خوشه چين
مر د م به سو ی تفو ق سیا سی گا م بر مید ا رند
شرا یط جا معه ما آ ما ده به یک تغیر ا ست ، طبعآ تغیر منا د یا ن خو یش را میخو ا هد ، ا ین منا د یا ن ، ا ز آ سما ن ها پا یین نمی آ یند که ما را ا ز منجلا ب و بد بختی ها نجا ت د هد ، ا ین منا د یا ن د رروی ی زمین ا ند ، د ر کشو ر ما مو جو د ا ند ، د رشما ل کشو ر ما و جو د دا رند ، د ر جنو ب کشو رما ا ند ، د رغر ب و شر ق کشو ر و د ر مر کز ، د ر بین مها جر ین د ر بیر ون ا ز کشو ر مو جو د ا ند. ا ین ها همه شعا ر ها ی آ زا دی و برا بری را به ا ختیا ر مر دم گذا شته ا ند، سر ا نجا م با یک یو رش ، خو ا هی نخو ا هی ا مر و ز یا فر دا ( مر د م به سو ی تفو ق سیا سی گا م برمیدا ر ند ) میر وند که آ زا دی و د یمو کر ا سی را ا زآ ن خو د بسا ز ند .
( مونتسکیو میگو ید که ا صل و ا سا س د یمو کرا سی ، بر فضیلت ا ست ، مگر با پو ل و با رو ت زا ییده شده ا ست ) تو پ و تفنگ چها ر چو کا ت فیو دا لیزم را شکستا ند ، د هقا ن و ملا ک را د ر میدا ن جنگ رو برو سا خت ، ا ین د ا نشمندا ن بو دند که حر مت علم را به کر سی نشا ند ند ، ا خترا ع سکه و ا عتبا ر پو لی ، را ه تجا رت جمع ثر و ت را سا ده سا خت ، با زا ر خر ید و فر و ش را شهر به شهر ا یجا د کر دند ، را ه ها ی تجا رتی را بین شهر ها و بند ر گا ه ها ی تجا ر تی تآ سیس نمو د ند. ا ین تجا را ن و معا مله د ا را ن ده و قریه بو د ند که ا ز زیر با ر با ج خرا ج ملا ک و ز میند ا ر شا نه خا لی نمو دند ، د ر مقا بل ملا ک و یا ز میندا ر مفت خو ا ر، خو رده ما لک و خو رده بو رژ وا ، کسبه کا را ن جمعآ تو ده ها ی مر دم ، برا ی رسید ن به قد رت سیا سی ، ز ما نیکه توا نستند به ا قتصا د د ستر سی پیدا کنند ، هنگا مه برپا کر دند و سر و صدا ها را به و جو د آ و رد ند .
با ا ینکه علت ا صلی ، ا قتصا د پد ید آ و رنده رفتن به سو ی دیمو کرا سی و آ زا دی خو ا هی میبا شد و لی نا دیده گرفته نمیتو ا نیم که ، به یک سخن فر هنگ ا سلا م، ا خو ت و برا دری ، صله ر حمی ، ا نسا ن د و ستی ، بهتر ین را هی ا ست که ا نسا ن را به آ زا دی و آ زا د زیستن ر هنما یی میکند .
آ هنگ بلند و ر سا ی ، که ا ز ا ثر ضر با ت ، فیلسو فا ن ، برپیکروا بستگی ها ی عقب ما ند گی و ا رد آ و رد و به د نبا ل آ ن ، صنعت چا پ همه جا پیچید ، کتا ب ها ا ز چا ب بر آ مد ، ا خبا ر یو میه به ا ختیا ر مر دم قر ا رگر فت ، ا ز ا ثر مطا لعه کتب و جرا ید و ا خبا ر نتیجه به آ ن شد که مر د م ا ز ا ند یشه ها ی ضعیف و ریا کا را نه ، به منا سبا ت ا نسا نی روآ و رند ، که د ر آ ن همه مر د م ا ز نا بعه شر وع ا لی عا دی تر ین فر د یک جا معه د ر سعا د ت و قد رت یکسا ن شر کت نما یند ( این حر ف ا گر چه ظا هرآ سا د ه به نظر میرسد و لی فعا لیت را به همرا ه دا رد ) .
