خوشه چین
طو فا ن همه خون ر یزا ن و غا ر تگر ا ن را به ز با له دا ن
تا ریخ می سپا رد
ا فغا نستا ن ، کشو ر عز یز ما که به طر ف شر ق کشو ر ا یر ا ن قر ا ر دا رد ، مو قعیت با لا یی آ ن که ا ز سطح بحر قرا ر گر فته ا ست ، ا ین مو قعیت طبعی ، کشو ر ما را به یک کشو ر محا ط به خشکه و بی آ ب شکل دا ده ا ست ، د ر فا صله ای تقر یبآ سه هزا ر کیلو متر ی ، بین بحر هند و قسمت ها ی سطح پا یینی شر قی عرا ق کنو نی قرا ردا رد .
ا ین مو قیت جغرا فیا یی ا ر تبا ط می گیرد به ا ینکه ، قسمت ها ی سطو ح هموا ر آ ن خیلی ها ثمر بخش آ ست ، عا دا ت و رسو م قسمت ها ی شر قی آ ن کا ملا متآ ثر ا ست ا ز کلتو ر هند ی .
ا ز قسمت های شبه قا ره هند تا به قسمت ها ی د شت ها ی سبز و با یر آ سیا ی مر کز ی ، به د لا یل مختلف و گو نا گو ن ، و ضعیت ها ی تا ریخی را به خو د ا ختصا ص دا ده ا ست ، و همیشه تحت تأ ثیر ، حملا ت و تعر ضا ت بیگا نگا ن قرا ر دا شته ا ست ، و ا نسا ن ها ی آ ن بحیث بر ده خر ید و فر وش میگر دید ند ، و به مذا هب دیگر رهنما یی میگر دید ند .
مر دما ن قرأ و قصبا تیکه ر و ی ز مین کا ر میکر د ند ، د ر جهت د ستیا بی به محیط د یگر ی ، مجبو ر به تر ک محل میگر دید ند و مسکن آ با یی شا ن به متجا و زین تعلق میگر فت ، مو جو د یت چهر ه ها ی مختلف و لهجه ها ی مختلف ، ز با ن ها ی مختلف ، عا دا ت و رسم و رو ا ج ها ی گونا
گو ن ، را به خو د ا ختصا ص دا ده ا ست ، ا ین و ضعیت شکل گر فته ا زهما ن د و ره ها ی آ ریا نا ی کبیر و بعد خر ا سا ن بو ده و ثبت تا ریخ میبا شد .
بنا به ر وا یا ت تا ریخی فو ق ا ست که ا کثر نو یسند ه ها ی محتر م و طن ما و تا ریخ نو یسا ن کشورما ا فغا نستا ن را چها ر را هی فر هنگ ها و تمد ن ها می دا نند .
تا به قر ن 18 کشو ر ما حا کمیت سیا سی خو درا دا شت ، مجمو ع ا ز فر هنگها و کلتو ر ها ا زهمین سر زمین به کشو ر ها ی همسا یه ، یعنی( ا یرا ن ا مروزی ) و بطرف شرق ( پا کستا ن مصنو عی وهند قدیم ) و ا ز طر ف شما ل تا به قسمت ها ی مر کزی و یا شما ل آ سیا ی مر کزی تسلط خو درا دا شت .
