اختلافات میان امریکا و بریتانیا بر سر کابینه کرزی
کابل- یک شنبه 22 قوس(12 دسمبر2004):
قرار بود معرفی کابینه جدید درجریان مراسم ادای سوگند محترم حامد کرزی نخستین رییس جمهور منتخب افغانستان صورت بگیرد، ولی دولت مجدداً وعده داد که جهت ساختن کابینه شایسته و کار آرا وقت بیشتر نیاز دارد. بسیاری آگاهان سیاسی معتقد اند پیدا کردن چند وزیر شایسته و متخصص با توجه به کثرت تکنو کراتها در شرایط کنونی نسبت به سه سال قبل کدام کاری مشکلی نیست، مشکلات در اراده سیاسی و نیت سالم بازی گران عمده داخلی و خارجی است.
سایت آریایی با جمع آوری معلومات و اطلاعات موثق از منابع متعدد افغانی اینک خوانند گان عزیز خویش را در جریان رازها و بازیهای پشت پرده عوامل به تعویق افتیدن کابینه جدید قرار می دهد:
امریکا و بریتانیا که شانه به شانه باهم در ائتلاف واحدی بعد از حوادث یازدهم سپتمبر در افغانستان با تروریستان می رزمند تا این اواخر فکر می شد منافع و مواضع مشابه باهم در بر خورد با مسائل افغانستان دارند. اما برخی صاحب نظران داخلی و خارجی که از نزدیک شاهد بازی این دو کشور در سه سال گذشته در افغانستان اند معتقد اند که میان آنها رقابت ها و اختلافات شدید پیرامون پاره ای از مسائل وجود دارد که که منجر به پیچیده گی فضای سیاسی افغانستان وتنش ها میان وابستگان آنها در درون دولت افغانستان نیز شده است.
اختلافات شدید میان دولت بریتانیا و آمریکا بر سر عضویت افراد وفادار آنها در ترکیب کابینه جدید باعث آن شد که کابینه مذکور به تعویق به افتد. این کار نه تنها کرزی را در موقعیت دشوار قرار داد بلکه نظام اداری کشور در وجود کابینه کهنه تقریباً فلج شده است. بسیاری وزرا، روسا و حتا مامورین عادی دولت چندان علاقه به امور اداره شان نشان نمی دهند. و این در حالیست که انجو های داخلی و خارجی که نه تنها شاهرگ های اقتصادی این کشور را در دست دارند بلکه تاثیر بزرگ بر سیاست های دولت نیز بجا می گذارند یکه تاز در میدان باقی مانده اند.
به قول یک منبع آگاه از درون دولت افغانستان که نخواست اسمش فاش شود اختلافات شدید میان انگلیسها وآمریکاییها زمانی اوج گرفت که دولت انگلیس تلاش نمود تا محمد حنیف اتمر وزیر انکشاف و دهات را که از اعتماد خاص بریتانوی ها برخور دار است و همچنان برنامه موسوم به « همبستگی ملی» را که به کمک مالی این کشور به پیش می برد، در مقام کلیدی درکابینه جدید کرزی بقبولاند. قابل تذکر است آقای اتمر که قبلاً در حکومت کمونستی افغانستان بحیث کارمند سازمان خاد کار می کرد و از یک پای نیز لنگ است آخرین تحصیلاتش را در بریتانیا به اتمام رسانیده و طوریکه گفته می شود او صاحب چند انجوی شخصی نیز است. موصوف یکی از بازیگران اصلی در حکومت کرزی به حساب می آید و در لویه جرگه قانون اساسی نقش خاص را برای کرزی بازی نمود.
اختلافات بریتانیا و آمریکا صرف به تحمیلی آقای اتمر خلاصه نمی شود. اشرف غنی احمد زی وزیر مالیه دولت کرزی که گفته می شود یکی از افراد خیلی نزدیک با واشنگتن است نیز در میان کشمکش آمریکا و انگلیس قرار دارد. طوریکه به نظر می رسد او در کابینه جدید کرزی بر خلاف انتظار در موقیعیت خوبی قرار نخواهد داشت. ولی تعجب آور است که این بار انگلیسها بیشتر پافشاری دارند که آقای غنی احمدزی باید در مقام دلخواه شان یعنی وزارت نو تشکیل مبارزه با مواد مخدر که از امکانات و اعتبار خاص جهانی بر خور دار خواهد بود، توظیف شود. اما آمریکاییها این وزارت را می خواهند در اختیار شخصیت دیگری قرار بدهند. این در حالیست که آقای انور الحق احدی رییس د افغانستان بانک در تلاش است تا بواسطه دوستان آمریکایی اش جای آقای احمدزی را در وزارت مالیه اشغال نماید. علاوتاً وزارت خارجه به عنوان یکی از مهمترین ارگان دولتی تا هنوز نتوانسته کاندید شایسته را برای واشنگتن بجای داکتر عبدا لله پیدا کند. این در حالیست با لای این وزارت چشم های زیادی از غنی احمد زی گرفته تا هدایت امین ارسلا دوخته شده است.