ا نقلا ب صنعتی یگا نه خد متی بود که به بشر یت ا نجا م دا د، ا ین ا ست که ا رزش ا نسا ن را د ر فعا لیت و مها رت د ر ا جرا ی کا ر تعین نمو ده ا ست ، نه د ر مقا م و منزلت ، فعا لیت و مها رت د ر ا جر ا ی کا ر ا ست که به ا نسا ن مقا م و منز لت را می بخشد .
د رین سلسله مرا تب ا نکشا فا ت آ زا دی خو ا هی مر د م ( ا و ل مر د ها مو قف ر و سا و ملا کا ن را گر فته ا ند و بعد زن ها جا ی مر دا ن را ) ا ین و قا یع شکل گر فته د ر ا رو پا یعنی ا نقلا ب ها ی پی د ر پی ، 1688 و 1789 و 1918 د ر ا نگلستا ن و فر ا نسه و ا لما ن زمینه برا ی نخستین ا نقلا ب کا ر گر ی د ر رو سیه را سبب شد.
ا نقلا ب ها د ر مجمو ع ا گر کا میا ب میشو ند و یا بعد تر را ه کا میا بی را د ر پیش گر فته ا ند به طو ر کلی ، رشته تکا نه ها ی سیا سی ا ست که ا قشا ر ا جتما عی را د ر هم ز ده ا ست و ا قشا ر جد ید آ و رده ا ست ، و حکو مت ها ی ملی را ا سا س گذا شته ا ست .
د ر ا رو پا ، پیر و زی رعا یا ی ستم د یده علیه ا شرا ف ، و د ر ا مر یکا نیز قیا م طبقه متو سط ، علیه ملا کا ن و زمیند ا را ن بزرگ به مو فقیت ا نجا مید ، آ مد ن د یمو کرا سی د ر ا مر یکا به ما نند اروپا آ نقد ر به مشکل مو ا جه نگر دید ، زیرا که ا ین ا رو پا ییا ن بو د ند که د ر ا مر یکا مها جر ت کر د ه بو د ند ، و مر د ما ن بو می ا نرا ا ز سر زمین شا ن را ند ند ، این ا مر یکا ییها بو د ند که با ا لها م ا ز ا نقلا با ت ، پی د ر پی د را رو پا ، با فهم ا ین مطلب که نو کهنه را ا ز صحنه بیر و ن میسا زد قبل ا زا نکه حر ف به فا جعه با نجا مد ، بد و ن ما نع را ه را برا ی دیمو کرا سی همو ا ر نمو د ند .
د یمو کر ا سی د ر آ غا ز ظهو ر مد نیت ، حضو ر خو د را نما یا ن می سا زد ، هر قد ر که تمد ن ریشه یا بی مینما ید به هما ن ا ندا زه د یمو کرا سی قد میکشد و شا خ و بر گ می گسترد ( و لی نظا م کمو نیزم ، آ نچه را که علا قه مندا ن آ ن مد نظر دا رند ، د ر مرا حل پیچیده و ا ختلا فا ت طبقا تی زما ن ها ی بعد آ هنگ شتا بنده میگیرد) .
د یمو کرا سی ا ستقلا ل خو د را د ر میدا ن فعا لیت به د ست می آ و رد ، د ر میدا ن حا صل ا ز زمین ، حا صل ا ز فا بریکه ، حا صل ا ز تجا رت ، د ر عر صه ا یجا د گر ی و خلا قیت ، هنر نقا شی ، تیا تر سینما ، شعر مو سیقی ، وغیره .....
