خو شه چین
با ز هم آ زا دی
هر قد ر که د ر با ره آ زا دی ، صحبت شود و د ربا ره مزا یا ی ز ند گی تو ضیحا ت دا ده شود ، هنو ز هم کم ا ست ، ا ما آ زا دی ا نسا ن ها ا غلب د ر گر و محا فظه کا را ن با قی ما نده ا ست ، و ا نسا ن ها نتوا نسته ا ند که ا ز زیر با ر ا سا رت و بند گی خو درا نجا ت د هند ، با و جو د تلا ش ها و زحمت کشی ها و قر با نی ها ی ، علما و فضلا و دا نشمند ا ن د ر طو ل تا ریخ ، نتوا نستند که بین آ زا دی و محا فظه کا ری صلحی را ، ا یجا د نما یند ، تا بشر یت د ر پر تو آ ن به ز ند گی آ را م ومستریح ا دا مه دهند ، و لی د ر نتیجه مبا رزه و تپ و تلا ش ها ی متدا و م سر ا نجا م آ زا دی تو ا نست ، را ه خو د را یک ا ندا زه ا ز محا فظه کا ری جدا نما ید ، یعنی که آ زا دی تو ا نست ، د ر دین ، ا خلا ق و فلسفه و هنر پیرو ز شو د ، و محا فظه کا ری توا نست ، بخش کلیدی زند گی بشر یت را د ر ا ختیا ر خو د دا شته با شد که آ ن عبا رت ا زا قتصا د و سیا ست ا ست ، طو ر مثا ل همیشه کسا نی به حا کمیت ها ا نتخا ب میگر دند که نما ینده ا ربا ب قد رت ا ند ، ملکیت ها را د ر ا ختیا ر دا رند ، صا حبا ن فا بر یکه ها ا ند ، و یا نما یند گی ا ز کمپنی ها را به عهده دا رند ، و همیشه منا سبا ت ، ثر و ت مندا ن و مر د م عا دی جا معه را فرا مو ش کر ده
ا یم ، برا ی کا ر کنا ن ا دا ری متملق و چا پلو س بها دا ده ا یم ، ا ز ا نقلا بیو ن و خیر خو ا ها ن جا معه ، رو گر دا ند ه ا یم . با آ نکه هیچ کسی نمیدا ند ، که د ر کشو ر ها و پا یبتخت ها چه میگذ رد ، آ نچه که میگذ رد ، خیلی آ را م ، مر مو ز ا ست .
با و جو د ا ین همه قید و بند ها و مما نعت ها ، ا ز جا نب سر د مدا را ن قد رت ، د ر مقا بل پیشر فت ها و تحو لا ت ، تغیرا ت و تحو لا ت بر ضد ا خلا ق ، تجد د در ا بیا ت و ا سرا ف د ر برا بر عر ف وعا دا ت ، رسوم و فر هنگ کهنه ، پیدا شده ا ست و ا شا ره مید هند که نو بر کهنه خو د را پیرو ز میسا زد ، شا د و خند ا ن به سو ی ، اعتقا د ا صو لی که همه د ست آ و رد ها ی علم و تخنیک را ، جز حیا ت میشما رند ، گا م بر میدا ر ند . جو ا نا ن خو د را بیشتر ا ز دیگرا ن مسلط مییا بند، زیرا که ا نرژ ی فرا وا ن دا رند و فر صت لا زم ، قلم و کا غذ د ر دست آ نها قرا رمیگیرد. زبا ن و ا دبیا ت همه قوا عد را با جرأ ت عا م و تا م ، نقض میکنند ، و کسی حا ضر نخو ا هد بو د که ا ز آ ثا ر کلا سیک تو صیفی بعمل آ و رد ، ا نقلا بی بو د ن د ر شعر و نقا شی و ا نو ا ع هنر ، و فر هنگ ها ، شعا ر روز میگر دد ( رو زی خو ا هد رسید که مر د ما ن ا ز دا شتن رفیق مر تجع ، برا در مر تجع ، وغیره و غیره خجا لت بکشند .)
