زن افغانستانی پاهنده و جاویدان است
ویژه روزمادر
بافرستادن این تصاویر، میخواهم پیام تبریک وتهنیت خوش را به مناسبت فرا رسیدن روز بزرگداشت از مقام مادر به تمام مادران گرامی و همه بانوان با شهامت افغانستانی برسانم. آرزو میکنم که همه روزهای زندگی شان همچون این روز خجسته، لبریزازعشق، مهر و محبت بوده وهمیشه تبسم در لبانتان نقش بندد.
اسم من عایشه است
زادگاهم سرزمین لعل خیز، لاجورد افشان وخطۀ علمدوست و هنرپروربدخشان. سرزمینی که بانوان آن در مسیرروزگاران عمر خویش را با هزار گونه رنج و مصیبت دست و گریبان اند ومشقت های گونا گون را در لحظه لحظۀ زندگی شان به میزبانی نشسته اند. بانوان سر زمین من خود به مالداری میپردازند، گاو وگوسفند میپرورانند، اُبزارتولیدی به دست میگیرند، از گلهای طبیعت رنگ میسازند، پشم گوسفند را جمع آوری نموده، میریسند واز آن نخهای مرغوب و رنگا رنگ تولید میکنند تا در بافتن گلیم، سطرنجی، نمد،شال، جاینماز، خورجین، زین اسپ، جوراب، جاکت، وغیره آنرا بکار گیرند. بانوان سرزمین من هنوزنیزهمانند مردمان روزگاران کهن با دستان ظریف خویش گاو میدوشند وبا اپتدا یی ترین وسا یل به تولید شیر، پنیر، مسکه، قیماق، قروت وغیره میپردازند. بانوان سرزمین من، خود آب آشامیدنی را از چشمه ساران وجویباران جاری در دل کوهپایه ها به دوش میکشند واطرافیان خوش را سیراب میکنند. بانوان سر زمین من خود به تنهایی درد میکشند، وبدون حضورداکتر ولادت میکنند. این همه را تحمل میکند و فریادش در گلو خفته است وخاموشانه میمیرد.
اما داعیان حقوق بشر ودست اندرکاران قدرت وثروت خاموشانه به آنها مینگرند وخوراک رسانه های تبلغاتی خویش را توسط آنها فراهم میکنند وبا صدور قطعنامه ها و اعلامیه های مقطعي، وجدان بشریت را میفرینند. به هر صورت، من باارسال این تصاویراز یک پیراهن قراق دوزی شده که درمدت فرهنگ چند هزار سالۀ کشورم رابا هنر زن افغانستان وصدای دلشان را بافریاد خاموشانۀ شان در مدت هفت سال روی این پیراهن نقش بستم وبه جهان نشان میدهم، میخواهم صدای خفته وهنرآمیختۀ بانوان کشورم رافریاد کنم. صدایی که سالهای متمادی در گلوی شان خفه شده و هنوز هم ادامه دارد.تصویری راکه اینجا به نمایش گزاشتم هنر دست یک پرندۀمهاجر است. تصویری که با نوک انگشتان یک مادربه خاطربرراورده ساختن یک قول وقرارمادرانه به دخترش داده بود. دراوسط سال 2005 میلادی آغاز کارم بود، ودر سال 2012 ختم گردیده ، این پیراهن، از 645 نوع تکۀ نخی به رنگای مختلیف دوخته شده ، پارچه ویا توته های که باهم وصل گردیده وقراق دوزی شده به 4000 چارهزار میرسد ، هفت کیلو وزن دارد. درحشیۀ دامن وآستین آن بیرق افغانستان عزیز و بیرق کانادا دوخته شده است. بیرق افغانستان نمایندگی از کشورم میکندکه من یک زن افغانستانی هستم ودرکانادا زندگی میکنم . در اینجا ازهر نوع حقوق وآزادی بیان بر خردارهستم. از دولت کاناداسپاسگزارمکه من وخانواده ام را بری اقامت در اینجا پذیرفت. اما من یک زن افغانستانی ام در هر جایی که باشم بیرق افغانستان را به اهتزازمیآورم وصدای در گلو خفتۀ بانوان وطنم را فریاد میکنم. هر چند از دیارم دورم به همان اندازه نزدیکم هرلحظه باتمام تارو پود وجودم عشق بانوان کشورم را حس میکنم.