همینکه میگو ییم و میخو ا نیم ا فغا نستا ن جد ید و معا صر ، ا ین سا خته و پر دا خته ، پد را ن و نیا کا ن نبو ده ا ست که به کشو ر ما نا م معا صر را ببخشند . د را خیر قر ن 19 ا ز ا ثر تو طیه و دسیسه دو کشور ظا لم و خو ن خو ا ر بو ده ا ست که کشو ر ما را بنا م ا فغا نستا ن معا صر نا م گذا ری کر ده ا ند ا لبته ا ین بخا طری بو ده دا ست که کشو ر ما ا فغا نستا ن ، به حیث خط حا یل بین د و امپرا طو ر و قت قرا ر دا شته با شد ، تا طر فین د عوا یعنی بر یتا نیا ا ز سمت جنو ب به سمت آ سیا ی میا نه که سا حه حیا تی ر و سیه تزا ری بو ده ا ست ، ر و سیه تزا ری ا زجا نب شما ل به سمت آ ب ها ی گر م پیش رو ی نکند ، و تو جه د و ا مپر ا طو ر رقیب ، پیرا مو ن ا نکشا فا ت و آ نچه که نیا ز به عمر ا ن و آ با دی بود بیشتر به طر ف همسا یه ها ی ا فغا نستا ن معطو ف گشت ، ثمر ه ا نکشا فا ت ( یک قر ن یعنی قر ن بیست به کشو رما آ ب نخو رد) به عو ض آ ن ا ز بطن شیطا ن بز رگ ( ا نگلیس ) شیطا نک ( پا کستا ن ) ا مر و زی به جنا ح شر قی کشو رما تو لد یا فت ، تا با شد د ر آ یندها ی د را ز مد ت ا نتقا م سه د وره شکست تا ریخی خو درا ا ز نسل ها ی بعد ی مر دا ن مبا ر زو ا نگلیس شکنا ن عصر بگیر ند . دلا یل فو ق مو جب عقب ما نی و غر بت کشو ر ما د ر سطح جها نی و ا قع گر دید .
غر بت و فقر خو د زا ده هز ا رو یک نو ع مر ض ا ست که دا من گیر مر دم ا فغا نستا ن گر دید ه ا ست ، فقر و غر بت ( ا قتصا د ضعیف ) به ضعف مر ا و دا ت ا جتما عی و اخلا قی کمک میکند ، دست با لا را بر ا ی گر دا نندگا ن حا کمیت ها ی محلی و قبیلوی و ملو ک ا لطوا یفی مید هد ، هر آ ن سیا ست ها ی را که خو د بخو ا هند ، د ر هر زما نیکه بخو ا هند اعما ل کنند بر ا ی شا ن ثمر بخش می با شد با حفظ هما ن ضما نت ها ی ا جرا ییو ی که ا ز طر ف ا مضا کنند گا ن ، به ا صطلا ح ا فغا نستان معا صررا بد ست شا ها ن و ا میر ا ن سپر ده بو دند ، این شا ها ن و ا میر ا ن به نو به خو د هم بر گه سفید به د ست آ و رده بو د ند ( هر آ نچه ر ا که د ر سیا ست ها ی دا خلی خود ا فغا نستا ن اعما ل مینما یند مخیر ا لعقول ا ند مر ا ز خیر تو اميد نيست شر مر سا ن ) .
د و ره ها ی حکو مت ها ی ، شا ها ن مطلقه و ما بعد ا زا ن ، هر ا نسا ن خیر ا ند یش را به خو د خو ا ر چشم ، می دا نستند ، بر ا ی ا ینکه همه ا عما ل ضد کر ا مت ا نسا نی آ نها ا ز چشما ن ، تیز بین آ گا ها ن و و طن د و ستا ن کشو ر د ر آ ما ن بو ده با شد ، بر ا ی بر دا شتن آ نها ا ز صحنه سیا سی ، بر ا ی شا ن د سیسه سا خته میشد ، یا به ز ند ا ن ر وا نه میگر د ید ند که د ر آ نجا به شکل تد ریجی را ه عدم را د ر پیش گیر ند ، خو ا نند گا ن محتر م ما می توا نند ا ین معلو ما ت را ا ز ( تا ریخ میر غلا م محمد غبا ر و کتا ب ظهور و زوا ل ، ح ، د ، م ، خ ، ا ، نو شته محتر م اکا د میسین ، غلا م د ستگیر پنجشیری ، که خو دش و سا یر رفقا یش ، نمک ا ین خشو نت ها را چشیده ا ند)بدست آرند .
و لی بعد ها ، تحو ل ا نقلا ب ا کتو بر و بو جو د آ مد ن حا کمیت طبقه کا ر گر در رأ س رهبر ی و سقو ط د و لت ا مپر ا تو ری تزا ر ، د و لت ( شو را ها ) د ر دفا ع ا ز طبقه کا ر گر و زحمت کشا ن ، د رجد ول همه پلا ن ها و بر نا مه ها ی آ ن قرا ر گر فته بو د ، جها ن سر ما یه را به خطر حتمی ، سیا ست پا ن کا رگر یزم ، مو ا جه سا خت .
