فیض الله محتاج
دردهای مزمن در بدخشان
بدخشا نیها در صد سا ل ا خیر هیچ گا هی تجر به وفا ق، همد لی و توا نا ی جوشش را با هم نیا فته اند . انها ی که شعا ر وفا ق و اتحا د را ضجه میزنند در وا قع خود شا ن با نیا ن افترا ق اند .
در چهل سا ل که من در این خطه حضور فز یکی و شنا خت عینی از مرد م ،رو شنفکرا ن و سا یر جر یا نها دارم مسبب همه مشکلا ت موجود رو شنفکر و شبه روشنفکروجر یا نها ی سیا سی در بد خشا ن بو د ه است .
در زما ن تجا وز اتحا د شو روی که میبا یست به انگیزه تسلط اشغا ل و فقر با هم متحد با شیم ما به شد ت مو لفه تشدد و پرا کند ه گی را تجر به کردیم . حضو ر نیرو مند حز ب اسلا می ، جمعیت، وابستگا ن جریا نها ی چپ و سا زما ن سازا ،نه تنها در جهت ا یجا د وفا ق برا ی مردم مو ثر بو دند بلکه در تا ریخ مو جو د یت بد خشا ن مشکلا ت به نرد با نها ی رسید ودر نتیجه هزا را ن جوا ن بد خشا ن قر با ن اهدا ف شد که پیا مد ش هزا ران بیو ه و یتیم در بد خشا ن بود .
با و جود آ نکه 12 سال از ایجا د جو جدید در کشور می گزرد ، متا سفا نه تا اکنون مظا هر و فا ق و اتحا د در بد خشا ن کو چکتر ین رو ز نه یی را برا ی حضور خو د نیا فته و تا اکنون هستند بزرگا نی که برا ی تحکیم منا فع خود در جهت گمرا ه کرد ن مرد م پیشتا ز اند .
تکلیف و التزا م جوا نا ن :
اگر پیرا مون انگیزه وا بستگی نسل دیرو ز به فلا ن ایزم و ایدیو لوژی مکث کا ر شنا سا نه شود بعید به نظر می آید ده تن بتا سی از برداشت اگا ها نه به هرم جر یا نیی چسپید ه با شند .
در سبک وا بستگی ما به نها د ها ی سیا سی مو لفه فقر ، عقد ه ها ی کور ،قرا بت ها ی قو می ،نبو د تعر یف از شرا یط اجتما عی به شد ت اثر گزا ر ی دا شت .
به شمو ل استا د ربا نی شهید ،فقید محمد طا هر بد خشی ،زند ه یا د با عث و حتا منصور ها شمی هیچکدا م بر مبنا ی نیاز سنجی از سطح منا سبا ت سیا سی جا معه محور ها ی سیا سی را ایجاد نکرد ه اند .
اینکه بعد ها در درو ن سا زما نها با در ک بردا شت از مشی جریا ن پا سدار منا فع جر یا ن ها شدند بحثی است که در این نبشته جا ی مداقه ندارد .
اما در نتیجه انچه را که ما در سی و سه سا ل گذ شته تجر به کرد یم نفوذو حضور مولفه افترا ق در میا ن روشنفکرا ن ،شبه رو شنفکرا ن و حتا رو ستا نشینا ن بد خشا ن است .
نسل جد ید بد خشا ن با و جود مشکلا ت که دارد در تفکیک ، شنا خت و حلا جی رویدادها با کنش مسوو لا نه تر
توا نا ی پژوهش و کنکا ش در حو ل حو ش رویداد ها را دارد . نسل جوا ن بد خشا ن در جهت تعر یف از منا سبا ت
کنو نی جا معه ما با دنیا با سبک طراز تر و بکر تر میتوا ند به عمق رویداد ها نقب بزند و نسل جوا ن به دلیل انکه شم افترا ق را شنیده و در عمل ندید ه میتواند با انعطاف پذیر ی با رویداد ها بر خورد کند .و نسل جوا ن انر ژ ی جوانتر دارد میتوا ند با خلا قیت بر سر دعوا ها ی گزشته خط صلیب بکشد و بدخشا ن و ایند ه ها را از شر ش نجا ت دهد .
ما موریت نسل که پیا مبر افترا قست :
نسل که پیا مبر افتراقست خا ضعانه بپذیرد که مر تکب شکست ، افت و خیز ها ی فراوا ن شد ه اگر به سبک گذشته به ما مور یت خود ادامه دهد مکر ر مرتکب خطا میشود .
تفو یض مسو و لیت به نسل که دنیا ، رویداد ها و ارزشها را به نر خ رو ز میشنا سد مبر م تر ین ما موریت آن است ، اگر د راین راستا دست بکا ر نشود و عوا طف مر د م را به ملعبه بگیر د مسوو لیت ها ی فردا به دو ش او خواهد بود .
نحو ه ما مور یت ، مد یر یت زند گی وسیا ست با سیا ق مسبو ق کا ر یست که نه کمک به مرد م میکند و نه به روشنفکر امرو ز ، اگر نحو ه مد یر یتها ی گذ شته با دقت برر سی کنیم خطا اندر خطا مکرر کرد ه ایم .
لهذا تشر یک مسا عی میا ن نسل دیرو ز و امرو ز یکی از او لو یتها ی ست که میتوا ند درراستا ی کسب ا هدافما ن ما را همکا ر ی کند .
نتیجه گیر ی و پیشنها د :
در بد خشا ن چها ر طیف در سی و سه سا ل گذشته رقیب ورفیق بو ده اند این رفقا و رقبا در میا ن هم مکر ر به نفع تحکیم منا فع گرو هی جنگید ه و در نها یت هیچکدا م فا تح میدا ن نبود ه اند . حضور خا نم نیلو فر ابراهیمی خانم کوفی ، شا ه عبد الا حد ، اقا ی پدرا م با گرایش ها ی چپی و اقا ی مجددی ،پیما ن ،سودا و سا رنوا ن صا حب به این معنا است که چپ و را ست در بد خشا ن جایگا ه مرد می دارد و این همه بد خشا نی اند .
با در نظردا شت همین پارادوکس، خلقی که دستش به خون کسی آلو د ن نیست در میا ن مر د م بد خشا ن جایگا ه دارد ، ستمی که با پا ی عواطف و احسا س شتابنا ک مسلح نیست میتوا ند مد عی با شد که د رمیا ن مرد م جایگا ه دارم و حساب جمیعت و حزب هم رو شن است که هر کد ام با حمایتی متفا و تی مرد می در بد خشا ن پایگا ه مرد می دارند .
لهذا د رشرا یط کنونی تشدید پرو سه اتحاد میا ن این اهرا م کا ریست کمی ریسک دار و لی ممکن .و اگر دید گاه ها ی غضب آلود و عا طفی خود را یکسو گزا ریم میتوا نیم مسا عد تر ین بستر وفاق را برا ی نسل نو تدارک و بد خشا ن را از شر مصا یب موجود نجا ت دهیم . با تفو یض مسوو لیت برا ی نسل نو مهمترین ما مو ریت و مسوو لیت تا ریخی را انجا م دهیم.