صحنه های تیا تر، و سینما ها ، ستا ره ها را معر فی میکند ، کا با ره ها ا ز برهنه تنا ن پذ یرا یی مینما یند؛ شرا ب و ا لکل ، هر خا نه و کا فه را آ را سته و پیرا سته می سا زد . تر کیب عجیبی بو جو د می آ ید ا ز د و لت مقتد ر و مسلط و مر د م آ زا د .
ر و سو میگو ید: قا نو ن همیشه به سو د توا ن مند ا ن و به زیا ن نا تو ا نا ن بو ده ا ست . بعضآ ا ین گو نه قو ا نین ، به متجا و ز ز ر نگ و هو شیا ر حق مسلم دا ده ا ست ، تا آ ینده ا نسا ن ها را برا ی دا یم تحت تآ ثیر خو د قرا ر دهند .
یگا نه را ه و چا ره که آ گا ها ن زما ن سنجیده بو د ند ا ین بو د که ، ا نا ر شیزم را به حیث یک فلسفه ا یجا د کر دند .
ا نا ر شیست ها میگو یند : ما طبعآ ا نا ر شیست هستیم ، فقط ا ز را ه ا لقا و تلقین تا بع د و لت هستیم ، گر چه مر د ما ن بی بند و با ر هستیم و لی به نظم و تر تیب و آ دا ب و رسو م نیکو متما یل میبا شیم و ا زا ن پا سدا ری و حما یه میکنیم ، ببینیم ، مو رچه ها و زنبو رها ، کا ر تخصصی خو یش را د ریا فت کر ده ا ند ، هر یک ا ز آ نها ، د ر آ نجا و ظیفه ا جتما عی دا رد... نر گا و ها ی و حشی زما نیکه خطر را میبینند ، ما د ه گا و ها و گو سا له ها را د ر دا خل گله می آ و رند ، و خود د ر خا رج ، به طو ر دا ییره وی به محا فظت می پر دا زند ، ا سپا ن ا گر خطر را مشا هد ه میکنند ، سر ها را به دا خل ، پشت ها ، به طرف بیرو ن .... به د فاع می پر دا زند، شا دی ها را ببینیدآ گر یکی ا زا ن شا دی ها حشره را ا ززیر سنگی مییا بد ، به دیگرا ن هم تو زیع مینما ید تا بخو رند ا ین حس همگرا یی به طور ا را دی ، همکا ری تشکیلا تی خا نوا د گی و ا جتما عی را بهبو د بخشیده و نظم جا معه را مقبول می سا زد .
ا ین تفکرا ت و ا ند یشه ها تو ا نست ، که فریا د طبقه متو سط را ، برا ی آ زا دی خوا هی ، د ر مقا بل سنت ها ی ا شرا فی بسط و تو سعه ببخشد . به این د لیل که ا گر آ زا دی
د ر صنعت و تجا رت مفید و ا قع میگر دد ، د ر ا قتصا د و سیا ست و ا خلا ق نیز با ید چنا ن با شد .
فیخته و طن د و ست ا را ده فر د را ، قا عده و رأ س عا لم دا نست و گفت حقا یق سا خته ذهن ا ست و ذهن محصو ر در چها ر دیوا ری ا ست که میا ن ا و و عا لم خا رج ا ست .
( زر تشت چنین گو ید) که د ر بعضی جا ها ا قو ا م و ملت ها ی هستند ... ولی پیش ما فقط د و لت ها ا ست ... د و لت خنک ترین همه ا شیاء ز شت و خنک ا ست ... با خو ن سر دی د روغ میگو ید و همیشه ا ین د رو غ ا ز د هنش می پر د که ، من د و لت هستم یعنی خو د ملت ا ین د رو غ ا ست ؛ خلا قا نند آ نها که ملت ها را آ فر ید ند و یک عشق و یک ا یما ن بر آ نها گستر د ندو ا زین را ه به ز ند گی خد مت کر دند . ویرا ن کنند گا ن آ نها که دا م نها ده ا ند، خو د را د ولت مینا مند... ولی د ولت د رو غ گو یی است که ا ز زبا ن خیر و شر د روغ میگو ید ؛ هر چه دا رد ا ز را ه دزدی ا ست.... آ نجا که د ولت متو قف شو د ا نسا نیت آ غا ز میگر دد ، زیرا که دیگر چیزی زا ید نیست.... خو ا هش میکنم برا درا ن من ؛ آ نجا که د و لت متو قف شو د ؛ ببین ر نگین کما ن ا نسا ن بر ترو پل ا و را ؟
علا قه مند ی به آ زا دی همه جا شا یع ا ست و هر کس میل دا رد که ا ز آ زا دی ، جا م شر بت بنو شد ، رو ا قیا ن ، سخت مشتا ق آ ن بو دند ، ما لی بد ست بیا و رند و آ نرا با همنو عا ن یکجا بخو رند، همه قید و بند ها بر دا شته شو د .
