شادروان دوکتور یارینگ
دپلومات برجسته و تورکشناس معروف سویدن
شاد روان دوکتور یارینگ
همایون سرخابی
نویسنده : محمد همایون سرخابی
دوکتور گوناریارینگ دانشمند بزرگ، سیاستمدار چیره دست و مستشرق معروف سویدنی است که به تاریخ 12 ماه اکتوبر سال 1907 عیسوی در یک خانواده دهقان سویدنی چشم به جهان گشود . در دوران کودکی علاقه فراوان به خوانش کتاب پیدا نموده و با مطالعه کتاب "ازقطب تاقطب" اثر سیون هدین شیفته آسیای میانه گردید. بعداً به اثر تشویق استادش دوکتور گوستا ریکیویتی در دانشگاه لوند که خود پروفسور و زبان شناس ترکی و اویغوری بود به مطالعه زبان اویغور پرداخت .
دوکتور گوناریارینگ در سال 1929 به عمر بیست سالگی جزء یک هیئت اعزامی سویدنی برای مطالعه دقیق و آشنایی با فرهنگ و زبان مورد علاقه اش مدت یک سال را از طریق روسیه تا کوه های پامیر و کاشغر سفر کرد .
در ابتدا او به یکی از نام های معروف سویدنی مسمی بود اما بعداً بنابر برعلاقمندی خاص و شخصی خودش کلمه اویغوری یارینگ ( یارت ) را به جای نام سویدنی خویش انتخاب کرد و با این نام شهرت جهانی یافت .
او در سال 1933 موفق به دریافت درجه پی ، اچ ، دی از دانشگاه لوند گردید و به تدریس زبان های ترکی تا آخر دهه 1930 در این دانشگاه ادامه داد . در دوران جنگ جهانی دوم به خدمت دیپلماتیک روی آورد و در سال 1930 به حیث آتشه در سفارت کشورش در انقره به کار گماشته شد . بعداً در پست های دیپلماتیک در کشور های ایران، عراق، حبشه، هند ( 1948 – 1951 ) سریلانکا ( 1990 – 1991 ) و پاکستان ( 1991 – 1992 ) اجرای وظیفه نمود . او بعد از چندین ماموریت دیپلماتیک ، بین سال های ( 1956 – 1958 ) به حیث سفیر کشورش در موسسه ملل متحد مقرر گردید . دوکتور یارینگ در سال ( 1957 ) به حیث رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد برای حل بحران کشمیر با کشور های هند و پاکستان به مذاکره پرداخت و عازم این کشور ها شد .
او در سال های ( 1956 – 1963 ) سفیر کشورش در ایالات متحده آمریکا بود و در سال های ( 1963 – 1973 ) هم به حیث سفیر سویدن در اتحاد شوروی آن رمان ایفای وظیفه نمود . دوکتور یارینگ همچنان به حیث نماینده خاص سر منشی ملل متحد در خاور میانه تعیین و در سال های ( 1967 – 1990 ) مذاکرات گسترده ای را میان اعراب و اسرائیل انجام داد .
دوکتور گونا ریا رینگ در تمام دوران ماموریت های دیپلوماتیک خود و حتی بعد از باز نشسته گی اش به مطالعه زبان های ترکستان شرقی ادامه داد . او در سال (1982) به تعداد پنج صد و شصت نسخۀ جمع کردۀ خودش را به زبان های اویغوری ، اوزبیکی ، فارسی و عربی که از ترکستان شرقی بدست آورده بود ، به کتابخانۀ دانشگاه لوند اهدا کرد . این مجموعه در واقع سومین مجموعۀ بزرگ در جهان و بزرگترین مجموعه در خارج از اتحاد شوروی آن زمان بود . دوکتور یارینگ اکثر این کتاب ها را که مربوط قرن های 16 ، 17 و 19 میباشد ، در جریان سفر های خود از آسیای میانه خریده بود . و با لاخره به دست خط خودش آن را در بیشتر از هزار صفحه فهرست نویسی نموده است . در جاهایی که تا قرن بیستم چاپ کتاب میسر نبود ، این دست نویسی ها یگانه یادگار این فرهنگ های با ارزش بشری است . اکثر این کتاب ها که ممثل علاقه مفرط فرهنگی مردمان ترک تبار این منطقه است، بروی کاغذ های نازک و شکنندۀ ختنی برشته تحریر در آمده و به شیوه های حفاظتی خاصی ضرورت دارند .
شاد روان دوکتور یارینگ بتاریخ 29 ماه می سال 2002 به عمر 95 سالگی چشم از جهان پوشید. انستتیوت پژوهش سویدنی در استانبول هر سال به یاد بود این ترک شناس معروف جهان محفلی زیر عنوان ( سخن رانی های دوکتور گوناریارینگ ) را برپا میکنند .
کوفی عنان سر منشی سابق ملل متحد درمراسم سوگواری و بزرگداشت از خدمات نیم قرنۀ این دیپلمات برجسته در ملل متحد او را مرد متعهد، صادق، منزه، متبارز، دارای نیروی استثنائی تحلیلگر بر شمرده و او را نمونه درخشان از خود گذری در برابر همنوعانش خواند . روانش شاد و کار نامه های ماندگار او جاویدان باد . توقع می رود تا پژوهشگران جوان و متعهد و رسالتمند ما با مراجعه به آدرس ذیل با این مرکز بزرگ علمی مراجعه و تماس حاصل نموده و تحقیقات لازم و ضروری را در مورد چگونگی مطالب و محتویات آن مجموعه بزرگ انجام بدهند .
محمد همایون سرخابی از لندن
2010 – 02 – 10
1 – Sven Hedin .
2 – Gusta Requette .
3 – Lund
The address of Manuscript Department of Lound University Libray is MSS department Lund University Libray
BOX 3.S – 22100 Lund Sweden.
Tel + 46462229173 .fax + 46462223690 .
e – mail handskrift@lub.l
بالا
بازگشت