عو ا مل د یگر ی هم میتو ا ند را ه را به سو ی دیمو کرا سی هموار نما ید ، ا ز جمله ا ستقلا ل شخصیت ، این رقا بت ها ی مشر و ع ا ست که د ر زمینه ها ی تو لید بیشتر و با کیفیت و خلا قبت های هنر ی و علمی ، برا ی ا فرا د و ا شخا ص ا ستقلا ل شخصیت می د هد .
و لی ما ا فغا نها که همه د ر گل و لا ی فرو ر فته ا یم ، چطو ر میتو ا نیم ا ز گل لا ی بیر ون بر آ ییم و چطو ر میتو ا نیم یکد یگر خو یشرا ا زین گل و لا ی بیر ون بکشیم .
بی جا نخو ا هد بو د ا گر توا ن مندا ن و فعا لا ن ، سیا سی ما را ، د ریک رقا بت مشر و ع ، تشو یق کنیم و ما نع آ ن شو یم که ا ز ا ند یشه ها ی ، بر خو ا سته ا ز نظا م ها ی ا ستبدا دی ، ا فرا طی گرا ی و همه خصلت ها ی و ا بسته به قر و ن چها ر م و پنجم میلا د ی د ست برد ا ر شو ند ، چیزی را که ا ر و پا ا زا ن بهر ه کا فی گر فتند د نبا ل نما یند .
ببینیم ، کنو ن جها ن عو ض شده ا ست ، سا ینس و تکنا لو ژی دا رد که به مر دم ا فکا ر و ا ندیشه ما شینی بد هد ، خیلی ها مطا لب علمی جد ید د ر ا ختیا ر بشر یت قرا ر گیر د ، نسل جد ید کمپیو تر جها ن ما را خیلی خو رد و کو چک سا خته ا ست ، و میخو ا هد که بسا مسا یل زند گی مغلق و پیچده را سا ده بسا زد، نو ع آ و ری ها ی جد ید را د ر دستو ر کا ر خو د قرا ردا ده ا ست ، بلا ما نع میخو ا هد که به را ه خو د ا دا مه د هد ، غو ل آ سا و غو ل پیکر به را ه میر و د ( خصلت ها ی خا نو ا د گی را بیگا نه می پندا رد ، ا زکو چه و گذ ر و قبیله عبو ر میکند ، به علت ا خترا ع ما شین ها ی مخر ب ویرا ن گر ، حمله علیه پر و گرا م ها ی ملی و نشنلستی سا د ه تر گر دیده ا ست) .
گو شه نشینی ، به علت وا بستگی میا ن تو لید کننده و تو زیع کننده و مصرف کننده ا ز میا ن رفته است ، کا ر گر ما هر روزی سر زبا ن ها بو د ، ا کنو ن ما شین ها ی ا ست که ما شین ها ی دیگر را به فعا لیت می ا ندا زد ، مو قف مها رت ها د ر کا ر، د رد یف د و م قرا ر دا رد.
ز مین آ زا د و جو د ندا رد ، همه چیز د رمحا صره قرا ر گر فته است. د و کا ندا ری که یک و ظیفه مستقل بو د ، جا ی خو د را به تو زیع کننده ها ی بز ر گ دا ده ا ست ، شبکه ها ی زنجیر ه ای همه فرو شگا ه ها ، رستو را ن ها ، سینما ها ، ترا نسپو رت ها ی هو ا یی و زمینی ، شفا خا نه ها. حتی ر و زنا مه ها ، یک د رو غ را با هزا ر آ ب و تا بش و بشکل بهترش ، د ر سرا سر جها ن پخش می کنند . ا ز د رو ن طبقه ا صنا ف که رو زی علیه ا شرا ف به مبا رزه بر خو ا سته بو د ند، ا شرا ف دیگر ی پا به عر صه و جو د می گذا رد. د رین گیر دا ر ها آ زا دی که زما نی ا ید یا ل ما بو د ( دیمو کرا سی ، برا بری خو ا ب و خیا ل بیش نیست ).