قراق دوزی نمونۀ هنر دستی وقدرت تخیل بانوان است، یکی از جملۀ هنرهای ظریف وپسندیده در افغانستان بوده ودست اندر کاران این هنر همیشه بانوان بوده اند. تاریخ این هنر به چندصد سال قبل بر میگردد.رواج پسندیدۀ خاندان شاهان غزنوی، تیموری، غوری، وسلجوقی بوده و درآن زمان از رونق خوبی بر خردار بوده ودنبالۀ آن تا امروز ادامه دارد.
قراق دوزی طوری است که پارچه های مختلیف ورنگا رنگ تکه های گوناگون را به شکل هنرمندانه در کنار هم قرار داده میدوزندو برای تزئین خانه و وسایل مخصوص عروسی ها، مانند: لحاف پرده، پوش آیینه، پوش بالشت، خریطۀ سامان آرایش عروس، واطراف صندوقچۀ زیورات عروس بکار میگیرند. قراق دوزی امروز در ولایت های هرات، بامیان، تخار، بدخشان وبسیاری از ولایت های افغانستا ن مروج است. در ولایت بدخشان در مناطقی، چون: ارگو دره ایم، بتاش، باغیشا، خاش، وبه خصوص در قوم برلاس ارگو بدخشان یکی از اجزای عروس ها به شمار میرود. لحاف قراق دوزی مخصوص مهمانان خاص آنها ست که (کورپه) میگویند. همچنان در عروسیها تمام اتاق عرس را با قراق دوزی مزیئن ساخته و گوشۀ خانه رابا پرده قراق دوزی می آرایند و آن را حجلۀ عروس میگویند. کار برد مهم دیگر آن در اطراف کوخ یا کپۀ مخصوص است که از چوب درخت مخصوص ساخته میشود که اپتدا چوبهای باریک را چند روز در آب میگزارند تا نرم گردد . سپس آنهارا با هم میبافند و به شکل کپه درمی آورند هنگامیکه این کپه چوبی آماده شد روی آنرا با شالهای قراق دوزی مزین ساخته و رشته های رنگارگی را که قبلا ازپشم گوسفند آماده گردیده در اطراف آن می آویزند و نوک رشته ها رابا مهره های زیبا وپوپکها می آرایند هنگامیکه این کپه آماده شد کپه را بر اسپ محکم میبندند و داماد دران نشسته برای انتقال عروس میرود وعروس را با ساز وسرود به زندگی جدید میبرد. چنانچه قبلاُ اشاره شد، قراق دوزی تا اکنون در افغانستان از جمله هنرهای پسندیده به شمار میرود که آثار قراق دوزی شده را بیشتر توریست های غربی ازافغانستان خریداری نموده به حیث تحفۀ گرانبها با خود به اطراف و اکناف جهان میبرند.
نا گفته نماند در بازار های امریکا ، کانادا، واروپا مغازه های مخصوص فروش آثار قراق دوزی شده وجود دارد. برعلاوه بسیاری از آثار قراق دوزی شده در موزیم های امریکا، کانادا، واروپا مغازه های مخصوص فروش آثار قراق دوزی وجود دارد که در موزیم های کشور های مختلف به نمایش گزاشته میشود.
من فرستادن این تصاویر پیامدهای زیادی دارم هرورق آن معنی خاصی دارد. با دوختن این پیراهن خواستم نماد یکجا شدن را نشان بدهم که باشندگان سرزمین بلا کشیدۀ ما مصیبتهای فجایع وحشی گرائ دست به گریبان اند واین همه نابسامانی ها میلیونها افغانستانی را آواره ساخته و این همه عوامل در خود بینی خود خواهی تعصب خرافی وخود فروختگی دست اندر کاران حاکمیتهای گذشته وکنونی کشور نهفته است که مردم مارا هزار پارچه ساخته اگر این پیراهن خواستنی وجالب به نظرمیرسد قبل از گرفتن شکل متحید ویک پارچه توتهای جداگانه ئ بود به همان حالت ارزشی نداشت.
درپایان ، پیام من با فرستادن این تصاویربه زنان ومادران کشورم این است که تجلیل از روز مادر روز خواستن ، انصاف ، عدالت ، وحقوق زنان و مادران افغانستان باشد میخواهم که دیگر زن افغانستانی به دست جلا دان نمیرند.
ای زن، ای مادر افغانستانی ، من نقش تورا مجسم ساختم هنرت را با فریاد هایت با نوک انگشتانم رقم زده ودفتر عشق، محبت ، هنر، فرهنگ وطنم را بنام تو ثبت نمودم واین پیراهن را به دخترم هدیه نمودم تا او بتواند نقش تورا گرامی داشته به جهان نشان بدهد زن افغانستانی پاهنده و جاویدان است.
( عایشه برلاس رازقی)
تورانتو کانادا
بالا
بازگشت