کشمکش پیرامون وزارت های کلیدی میان آمریکا و انگلیس باعث آن شده که حتا موقعیت دو شخصیت دیگری نزدیک به واشنگتن آقایان جلالی و رحیم وردک که اولی کاندید ریاست امنیت ملی و دومی کاندید مقام وزارت دفاع هنوز در زیر سوال قرار دارد. باید گفت ریاست امنیت ملی که در حکومت قبلی کرزی یک ارگان چندان برجسته نبود و اکثرآ در تحت تاثیر جبهه شمال قرار داشت در نظر است در دور جدید حکومت آقای کرزی به کمک استخبارات خارجی آمریکا سی آی ای بازسازی شده و به گرداننده اصلی قدرت در پشت پرده مبدل شود. ازینرو آقای جلالی می تواند توسط این ارگان حتا خود آقای کرزی را نیز زیر نظارت بگیرد.
موارد سوم اختلاف بر سر تقرر آقای جاوید لودین سخن گوی کرزی است. آقای لودین که قبلاً در بریتانیا تحصیل و تربیت یافته و او از اعتماد این کشور نیز بر خور دار است. چنانچه بدون اینکه آقای کرزی توافق نموده باشد او را دوستان بریتانیانوی بحیث سخن گوی دولت به کرزی صاحب معرفی نموده بودند. اما حالا به نظر می رسد ارتقای او از مقام سخنگو به حیث وزیر در کابینه کرزی در نتیجه پا فشاری لندن باعث عصبانیت واشنگتن شده است.
ناظرین امور افغانستان اختلافات میان انگلیسها و آمریکاییها را صرف محدود بر سر نفوذ در کابینه جدید کرزی نمی دانند بلکه این اختلافات قبل از همه در دو موارد دیگر؛ یکی تک تازی خلیلزاد سفیر و نماینده فوق العاده بوش در افغانستان و دیگری بحران کشت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان می باشد.
بسیاری افغانها آقای خلیلزاد را متهم به تعمیق بحران بی اعتمادی میان گروه های مختلف و از جمله دامن زدن به مسائل قومی در افغانستان می کنند. به نظر می رسد که این اتهامات در حال حاضر آقای خلیلزاد را در موقعیت خیلی دشوار قرار داده است که حتا گفته می شود این شکایت افغانها یکی از عوامل تبدیلی موصوف از افغانستان شده است. هر چند برخی ها او را در قتل شهروندان هرات بدست سربازان آمریکایی و دا من زدن به مسائل قومی در شيندند با تقویت قوماندان امان الله متهم می کنند اما خلیلزاد این اتهامات را رد می کند. انتظار می رود بعد از ختم تشکیل کابینه جدید آقای خلیلزاد ماموریت گسترده را که در پیش رویش در دور دوم حکومت بوش قرار داده بود نا تمام گذاشته و با نا راحتی افغانستان را ترک بگوید. برخی ها معتقد اند که احراز مقام معاونیت در وزارت دفاع آمریکا که قبلاً شایعه شده بود ممکنست در نتیجه فشار های پاکستانیها و انگلیس ها به آسانی نصیب خلیلزاد نشود. زیرا؛اظهارات اخیر آقای خلیلزاد در دانشگاه هاپکنز آمریکا که گفته بود « مرز های کنونی افغانستان تصنعی است و در نتیجه سیاست های استعماری برخی دولت ها ساخته شده» بریتانوی ها و پاکستانیها را نگران خط دیورند نمود. هر چند آقای خلیلزاد نام از استعمار بریتانیا و خط دیورند را نبرده است ولی تلویحاً اشاره به این خط دارد.
