ارسالی محمود نجفی

کارمند دانشگاه همبولت برلين ، سيمينار آسيای مرکزی

 

مولوی نجف علی خان استاد شهزاده امان الله ، برادر عبد الغنی خان  ، يکی از اعضای فعال و ازجمله بنياد گزاران جنبش مشروطه اول است .

نجف علی خان شاعر چيره دستی بود که ديوان اشعارش تحت « تحفه امانيه » به نشر رسيده است. اينک چند پارچه اشعارش از اين ديوان خدمت شما تقديم ميگردد.

 

دراين دو پارچه پند و نصايح ، تکليف و مسئوليت شاه امان الله را در برابر ملت و مردمش  بيان داشته است.

 

شنو از داعی مخلــــص نصيحت

که شه باشد شـــجر بيخش رعيت

درختی را که بيخش استوار است

چه غم از باد تند روزگـــار است

رعيت گلـــــــــــه و تو گله بـانی

بجا آور بجــــــان فرض شبـانی

رعايت کن شهـا حق رعــــــــايا

بری کـــــــــن ذمه خود از برايا

تو سلطانی حق دهقـــــان ادا کن

تو شاهی مرحمت بر هرگدا کن

بجان کوش از پی بهبـــــــود ملت

که ملت هست تکيه گــــاه دولت

 

از متاع غير مستغنی نشــــــــد گر کشورت

نزد عاقل اين ترقی نيست شــــــــاها زينهار

کل مايحتاج را بايد که خـــــــــــود پيدا کنی

دستکاری کن بهـــــر چيزی که ميدانی بکار

توپهای آتش افشان و دگر سامان حــــــــرب

آلهً پرواز جنگی بهر خود از خود بيــــــــار

از پی طلا و ياقوت از ره حکمــــــــت بکن

کانهايی را که  داری در ميـــــــــان کوهسار

جامهً صد پارهً خود را به خــــــــود پيراستن

به بود از حلهً اطلس که سازد شـــــــــرمسار

نان جو از مزد دست خويش تو اولی تراست

از پلاو قورمــــهً برخوان شخصــــی بختيار

پيش دونان از پی نان سر نبايد کرد خــــــم

کاهلی بگذار و تا بام ترقی ره ســـــــــــــپار

زاحتياج غير می بايد که مستغنی شــــــوی

همــچو جاپان خردمند از متاح مستعــــــــار

 

 

در جای ديگر اهميت علم و معارف و همت بلند به وی توصيه می نمايد

 

بگويم فی المثل جاپـــــــــان و المان

بوسعت نيـــــــست زائد از خراسان

بعلم و فن نظيرشان فقيـــــــــد است

عديل شان به صنــــعت ناپديد است

بعلم و حکمـــــــــت و تدبير لاريب

کند کاريکه گويی آمـــــــد از غيب

بحکمت زو چنــــــــان کاری برآيد

که از صـــــــــــد لشکر جرار نايد

بحکمت گوهر از کــــان می برآيد

بحکمت در زعمــــــــان می برآيد

بحکمت سنگ گردد آبگينـــــــــــه

زخاک آيد برون گنـــــــج و دفينه

به بين فی الحال در دور زمــــــانه

که تير حکـــــــــــمت آمد بر نشانه

سيم و برق و گيس ايجــاد علم است

دردنات و کــــــروزر داد علم است

بعلم اين آدم خاکی چهــــــــــــا کرد

زخاک اندر هـــــــوا پرواز ها کرد

چشم مکشا بر شکار ديـــــــــگران

بذل همت کن بکار ديـــــــــــگران

سوی کس با ديــــــدهً حسرت مبين

گربه بينی از ره غيرت ببيـــــــــن

برکمال ديگران حسرت مــــــــکن

عرق غيرت را بجنبان غبـــطه کن

قوت بازوی خود را ناز کــــــــــن

پنجه همت بســــــــــــــــان باز کن

همچو شاهين کن بدست خود شکار

چون زغن هرگز نباشی جيفه خوار

 

چرا قصر مسيحی از رخام است                      مسلمان را سرای از خشت خام است

بعــــلم آمـــــد مـــــدار کامـرانی                       ببـــخشــــد علــــم لطـــــف زندگانی

مشروطه خواهان

 

---

بالا
 
بازگشت