ا ز همین جا ا ست ، که قطب بند ی ها ی ا قتصا د ی ، سیا سی و ا ید یو لو ژیکی و نظا می د ر سطح جها نی ، شکل میگیر د .
و جها ن سر ما یه با ا ستفا ده ا ز سیا ست ( با د شمن د رجه د و بسا ز و د شمن د رجه ا ول را ا ز بین ببر) مو ضع خو یش را تغیر دا د ند . د رفکر ا یجا د کمر بند سبز بر آ مد ند ، نها د ها ی سا ز ما ن ها ی ا سلا می را ، عمد تآ د ر مصر ، بغدا د، ا یر ا ن ، پا کستا ن ، لیبیا همه علا قه مند ا ن به سیا ست ها ی بنیا د گر ا یی آ ید یه ها ی ( سید قطب و محمد قطب) را به حیث چر ا غ و ر هنما ی عمل خو یش قر ا ر دا ده بو د ند .
با د ر بو جو د آ مد ن دو ا ند یشه ، د ر سطح جها نی ( ا سلا میزم و کا ر گر یزم ) ا خلا ف د و ا مپرا طو ری ، یعنی بر یتا نیا ی کبیر و د و لت تزا ر رو س ، که پا یا ن سلطه خو یش را ، به ا خلا ف خو یش ( ا یا لا ت متحد ه ا مر یکا ، و ا تحا د شو ر وی و بعد ما و یزم و سو یتیزم ) جبرآ و قهرآ ، ا علا ن کر ده بو د ند) آ ن تعهد و پر و تو کول که ا فغا نستا ن را به حیث منطقه حا یل بین د و ا مپرا طو ری د ر آ و رده بو د ، ا همیت خو یش را ا ز د ست مید هد .
ز ما نی ا ست که حر یف ها ی جد ید ، به رقا بت بر می خیزند ، بر ا ی تو سعه طلبی به سو ی آ ب ها ی گر م و زمین ها ی حا صل خیز و با یر آ سیا ی میا نه و سا حه نفت خیز آ ن ، مغزها بر ا ی منا بع جو یا میگر دد ، مو یک ها ی د ما غ د را ز و بو یا میگر دد ، چشم ها برا ی یا فتن پو یا میگر دد.
صد و ر ا ند یشه ها ی فرا مر زی ، با همه ا مکا نا ت ، تیو ریکی و لو ژ یستیکی ، ا ز طر یق هو ا ، ز مین و بحر و به طو ر عمو م ( جمیع و سا یل ا طلا عا ت خبر ی ) د ر جهت پخش و ا شا عه ا ند یشه ها ی ، قطب ها ی متضا د وجنگ سرد که جد ید آ شکل گر فته د ر سطح جها نی ، گو ش فلک را کر کرده بو د ، ا ز همه مهمتر ، کشو ر عزیز ما،آ ما ج حملا ت ، طر فین بو ده ا ست .
میگو یند که ( خس درگوشت لا غر ی ، غر یب را د ر سر شترما ر می خو رد ، سنگ د ر پا ی لنگ)
کشو ر یکه ، قرن ها آ ثا ر و علا یم شکنجه ها ، قتل عا م ها و نسل کشی ها را پشت سر گذ ا شته با شد ، و بعد د ر نتیجه تو طئه ها ی بین ا لمللی ( تقر یبآ مد ت یک قر ن ا ز ا نظا ر جا معه بین ا لمللی زیر عنو ا ن کشو ر بی طرف ) د ر حا شیه قرا ر دا ده شده با شد ، بر خلا ف همه ا مکا نات پیشر فته علوم و فنو ن قر ن بیست برا ی پیشر فت و ا نکشا فا ت همسا یه ها ی در به د یوا ر،به جا نب شما ل شر ق و غر ب کشو ر ما قر ا ر دا ده با شد .