قابل تذکر است که کشمکش های لفظی میان پاکستان و خلیزاد در سه سال گذشته ظاهراً پیرامون اعزام طالبان از خاک پاکستان به افغانستان جهت بی ثبات ساختن حکومت کرزی از یک طرف و دامن زدن به مسئله پشتونستان خواهی در میان دو طرف مرز دیورند بگونه سری توسط خلیلزاد از طرف دیگر نه تنها باعث تحریک پاکستانی ها بر علیه او شده بلکه کشاندن پای بریتانیا درین ماجرا نیز شده است. هرچند در سه سال گذشته هم پاکستانیها و هم انگلیسها فشار های گوناگون بر خلیزاد از طریق آمرین او در واشنگتن وارد نمودند. ولی با وجود آن نفوذ گسترده و فعالیت های خلیلزاد منبع نگرانی لندن و اسلام آباد است. این در حالیست که خلیلزاد به منظور رضایت پاکستان عفو عمومی به طالبان اعلام نموده و همین اکنون مصروف نصب برخی آنها در کابینه جدید کرزی است.
آقای خلیلزاد به پاس خدمات وزیر سرحدات در سرنگونی والی هرات او را بحیث وزیر داخله در کابینه جدید کرزی در نظر داشت. ولی درج نام آقای نورزی در روزنامه نیویارک تایمز در لست مافیای مواد مخدر او را محروم از وزارت داخله نمود. خلیلزاد معتقد است درج افراد وفادار به او در لست مافیای مواد مخدر در روزنامه نیویارک تایمز« توطئه» انگلیسها و پاکستانی هاست.
برخی ناظران نیز با آقای خلیزاد هم عقیده اند. زیرا آقای نورزی به عنوان وزیر سرحدات افغانستان مورد اعتماد پاکستانی ها و انگلیس ها قرار ندارد. روابط قبلی آقای نورزی به جبهه شمال از یک طرف و هم چنان روحیه پاکستانی ستیزی آقای نورزی و بخصوص مشاجرات لفظی او با آقای رستم شاه مهمند سفیر پاکستان در افغانستان پس از تنش های سرحدی میان افغانستان و پاکستان که منجر به تشکیل کمیته سه جانبه( آمریکا، افغانستان و پاکستان) شد، آقای نورزی را در لست سیاه پاکستان و بریتانیا قرار داد. بناً آنها از مدتها قبل روابط آقای عارف نورزی را با مافیای مواد مخدر در زیر نظر داشتند و همچنان پاکستانی ها و انگلیس ها معلومات کافی در مورد تحریک نمودن آقای نورزی توسط خلیزاد علیه پاکستان داشتند. بناً نصب وزرای مورد اعتماد آقای خلیزاد در کابینه کرزی چه طالب باشد و یا چه « دموکرات» نزد لندن و اسلام آباد به دیده شک نگریسته خواهد شد.
یکی از موارد جدی اختلافات میان واشنگتن و لندن بی علاقگی و چشم بستن به واقعیت های انکار ناپزیر رونق تجارت مواد مخدر در افغانستان باعث آن شده که لندن نسبت به حسن نیت واشنگتن در ریشه کن کردن تریاک در افغانستان به دیده شک بنگرد.
آخرین اطلاعات می رساند که لندن فشار های زیاد را بر واشنگتن وارد نموده است تا در استراتیژی مبارزه با کشت تریاک در افغانستان سهم عملی بگیرد.برخی انگلیس ها فکر میکنند انتقال 4200 تن مواد مخدر از افغانستان به اروپا توسط مافیای افغانی امکان ندارد به جز از دخالت دست های بزرگ برخی خارجی ها در آن. یکی ازین دست های بزرگ می تواند از دپلومات ها تا نظامیان را نیز در بر بگیرد.