ا ین خوا ست و علا قه مندی که ما خوا ها ن آ ن بو د یم و هستیم ، نا شی ا ز خطا کا ری ها ی ا نسا ن ها و جو ا مع نیست ، د ر نتیجه تکا مل ا قتصا دی و ا جتما عی ا ست . هر نو آ و ری و خلا قیت قد رت را قو یتر و ضعیف را ضعیفتر می سا زد (( برا بری فقط د وره ا نتقا ل میا ن د و سلسله مرا تب ا ست، و آ زا دی نیز گذر گا هی ا ست میا ن د و ر و ش متضا د )) ا گر تقسیم قد رت میا ن طبقا ت د ر دا خل کشو ر با شد ، تصمیمگیری ها ی سیا سی به صلا حیت پول وا حد آ ن کشو ر خو ا هد بو د ، نه ا کثریت مر د م و د ر سطح جها نی ا ین حق طبعی و قا نو نی دلا ر خو ا هد بو د ، بنآ حق را ی و ا نتخا ب چه فا یده دا رد .
ز ما نیکه برا بری ا قتصا د ا ز بین می رو د ، عمیق تر ین ریشه خیا نت د ر سیا ست خو د را آ شکا ر میسا ز د . د ر چنین شر ا یط بیا یید که بگو ییم ( دیمو کرا سی زهد ا نی ا ست بر ا ی پر و را ند ن حکو مت ا ر با ب با نفو س و یا به عبا ر ه د یگر دیمو کرا سی حکو مت کسا نیکه نمی دا نند ، شکست دیموکرا سی ا ز نتا یج و آ ثا ر شو م جنگ ا ست ) .
مکو لی گفته ا ست : (( لشکرها ی زیا دی به زیر فر ما ن ، مغر و را ن و ا ز خو د را ضی ها ، پیش ر و ی ها کر ده ا ند ، ا ما هیچ لشکر ی د ر یک جا معه پر مشا جر ه و پر مشا و ره ، پیشر وی نکر ده ا ست )) ا فغا نستا ن نمو نه همچو یک تعر یف به جا ا ست ، د لیلش ا ین ا ست که کشو ر ما کشو ر ملیت ها ا قوا م و قبا یل ا ند و هر یکی ا ز ا قو ا م و قبا یل د ر محیط جغر ا فیا ی مختلف ز ند گی دا ر ند و تحت سا حه نفو ذ معینی قرا ر دا رند ، همه ا ین ها تشکیلا ت جنگی ا ند ، در وقت و زما نش برا ی د فا ع و تعر ض آ ما د ه میگر د ند .
مر تجعین همو ا ره جنگ را تر جع دا ده ا ند تا به صلح و یا آ نر ا و سیله ای برا ی ا تحا د ملت و ا نمو د کر ده ا ند . د یمو کر ا سی د ا ر وی ضد جنگ نیست ، بلکه جنگ دا ر و ی ضد دیمو کر ا سی ا ست ، طبیبا ن سیاسی ما همو ا ره نسخه جنگ را تجو یز دا ده ا ند .
د لیل ا صلی شکست آ زا دی خو ا هی ها و پیا د ه شد ن د یمو کرا سی ها د ر کشو ر عقب نگه دا شته ما ا فغا نستا ن ، هما نا جهل وبیسوا د ی ا ست . مرد ما ن ا بله همیشه گستا خ بو ده ا ند و متما یل به قد ر ت ا ند .
بعضآ دیمو کر ا سی ها د ر کشو رما شکست نخو رده ا ند ، بلکه گر دا نند گا ن دیمو کرا سی شکست خو رده ا ند ، زما نیکه قد ر ت را صا حب شد ند ، این را فرا مو ش کر ده بو د ند که هو شیا ر و خر د مند با شند ، به مد ا حا ن و مد یحه سرا یا ن را ه دا د ند ،گر دا نند گا ن دیمو کرا سی د رخود فرو رفتند ، د و ر ا ند یش نبو د ند و نا تو ا ن ا ز کا ر بر آ مد ند ، هیچ چیزی د ر میدا ن عمل برا ی ا ثبا ت کیفیت د ر د ست ندا شتند فقط د هن با ز برا ی پر گو ییی و لا ف و گزا ف د ا شتند .