ا ما آ نچه که د ربا ره آ زا دی گفته شد ، فضا یل و خو بی های آ زا دی را خو ا ستیم که بدا نیم ، و لی ا ز معا یب و کمبو دی ها ی آ زا دی که بعضآ ا نسا ن سر د چا ر آ ن می گر دد خبر ندا ریم ، آ زا د ی گا هی و قت برا ی ا قو یا صلا حیت مید هد که با لا ی ضعیفا ن تجا و ز نما یند ، ما ل آ نها را بگیرد ، زند گی آ نها را تخریب نما ید ، مر دما ن را بکشد و قتل عا م نما ید ، تا به اینجا ا ز ا خترا عا ت و کشفیا ت علو م گفته آ مد یم ، و خو بی ها ی آ نرا بیا ن کر دیم ، ا ین را نفهمیده بودیم که همه چیز د و رخ دا رد ، ا ز یک رخ ا خترا عا ت صحبت به عمل آ مد و نو شته گر دید و مفا د آ نرا برا ی ، ضعیفا ن و نا تو ا نا ن بیا ن کر دیم ، مگر رخ دیگر ش یعنی هر ا خترا ع ، تو ا نمندا ن را تو ا نمند تر سا خته ا ست نگفته ا یم کنو ن میگو ییم که خطر ش خیلی ها زیا د آ ست نظر به مفا د ش زیرا که محا فظه کا را ن برا ی بقا و د وا م خو د ا ز هیچ گو نه د ست بر دا ر نیستندا ز علو م ا ستفا ده کر د ند ، طو ر مثا ل ، ا خترا ع ا تم برا ی ا ستفا ده حیا تی بو ده ا ست ، مگر محا فظه کا را ن آ نرا برا ی تبا هی ا نسا ن و بشر یت ا ستعما ل کر دند ا ین محا فظه کا را ن ا ند ، که بر پشت ا بلها ن ضعیف و نا توا ن سو ا ر شده ا ند ، به کشو ر ضعیفا ن و نا تو ا نا ن حمله میبرند. پس توا ن مند ا ن پا کستا نی و عر بی و ا یرا نی و غیره و غیره ، ا ین حق آ زا دی را ا ز کجا بد ست آ و ر دند که بر پشت ا حمقا ن و ا بلها ن ، پیا د ه نظا م و سو ا ره نظا م ، زما نی به سو ا ری فیل و خر و قا طر ا مد ند ، کشو ر ما را به و یرا نه تبدیل کر دند ، زما نی به سو ا ری تا نگ و تو پ آ مد ند ، کو چه و پس کو چه ما را ، د شت و دا ما ن ما را د ر دا دند و زمین سو خته به جا گذا شتند ، حقا یق تلخی را برا ی نسل ها ی بعدی کشو ر ما به حیث دا ستا ن ها ی د نبا له دا ر به میرا ث ما ند ند.
شعا ر آ زا دی زما نی به ا ر ما ن ها وا لا ا ز حلقوم ها با لا گر دیده بود، ا ز گلو ی کسا نیکه، که تشنه قدر ت بو دند، زما نیکه به قدرت رسیده ا ند ، آ زا دی دیگرا ن را سلب نمو د ند ، ضعیفا ن همیشه کو شیده ا ند ، با ا طا عت ا ز نظر یا ت عا مه آ زا دی فر دی را محد و د سا زند ، تا مبا دا توا ن مندا ن بی بند و با ر بیا یند ، ما جرا ها را بر پا کنند که نظم جا معه را بر هم بز نند . ز ند گی تعا د ل نیرو ها ی متضا د ا ست ، کره زمین درفضا معلق و د رتعا د ل ا ست ، تعا د ل زمین نتیجه کشش ها ی متقا بل مسا وی ا ست که ز مین را د ر حا ل تعا د ل نگه دا شته ا ست .