طبعآ د ر کشو ریکه ملت آ ن ا ز شا ه تا به گدا ا ز آ گا هی سیا سی بی بهر ه بو ده با شند ، زما م د ا را ن آ ن ند ا نند که عمل کر د ها ی آ نها د ر آ یند ه ها چه عو ا قب را ببا رمی آ و ر د و قشر ر و شن فکر و ر و شن ضمیر آ ن برخو ا سته ا ز منا سبا ت خیلی ها ضعیف ا قتصا دی وا جتما عی عقب نگه د ا شته ، نتو ا نند مطا بق به معیا ر ها ی بین ا لمللی خو درا ا ز لحا ظ ، سیا سی د مسا ز نما یند، و سا زش ها و کنا ر آ مد ن ها را برا ی خیر و صلا ح کشو ر خو یش به حیث یک فر هنگ عا لی به عا د ا ت و ر سو م جا معه تبد یل نما یند .
د رین جا ا ست که هر پر ند ه که و زنش ا ضا فه و پر ها یش کو تاه با شد ، نمیتو ا ند که به پر وا ز بیا ید ، و به زو د تر ین فر صت ممکنه مو ر د شکا ر ، شکا رچی ما هر و با تجر به قرا ر میگیر ند و بعد تو سط همین، پر ند ه ها ی خو ش خو ا ن ، میتو ا نند د یگر ا ن را به حلقه ها ی ، د ا م ها ی گستر شده د ر گیر نما یند .
ا نقطا ب جها نی ، خیلی ها سنگین و با و زن بو د ، با د ی اش خیلی بز رگ بو د ، آرا به ها یش خیلی بزر گ بو د ، د ر کشو ر ما لنگر ا ندا خت ، پل و پلچک ما خا م بود همه را شکستا ند لرزه هایش دردیوا ر ما را غلتا ند ، خا ک با د ش چشما ن بینا را کو رکرد،صدا یش بلند بو د ، گو ش ها را کر کر د .
رتم و آ هنگ ا نقطا ب جها نی را ، حو ا د ث زما ن ، تو لید میکر د ، آ هنگش خیلی خو ش آ یند بو د ، علا قه مندا ن را به خو د جلب می کر د ، خواننده ها ی خو ش خو ا ن را ا نتخا ب میکر دو نو ا زند ه ها ی ما هر را . دهل د و سر ه بو د ، هم ا ز طر ف را ست کو بیده میشد و هم ا ز طر ف چپ کو بیده میشد، دیو ها د ر هر د و طر ف محفل نشسته بو د ند ، سبز پری ها و سر خ پری ها ا ز یک طر ف و کنچنی ها ی هند ی با ز نگ ها ی پشا و ری د ر پا ، د ر مید ا ن عشو ه و کر شمه به مسا بقه ها می پر دا ختند . و ا قعآ که آ هنگ گو گو ش ، لتا منگیش کر و هنر پیشه ها ی پشا و ری د لپذیر می ا فتا د .
ا ین سا ز و آ هنگ که زما نه ا یجا د کر ده بو د ، همه را مست سا خته بو د ، همه ا ز خو د بی خو د بو د ند ، د هقا ن را ا ز مز رعه به طر ف خو د کشا ند ، کا ر گر را ا ز پشت ما شین ، رو شن فکر را ا ز مکتب و مد رسه ، ملا و چلی و طا لب را ا ز مسجد ، شیخا ن و صو فیا ن طریقت را ا ز عبا د ت خا نه ، قما ر با ز را ا ز قما ر خا نه ، چر سی ، بنگی و تر یا کی را ا ز چلم خا نه ، شر ا بی را ا ز میخا نه .
مو لو ی و مد رس را ا ز مد رسه ، معلم و ا ستا ذ را ا ز مکتب ، همه را به طر ف خو د کشا ند ، همه و ا سطه ها و ضا بطه ها را ا ز هم سکلا ند طر ح نو بر ا نگیخت .