قابل تذکر است اختلافات میان واشنگتن و لندن در زمانی بر سر تقسیم قدرت میان هوادارانشان در کابینه محترم کرزی شدت می گیرد که تنش ها میان واشنگتن و مسکو بر سر نفوذ در اوکرایین مستقیماً مناسبات این دو کشور را در افغانستان برهم زد. چنانچه رقابت میان پوتین و بوش در اوکرایین تا آن حدی داغ شد که در نتیجه واشنگتن و اتحادیه اروپا موفق شدند قدرت را از حلقوم مسکو بیرون بکشند. روی تصادفی نبود که در واکنش به بحران انتخاباتی اوکرایین آقای پوتین در سفر اخیرش در هند در رابطه به انتخابات افغانستان چنین گفت:« کرزی نیز در نتیجه یک انتخابات جنگال بر انگیزپیروز شد» شاید هدف از« انتخابات جنجال بر انگیز» به عقیده پوتین انتخابات تقلبی باشد که رقبای انتخاباتی کرزی همواره مطرح می کردند که در نتیجه فشار های آمریکا نامزد های رقیب کرزی به گفته خود شان « جام زهر تقلب را» به سر کشیدند. و شاید هدف دیگر این اظهارات این باشد که ما چشم پوشی از تقلب شما در افغانستان کردیم شما باید چشم پوشی در تقلب ما در اوکرایین کنید. اما به نظر می رسد که واشنگتن در او کرایین با روسیه سازش نکرد. بناً روسها نیز در کابینه جدید کرزی گذشت نخواهند کرد. چنانچه روسها با حمایت هندی ها خشم شانرا در دیدار وزیر دفاع روسیه آقای سرگی ایوانف بیان کرده و گفت« قوم گرایی» راه مستقیم به جنگ درین کشور است. افزون بر آن روسها و هندی ها مخالفت خود را با اشتراک طالبان در کابینه کرزی اعلان نمودند. و به عقیده ایوانوف« طالبان میانه رو اصلاً وجود ندارد. طالبان همه تند رو اند» ( برای آشنایی به جزیات اظهارات سرگی ایوانوف به بخش انگلیسی سایت آریایی مراجعه کنید)
اما این روسها و هندی ها نیستند که چشم طمع به کابینه جدید کرزی دوخته اند. پاکستانی ها بیشترین انتظارات از کابینه کرزی دارند. گفته می شود پاکستانی ها تهدید نموده اند اگر طالبان و برخی هواخوان حکمتیار در کابینه کرزی جا داده نشوند، امنیت انتخابات پارلمانی را تضمین نخواهد نمود. در همین سلسله ازایرانی ها گرفته تاازبکستانی ها و ترکیه نیز خواهان نفوذ در کابینه جدید کرزی اند. علاوه بر اینها سازمان ملل متحد ، سازمانهای حقوق بشر نیز تاثیر گذار به ترکیب کابینه جدید اند.
واقعیت اینست که نه تنها نهاد های معتبر جهانی بلکه نهاد های جنایت کار جهانی مثل مافیای بین المللی مواد مخدر که هم در اقتصاد دخالت دارند و هم در سیاست نیز بی علاقه نیستند که دوستان و همتایان شان در کابینه کرزی حضور داشته باشند.
کشمکش میان برخی محافل جهانی پیرامون نصب این و آن فرد وفادار شان در کابینه جدید کرزی صحنه سیاست افغانستان را خیلی ملال انگیز و نگران کننده ساخته است. بسیاری ها معتقد اند که خود خواهی ها، و جاه طلبی ها و بی اتفاقی ها میان خود افغانها زمینه ساز رقابت ها میان بازیگران خارجی شود.
در حال حاضر رایزنی ها و کنار آمدن ها گروه های مختلف مجاهدین سابق به منظور کسپ مقام در کابینه جدید کرزی به شدت ادامه دارد. این درحالیست که کرزی صاحب یک روز یک چوکی را به یک فرد وعده می دهد روز دیگر همان چوکی را در بدل معامله جدید به دیگری وعده می دهد. هم چنان برای یک وزارت چندین کاندید از چندین کشور بخصوص توسط انگلیس و آمریکا وجود دارد.
قرار آخرین اطلاعات بعد ازینکه آقای عارف نورزی را نیویارک تایمز در لست مافیای مواد مخدر معرفی کرد موصوف از مقام کاندید وزارت داخله محروم گردیده اسمعیل خان رقیب او کاندید این وزارت شد. اما گفته می شود کرزی و خلیزاد به شرطی این وزارت را به وی خواهند داد که صلاحیت تقرر والیان را از چوکات این وزارت خارج نموده مستقیماً در چوکات ارگان جدید در زیر صلاحیت مستقیم رئیس جمهور قرار دهند. در همین حال گفته می شود تقرر بسم الله خان بحیث وزیر دفاع بجای فهیم نیز در مرکز بحث کابینه سازان قرار دارد و جنرال دوستم بجای بسم الله خان در پست لوی درستیز نیز در نظر است. شمولیت آقای یونس قانونی در کابینه کرزی نیز یکی موارد بحث است. ولی آخرین گزارشان می رساند که آقای قانونی به تنهایی خواهان شمولیت در کابینه جدید کرزی نیست بلکه تحت شرایط کسب احد اقل سه وزارت خانه برای تیمش حاضر به همکاری با کرزی است. در همین حال گفته می شود که آقای برهان الدین ربانی رئیس جمهور سابق افغانستان مخالف سر سخت حضور قانونی در کابینه جدید کرزی است. علاوتاً لست کاندید ها برای کابینه جدید از طرفداران سردار ولی و شاه سابق گرفته تا سبقت الله مجددی، گیلانی، سیاف، گلبدین، طالبان، خلقی های سابق و برخی سازمانهای سیاسی مختلف نیز مستقیماٌ یا از طریق کشور های کابینه ساز خارجی بر سر میزخلیلزاد- کرزی قرار دارند.
