داکتر یارمحمد
دکتر یارمحمد کارشناس محیط زیست
نباتات کوهی بومی پنچشیردر خطر
انقراض از سبب چرای بی رویه
نزولات موسمی باعث آب وهوای مرطوب پنجشیر شده است که شرایط را برای رشد گیاهان از جمله درخت بلوط, بادم کوهی ، بشال, خنجک در کوه های مناطق هزارخان پایان پنچشیر دیده می شود و هم جنگلات خود روی به شکل پراگنده دربعضی از مناطق پنچشر رویده است وهم این نذولات در ذخیره آب دره های و در جریان اب رود خانه ها در ه ها نقش موثر دارد. و همچنان عوامل آب و هوا و نوع خاک محل در پراگندگی رویشن جنگل و گیاهان نقش به سزایی دارد. در نزدیک ارتفاعات چهار هزار متری کوهای پنچشیر که از برف های دایم مسلط هستند و عاری درختان است و عموماٌ گیا هان علوفه خوش خوار در ارتفاعات بلند می روید و چراگاه خوبی را دراین مناطق برای چاروادران بوجود آورده است ولی در داخل دره ها وکوه پایه ها عموما درختان چنار ، عرعر، بید ، سفیدار و چهار مغز توسط مردم محل غرس و نهال شانی صورت گرفته است و هنوزهم هر ساله غرس نهال شانی انواع درختان میودار و عرعر، سفیدار دامه دارد که باعث سرسبزی و محیط سالم پنچشیر شده است. وهم سا لم سازی ارتقای کیفیت آب اشامیدنی نیز از طریق جنگل ها صورت می گیرد. درخت های خورد وکلان بلوط خنجک بادام کوهی در ساحه ولسوالی شتل و در بند , فراج و آبدره زیاد تر دیده می شود. باخطریکه در این مناطق اجازه چرای برای رمه و گله بز های کوچی داده نشده است و از گزند آسیب گله بزها کوچی جنگلات این مناطق شکر خدا است که محفوظه ما نده است. ولی طرف راست که راه عمومی سرک مو تر رو پنچشیر استقامت دار در کوه های آن درخت بادم کوهی بته بشال ، خنجک و سیاه چوب روییده است وسال به سال دیده می شود که درخت بادم کوهی ،خنجک، بشال در خطر انقراض قرا گرفته روان است . دلیل آن افزایش گله بز از طرف مردم محل و بی احتیات آنها در چرا و هم از سبب دیگر آن چرای بی رویه و خود سر کوچی های گله بز دار ان است که از اول فصل بهار الی آخیر تیره ماه در کوه ها در زیر غژدی سکونت می کنند.
مردم پنچشیر اگر بخواهند که فضای مطمین برای رشد و صحتمندی نسل های بعدی خود میراث به سپارند و در حفظ وحراست از درختان کوهی خود باید اهمیت جدی دهند. بسیارمعززین پنچشیر در گذشته در عمرانی و آبادنی پنچشیر خدمت شاهان درجهت بهبود محیط زیست این منطقه انجام داده اند. وهم آنها در حفظ وحراست از درختان کوهی اهمیت می دادند. دربسیار از نواحی پنچشیر درختان چهارمغز و چنار دیده می شود که عمر آنها از چندین عصر پیشتر است و آنها جامعه سالم و فضای سبز پنچشیر را برای ما یان میراث سپرده اند . از دید من باید جنگلات خود را مردم پنچشیر از شر سرا زیر شدن گله بزها و رمه ها بیش از حد در علفچرها ی کوهی شان مانع شوند. و در شکوفای و سرسبزی محلات خود تلاش بیشتر نموده و حفا ظت از نظا فت وسلامت محیط زیست مسوولیت همگانی است که نباتات دررشد و صحتمندی انسانها نقش اساسی را دارا می باشد.
1. تصفیه هوا از وظایف عمده نباتات بوده که اکسیجن را به هوا ازاد نموده ودر مقابل گرد و غبار وکاربن داکساید از هوا جزب می نماید.