بیگن میگو ید (( سیا ست مدا را ن قد یم د ر با ره دیمو کرا سیها می گفتند که مر دم ما نند د ریا هستند و نا طقا ن ما نند با د.)) در حقیقت هیچ زما نی ما ا همیت ندا ده ا یم که چه کسی بر ما حکو مت کند و ا ین را هم متو جه نمیشو یم که چه کسی بر ما حکو مت میکند . ما د رحدود سه ملیون ا نسا ن کشته دا دیم ، و لی این را هم نمی دا نیم که حا صل ا ین خو ن ها ی ریخته شده را چه کسی صا حب شده است.
بر میگر دیم بر ا صل مو ضو ع . جنگ ا مپر یا لیز م با سو سیا لیزم نتیجه را به نفع ا مپر یا لیزم ا علا ن کر د ، د یگر آ ن سا ز و بر گ ها ، طر فدا را ن و تما شا چیا ن و چک چک چیا ن د ر میدا ن نبر د ا مپر یا لیزم و سو سیا لیزم ا همیت خو د را ا ز د ست دا د . ما هیت جنگ تغیرکرد ه ا ست جنگ ا مر و زه د ر کل جنگ استبدا د و دیمو کرا سی ا ست ، ببینیم د ر پشت سر ا ستبدا د ، همه سلا طین ، نا سیو نا لست ها و ملی گرا ها ی طرا ز فا شستی ، بر تری جو ها ، بنیا د گرا ها ، محل پر ست ها د ر سطح ملی و بین ا لمللی قرا ر دا رند ، د ر پشت سر علا قه مندا ن به نظا م ها ی به ا صطلا ح دیمو کرا سی ، همه کشو ر ها ی سر ما یه دا ری ( گر و ه هشت) و کشو رها ی که می خو ا هند را ه سر ما یه د ا ری را ا ختیا ر نما یند قرا ر دا ر د .
هر جنگ طر ف خو د را می طلبد ، جنگ ا مر یکا با ا لقا عده قبل ا ز یا زده سپتمبر د ر زمان رییس جمهوو ر بلکلنتن آ غا ز گر دید ، مرا کزا سا مه بن لا دن د ر ا فغا نستا ن و سو دا ن مو رد حمله قرار گر فت . حمله یا زده سپتمبر به سا ختما ن ها ی آ سما ن خرا ش امریکا یک پا سخی بو د برای د و لت ا مر یکا ا ز جا نب ا لقا عده . کشو ر ها ی صنعتی جها ن د و ر نما ی این حا دثه را به محا سبه گر فتند . هر گا ه ا ین نیر و ی که فعلآ فو رم ندا رند و دیده نمیشو ند و د ر همه جا و جو د دا رند ، و بر خا سته ا ز منا طق نفت خیز ا ند ، و قو ت معنو یت و رو حا نیت را هم با خو د به همرا ه دا رند ، به د ست آ و رد ها ی مو ر د نظر خو د مو فق شو ند ، جها ن به د شو ا ری ها ی غیر قا بل علا ج مو ا جه میگر دد .
حما یه د رین مو رد ا ز ا مر یکا نبو د ه بلکه هر کس آ ینده ها ی خو د را عین شکل پیش بینی کر دند، روی همین دلیل جبهه بین ا لمللی علیه تر و ریزم سا خته شد ، گر د همآ یی ها شر وع شد ، جلسه بن آ غا ز گر دید و فیصله بر ا ین شد که سیما ی سیا سی ا فغا نستا ن با ید ا ز ریشه تغیر یا بد .