همه طر ف مکا تب و عقا ید کشو رما ، ما د ر زا د د رند ه خو د تو لد نشده بو د ند ، ا ز زبا ن هر یکی شنیده میشد که ا ین کا ر خلا ف شر ع ا ست ، ا نجا م چنین کا ری ، ا و با ل دا رد ، خا ررا ا ز سر را ه د و ر د و ر بیند ا زید که ثو ا ب دا رد ، به همسا یه تا ن ، مقدا ر همسا یه بخشی ر وا ن کنید ، ثو ا ب د ا رد ، گذ شت د ر مقا بل ضعیفا ن شیو ه جو ا ن مر دی ا ست ا زین قبیل صفا ت نیکو و حسنه ما که د ر عا دا ت و رسو م خو یش فرا و ا ن د ا شتیم ، و لی چه شدا ین همه صفات ا نسا نی که جزفرهنگ قبو ل شده ملی و مذ هبی ما بو د ند .
همه آ نچه که صو ر ت گر فته بو د ، ا گر ا ز را ست بو د و یا ا گر ا ز چپ ، د شمنی با ملت ما بو د ، همه چیز را برا ی ما بیگا نه سا ختند ، رفا قت و د و ستی را که یگا نه صفت آ ریا یی ها بو ده ا ست
و ا ین رفا قت ها همه رفا قت ها ی طبعی بو ده ا ند ، همه د و ستی ها طبعی بو ده ا ند ، ا ز همه ا ین منا سبا ت ، مر ا ودا ت ا نسا نی و ا خلا قی ، خا نو ا ده ، ا قو ا م و تما م با شند ه کشو ر، چر خ می زد ، هیچ کسی د ر هیچ جا یی ، بیگا نه نبو د .
رفا قت ها ی طبعی ما به رفا قت ها ی مصنو عی و ا ید یو لو ژ یکی عو ض دا ده شد ، د و ستی ها و برا د ری ها به دو ستی ها ی مصنو عی و ا ید یو لو ژ یکی ، عو ض دا ده شد .
هر د زد ، ا ز را ه ر خنه در دا خل خا نه میگرد د تا ما ل و متا ع خا نه را ببر د ، بنآ ا ین رخنه ها ی ا ست که کشو ر ها ی تو سعه طلب وسود جو بعد ا ز تحقیق و بر رسی ها ی مکا تب و ا نستیتو ت ها ی مر بو ط به کشو ر خو د شا ن ، ا ز لحا ظ ا قتصا دی ، سیا سی ، و ا جتما عی و فر هنگی ،پلا ن ها ی را ریختند و زمینه ها ی ا یجا د رخنه ا ز لحا ظ اید یو لو ژ یکی ، ا قتصا دی را ، برا تطبیق سیا ست ها ی درا ز مد ت خو یش همو ا ر نما یند .
د را مه ها ی ایجا د شده د ر قضا یا ی جا ری و گذ شته کشو ر ما ، تا ز گی ندا شته ا ست و ا ین سنا ریو هنو ز ا دا مه دا رد و د را مه به پا یا ن نر سیده ا ست ، همه کشو ر ها ی ذیدخل د ر قضا یا ی ا فغا نستا ن همیشه کو شش کرده ا ند که همه عمل کر دها ی خو یش را ا ز چشما ن نا ظر و کله
ها ی خیر ا ند یش ، کشو ر خو یش پنها ن نگه دا رند و د ر مقا بل ا نسا ن ها و آ د م ها ی کشو ر ما که به قضا یا ا نسا نی می ا ند یشند ، با چشما ن حقا رت می نگر ند و و جو د ا ین گو نه ا فرا د را ، در دا خل کشو ر خا ر چشم می پندا رند . د ر هر زما نی که بو ده ا ست زمینه ها ی فرا ر ا ز کشو ر را بر ا ی آ نها آ ما ده گر دا نیده ا ند ، تا خو د بتو ا نند ، به را حتی کا ری را ا ز پیش ببر ند .
و طن دا را ن چه اگر چپ ا ند و یا ا گر را ست هنو ز ا ز حو ا د ثیکه با لا ی ما آ و رده شده بو د و آ و رده شد ه ا ست ، چیزی را نیا مو خته ا ند ، بر ا ی تحقیر هم وطن و آ بر و ی یک همو طن خو یش ، که خو دش هم دچا ر همین پر و ژه سا خته شد گی میگردد آ ما ده می گر دند ، تا علیه یک همو طن خو د د ر یک کشو ر بیگا نه د ر محکمه بیگا نه شها دت بد هد . آ یا این دو ر ا ز ا نصا ف نیست ، من برا یش پیشنها د میکنم بیا که د ست به د ست هم بد هیم ، شرا یط را برا ی محا کمه جنا یت کا را ن ، قا چا ق برا ن هیر و یین که ا ین ها پا یگا ه بین ا لمللی دا ر ند د ر دا خل کشو ر ا ما ده بگر دا نیم.