بسیاری ها معتقد اند با توجه به خلع سلاح جبهه شمال از یک طرف بی اتفاقی ها و تضاد های درونی آنها از طرف دیگر آنها عملاً از لحاظ سیاسی وسازمانی فروپاشیده اند. ازینرو در حال حاضر جامعه صرف با چند نام آشنا از مجاهدین سابق مواجه است نه با قوت نظامی، سیاسی و سازمانی آنها. به نظر می رسد کرزی با دادن چند مقام تشریفاتی به برخی آنها کمتر نگرانی از جانب آنها خواهد داشت. و در نتیجه ستون فقرات کابینه جدیدش را از گروه های موسوم به تکنو کرات خواهد ساخت. اما با وجود آن طوریکه جریان رایزنی ها در کابینه جدید نشان داد که کشمکش برسر تصاحب کرسی های کلیدی بیشتر در میان خود تکنو کرات ها جریان داشته است تا با مجاهدین سابق. و این کشمکش نه تنها میان خود تکنو کراتها بلکه میان حامیان آنها بیشتر به چشم می خورد. ازین نقطه نظر برخی ها معتقد اند بر خلاف کابینه قبلی که مشکلات اساسی میان مجاهدین سابق که اکثریت مقام های عمده را در دست داشتند با برخی تکنو کراتها بود، کابینه جدید کرزی با توجه به نفوذ کشور های خارجی در آن و تنوع تضاد ها میان خود تکنو کراتها، ممکنست این کابینه با چالش های بد تر از گذشته مواجه شود. احتمال آن می رود که این تضاد ها با عث آن شود که مجاهدین ورشکسته دوباره خود را از لحاظ سیاسی، سازمانی و حتا نظامی دوباره سازمان دهند و بحران جنگ سالاری با توجه به فرهنگ دیرینه دوباره احیا شود. بناً کابینه جدید کرزی ممکنست سرشار از تکنو کراتان و غرب گرایان باشند اما می تواند شکننده تر و بحران آفرین تر نسبت به گذشته باشد. این در حالیست که کرزی به مردم وعده کابینه غیر ائتلافی، شایسته سالار را داده است. و مهم تر از آن جناب رییس جمهور در کمپاین تبلیغاتی خود وعده داده بود که کابینه خواهد ساخت که در آن جاسوسان کشور های همسایه حضور نداشته باشند. اما جریان رایزنی ها و نفوذ کشور های خارجی در تشکیل کابینه جدید نشان داد که در کابینه جدید نه تنها جاسوسان کشور های همسایه کم نخواهد بود بلکه بیشترین جاسوسان را از دو ابر قدرت دو طرف اوقیانوس اتلانتیک شمالی یعنی آمریکا و بریتانیا در آن به مثابه ستون فقرات کابینه تشکیل خواهند داد. چنانچه مطابق به آخرین اطلاعات یکی از عوامل عمده به تعویق افتیدن معرفی کابینه جدید از روز تحلیف کرزی به وقت دیگر اختلافات شدید میان انگلیس و آمریکا تشکیل می دهد. گفته می شود فشار ها بر کرزی از جانب آنها بر سر نصب این و یا ان فرد مورد اعتماد آنها آنقدر زیاد شد که رییس جمهور کرزی بعد از ادای سوگند در روز دوم تهدید کرد که استعفا می دهد. زیرا کرزی معتقد است که کشور های خارجی عوامل خود را در اطراف او نصب می کنند تا او را در محاصره در پنج سال آینده نگهداشته باشند.
به هر تر تیب آینده افغانستان نه تنها وابسته با بازیگران خارجی است بلکه قبل از همه به خرد ، کفایت و اتحاد خود افغانها به دور رییس جمهور کرزی دارد. آینده نشان خواهد داد تا چه اندازه نگرانی های برشمرده شده موجه خواهند بود.
بالا
بازگشت