای خارجی در افغانستان نیز از ان بهره جسته اند ، وهردو طرف جنگ بخشی عظیم از هزینه های نظامیان مستقر درافغانستان را تامین می کنند .
يكي از مشاوران ارشد وسابق امريكا در افغانستان كه خواسته نامش فاش نشود گفته بود)) كه بسياري از مقام هاي افغان از جمله رده با لايي ها ، از تجارت وقاچاق مواد مخدر به نفع خود سود مي برندوازاين راه براي غني تر شدن خود وتامين كمپين ها ومبارزه انتخاباتي براي انتخاب شدن به كرسي رياست جمهوري سال 1393 استفاده مي كنند ؛ درين صورت اين مشاورارشد امريكايي در اخير مي افزايد كه گرچه فساد در دولت يك راز كثيف وزشت است ؛ بازهم دولت امريكا ترجيح مي دهد با آن مقابله نكند)).؟ شما خود تصوركنيد كه اربابان ديروز وامروزبه حق جيره خواران خودچه مي گويند.؟ در حاليكه بسياري از مقام هاي ارشد دولت كابل ، از طريق دست داشتن در تجارت مواد مخدر توسط وابستگان خود پول هاي زيادي به جيب زده اند ، بسياري از دولت مردان ، مشاوران وواليهاي ولايات تعدادي زيادي توسط موتر هاي گران قيمت خود دست به نقل وانتقال مواد مخدر مي زنند ؛ براي ثبوت همين كافي است تا به پاركنگ موتر و منازل اين افراد ووابستگان شان نظر بيندازيد متوجه مي شويد كه تنها ميشود از طريق دست داشتن در خريد وفروش مواد مخدروراه نا درست به اين چنين ثروتي غير قابل تصوروكثيف در يك زمان كوتا دست يافت.
اكنون كه در كشورهاي همسايه ما نطربه گزارش ملل متحد از جمله در پاكستان بيش از يك مليون معتاد هرويني وجود دارد كه 30 درصدر انها از سرنگ استفاده مي كنند ؛ وبا لاترين نرخ مبتلايان به مرض ايدزدر جهان محسوب مي شوند؛ اين امار در حال افزايش است.
با اينكه پاكستان از جمله كشورهاي مسير ترانزيتي مواد مخدراست ، اما بدون شك به يك كشور مصرف كننده ي هروين تبديل شده است، بخشي از اين توليدات در پاكستان باقي مي مانند، نه به اين دليل كه بازاري پرسوددارد بلكه به اين خاطراست كه قاچاقچيان پول نقد پرداخت كرده ويك بازارمصرف محلي در جوارسرحدات افغانستان ايجاد كنند وازين طريق اهداف خود وحامي كهنه كارخودرا نسبت به ويراني كشورما عمل جنايت كارانه شان به منظور اعتياد مردم ما انجام دهند.
اما به نظر مي رسد كه تعداد معتادان به هروئين در روسيه انقدرزياد است كه ساير كشورهاي جهان در مقابل آن كم جلوه مي كنند.در سال 2012 ميلادي ، تعداد معتادان به مواد مخدر در اين كشور ۵/۵ملیون تن بود که بیش از ۶۰٪ درصد بیشترازیک دهه گذشته بود. اين تعداد تقريباً 10 برابر بيشتراز معتادان در امريكا است كه تعداد انها در سال 2012 ميلادي ، 669 هزار بود. در حاليكه اين رقم در سال 2007 ، 373 هزار تن بود .
بنابر گزارش سازمان غير دولتي (( كشوربدون مواد مخدر)) حدود 30 هزار روس هر ساله ودر پي مصرف هروئين وسوء اثرات ان جان مي سپارند و12 هزارتن ديگرنيز به خطرجرايم مرتبط با آن زنداني مي شوند . در صورتيكه در امريكا ، يك بسته كوچك هروئين يا يك دهم گرام از پودر اين ماده مخدر 20دالر باشد ؛ چگونه مي توان اين تقاضا هارادرين كشوره ها كاهش داد .؟
تنها راه حقيقي، اگر هم چو اراده انساني ووجدان بشري ايجاد شود ، براي مقابله با اين مشكل ، اين خواهد بود كه درقدم اول بهترين وموثر ترين روش چون اوضاع واحوال امروزي افغانستان بخاطر محو كشت خاشخاش وجلوگيري از قاچاقچيان توجه جدي وصادقانه به توسعه اقتصاد وخصو صاً در بخش زراعت كه دهقانان در قدم اول هدف توسعه اقتصادي قرار داشته باشند ،بهره مند مي شوند.
درقدم دوم مبارزه عليه مواد مخدر ومسئله قاچاقچيان مواد مخدر را به يك مسئله ملي در داخل كشورها وبه حيث اولويت در قانون بين المللي بدل شود ؛چرا مواد مخدر را بايد در زمره تهديد براي امنيت جهاني ودررديف اقدامات تروريستي يا دزدان دريايي به حساب آورد.
اما آنچه كارشناسان مسايل افغانستان در اين مرحله مطرح مي كنند ، اينست كه اوباما رئيس جمهور امريكا هيچ چاره ديگري بجز رها كردن افغانستان وسپردن آن به دست قاچاقچيان مواد مخدر نداشته باشد. چرا از وضع جنين پيداست كه نيروهاي ايساف برنامه امحاي مواد مخدر را كنار گذاشته اند وبه آن فكرنمي كنند ، و در ظاهر ديپلماتان غربي توجه زيادتررا به موضوع انتخابات معطوف كرده اند ، ودر دست يابي به سازش با طالبان ناكام ما نده اند . بنابرين ، امريكا بيش از آنچه كه در فكر ديگرا ن باشد ، ضعيف عمل كرده واثر گذاري بسيار كمي دارد..
نهايتاً غرب بايد اين حقيقت تلخ وناراحت كننده را بپذ يرد؛ كه درين بازي بزرگ وخطرناك ، چشم بسته بر توليد مواد مخدر صرف به بهاي نجات دولت امروزي افغانستان عمل كرد؛ چرا ناديده گرفتن غرب موجب شده تا همزمان ، گسترش اعتياد به مواد مخدر نه تنها جان هزاران جوانان افغانستان را گرفته بلكه كشورهاي جهان بخصوص از روسيه تا امريكا را نيزگرفته ومي گيرد..
بالا
بازگشت