با تآ سف ، طفلی که سر پر ست ندا رد همیشه پیش پا ی خو ر بو ده ا ست ، مو ر د تو جه هیچ کسی صو ر ت نمی گیر د ، پا کستا نی که د ر همسا یگی ما قرا ر دا رد ، ا ز بد و پید ا یشش تا به ا کنو ن ، به حیث د شمن ما بو ده ا ست و می با شد و ا ز حما یه بی چو ن و چر ا ی کشو ر ها ی بز ر گ بر خو ر دا رمیبا شد، همه د سیسه ها و تو طیه ها همیشه ا ز جا نب پا کستا ن بو ده ا ست ، و د ر هیچ و قت د ست بردا ر نیست .
یک عد ه ا ز سیا ست مدا را ن و نخبگا ن و آ گا ها ن سیا سی ، که ا نکشا فا ت پیش آ مد ه د ر قضا یا ی د ا خل و ا طر ا ف ا فغا تستا ن شکل گر فت ، د ر ایجا د شکل گیر ی آ ن ، د و لت پا کستا ن ، نسبت به د یگرا ن ، نقش با رز را دا شت ، د رین مقطع ز ما نی ، حیا ت خو یش را به خطر یا فتند و ا حسا س می گر د ید که د ولت پا کستان د ر تبا نی با همکا را ن ا فغا نی خو یش ، د ر فکر تر ور هر یک ا ز آ نها ا ست . بنآ را ه فرا را د ر پیش گر فتند ، تا بتو ا نند با خا نوا ده و یا ا و لا د ها یشا ن د ر ا من بما نند .
د یر ی نگذ شت که د شمنا ن قد یمی آ نها ی که قسم خو رده بو د ند ، د ر کشور ها لند ، د ست به کا ر شده سبو تا ژ ی را به را ه ا ندا ختند ، و زا ر ت عد لیه کشو ر ها لند بد ون آ نکه به ا صل قضا یا به حیث یکی ا ز ا رگا ن ها ی کشو ر دمو کرا تیک در ا رو پا یی عا د لا نه بنگر د و یا آ نطو ریکه سا یر کشو ر ها ی شا مل ، د ر جا معه بین ا لملل ، د ر مقا بل ا ین گو نه افرا دیکه کیس مشا به دا ر ند بر خو ر د کرده ا ند را نا دیده گر فته ، د ر همکا ری با استخبا را ت پا کستا ن ، جا نب مخا لفین ما را گر فته ا ند. مخا لفین یعنی ، بنیا د گرا ها ، تر و رست ها ، همکا را ن ما فیا ی بین ا لمللی ، قا چا ق بر ا ن هیر و یین و موا د مخد ره ، ا ین د ر ذا ت خو د ، حما یه ا ز ترو رستا ن ا ست د ر مقا بل یک نظا م که چند ین سا ل د ر مقا بل تر و ریز م جنگید ه ا ند .
د ر کشو ر ما ا ز سا ل ها ی متما د ی ظلم صو ر ت گر فته ا ست ، هیچ غریبی ، د ر هیچ د و ره نبو ده ا ست که ا ز آ سیب ظا لما ن ، د ر ا من بو ده با شد. ظلم یک ا مر طبعی بو ده ، و لی ر فته ر فته تعدا د مظلو ما ن ، د ر کشو ر زیا د گر دیده ا ست ، همه بی پد ر شده ا ند اینها بی و طن شده ا ند ، ا ینها بی خا نه و کا شا شا نه شد ه ا ند ، با زا ر ها ی ما را لشکر گدا ها پر کر ده ا ست ، همه ا ین ها عوا مل را میدا نند و حو صله مند ا ند . آ ه میکشند و ا ین ها همه ا شک میر یزند ، این ها همه بند گا ن خدا ا ند ، ( چو ب خد ا صدا ند ا رد ) آ ه و نا له یتیما ن ، بیو ه زنا ن ، بی وطنا ن ، به ما نند قطرا ت با را ن ، د رتکا پو میشو ند ، یک دیگر خو درا پیدا میکنند ، به ما نند طو فا ن ، همه خو ریزا ن و غا رتگرا ن را ، دیر یا رود به زبا له دا ن تا ریخ می سپا ر د .