2. پوشش گیاهی( جنگل وبوته های جنگلی) نقش موثر در حفاطت خاک ونگهداری آب دارد هر جا که پوشش گیاهی انبوه یا جراگاه غنی از علوفه وجود داشته باشد تخریب خاک به وسیله آب باران ویا باد کمتر اتفاق می افتد ویا اتفاق نمی افته ودر موقع بارنده گی های شدید سیلاب ها کمتر جاری میگردد, پوشش گیاهی سبب میشود که آب بیشتری در زمین نفوذ کند وگمتر آب بصورت آب های سطحی هدربرود.
3.جنگلات و پوشش نباتی کوه ها را سرد می سازد وبرف وباران در فصل زمستان در انجا ذخیره می گردد. ودرفصل گرمابرف ها به تدریج آب شده وبه صورت چشمه سار ها جاری می گردد وقسمت اعظیم این مایه زندگی ازسا حه کو ه ها تامین می گردد.
4. جنگل زار ها ومنا طق سبز آب را ذخیره می کنند وآنرا به مروزمان وبه اهستگی به منابع آبیاری روی زمینی مانند جوها دریاها وذخاهر زیرزمینی می د هند. جوی هایی که غرس درختان واز بوته های جنگلی انبوع اند مدت طولانی آب می داشته باشند, در مسیر خود این نوع جوها منابع آبی طولانی زیر زمینی را بیشتر تغزیه می کنند.
5. نبات بلند قد (چهار مغز, توت, چنار ,عرعر, سفیدار, بید) میتواند از آب های زیرزمینی استفاده نموده زیرا نباتات بلند قد خود ذخیره کنند آب درخاک در خود ودر محیط ماحول می باشد.
6. درختان نبض زمین هستند ومایه حیات انسان وحیوان وحتی بعضی از گیا هان در چرخه طبیعت نقش ارزنده ای دارد. نقش نباتات در بارندگی و مصرف آب مهم آست. چرخه آب در طبیعت از اثر تبخیر از هرگونه سطح مرطوب خاک وگیا هان به اثر تابش افتاب وسر عت باد به هوا می رود و سپس جمع و متراکم شده و قطرات ریزی را در ابر ها به وجود می اورد. وقتی که هوا دیگر نمی تواند حجم سنگین قطرات آب جمع شده را تحمل کند. قطرات آب باز به صورت باران وبرف به زمین بر می گردد. 7.جنگلات در ایجاد فضای مطمین برای زندگی انسان ها ودیگر موجودات کمک می کند. جنگلات در منطقه لانه و زیستگاه خوبی را برای گونه های مختلف جانوران و پرنده گان فراهم می آورد ( آهو, قوچ ,میش, گرگ, پلنگ برفی وندک پیشو پلنگ ).
حیات وحش نه تنها در حفظ محیط موثر است بلک انسانها را از امراض وآفات نیز محافظ می نمایند. پرند گان یکی از عوامل اصلی متعادل کننده طبیعت به شمار می روند. تخم نباتات را حیوانات وحشی و وپرندگان مخفی می کنند باعث ازدیاد فرش سبز می گردند.
دره آرزوی پنچشیر مملو از بته های جنگلی از قبیل بشال, خنجک, بادم کوهی , ریواس ,هنگ بد بوی, غوغن علوف خوش خوار مرغه و داروی علفی می باشد. حضوراین حیوانات وحشی سبب شده که این منطقه به عنوان نمونه ای بارز زیستگاه ی حیات وحشی از بیشترین شدت منطقه ی طبعی تحت حفاظت در جنوب دامنه کوه هندو کش مشخص شود. کوهستان ارزوی نمایانگر نمونه های ویژه ای از طبیعت می باشد که وظع طبیعی همیشگی آن محیط مناسبی برای تکثر وپرورش جانوران از جهت پنا گاه حیات وحشی منطقه ی طبیعی حفاظت شده می باشد و 70 کیلومتراین ساحه آن خالی از سکن است و شرایط دره آرزوی برای پارک ملی از بیشترین شدت حفاظت شده برخوردار است و هم نزدیک که به کابل است و هم موجودیت چندین آبشار شفاف وصحی در این منطقه که مشهورترین آن بنام آبشار مرغی یاد می شود. آب هوای دره ارزوی در تمام ولایت پنچشر بی نظیر بوده وهمیشه سرد می باشد. هوای تابستان آن متعدل 20 الی 25 درجه سانتی گراد در روز و از طرف شب سرد آن 10 الی 15 درجه سانتی گراد می باشد.
دکتریارمحمد
بالا
بازگشت