ا صطلا ح جا معه مد نی و ا فغا نستا ن نو ین د ر د ستو ر کا ر جا معه بین ا لمللی قرا ر گر فت ، جا معه مد نی و ا فغا نستا ن ، عنا و ین ا ند که ا سا س آ نها را فضیلت و خو ش بختی مرد م را تشکیل می د هد . با دا لر خر یده شد و با تو پ و بی 52 کا خ بنیا د گرا یی چیزیرا که خو د ا سا س گذا شته بو د ا ز بیخ و بن بر کند . نظا م طا لبی را سا قط نمو د و به عیوض آ ن د و لت مو جو د ر د و ره ها ی مختاف با عنا و ین مختلف به ا صطلا ح بر چشم مر دم خا ک را ما لید ه ، به حیا ت خو یش ا دا مه مید هد . د ر کشو ر ما همه کشو ر ها حضو ر فزیکی دا ر ند و علا قه هم ندا رند که ا ز کشو ر ما بیر ون بر آ یند . درین کشو ر د ر همه ا ستقا مت ها سر ما یه گذا ری صو رت می گیر د . صنعت و و سا یل کمپیو تر ی جا ی و سا یل سا ده و کهنه را می گیر د ا ندیشه ها ی نو ین دا رد آ هسته، آ هسته به نا با و ری ها و بی ا عتما د ی ها غلبه پیدا کند . تجا رت و حمل و نقل د ر تآ سیسا ت و بنا د ر تجا رتی ممد و ا قع میگر دد . ا ین ا نکشا فات تجا رت و تآ سیسیا ت بنا د ر تجا ر تی د ر بین شهر ها ، و وفو ر و سا یل ترا نسپو رتی ، هر گو نه بیگا نگی ، ملی قو می ، نژا دی و مذهبی را ا ز بین می بر د . همه کس د ردا د و ستد و معا ملا ت و خرر ید و فر و ش ، شر یک ها ی ا قتصا دی را پیدا مینما یند .
همه زمینه ها ی مشا غل به شکل طبعی به ا ثر تو جه خیر ا ند یشا ن و ا یجا د گرا ن فن و پیشه آ ما د ه میگر دد ، د ر درا ز مد ت ا ین همه زمینه ها ی مشا غل به طو ما ر وا بستگی ها شمشیر میزند ، تما م ا فرا د ا ز پیر و جو ا ن تا ز ن و مر د را ه ا ستقلا لیت فکر ی و عملی را ا نتخا ب مینما یند . دیگر سر کر ده قبیله همه کا ر ه نمیبا شد که غر با و مسا کین را به غلا می وا دا رد . دیگرآ ن ، پیر، مر شد ، شیخ و غیره همه کا ره نمیبا شند ، که خلا ف همه نو رم ها ی حقو قی و قضا یی و شر عی آ گا ها ن و خر د مندا ن و خیر خو ا ها ن به و طن را به کفر متهم نما یند . کنو ن زما ن آ ن رسیده ا ست که هر کس کیفیت خو د را د ر میدا ن عمل به حیث ا نسا ن دلسو ز و مهر با ن و خلا ق و ا یجا د گر تثبیت نما ید . و رقا بت ها ی مشر وع را برا ی ا نکشا ف جا معه سر و سا ما ن د هند ، تا د ر آ یند ه ما دا را ی چنا ن نظمی شو یم که مسو لین آ ن نظا م ا ز چگو نگی کیفیت بالا یی عا یدا ت د و لت و مردم گذا رش دهند ، نه ا ز چگو نگی کیفیت بالا یی تلفا ت ا فغا نها د ر جنگ ، به همه کج ا ند یشا ن ، عقب گرا ها ، مدا حا ن و فر صت طلبا ن ، خو د بین ها ..... وغیره ا زین قما ش ها را لا زم ا ست ، د ر مو ا ضع که قرا ر دا ر ند ، ا نکشا فا ت مو جو د را د ر ا فغا نستا ن به ما نند آ یینه د ر پیش رو ی خو د قرا ر د هند ، و ببینند ر و ی کی سیا ه ا ست و کی با ید که ا ز اعما ل خو یش نا د م با شد ، جر یا نا ت مو جو د کی را با خو د می بر د و کی را می خو ا هد کی را ا ز صحنه بیرو ن بکشد .