اگر قید و بند ها ی قا نو نی و منطقی جا یگا ه خو یش را نیا بند ، را ها ی غیر قا نو نی را طی و طریق نمو ده ، زهدا ن ها ا ز قبل ، آ ما د ه پذ یر ش تخم ها ی جد ید میگر دند و به نشو نما آ غا ز مینما یند و د ر فر صت لا ز م ، آ ما ده حمله میشوند .
مر دم فرا نسه چرا نا پلیو ن را با تما م خو ا ص ا ستبدا دی ا ش د و ست دا شتند ، بهترین صفا ت ا و د را ین بو د که همه ا ستعدا د ها را صر ف نظر ا ز همه تعلقا تش و ا صل و نصبش ، میدا ن را برا ی همه گا ن با ز گذا شت ، و هر ا نسا ن با ا ستعدا د تو ا نست خود را بیا بد و کیفیت کا ررا ییی خو د را د ر جا معه تثبیت نما ید، د و لت مر دا ن ما د ر همه د و ره ها ، به ا ین فو رمو ل هیچ و قعیه نگذا شته ا ند ، زما نیکه به قد رت ر سیده ا ند ، نه ا ینکه به مستعد ین و ا نسا ن ها ی صا حب نظر رجو ع نکر دند ، گر فتن قد رت سیا سی را به منزله ما ل غنیمت دا نسته ، سر تقسیم د رجا ن هم ا فتید ند ، ا و ل ا ز ر فیق ها ی همسنگر خو د کسی که ا ورا به کر سی رسا نده ا ست ، به تصفیه آ غا ز و تا سر حد ، د سیسه و تو طیه و ترو ر تعقیبش کر ده ا ند، چه رسد تا مخا لفین ، این فر هنگ ا ز قدیم ا لا یا م ا ز شا ها ن و سلا طین شر و ع ا لی حا کمیت فعلی ، آ زا دی خو ا هی فقط ا ز سبب تنگ د ستی و نا تو ا نی درد ل یک تعدا د چنگ می زند و برا ی ا ین مقصد تا حصو ل قد رت د ست به کا ر میشو ند ز ما نیکه ، حا کمیت سیستم را صا حب شد ند دیگر نا می ا ز آ زا دی سر زبا ن ها ی آ نها با قی نمی ما ند، د و لت مو جو د و همکا را ن ملی و بین ا لمللی ا نها پا را برا ی آ زا دی لچ کر ده بو د ند و آ ستین ها را برا ی حصو ل آ زا دی ، زما نیکه قد رت به آ نها تعلق گر فت قد رت را با سر و چشم ، ا ز د ست چپ گر فتند و به د ست را ست دا و طلبا نه تسلیم کر دند ( ا ز مه بو د ا ز تو شد د ا قه بتی که دا رو شد ) .... ا گر د و لت مر دا ن ما فو ر مو ل نا پلیون را د نبا ل میکر دند، هر گز کشو ر ما به ا ین ما جرا ها سر د چا رنمیبو د ، ما د ر جا معه خو د نا بغه ها دا ریم ، د ا نشمندا ن دا ریم ، آ د م ها ی خیر خو ا ه و مصلح دا ریم ، ا ین ها به تقو ا ی سیا سی عا د ت کر ده بو دند ، ا ین ها رشو ت خو ر نیستند، ا ین ها ا نکشا فا ت و پیشر فت وتر قی را به منزله مو فقیت خو د و خا نوا ده خو د میدا نند .
ببینیم ا ز جمله تما م و لا یا ت ا فغا نستا ن صرف میتو ا نیم تنها و لا یت و رد ک را مثا ل بیا و ریم د ا کتر مو سی ور د ک ، د ر و رد ک تو لد شد ه ا ست و لی نظر به تخصص و لیا قتش به مر دم ا فغا نستا ن تعلق دا رد ، هر کسی میکو شید که مر یض خو د را و لو گرا ز با میا ن میبود و یا ا گر ا ز لو گر به نز د ا و می آ و رد ند ، همینطو ر ما ا ستعدا د ها ی فرا وا ن و با و جدا ن ا ز و رد گ دا ریم که ما یه ا فتخا ر کشو رما ا ست ، و لی هستند کسا نیکه با ید ا ز ذ کر نا مش ا نسا ن تنفر نما ید ، ا ین گو نه ا فرا د ا ز لحا ظ عد د خیلی کم ا ست و لی ا زلحا ظ مو ثریت ا ش خیلی خطر نا ک ا ست .