ا گر قرا ربا شد که د ر قضا یا ی جا ری و گذ شته ا فغا نستا ن کسی را ملا مت کنیم ، ا ین ا ست بیا ن میگر دد .
مر دم ا فغا نستا ن به غیر ا ز چا قو چیز دیگری را نمی شنا خت ، د رکشو ر ما فا بر یکه ها ی سلا ح سا زی نبو د که تو لید میگردید ، بنآ همه سلا ح ها ا ز طر ف بیر و ن آ و رده شد ه ا ست .
مقصر ا صلی ا ز لحا ظ ا نسا نی هیچ یکی ا ز طر فین ا فغا ن ، شنا خته شد ه نمیتو ا نند ،
مقصرین ا صلی ، د ر سطح جها نی ، ا یا لا ت متحد ه ا مر یکا ، ا تحا د شو ر وی سا بق ، وا قما ر مر بو ط به آ نها بو ده و کشو ر ها ی همسا یه ما نقش هم آ هنگ کنند ه همه تخر یب ها را د ا شته ا ند
زیرا که همین ها بو ده ا ند ، به ما نند حر یفا ن مقا بل یک د یگر صف آ را یی کر د ند ، و مر دم ما را د ر گیر قضا یا سا ختند .
همه کشو ر ها هر کس به سهم خو د ، به شعله و ر سا ختن جنگ د ر ا فغا نستا ن همه ا مکا نا ت لو ژ یستیکی و منا بع ما لی ، ا نو ا ع ا سلحه ا ز قبیل را کت ها ی مختلف ا لنو ع ، بم ها ی د ستی و قلمی ، مین ها ی ، ضد پر سو نل و غیره ا نو ا ع مین ها که ا کثر یت قا بل ملا حظه ا فغا نها ی ما قر یب به یک ملیو ن ا ز ا ثر ا نفجا را ت همین مین ها ی که معیو ب گر دیده ا ند ا ز طرف حما یه کنند گا ن مجا هد ین و طا لبا ن ، به ا فغا نستا ن صا د ر میگر دید .
شماخو د قضا و ت کنید ، ا ین همه کشو ر ها که د ر قضا یا ی کشو ر ما همین ا کنو ن ، حضو ر دا رند ، به تما م تغیرا ت و تحو لا ت که د را فغا نستا ن ر خ دا ده ا ست و یا ر خ می د هد بیشتر ا ز سا ییر ین آ گا ه ا ند و مید ا نند که با لا ی مر دم ا فغا نستا ن ظلم شده ا ست و میدا نند که ظلم ا ز طر ف خو د آ نها سا ز ما ن داده شده ا ست و لی کو و جد ا ن آ گا ه که حا ضر به اقرا ر شو د ؟ به عقید ه من ، محا کمه تبعه ا فغا نستا ن د ر یک کشو ر خا رجی نامناسب ا ست ، د رین خصو ص گفته میتو ا نیم ، کشو ریکه دعو ا ی دفا ع ا زحقو ق ا نسا ن را د ر سر لو حه همه ا جرأ ت قرا ر بد هد و لی خو دش ضد کر ا مت ا نسا نی عمل نما ید ، بنآ ما قضا و ت را میگذا ریم ، به ا ختیا ر مر د ما ن ، مصلح و خیر خو ا ه کشو ر متبو عش. هرپیش آ مد و بر خو رد یکه به مو جب آ ن یک تبعه ا فغا ن به شکل غیر ا نسا نی د ر یک کشو ر خا رجی ، تحقیر میگر دد ، ما آ نرا خلا ف معیا ر ها ی ، سنت ها ی پسند یده خو د می پند ا ریم، یک نوع ا ها نت به ملت ا فغا نستا ن ا ست.