د ر پشت هر کو ه کمر ا فغا نستا ن ا ستعدا د ها ، پنها ن ا ست ، آ نها را با ید که پا لید ، هر یک ا زین ها زر و طلا ا ند ( یک ا ستعدا د سا د ه د ها تی را نبا ید با صد ها هزا ر ا ستعدا د با زا ری تبد یل نمود ) . همین ا کنو ن ، د ر عقب همه تغیر و تحو ل ا فغا نستا ن ، بخش محا فظه کا ر جا معه بین ا لمللی ، نقش تعین کننده را با زی میکنند ، بخش محا فظه کا ر جا معه بین ا لمللی ، ا فرا د مر بو ط به خو د را ا ز قبل تعین کر ده د ا رند ، د ست ا ند ر کا را ن جا معه بین ا لمللی ا ز آ د م ها ی رشو ت خو ر و خا ین به و طن ا فغا نستا ن خو شش شا ن می آ ید ، زیرا ( مر غ د ا نه خو ر به دا م می ا فتد) آ ن مر غی که به د ا م می ا فتد دا نه می دهند و مر غی که به دا م نمی ا فتد به تفنگ می ز نند .
ا ز آ د م و طن پر ست و وطن د و ست ، و لو ا گر رو حا نی با شد ، ا گر مجا هد با شد ، ا گر مر بو ط به گر و پ ها و حلقا ت چپ سیا سی با شد خو شش شا ن نمی آ ید ، ا ین ها د رختی کا ر دا رند که ا زا ن میو ه بگیرند ، د ر ختا ن بی ثمر را ا ز بیخ و بن میکنند .
شبا نگا ها ن د زدا ن ا ول سگا ن حو یلی را ا ز را ه د و ر برا یش گو شت و ا ستخو ا ن می ا ندا زند زما نیکه د ید ند و فهمید ند سگ آ را م شد ه و بعد ا ز را ه زینه به حو یلی د ا خل میگر د ند ، قفل ها ی حو یلی را و آ ینه ها را میشکنا نند ، صا حبا ن حو یلی ( سیا ست مدا را ن و آ گا ها ن و طن پر ست را ) بسته میکنند ، اگر مقا و مت کر د میکشند ، د ر ا خیر چرا غ را گر فته همه د ا ر و ندا ر خا نه و حو یلی را جمع کر ده با خو د می برند ، د رین جا چرا غ به معنی آ ن عده ا ز آ گا ها ن مر بو ط به عنا صر دا خلی ا ند که د ر شبکه ها ی ، ا ستخبا را تی کشو ر ها ی بیگا نه دا خل خد مت ا ند، زیر عنو ا ن فغا ن و طن د و ست و و طن خو اه ا عما ل ضد و طن پر ستی را ا نجا م می د هند .
پس د و ره ها ی آ زا دی را با ید که فهمید: یک طر ف مرا حل نظم و قا نو ن و جو د دا رد و دیگر طر ف مرا حل عر ف و عا دت ، بنآ آ زا دی با خصلت شجا عت مآ با نه در بین ا ین د وحا لت ا خذ مو قع کر ده ا ست ، پس آ زا دی د ر د ستا ن تو ا نا ی ، صا حبا ن با هو ش و زرنگ قرا رد ا شته میبا شد و آ نها میتو ا نند ، آ زا د ی را بین سلسله مرا تب ، سنت ها و عرف و عا دت ها ی پسندیده شده جا معه و نظم قوا نین د و لتی که درا ن مرا حل ا ز ا نکشا فا ت آ ینده با زتا ب یا فته میبا شد حفظ نما یند ، ا ند کترین تخطی ا ز تعا د ل و توا زن شکل گر فته د ر جا معه سخن را به فا جعه میکشا ند، لطفآ به سیم برق د ست نزنید که خطر جا نی دا رد .